در مقاله پیشین در مورد شرایط مناسب نگهداری فنچ نکاتی بیان گردید.بیماریهای پرندگان زینتی و از جمله قناری آنچنان گسترده و متنوع می باشد که نمی توان آن را در یک پست بیان کرد .در این پست سعی می شود موارد مهم در مورد بیماری های قناری و علائم شایعی که نشان دهنده بیماری در پرندگان زینتی می باشد و همچنین درمورد تغذیه قناری نکاتی را بیان می کنیم .
مختصری در باره بیماریهای پرندگان قفس و علائم مربوطه
بطور کلی می توان بیماری های قناری و اینگونه پرندگان را ناشی از عوامل زیر دانست و کلاً آنها را به پنج دسته تقسیم نمود:
- بیماریهای میکروبی
- بیماریهای ویروسی
- بیماریهای قارچی و انگلی و تک یاخته ای.
- بیماریهای ناشی از سوء تغذیه و فقر ویتامینی و نظایر آن.
- بیماریهای ناشی از عوامل ناشناخته
بیماریهای مربوط به هریک از پنج عامل فوق بسیار متعدد و گوناگون بوده و هر چه زمان به پیش می رود بر تعداد و موارد آن همچنان افزوده می گردد، زیرا افزایش دانش بشر پیرامون میکروبها، ویروسها، و قارچها و همچنین شناسائی بیشتر اثرات ناشی از سوء تغذیه و نقر مراد ویتامینی، پروتئینی و مواد ضروری دیگر باعث میشود تا کتب و نشریات علمی فزاینده ای در هریک از زمینه های فوق به چاپ برسد و آزمایشگاههای تحقیقاتی سراسر جهان همواره سرگرم اکتشافات جدید باشند. مطالبی که در زیر می آید میتواند دانش علاقمندان را در زمینه شناسائی برخی از عوارض پرشیوع و مزاحم، افزایش داده و نحوه برخورد با اینگونه موارد را اختصارا تشریح نماید.
علائم بیماری در پرندگان زینتی
نشانه هایی که بیان کنندهبیماری های قناری و حالات غیر طبیعی و عدم سلامت در این گونه پرندگان میباشد عبارتند از:
- عدم تمایل به حرکت و خواب آلودگی
- اختلال در وضع و آرایش پرها و پف آلود شدن پرها و یا ریزش بی دلیل آنها.
- تنگ شدن چشمها- بسته و با نیمه باز ماندن چشمها.
- به گوش رسیدن صداهای غیر عادی تنفسی
- دور نگهداشتن بالها از بدن.
- ضعف پاها و عدم تحمل وزن بدن.
- تغییر رنگ قسمت انتهایی نوک که در اصطلاح علمی به آن (۱) CERE می گویند.
- اختلالات گوناگون در موارد دفعی
(1) CERE نسمت انتهائی نوک است که جنس مخملی دارد و سوراخهای بینی پرنده بر روی آن قرار گرفته اند.
بیماریهای دستگاه تنفسی
دستگاه تنفس پرندگان از نظر ساختمانی و تشریحی با سایر مهره داران کاملاً متفاوت می باشد و از این جهت برای کسانی که با پرندگان سروکار دارند، ضرورت دارد که اطلاعاتی در زمینه این عضو و اختصاصات آن داشته باشند:
ریه در این گونه پرندگان دارای ابعاد کوچکی بوده و به حفرات قفسه سینه چسبیده است و دارای ضمائمی به نام کیسه های هوائی میباشد و بعلاوه حجاب حاجز به صورت پرده ناقصی دیده میشود.
در دستگاه تنفسی پرندگان، عضوی به نام SYRINX وجود دارد که دستگاه تولید صدا و صوت میباشد و در حقیقت همان پرده تیمپانیک است.
تعداد حرکات تنفسی (دم و بازدم) در پرندگان، با اندازه جثه و عوامل دیگری نظیر تحریک، میزان فعالیت و شرایط محیطی بستگی دارد و هر چه جثه پرنده کوچکتر باشد تعداد حرکات تنفسی بیشتر است.
پیدا شدن جزئی ترین تغییر در تنفس پرنده، بدون علت نمیباشد که خود یکی از نشانه های مهم بیماری در پرندگان قفس بشمار میرود. وجود ترشح در بینی و چشم، عطسه، تنفس صدادار، تنفس همراه با صداهای کوتاه و توام با بی اشتهائی و استرس – سختی عمل تنفس، تنفس شکمی، آویزان شدن بالها، پف آلودگی پرها، دفع مایع آبکی و سبزرنگ، همگی از جمله علائمی هستند که مؤید بیماری تنفسی بوده و به هنگام بررسی وضع پرنده مورد دقت و توجه قرار می گیرند.
تغذیه این گونه پرندگان بیمار
پرندگان در هنگام بیماری، بیشتر از کمبود غذا رنج می برند و در این گونه موارد برای جلوگیری از پیدایش استرس، نیاز فراوانی به ویتامین و مواد ضروری است که صاحبان پرندگان قفس باید در مورد تأمین نیاز و کمبود مواد مزبور با دامپزشک متخصص مشورت نموده و راهنمائی لازم را به دست آورند.
بیماریهای دستگاه گوارش
عوارض دستگاه گوارش، یکی از شایع ترین مسائل در طب درمانی پرندگان قفس است. وجود هر نوع اختلال در دستگاه گوارشی علائمی را به دنبال می آورد که اهم آنها عبارتند از:
اختلال در گرفتن غذا، عدم توانائی بلع، استفراغ، غیر طبیعی شدن مدفوع، آلودگی پرهای اطراف مقعد، که علل اختلالات می تواند میکروب، ویروس، تک یاخته و یا انگل های داخلی باشد.
در پاره ای از اوقات، برخی از عواملی مانند اشیائی که نتواند به آسانی از چینه دان عبور نماید و یا غذاهای فاسد و کپک زده و در برخی از موارد بالا بودن سن پرنده و نظایر آن می تواند موجب بروز انسداد در چینه دان گردد که در این حالت، چینه دان بزرگ و گشاد میشود و به هنگام لمس این عضو معلوم می گردد که چینه دان مملو از غذا می باشد. در صورت وقوع این حادثه، پرنده دچار استفراغ و درد شدید و کشیدگی در ناحیه گردن میشود که چناچه درمان نگردد، قطع تنفس و سرانجام مرگ عارض میشود.
بیماریهای دستگاه ادراری – تناسلی
در پرندگان قفس، کلیه ها در ناحیه لگن و در بین مهره ها فرورفته است و این موجودات فاقد مثانه میباشند و از این رو ادرار همراه با مدفوع از بدن خارج می گردد.
مدفوع پرندگان شامل دو قسمت متمایز است. قسمتی که در وسط قرار دارد به رنگ سفید بوده و قسمتهای کناری به رنگ سیاه یا سبز و یا قهوه ای دیده می شود، که هنگام بیماری و پیدایش اختلال در سلامت پرنده، در فرم و رنگ و شکل مدفوع تغییراتی حاصل می گردد.
یکی از عوامل که کار کلیه پرندگان را مختل می سازد نمک است که در تغذیه با شن های آغشته به نمک ساحل و با مصرف غذاهای شور این عارضه را به دنبال می آورد. طوطی که در زمره پرندگان قفس به حساب می آید، قدرت تحمل بدنش نسبت به نمک زیاد بوده و به ندرت اتفاق می افتد که این حیوان در اثر مصرف نمک دچار عارضه کلیه بشود، مگر آن که مقدار نمک فوق العاده فزونی یابد که این افزایش مسلماً هر موجود زنده ای را با ناراحتی مواجه می سازد.
در مقابل، قناری از جمله پرندگانی است که نسبت به نمک مصرفی حساسیت فراوانی را از خود نشان میدهد و از این رو باید مطلب فوق بسیار با اهمیت تلقی شود و دقت بعمل آید تا غذاهای نمک دار در اختیار این پرنده قرار نگیرد.
به هر ترتیب، در مواردی که مدفوع از حالت طبیعی خارج گردیده و خصوصیات یاد شده را نداشته باشد بهتر است با دامپزشک مشورت به عمل آید و علت پیدایش اختلال در کار کلیه ها دقیقاً مورد بررسی قرار گیرد. در دوره درمان، پرنده به محیط گرم حدود ۳۲ درجه سانتی گراد نیاز دارد و رژیم غذائی که در این گونه موارد توصیه میشود عبارت است از: جیره ای که از نظر مقدار پروتئین فقیر بوده و در مقابل از سبزیجات و میوه استفاده بیشتری به عمل آید.
به طور کلی نشانه های وجود اختلال در کار کلیه ها عبارت است از: عطش و مصرف آب زیاد، افزایش مقدار ادرار (وجود مواد آبکی در مدفوع) اسهال دائمی یا متناوب همراه با کم آبی بدن، رسوب مواد تشکیل دهندة ادرار در زیر پوست پاها و ران و مفاصل و بالها و تحلیل رفتن عضلات ران.
علل ایجاد اختلال در کار کلیه ها ممکن است عفونت و یا عوامل غیرعفونی باشد که علل غیرعفونی شایع تر از اولی است و نقرس یکی از نمونه های بارز آن بشمار می آید.
یکی از عوارضی که نسبتاً شایع بوده و موجبات ناراحتی پرندگان قفس را به وجود می آورد توقف تخم در لوله های مربوط به انتقال تخم پرنده از تخمدان به کلوآک (ناحیه مقعد) میباشد که علت پیدایش آن میتواند عفونت، انقباض دهانه خروجی و یا عدم رشد لوله های اوید کت (oviduct) و یا در پاره ای از موارد نیز پیدایش و رشد غده در کانالهای مزبور باشد. در این گونه موارد معمولاً كوشش پرنده برای خارج ساختن تخم، بی ثمر می ماند و تلاشهای مداوم او موجب، خستگی شدید و درماندگی پرنده می گردد و سرانجام به مرگ حیوان منتهی میشود.
در کلینیک پرندگان کوچک، با توصّل به فنون مخصوص و عملیات کمکی، به نحوی تخم را خارج می سازند و در صورتیکه تمهیدات یاد شده به موفقیت نیانجامد از تخم پرنده صرف نظر میشود و با تدابیر لازم، تخم را قطعه قطعه خارج می سازند.
پیدایش اختلال در وضعیت پرها
وضع ظاهری و کیفیت پرها در بیشتر اوقات بیان کننده وضع درونی و چگونگی سلامت پرنده ها می باشد و بین این دو، یعنی کیفیت پرها و سلامت حیوان از لحاظ علمی و عملی ارتباط نزدیک وجود دارد.
اختلالات یاد شده ممکن است به صورت ریزش ناقص پرها در زمان پرریزی، ریزش پرها به طور غیر طبیعی، کندن پرها بوسیله خود پرنده، پیدایش پرهای کثیف و آلوده، شکنندگی پرها، ناهمواری – پف آلودگی و بدرنگی پرها و وجود بیماری انگل در پرها دیده شود.
به طور طبیعی پرریزی در قناری تنها یک بار در سال و به هنگام تابستان انجام می گیرد و معمولاً به مدت شش هفته به طول می انجامد. در حالیکه ریزش پر به عنوان مثال در طوطی های کوچک در طول سال ادامه می یابد. ریزش پر در طوطی های بزرگ زودتر از فرارسیدن تابستان آغاز گردیده و مدت آن از قناری طولانی تر است. به هنگام پرریزی، معمولاً پرنده دچار استرس شده و مصرف غذا نیز دستخوش اختلال می گردد.
علل به وجود آورنده اختلال در وضعیت پر این گونه پرندگان عبارتنداز:
- جیره غذایی نا متعادل.
- اختلال در ترشح هورمونی
- تغییر محل نگهداری پرنده و قفس.
- وجود انگلهای خارجی ؛ مانند، شپش، جرب و کنه.
بیماریهای پوستی
بیماریهای پوستی که خود یکی از عوامل ایجاد اختلال در وضعیت پرهای پرنده نیز به حساب می آیند در اثر عوامل چندی ایجاد می شود که اهم آنها بدین قرار می باشند:
- آلودگی پرنده به جرب.
- رشد بیش از حد نوک.
- فلس دار شدن پاها.
- آلودگی به کنه.
- آلودگی به شپش
- بیماری ناخن.
سلام قناریه من یک سالی میشه که سرش تاول میزنه ابکی
البته یه ماهی میشه که دیگه بزرگ نمیشه در حد متوسطه
چند ماهی هم میشه که تنفسش مشکل دار شده
دوره درمانی گذرونده ولی تغییری نکرده
الانم خیلی لاغر شده(سینه کاردی فک‌کنم میگن بهش)
هیچی بهش جواب نمیده..علائم اسمو داره..دامپزشکای شهرمون اصلا خوب نیستن سر خود دارو میدن که حالشو بدتر میکنه..اگه میشه لطفا راهنمایی کنید
سلام،این نشانه ها نربوط به مایکوپلاسما می باشد.لطفا برای بررسی دقیق از طریق واتس آپ در ارتباط باشید.با تشکر
سلام قناری من از همان ابتدا که خریدم دندون قروچه میکرد و حالت تهاجمی داشت با این حال از دستم غذا میگرفت حتی شب ها صدای نفس زدنش که شبیه غر زدن بود میشنیدم میگفتم شاید بحاطر اخلاقیاتش اینطور نفس میزنه و کلا عصبی هست تا اینکه بردمش یه دکتر قناری گقت سالمه و .. یه مایع آنتی بیوتیک داد که تو آب دان بریزم از اون روز کم کم تنبل شده بود و برای غذا خوردن حرکت نمیکرد و اینم بگم چندبار شده که شب ها از بالای میل میفتاد پایین و دیدم پای چپش انگار بی حاله و روز به روز بدتر شده و انگار کشیده میشه دیگه کف قفس میخوابه و اگر هم بالای میل باشه نمیتونه خودشو تمیز کنه و چندبار با سر محکم خورد زمین که میل هاشو پایین تر آوردم خیلی ناراحتم گاهی کلا برای یه جابحایی ساده قل میخوره و چپ میشه همون پای چپش جمع میشه و نمیدونم چیش شده الان که نزدیک یه هفتس شکمش فقط رو کف قفسه و پاهاش کنارش افتاده