گوسفند با پشم ضخيم دارای پشمی هستند که از نظر صنعت قالی بافی مناسب است و به همین جهت آنها را بنام «نژادهای با پشم مخصوص قالیبافی» نیز می خوانند. اندازه های پشم در این نژاد ها کاملاً متنوع است و قطر و طول تار پشم درآنها به ترتیب تا ۷۰ میکرون و ۳۸ سانتیمتر ممکن است برسد. پشم این نژاد ها گذشته از تفاوتی که از نظر طول و قطر تار با یکدیگر دارد از لحاظ جلا و جعد و استحکام نیز با هم اختلاف دارد. از مهمترین این نژاده ها می توان به 1- گوسفند آواسی 2- گوسفند ایرانی 3-گوسفند ایرانی 4-گوسفند های لند سیه چهره را می توان نام برد.

نژادهای با پشم ضخيم:

مهمترین انواع نژاد های با پشم ضخیم بشرح زیر می باشند:

1- گوسفند های لند سیه چهره

گوسفند های لند سیه چهره یکی از پرطاقت ترین نژادهای گوسفند است و بخوبی از عهده تحمل شرائط سخت و مشکل برمی آید. این نژاد در منطقه کوهستانی اسکاتلند که مبدأ اولیه آن نیز می باشد پرورش می یابد و در این منطقه به غذای تکمیلی و با استفاده از پناهگاه کمتر احتیاج دارد.

گوسفند های لند سیه چهره مانند سایر نژادهای اسکاتلندی نژاد سرزنده و خوش منظره ای است. در این نژاد قوچ و میش دارای شاخ می باشند و شاخ میش معمولاً کوچکتر ازشاخ قوچ است. شاخ قوچ سنگین و دراز و دارای پیچ خوردگی است. صورت و ساق حيوان فاقد پشم است. نقاط نامبرده برنگ سیاه است و گاهی لکه های رنگی نیز در این نقاط دیده می­شود. تار پشم در این نژاد بسیار ضخیم و طول آن بین ۲۰ تا ۳۸ سانتیمتر است. از پشم این نژاد برای تهیه قالی و تشک و کاموا استفاده فراوان بعمل می آید. خصیصه مهم این نژاد تحمل تغییرات درجه حرارت و نیز مقاومت آن در هوای بسیار سرد و یا طوفانی است. این امر بواسطه ترکیب خاص در پوشش پشم در بدن حیوان است. پوشش نامبرده در قسمت خارجی پشم های ضخیم و سرد و در سطح داخلی و مجاور بدن پشم های ظریف و گرم دارد که حیوان را در برابر تغییرات مورد بحث حمایت می­کند.

گوسفند های لند سیه چهره کوچک ولی عضلانی دارد و به همین جهت بسیار فعال و تند و تیز است. وزن بلوغ در قوچ تقریباً 75 و در میش ۶۰ کیلو است. قدرت شیردهی در میش های این نژاد نیز خوب و متناسب است.

۲- آواسی

یکی دیگر از نژاد های با پشم ضخیم گوسفند آواسی از دسته گوسفندان مدیترانه ای و از جمله نژادهای مشخص گوسفند در سوریه و لبنان و اسرائیل و اردن است. بعلاوه 6۰ درصد کل گوسفندان عراق از گله های گوسفند آواسی تشکیل می شود و در حدود دویست هزار (۲۰۰۰۰۰) رأس از این نژاد را می­توان در نواحی جنوبی ترکیه یافت. گوسفند آواسی در نقاط مختلف و براساس لهجه های متفاوت دارای اسامی گوناگونی است که عبارتند از آواسی، آوازی، ال­عوض، ایوسی، اوسی، یوسی. بعلاوه در ترکیه آنرا بنام ایوزی یا گوسفند عرب و در سوریه آنرا بنام نعیمه یا شامی نیز می خوانند.

گوسفند آواسی نسبت به راه پیمائی و یا سرمای زیاد و نیز از نظر ابتلای بانواع بیماری­ها حيوان تقریباً مقاومی است ولی نسبت به گرما و رطوبت بسیار حساس می باشد.

چگونگی پرورش گوسفند آواسی:

چگونگی پرورش گوسفند آواسی برحسب مناطق مختلف متفاوت است. در اسرائیل گله های گوسفند از دی تا فروردین در مراتع طبیعی چرا می کنند و آنگاه از ته چر مزارع و سپس از تایه های یونجه در مراتع استفاده می نمایند. از آبان تا دی بعلت محدودیت چرا گوسفندان بوسیله تغذیه دستی پرورش می یابند و در این شرائط جيره غذائی آنها از مواد کنسانتره یا غذای فشرده ( به نسبت 65 درصد جیره) و سیلو و علوفه خشک ( به نسبت 35 درصد جیره) است گوسفندان آواسی شب­ها و اگر بارندگی شدید باشد روزها نیز در آغل بسر می برند. زایمان میش های بالغ بین آذر تا اواسط بهمن و زایمان میش های جوان 15 ماهه در اواسط بهمن تا اواسط ارديبهشت صورت می گیرد. نسبت تلفات میش های آبستن در گله ۲ درصد است. بعد از زایمان، میش ها روزانه ابتدا دوبار شیردوشی می­شوند و سپس بعد از هر دوشش، بره مربوط در حدود نیم تا دو ساعت از پستان مادر تغذیه می نماید. در ۲ ماهگی بره ها را از شیر می­گیرند و علوفه سبز و يونجه و مواد کنستانتره در اختیار حیوان قرار می­دهند. پشم چینی درفروردین یا اردیبهشت انجام می شود.

در سوریه فصل بره زائی بین آذر تا فروردین است. نسبت تلفات بره 5 تا ۱۰ درصد است که ممکنست در زمستان­های سخت به ۳۰ تا ۵۰ درصد نیز برسد. در سوریه نیز بره های آواسی را در ۲ ماهگی از شیر می­گیرند و بره های نر را در سن ۲ تا ۳ ماهگی در فصل بهار پروار می نمایند. پشم چینی گوسفند آواسی در در فروردین یا اردیبهشت انجام می­شود.

مشخصات گوسفند آواسی

قد: قوچ ۸۰-۷۰ سانتیمتر، میش ۷۰-۶۰ سانتیمتر.

وزن: « 6۰-۹۰ کیلو « 50- 30 کیلو.

رنگ: بدن سفید، سرو ساق پا قرمز متمایل به قهوه ای، انتهای دست و پا به ندرت سیاه یا سفید یا خاکستری با لکه دار، پشم بندرت قهوه ای یا سیاه.

پشم : مناسب از نظر قالیبافی، سرو دست و پا عاری از هرگونه الياف پشمی.

سر: محاداب در میش مستقیم در قوچ.

شاخ: در قوچ ، چین دار و طویلی و در حدود 4۰ سانتیمتر و بندرت کوتاه و در میش کوتاه و در حدود ۱۰ سانتیمتر.

دنبه: پهن و بعلت شکاف عمیق سرتاسری در سطح خارجی به دو شاخه تقسیم شده است. دنبه تا نزدیک بالای مفصل خرگوشی امتداد دارد. دنبالچه کوتاه و باریک و جهت آن بطرف بالا و پوشیده از پشم است. وزن دنبه معمولاً بین 4 تا 5 کیلو است ولی در شرایط مناسب تغذيه وزن دنبه ممکنست تا 6 کیلو در میش و یا 10 کیلو در قوچ برسد.

فرآورده های گوسفند آواسی

گوسفند آواسی از نظر تولید شیر حائز اهمیت است. بعلاوه اولين زايش میش آواسی را می توان در 15 ماهگی ترتیب داد و در طول سال نیز از آن دو بار بره بدست آورد. با این ترتیب گوسفند آواسی از نظر نسبت درصد تولید بره یا نسبت بره زائی نیز حائز اهمیت فراوان است. نسبت دوقلوزایی در گله میش های آواسی جالب توجه نبوده و از 5 تا ۱۰ درصد تجاوز نمی کند.

الف- پشم:

مقدار تولید سالیانه: در قوچ ۲ تا 5/2 کیلو و در میش 75/1 کیلو.

طول فتیله پشمی: 15 تا ۲۰ سانتیمتر.

ظرافت: 26 تا 36 میکرون.

موارد استعمال: تهیه قالی و پتو و پارچه های پشمی

ب- شير:

مقدار متوسط تولید در شرایط مناسب تغذیه : ۱۲۳ تا ۱۸۱ کیلو در طول ۱6۸ تا ۱۹۰ روز شیردهی در میش­های ترکیه و ۱۶۸ کیلو در میشی دای سوریه و ۱۲۹ کیلو در میش های اسرائیل.

نسبت چربی: 5/7 درصد

موارد استعمال: تهیه ماست و روغن حیوانی و کره و پنیر.

پ- گوشت:

وزن بره در موقع تولد: نر 4/4 تا 6/4 کیلو، ماده ¾ کیلو.

« دوماهگی: ۲۰ کیلو.

نسبت چربی در لاشه حیوان بالغ : 5 تا 55 درصد.

انواع مختلف گوسفند آواسی:

از گوسفند آواسی انواع مختلفی وجود دارد که بر حسب محل به اسامی گوناگون خوانده می شود. گوسفند بلدی و گوسفند دیری، از انواع گوسفند آواسی می باشند که به ترتیب در شرق و مغرب سوریه پراکنده هستند. نوعی از گوسفند آواسی نیز در عراق و الجزایر وجود دارد که بنام گوسفند جزیره خوانده می شود. نوع اخیر با آنکه پیش رس تر از نوع معمولی گوسفند آواسی است ولی از نظر تولید شیر چندان جالب توجه نمی باشد. انواع اصلاح شده گوسفند آواسی را بیشتر می توان در اسرائیل و عراق یافت که مهمترین آنها عبارتست از:

الف- نعیمه

گوسفند نعیمه نوعی از گوسفند آواسی است که در عراق وجود دارد. بدن این گوسفند نسبت بنوع معمولی آواسی جمع وجورتر و ساق ها عضلانی تر است. بعلاوه کیفیت پشم در این نوع مرغوب تر و مقدار تولید شیر نیز بیشتر است. گوسفند نعيمه معمولاً صورت سیاه است ولی جورهای دیگری نیز وجود دارند که در آنها نه تنها صورت بلکه پشم های ناحیه گردن نیز قرمز رنگ است. قبیله جبل شمر در شمال منطقه دليم عراق پرورش دهنده اصلی گوسفند نعیمه می باشد.

ب- شفالی

در اراضی آبیاری شده جنوب مرکزی عراق ودر منطقه ای بنام «کوت لیوا» نوعی از گوسفند آواسی پرورش داده می­شود که بنام گوسفند شفالی معروف است. گوسفند شفالی نسبت بنوع معمولی آواسی درشت تر و پیش رس تر می باشد. رنگ گوسفند شفالی معمولاً خرمائی و گاهی اوقات سیاه است.

پ- نوع اصلاح شده آواسی اسرائیلی

اتحادیه پرورش دهندگان گوسفند در اسرائیل برای اجرای برنامه تلاقی نژاد ابتدا در بین سال­های ۱۹5۳ تا ۱۹55 تعداد زیادی میش (در حدود 15 هزار رأس) از نژاد هیریک از ترکیه وارد اسرائیل نمود. موطن اصلی میش های شیر یک ناحیه «سی­زر» در کردستان ترکیه و نزدیک مرز سوریه و عراق است. جثه این میش ها نسبت به گوسفندان آواسی اسرائیل کوچکتر است. وزن زنده میش های هیریک درحدود 40 تا 45 کیلوگرم و سر آنها معمولاً برنگ خاکستری و بندرت سفید یا قهوه ای می باشد. از تلاقی قوچ­های انتخاب شده آواسی در اسرائیل و میش های هیریک، ابتدا نوع اصلاح شده آواسی اسرائیل بدست آمد و در مرحله بعد انتخاب از نظر افزایش تولید شیر و کاهش نسبت گوسفندان کوچک گوش در گله و افزایش نسبت گوسفندان با پشم يکدست در گله عملی گردید. امروزه در گوسفند آواسی متوسط طول دوره شیردهی ۲۰۰ روز است و شیر میش هائی که مقدار تولیدشان به ۳۷۰ کیلو برسد در حدود ۷ درصد چربی دارد.

۳- گوسفند ایرانی

گوسفند ایرانی علاوه بر آنکه از نظر کیفیت پشم در ردیف گوسفندان با پشم ضخیم قرار دارند، همگی به استثنای نژاد زل (که بدون دنبه و یا دارای نیم دنبه است) ونژاد قره گل (که دارای نیم دنبه است) از جمله گوسفندان دنبه دار می باشند و به رنگ های مختلف سفید، سیاه، خرمائی قهوه ای، نخودی، خاکستری وغیره دیده می­شوند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی