دلایل بسیاری از جمله نقش عوامل مدیریتی و تغذیه ای در مرگ و میر زود هنگام جوجه ها وجود دارد . از عوامل مدیریتی می توان به دمای بالا ، و دمای پایین ، مسمومیت و غیره را نام برد . از عوامل تغذیه ای می توان به کمبود آب و ویتامین ها اشاره کرد که در ادامه به بررسی کلیه این عوامل در مرگ ومیر جوجه ها به طور کامل پرداخته می شود .

نقش عوامل مدیریتی و تغذیه ای در مرگ و میر زود هنگام جوجه ها

دلایل بسیاری برای مرگ و میر زود هنگام جوجه ها وجود دارند که برخی از مهمترین آنها عبارتنداز:

• دلایل و عوامل مدیریتی
• عوامل تغذیه ای
• عوامل ژنتیکی
• بیماریها

بخش اول

عوامل مدیریتی دخیل در مرگ و میر جوجه ها:

الف: تأثیر دمای بالا که باعث بروز مشکلات ذیل می گردد:

دهیدراسیون

بدن جوجه های کوچک شامل ۷۰ درصد آب می باشد، زمانی که دما بطور پیوسته در سطوح بالا باقی می­ماند باعث اتلاف آب بدن می گردد. زمانی که این اتلاف آب بدن به حدود ۱۰ درصد می رسد جوجه به دلیل دهیدراسیون می میرد.

پسنینگ یا انسداد مخرج جوجه

این نیز یکی دیگر از مشکلات ناشی از دماهای بالا در دوره ی پرورشی است که در آن فضولات به اطراف مجاری مدفوع جوجه چسبیده، خشک شده و باعث انسداد مخرج جوجه و مانع دفع فضولات می گردد.

ب: تأثیر دماهای پایین

سرمازدگی یا ذات الریه

دماهای پایین تر از حد نرمال باعث بروز مشکل ذات الریه در جوجه های کوچکتر می گردند که در آن رنگ شش ها به کبودی می گراید.

خفگی

در خلال دماهای پایین جوجه ها بر روی هم انباشته می شوند تا بتوانند دمای بدنشان را حفظ کنند که منجر به خفگی و مرگ می شود.

ت: تأثير مسمومیت

میزان مرگ و میر ناشی از مسمومیت در جوجه های کوچک بالا است، مانند:

مسمومیت غذایی

فی الوده به قارچ میکروبی و نیز مواد سمی داخل آن باعث مسمومیت غذایی می شوند.

مسمومیت با نمک

مسمومیت با نمک نیز منجر به مرگ و میر زود هنگام جوجه ها می گردد که ناشی از وجود بیش از حد نمک در آب و غذای جوجه ها است.

مسمومیت با گاز

غلظت بالای گازهای سمی نیز باعث مرگ و میر جوجه ها می شود، که عبارتند از:

آمونیاک

امونیاک باعث ایجاد حساسیت در غشای مخاطی و چشم ها، کاهش مصرف غذا، کاهش سرعت رشد و در سطوح بالای ppm۱۰۰ باعث خونریزی و مرگ می گردد. به همین دلیل میزان غلظت آن باید کمتر از ppm ۲۵ باشد.

کربن مونواکسید

مونواکسید کربن با هموگلوبین خون ترکیب شده و تولید کربوکسی هموگلوبین می کند که قادر به انتقال اکسیژن نمی باشد. دز کشنده­ی کربن مونواکسید بین ppm۲۰۰۰ الی ۳۶۰۰ می­باشد.

دی اکسید کربن

اگر غلظت دی اکسید کربن به بالاتر از ۳۰ درصد برست باعث خفگی و مرگ می شود.

مسمومیت بستر یا تانین

تزریق مواد سمی مانند تانین (جوهر مازو) در خاک اره منجر به مرگ و میر جوجه ها می گردد.

د: تأثير صدمات و جراحات

اگر جوجه ها در طول مراحل مختلف با دقت رسیدگی نشوند این امر منجر به ایجاد جراحات و مرگ و میر می شود که شامل: جفتگیری، واکسیناسیون، عملیات مربوط به چیدن کاکل، غبغبک و نرمهی گوش که در صورت نیاز (بعنوان مثال خروس­های جنگی) انجام می پذیرد و نوک چینی می شود.

ج: گرسنگی مفرط

جوجه های تازه هچ شده دارای ذخیره چربی جهت تأمین نیازهای بدن در طول مدت گرسنگی شدید نیستند که واضح است این امر منجر به مرگ می گردد.

ه: فضای بستر، دانخوری و آبخوری کمتر

فضای کم بستر نیز یکی دیگر از دلایل مرگ و میر در جوجه ها است. چرا که ازدحام جمعیت جوجه ها باعث مرطوب شدن مواد بستر می گردد که تبدیل به مکانی بسیار مناسب برای تکثیر میکروارگانیسم ها شده و باعث تولید کوکسیدیوسیز و … می گردد. فضای ناکافی دانخوری و آبخوری باعث گرسنگی مفرط و مرگ و میر على الخصوص در جوجه های کوچک می­شود.

د: رطوبت نسبی بالا

رطوبت نسبی بالا در سالن پرورشی باعث مرطوب شدن بیش از حد مواد بستر می شود که رشد میکروارگانیسم­ها را تسهیل نموده و باعث تولید انواع عفونت ها می گردد.

ز: شکارچی ها

اگر سالن­های پرورشی به خوبی در مقابل شکارچی ها ایمن سازی نشده باشد این نیز می تواند عاملی در مرگ و میر جوجه ها توسط شکارچیانی مانند؛ موش صحرایی، روباه، سگ، گربه و … شود.

بخش دوم

از عوامل و نقش عوامل مدیریتی و تغذیه ای در مرگ و میر زود هنگام جوجه ها می توان به کمبود آب و ویتامین ها اشاره کرد.

الف: آب

آب نقش مهمی در حفظ سلامت و عملکرد پرنده ها ایفا می کند. آب بعنوان یک واسطه انتقالی برای مواد مغذی و محصولات نهایی سوخت و ساز بدن عمل می کند.

• آب به حفظ دمای عمیق بدن کمک می کند.
• آب نقش مهمی در افزایش وزن جوجه های گوشتی ایفا می کند.
• آب کمبودهای مواد معدنی مانند پتاسیم، سدیم، کلر و … را جبران می کند.
• عدم تعادل در آب و ناسالم بودن آن باعث سطح بالای مرگ و میر در جوجه ها می گردد.

ب: تأثیر کمبود ویتامین های محلول در چربی

کمبود بسیار شدید این ویتامین ها ( K، E ، B ، A ) باعث مرگ می گردد. اما کمبودهای جزئی باعث توقف رشد، پرهای ژولیده، ایجاد اشک، نرمی استخوان، نرم شدگی مغز و … می گردد.

پ: تأثیر کمبود ویتامین های محلول در آب

کمبود بسیار شدید این ویتامین ها (B complex و C ) منجر به مرگ می گردد. اما کمبود جزئی آنها باعث کاهش وزن، رشد ضعیف پرها، رشد ضعیف بدن، التهاب پوست، علائم عصبی، کم خونی و … می گردد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی