اولین قدم برای نگهداری لاکپشت انتخاب نژاد و گونه مناسب است. این امر به امکانات موجود و علاقه مندی فرد بستگی دارد. اگر فضای باز مانند حیاط و باغچه در دسترس باشد می­توان از هر دو دسته لاک پشت خشکی­زی یا نیمه آبزی نگهداری کرد. چنان چه محل زندگی محدود به یک آپارتمان باشد، فقط نگهداری از گونه های نیمه آبزی توصیه می شود. در این مقاله به بررسی  نگهداری لاکپشت ها از جمله ویژگی ، اصلاح ناخن­ها ، حمل و جابه جایی لاک پشت ها می پردازیم.

نگهداری لاکپشت

 لاک پشت­ها موجوداتی خونسرد هستند. دمای بدن آنها تابع دمای محل زیست آنها است. بسیاری از فرآیندهای زیستی بدن آنها مانند سوخت و ساز، کارکرد قلب و سیستم گردش خون، رشد، فعالیت آنزیم­های مختلف و هضم و جذب مواد غذایی به دمای محیط وابسته اند. به طور کلی میانگین دمای ۲۵ درجه برای زندگی اغلب گونه های لاک پشت­ها دمایی مناسب است. افت دما به کمتر از ۱۵ درجه باعث کند شدن سوخت و ساز بدن و فرورفتن حیوان به خواب زمستانی می شود. لاک پشت­ها استعداد فراوانی به بیماریهای ریوی دارند و این امر باید در هنگام تعیین محل زندگی آنها مورد توجه باشد.

نکات مهم در انتخاب لاک پشت

در انتخاب لاک پشت باید همیشه حیوان را از محلی مطمئن خریداری کرد. لاک پشت هایی که در محیط­های آلوده نگهداری می­شوند می توانند حامل عوامل بیماری زا باشند و امکان دارد بعد از مدت کوتاهی تلف شوند. توجه به نکات زیر باعث می­شود تا حیوان سالم و مناسبی خریداری شود.

  در انتخاب لاک پشت توجه شود پوست بدن و فلس­های آن سالم باشند

  در انتخاب لاک پشت توجه شود چشم­های حیوان شفاف و بدون ترشح باشند

  در انتخاب لاک پشت توجه شود لاک قوام و سفتی کافی داشته و فاقد ترک و شکستگی باشد

  در انتخاب لاک پشت توجه شودچشم ها به خوبی حرکت کنند و پلک­ها متورم و پف کرده نباشند

  در انتخاب لاک پشت توجه شود تنفس به راحتی و بدون باز نگه داشتن دهان انجام شود

  در انتخاب لاک پشت توجه شود تنفس همراه با خرخر نباشد و به دور بینی حباب های هوا تشکیل نشود

  حيوان فعال و پر تحرک باشد و دست و پای خود را به خوبی حرکت دهد

  یکی از ویژگی لاکپشت  این است که حیوان باید بتواند سر خود را بالا نگه دارد نه اینکه آن را به زمین تکیه دهد

 یکی از ویژگی لاکپشت آبی باید بتوانند به خوبی در آب دست و پا زده و شنا کنند

 توجه به اندازه حیوان (ممکن است از ۵ سانتی متر تا ۲ متر تغییر کند!)

  امکانات شخص برای نگهداری گونه های آبزی یا خشکی زی

  اندازه و ابعاد فضایی که برای حیوان اختصاص داده می­شود

  هزینه ای که شخص حاضر به پرداخت آن است

ویژگی لاکپشت به عنوان حیوان خانگی

 یکی از ویژگی لاکپشت قیمت کم و طول عمر زیاد

همچنین ویژگی لاکپشت هزینه پایین خوراک، تغذیه و نگهداری

ویژگی لاکپشت بی آزار بودن، نداشتن رفتارهای تهاجمی

ویژگی لاکپشت ها محدود بودن محل زندگی به ویواریوم، حیاط و باغچه

ویژگی لاکپشت هماهنگ شدن سریع با محیط اسارت و داشتن توان یادگیری

ویژگی لاکپشت  بی نیاز از مراقبت هایی مثل واکسیناسیون در مقایسه با سگ و گربه

ویژگی لاکپشت  نداشتن مشکلاتی مثل کثیف کردن فرش و موکت، سر و صدا و پارس

ویژگی لاکپشت بی نیاز از مراقبت های خاص مثل مراقبت از موها و راه بردن در فضای باز

نگه داری از لاک پشت های خشکی زی

نگهداری از لاک پشت های خشکی­زی در محیط خانه، حیاط یا حتی تراس ممکن است. گرچه برای این گونه لاک پشت­ها بهترین محل زندگی فضای باز حياط و باغچه است. بهترین حالت این است که زیستگاهی مجزا برای سکونت حیوان در فضای سبز فراهم شود. این محیط اختصاصی می تواند با یک مرزبندی از سایر قسمت ها جدا شود و در همان حال بتواند محیط زندگی او را محدود کند. محل زندگی این لاک پشت­ها باید فضایی خشک، آفتابی و کم رطوبت باشد. در طراحی این فضا باید خطر بالا رفتن و افتادن لاک پشت­ها از دیوارهای کوتاه را در نظر داشت. زمین محل سکونت لاک پشت باید دارای شیب بندی ملایم باشد تا حرکت را برای حیوان ساده و بی­خطر کند و در همان حال کاملاً مسطح نباشد.

این محیط باید دارای قسمتی سایه دار باشد تا حیوان بتواند خود را از نور تند آفتاب محافظت کند. افزون بر این لازم است حوضچه ای برای آبتنی او فراهم کرد. لازم است به پاکیزگی آب حوضچه و بهداشت آن توجه داشت تا از گندیدگی آب و پدید آمدن بوی نامناسب در آن پرهیز شود. در این فضا می توان با کاشت گیاهانی مانند حبوبات و غلات چراگاه ساده ای برای لاک پشت فراهم کرد.

شن و ماسه های دانه ریز و خاک مخصوص گربه بستر مناسبی برای لاک پشت ها نیستند. برای بستر می توان ترکیبی از خاک رس، خاک معمولی و سنگ ریزه فراهم کرد. حیوانی که در فضای باز زندگی می کند باید به محلی گرم برای سپری کردن شب دسترسی داشته باشد. چنان چه هوا به ناگهان سرد شود حیوان در زمین چاله­ای می کند تا با پنهان شدن در آن بدن خود را گرم نگه دارد. یک جعبه کوچک چوبی یا تکه­ای لوله پی وی سی دهان گشاد می تواند پاسخگوی این نیاز باشد. بهتر است جعبه یا لوله را در عمق زمین جاسازی کرد تا محل مناسبی برای پنهان شدن حیوان فراهم کند.

طبیعی است که این لاک پشتها با سرد شدن هوا وارد دوره خواب زمستانی می شوند. مهمترین انواع این لاک پشت­ها که ممکن است به عنوان حیوان خانگی نگهداری شوند عبارتند از : لاک پشت “هورس فیلد”، “هِرمان”، “لئوپارد”، “مدیترانه ای” و “يلوفُوت”.

نگه داری از لاک پشت های نیمه آبزی

نگه داری از این گونه لاک پشت­ها در محیط آپارتمان ممکن است و امروزه در میان مردم مرسوم شده است. از انواع مهم این لاک پشت­ها می­توان به گونه های “خالدار”، “وود ترتل”، گوش قرمز” و “سایدنک” اشاره کرد. برای نگهداری این نوع لاک پشت­ها چیزی شبیه آکواریوم مورد نیاز است که آن را تِراریوم یا ویواریوم (Terrarium یا Vivariurn) می نامند. ویواریوم ظرفی است از جنس شیشه یا پلاستیک که تا اندازه ای از آب پر می شود و بستر آن را سنگریزه تشکیل می دهد در قسمتی از ویواریوم تکه سنگی بزرگ به مانند یک جزیره قرار داده می شود تا لاک پشت بتواند به دلخواه خود از آب خارج شده و در محیط خشک قرار بگیرد. جزیره باید شیب ملایمی داشته باشد تا حرکت حیوان بر روی آن به سادگی امکان پذیر شود. ارتفاع آب داخل ویواریوم از سطح بستر آن باید دست کم یک و نیم برابر ارتفاع لاک حیوان باشد.

اضافه کردن گیاه در ویواریوم ممکن است باعث دردسر شود چون برخی لاک پشت­ها آنها را از جای خود بیرون می آورند. با همه این احوال اگر باز هم قصد نگه داری از گیاهان در داخل ویواریوم را دارید دقت کنید که گیاهان مورد استفاده سمی نباشند. در دکوربندی ویواریوم باید همواره محلی تاریک را برای پنهان شدن لاک پشت­ها در نظر گرفت. باید دقت کرد سنگ­هایی که برای فضاسازی در ویواریوم مورد استفاده قرار می گیرند به خوبی در جای خود ثابت شوند و امکانی برای لغزش آنها وجود نداشته باشد چرا که ممکن است لاک پشت ها در میان آنها گیر کنند و خفه شوند.

تنظیم حرارت ویواریوم خونسرد بودن لاک پشت­ها ضرورت کنترل دمای محیط آنها را دو چندان می کند. برای لاک پشت های نیمه آبزی لازم است تا یک منبع حرارتی در ویواریوم وجود داشته باشد. محل نگهداری این لاک پشت ها باید دارای یک فضای گرم و یک فضای خنک باشد تا حیوان بتواند بسته به نیاز خود، در هریک از این دو محل قرار بگیرد. می توان برای کنترل دمای ویواریوم، دو دماسنج یکی در محل گرم و یکی در محل سرد نصب کرد تا نسبت به دمای هردوی این محل­ها آگاه شد.

در بیشتر مواقع یک لامپ هالوژن یا تنگستن حرارت کافی برای گرم کردن محیط را تولید می کند. منبع نور باید نزدیک محل تخته سنگ یا جزیره نصب شود تا وقتی حیوان از آب خارج می شود بتواند فضایی گرم و خشک در اختیار داشته باشد. باید به میزان حرارت تولید شده توجه کرد. قرار دادن حیوان در مجاورت سطوح خیلی گرم و داغ می تواند مخاطره آمیز باشد. این کار می­تواند از یک سو باعث سوختگی کاسه سنگ یا پوست شود و از سوی دیگر ممکن است باعث دهیدراتاسیون و کم آبی شدید در لاک پشت شود.

چنان چه دمای محل زندگی حیوان خیلی پایین و محیط خارجی بسیار سرد باشد، برای گرم کردن ویواریوم نمی­توان به حرارت لامپ تکیه کرد. چرا که در چنین محیط­هایی آب ویواریوم به شدت سرد می شود. اگر دمای محیط زندگی حیوان کاهش قابل توجهی پیدا کند ممکن است باعث فرورفتن لاک پشت به خواب زمستانی شود.

در این شرایط بهتر است از یک بخاری الکتریکی برای گرم کردن ویواریوم استفاده کرد. بخاری های برقی مخصوص آکواریوم پاسخگوی این نیاز هستند. فقط لازم است تا بخاری را درون پوششی از جنس استیل ضدزنگ یا پلاستیک قرار داد تا به دلیل برخورد با لاک حیوان نشکند. دسته دیگری از بخاری های مورد استفاده برای خزندگان، به صورت تشک حرارتی در کف بستر قرار می گیرند. در مورد استفاده از این بخاری­ها اختلاف نظر وجود دارد چرا که اگر ضخامت لایه ماسه یا سنگی کف بستر کافی نباشد ممکن است باعث سوختگی و اسيب دیدن بدن لاک پشت شود.

نور پردازی و فراهم کردن اشعه فرابنفش

لاک پشت ها برای حفظ قوام لاک و سلامت پوست خود به نور مناسب و منبعی از اشعه فرابنفش نیاز دارند. از نظر نسبت تاریکی به روشنایی، ۱۲ تا ۱۴ ساعت روشنایی در مقابل ۱۰ تا ۱۲ ساعت تاریکی، نسبت مناسبی برای لاک پشت ها محسوب می شوند. چنان چه از نور هالوژن یا تنگستن برای گرم کردن فضا استفاده می شود، در بیشتر مواقع همان منبع نور برای نورپردازی ویواریوم کفایت می کند.

نورپردازی ویواریوم باید حتماً از بالا به پایین انجام شود، درست مانند شرایط طبیعی. به عبارتی منبع نور نباید در کف ویواریوم قرار بگیرد. استفاده از لامپ­های فلورسنت یا LED ابداً توصیه نمی شود.

موضوع بعدی فراهم کردن منبع اشعه فرابنفش برای لاک پشت است. یک راه ساده، قرار دادن حیوان به مدت دست کم نیم ساعت در روز در معرض تابش مستقیم آفتاب است، نگهداری ویواریوم در مقابل تابش مستقیم نور آفتاب باعث گرم شدن بیش از حد فضای داخلی ویواریوم می شود و برای لاک پشت خطرناک است، از سوی دیگر، نوری که از شیشه ویواریوم عبور می کند تقریباً هیچ طیفی از اشعه فرابنفش به همراه ندارد.

اگر آفتاب دادن مستقیم به لاک پشت ممکن نباشد باید برای فراهم کردن اشعه فرابنفش از لامپ های UV مخصوص خزندگان استفاده کرد. این لامپ­ها در فروشگاه های حیوانات خانگی قابل تهیه هستند. لامپ­های فرابنفش دو نوعند UVA و UVB ، هرکدام از این دو پرتوهای متفاوتی تولید می کنند. برای خزندگان بهتر است از لامپ های دسته UVB استفاده کرد. سازندگان این نوع لامپ­ها دستورات لازم برای نصب و رعایت فاصله مناسب آنها با محل زندگی حیوان را ارائه می کنند که باید با دقت به این توصیه ها عمل کرد. بازدهی این لامپ­ها با گذشت زمان کاهش می یابد. از آنجایی که نور فرابنفش توسط چشم انسان قابل مشاهده نیست نمی توان از روی ظاهر لامپ در مورد بازدهی و کیفیت آن قضاوت کرد و بهتر است طبق توصیه سازنده، پس از پایان عمر مفید لامپ، آن را تعویض کرد.

بهداشت ویواریوم

آب ویواریوم باید دست کم دو هفته یک بار عوض شود. به هنگام عوض کردن آب باید از دستکش استفاده کرد. هرگز نباید برای خالی کردن آب داخل ویواریوم از روش مکیدن شلنگ استفاده شود. آب باید به روش سیفون کردن تخلیه شود. بهتر است آبی را که قرار است جایگزین آب کهنه شود، ۲۴ ساعت قبل در یک ظرف رو باز قرار داد تا کلر آن به طور کامل تبخیر شود و پیش از برگرداندن لاک پشت به داخل ویواریوم اطمینان پیدا کرد که دمای آب برای بازگشت او مناسب است.

برای پاکیزه نگه داشتن آب می توان از یک دستگاه فیلتراسیون اسفنجی که برای آکواریوم به کار می رود استفاده کرد. فیلترهای کف کش نیز برای لاک پشت ها قابل استفاده هستند. چنانچه کودکان شما از لاک پشت ها نگهداری می کنند توصیه می­شود وسایل الکتریکی مربوط به ویواریوم از نوع ۱۲ ولت انتخاب شود تا خطر برق گرفتگی بچه ها را تهدید نکند. به علاوه باید توجه کرد که لبه شیشه های سازنده ویواریوم به خوبی سنگ خورده و تیز نباشد.

یکی دیگر از مواردی که باید کنترل شود، PH آب است. این امر به ویژه در محلی که تعداد قابل توجهی لاک پشت نگهداری می­شوند اهمیت بیشتری دارد. بهتر است PH آب در حد خنثی حفظ شود. افزایش PH تا مرز ۸ برای اغلب لاک پشت­ها قابل قبول است. تغذیه لاک پشت می تواند در محیط ویواریوم انجام شود. بهتر است حیوان را عادت داد تا غذای خود را روی جزیره سنگی بخورد تا به این صورت از کثیف شدن آب جلوگیری شود. نگهداری لاک پشت های نیمه آبزی در فصل تابستان در حیاط و فضای باز ممکن است. برای این منظور باید حوضچه مناسبی برای آبتنی در اختیار حیوان باشد و در همان حال یک محیط سایه دار برای فرار از گرما برای آنها فراهم شود.

پوست اندازی

لاک پشت ها مانند بقیه خزندگان به صورت دوره ای پوست اندازی می کنند. پوست اندازی بیشتر به نواحی دست و پا محدود می شود. گاهی می توان تکه­ای پوست کهنه را مشاهده کرد که در حال جدا شدن از بدن است. این موضوع نباید صاحب حیوان را نگران کند.

بهتر است اجازه داد تا پوسته های کهنه خود به خود از بدن جدا شوند. برای کمک به پوست اندازی لاک پشتان خشکی زی می­توان برای چند دقیقه حیوان را در یک ظرف آب قرار داد تا پوسته های آماده جدا شدن قدری نرم شده و به سادگی بیفتند. در لاک پشت های دریایی ممکن است سپرهای لاک نیز عوض شده و به جای آنها سپرهای نو رشد کند.

اصلاح ناخن­ها لاکپشت

هنگامی که لاک پشت ها در شرایط طبیعی زندگی می کنند از ناخن های خود برای کندن زمین و بالا و پایین رفتن بر روی سنگ­ها استفاده می کنند و نیازی به اصلاح ناخن­ها لاکپشت نمی باشد. این رفتار باعث می­شود تا ناخن­ها، خود به خود اصلاح و کوتاه شوند. اگر محیط زندگی لاک پشت هایی که در اسارت زندگی می کنند به خوبی طراحی نشود، امکان رشد غیرطبیعی ناخن­ها را فراهم می کند. در همان حال باید توجه داشت که در بسیاری مواقع درخواست صاحبان لاک پشت برای اصلاح و کوتاه کردن ناخن های حیوان از روی ناآگاهی در مورد طول واقعی ناخن ها و عملکرد آنها است و در حقیقت ضرورتی برای اصلاح ناخن وجود ندارد.

در اصلاح ناخن­ها لاکپشت ، برای اینکه ناخن­ها به صورت طبیعی کوتاه بمانند می توان یک قطعه سنگ بزرگ که دارای سطح صاف و خشن باشد در محیط زندگی لاک پشت قرار داد و غذای حیوان را روی این سنگ قرار داد تا لاک پشت ناچار باشد برای خوردن غذا از آن بالا برود و از ناخن های خود استفاده کند. به طور کلی برای اصلاح ناخن­ها لاکپشت ، محل زندگی لاک پشت باید به گونه ای طراحی شود که در آن اختلاف سطح وجود داشته باشد و حیوان ناچار شود به هنگام راه رفتن در آن تلاش بیشتری به خرج دهد. این امر به کوتاه ماندن طبیعی ناخن ها کمک می کند.

از سویی ناخن های دست برخی نژادها مانند لاک پشت گوش قرمز نر به صورت طبیعی بسیار بلند هستند و نقش مهمی در رفتارهای جنسی این نژاد بازی می کنند، به این ترتیب در بیشتر مواقع نیازی به اصلاح ندارند.

برای اصلاح ناخن­ها لاکپشت به هر حال اگر دامپزشک تشخیص بدهد که کوتاه کردن ناخن ها ضرورت دارد، می توان با کمک یک ناخن گیر گربه آنها را اصلاح کرد. باید دقت شود در اصلاح ناخن­ها لاکپشت تا ناخن­ها بیش از اندازه کوتاه نشوند. اگر رنگ ناخن خیلی تیره نیست، برای مشاهده بافت زنده آن می توان از یک چراغ قوه استفاده کرد. به این معنا که با انداختن نور از پشت به روی بافت ناخن، برای اصلاح ناخن­ها لاکپشت می توان قسمت زنده و عروق آن را مشاهده کرد تا از کوتاه کردن بیش از حد آن پرهیز شود. این کار در مورد ناخن های سیاه ممکن نیست و باید با وسواس بیشتری آنها را اصلاح کرد.

در اصلاح ناخن­ها لاکپشت چنان چه ناخن بیش از اندازه کوتاه شود یا دچار خونریزی شود لازم است تا انتهای بریده شده آن را سوزاند و با کمک داروی بی حسی موضعی درد حیوان را کاهش داد. اگر جراحت جزئی باشد با کمک پنبه و گاز و فشار دادن موضع به مدت چند دقیقه می توان خون بندی را انجام داد. سپس باید موضع را با کمک بتادین یا هر نوع محلول ید دار ضدعفونی کرد

نکات مهم در مورد حمل و جابه جایی لاک پشت

در بخش قبل در مورد اصلاح ناخن­ها لاکپشت نکات مهمی را ذکر کردیم. در این بخش به حمل و جابه جایی آن ها می پردازیم. با وجودی که لاک پشت­ها شاخ یا دندان ندارند ولی می توانند به هنگام مقيد شدن به شخص عامل آسیب وارد کنند. لاک پشت­های کوچک تا متوسط و انواع خشکی زی اغلب رفتار تهاجمی ندارند  و برای حمل و جابه جایی لاک پشت باید آنها را با دقت در دست گرفت. آنها در بسیاری مواقع به هنگام بلند شدن از زمین دست و پا می زنند و باعث ترساندن شخص می­شوند و برای همین ممکن است از دست او رها شده و آسیب ببینند. در حمل و جابه جایی لاک پشت های آبزی و نیمه آبزی ممکن است بسیار تهاجمی باشند. گزش آنها می تواند باعث آسیب دیدن افراد شود. گردن آنها نرمش بسیار زیادی دارد و ممکن است در محلی که تصور آن نمی رود شخص را گاز بگیرند. بهتر است برای حمل و جابه جایی لاک پشت و گرفتن آنها از یک حوله یا پارچه ضخیم استفاده کرد و بعد دست­ها را در دو طرف لاک قرار داد و تا حد امکان از سر حیوان فاصله گرفت. به دست کردن دستکش های کلفت مانند دستکش باغبانی ایده خوبی برای مراقبت از شخص عامل است . برای بلند کردن لاک پشت­ها از زمین هرگز نباید آنها را از ناحیه دم در دست گرفت. دم حیوان در بسیاری مواقع بسیار لغزنده است و با کمترین حرکت، حیوان از دست شخص رها می شود.

برای حمل و جابه جایی لاک پشت های بالای ۲۰ کیلو حتماً به دو نفر نیاز است. هنگام کار کردن با این لاک پشت­ها به خصوص نژادهای مهمیزدار باید توجه داشت که دست افراد لابه لای پاهای حیوان گیر نکند چون باعث صدمه شدید به شخص می­شود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی