بوردتلا برونشی سپتیکا باکتری فرصت طلب بخش فوقانی دستگاه تنفس سگ ها، گربه ها و سایر گونه های حیوانات است و به ندرت باعث عفونت در انسان می شود. این باکتری عامل اصلی سندرم سرفه سگدانی (عفونت تراکئوبرونشیت ) در سگ هاست. عفونت در انسان بیشتر در افراد دچار نقص سیستم ایمنی ایجاد می­شود. درادامه به بیماری باکتری بوردتلا برونشی سپتیکا می پردازیم که قابل انتقال از حیوان به انسان است و باعث ایجاد سرفه سگ و سرفه گربه می باشد

بوردتلا برونشی سپتیکا

سبب شناسی

بوردتلا برونشی سپتیکا، باکتری گرم منفی و کوکوباسیلی شکل است. این باکتری مشابه بوردتلا پرتوسيس و بوردتلا پاراپرتوسيس است. با این تفاوت که بوردتلا پرتوسيس و بوردتلا پاراپرتوسيس منحصراً در انسان ایجاد بیماری می کنند. بوردتلا برونشی سپتیکا محدودیت میزبان ندارد و قادر به ایجاد کولونی در بسیاری از گونه­های حیوانی مانند سگ، گربه، خرگوش، موش و رت می باشد.

توزیع جغرافیایی / همه گیر شناسی

این باکتری گسترش جهانی دارد. مجموع مطالعات انجام شده شیوع ۲۴ تا ۷۲ درصدی در گربه ها و ۲۲ درصد در سگ­ها را گزارش نموده اند. میزان دفع باکتری از 3/1 تا 47 درصد در جمعیت های مختلف متفاوت است. میزان دفع باکتری در حیوانات سالم خانگی بسیار کم است. در مطالعه ای بر روی گربه های خانگی هیچ یک از آنها دفع باکتری نداشتند. شیوع باکتری، در مناطق متراکم، پناهگاه­ها، مراکز تحقیقاتی و یا سگ­هایی با علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بیشتر است. انتقال در بین سگ­ها و گربه ها وجود دارد. نام بیماری “سرفه سگدانی” بر گرفته شده از محیط­هایی با تراکم بالا مانند قفس و پناهگاه است.

پاتوفیزیولوژی

بوردتلا برونشی­سپتیکا در ترشحات بینی و دهان حیوانات آلوده، یافت می­شود. رایج ترین روش انتقال، تماس با ترشحات حفره دهان و بینی است. هر دو روش مستقیم یا غیر مستقیم باعث انتقال باکتری می شود. پس از تماس باکتری با اپی تلیوم دستگاه تنفس، باکتری به مژه­های تنفسی متصل شده و منجر به تخریب مژه ها و از بین رفتن حرکت آنها می شود؛ در نتیجه در روند آن اختلال ایجاد می کند. لذا روند بیماری زایی بوردتلا برونشی سپتیکا تسهیل می شود. به دنبال آزاد شدن سم باکتری و پاسخ ایمنی فرد، التهاب موضعی و سیستمیک ایجاد می شود. متعاقب حضور باکتری، عفونت قسمت فوقانی دستگاه تنفس، تراکئو برونشیت یا پنومونی ایجاد می شود. همچنین احتمال ایجاد عفونت ثانویه باکتریایی وجود دارد.

بیماری بیشتر در افرادی با نقص سیستم ایمنی یا افراد مسن دیده شده است، اگرچه بیماری در افرادی با دستگاه ایمنی سالم نیز گزارش شده است. ریسک ابتلا به بیماری در افرادی با بیماری مجاری تنفسی بالاتر است. به دلایلی همچون کم بودن نشانه های بالینی بیماری، واکنش متقاطع با بوردتلا پرتوسيس در آزمون­های ایمونوفلورسنت و یا عدم تشخیص ممکن است بیماری گزارش نشود.

گزارشی مبنی بر انتقال بوردتلا برونشی سپتیکا در اثر برخورد با واکسن زنده تغییر شکل یافته داخل بینی سگ نیز ارائه شده است. در گزارشی دیگر یک پسر بچه ۱۴ ساله­ای، در اثر اسپری واکسن زنده تغییر شکل یافته، به بیماری دستگاه تنفس مبتلا شد؛ ولی برای اثبات باکتری بوردتلا برونشی سپتیکا، کشت انجام نشد.

حیوانات

تظاهرات بالینی

اختلال در دستگاه تنفسی، شایع ترین نمود بالینی این عفونت است. تراکئوبرونشیت در سگ­ها رایج است و اغلب با سایر بیماری­های دستگاه تنفسی مانند پاراآنفلونزا، آدنوویروس ۲ سگ، ویروس دیستمپر و هرپس ویروس همراه است. هیچ یک از بیماری­های نامبرده جزء بیماری­های مشترک انسان و حیوانات نیست. شروع بیماری حاد بوده و معمولاً با سرفه گربه و سرفه سگ ها  همراه است. تب و بی اشتهایی وجود دارد. در گربه ها نشانه­های درگیری دستگاه تنفس فوقانی شامل عطسه، ترشحات چشم و بینی معمول تر است اما ممکن است عفونت به دستگاه تنفس تحتانی نیز گسترش یابد. پنومونی شدید در هر دو شکل اولیه و ثانویه ممکن است ایجاد شود. در خرگوش­ها سندرم دستگاه تنفسی فوقانی به نام خرناس ایجاد می شود.

تشخیص

جداسازی بوردتلا برونشی سپتیکا در حیواناتی با بیماری دستگاه تنفسی، دلایلی بر ارتباط این باکتری با بیماری است. با نمونه گیری از دستگاه تنفسی تحتانی و مقایسه آن با نمونه ی حلق و بینی حیواناتی با ریسک ابتلای پائین، می توان این ارتباط را اثبات نمود.

مدیریت

آنتی بیوتیک تراپی در موارد ساده بیماری در سگ­ها و سایر گونه های حیوانی، غیر ضروری است. آنتی بیوتیک ممکن است باعث کاهش دوره بیماری شود. آموکسی سیلین / اسید كلاولانیک و تری متوپریم – سولفا بیشترین اثر را دارند. به دلیل عفونت همزمان با بیماری­های ویروسی، درمان سریع و کامل صورت نمی گیرد. در موارد جدی، مراقبت­های خاص و گسترده لازم است.

انسان

تظاهرات بالینی

عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی ایجاد می شود. که به صورت سینوزیت خفیف یا برونشیت تا یک پنومونی و یا به ندرت عفونت های شدید (شامل پنومونی نکروزی) رخ می دهد. ممکن است بیماری­های شبه سیاه سرفه، ایجاد شود. عفونت های خارج روده ای مانند عفونت محل جراحی و عفونت خون، به ندرت ایجاد می شود.

تشخیص

تشخیص قطعی با جداسازی بوردتلا برونشی سپتیکا از بیماران دستگاه تنفسی صورت می گیرد، چون این باکتری معمولاً در افراد سالم یافت نمی شود. واکنش متقاطع با بوردتلا پرتوسيس، باعث نتایج مثبت کاذب در آزمون های ایمنوفلورسنت می گردد.

مدیریت

آنتی بیوتیک تراپی باید براساس آنتی بیوگرام صورت پذیرد. به دلیل محدود بودن مطالعات صورت گرفته، تعیین روش درمان حداکثری امکان پذیر نیست. برخلاف بوردتلا پرتوسيس، بوردتلا برونشی سپتیکا به ندرت به آنتی باکتری های ماکرولیدی پاسخ می دهد؛ این آنتی بیوتیک ها، انتخاب اولیه درمان سیاه سرفه می­باشند. پاسخ کم به ماكروليدها در درمان سیاه سرفه شاید به علت عفونت بوردتلا برونشی سپتیکا باشد که به شکل صحیح تشخیص داده نشده باشد. در اثر ایجاد عفونت در حیوان ناشی از واکسن، از داکسی سیکلین استفاده می شود. سایر اقدامات درمانی وابسته به شدت بیماری است.

پیشگیری

پیشگیری در صاحبان حیوانات با ایمنی ضعیف، ضروری است. از قرارگیری در موقعیت هایی با خطر بالا ابتلا به بوردتلا برونشی سپتیکا باید جلوگیری کرد. حیوانات خانگی نباید مستقیم از مراکز نگهداری یا فروشگاه­های حیوانات یا مراکز پر جمعیت و یا حیواناتی با بیماری تنفسی خریداری شوند. در صورت امکان حیوان در قفس نگهداری نشوند.

علیرغم وجود واکسن زنده برای سگ­ها و کاهش دفع بوردتلا برونشی سپتیکا پس از واکسیناسیون در درمانی تجربی، واکسیناسیون در کاهش انتقال بیماری مشترک باکتری ضرورتاً مفید واقع نمی شود. مصرف واکسن زنده تغییر شکل یافته در حیوانات افرادی با ضعف سیستم ایمنی توصیه نمی شود. در صورت نیاز به واکسیناسیون (برای مثال در شرایط نگهداری در قفس)، از واکسن کشته بوردتلا برونشی سپتیکا باید استفاده شود. با وجود کارایی کم این واکسن، خطر کمتری برای صاحب حیوان دارد. صاحبان با ضعف سیستم ایمنی، در صورت واکسینه شدن با واکسن داخل بینی، احتمال ابتلا به عفونت مشترک (هر چند ضعیف) را دارند. کارمندان دامپزشکان در زمان تجویز واکسن، باید دقت لازم را داشته باشند. افرادی با ضعف سیستم ایمنی هرگز نباید با حیواناتی که واکسن تغییر شکل یافته و زنده را دریافت نموده اند، در تماس نزدیک باشند چرا که امکان عطسه و سرفه در این حیوانات وجود دارد. بچه ها، نوزادان تازه متولد شده و افرادی با نقص سیستم ایمنی باید ۲ تا ۳ متر از حیوان واکسینه شده، فاصله داشته باشند و یا در اتاقی دیگر قرار گیرند. مراقبت­های ویژه جهت جلوگیری از گسترش آلودگی حیوان از راه واکسن باید صورت بگیرد. پوشش مویی حیوانات نیز یکی از راه­های انتقال بیماری است لذا امکان ابتلا به بیماری برای افرادی که حیوانات را پس از واکسیناسیون حمل می کنند، وجود دارد.

همچنان چندین پرسش در پرده ای از ابهام قرار دارند؛ آیا واکسن سیاه سرفه انسانی با بوردتلا برونشی سپتیکا واکنش متقاطع می­دهد؟ آیا واکسیناسیون ناکافی افراد خطر ابتلا را افزایش می دهد؟

افراد با خطر بالا باید از تماس با حیواناتی با عفونت دستگاه تنفس خودداری کنند. بررسی حیوانات خانگی سالم توصیه نمی شود. شیوع عفونت برای بیشتر حیوانات خانگی پایین می باشد. اطلاعات کافی در رابطه با حساسیت تست های تشخیصی و درمان مؤثر وجود ندارد. درمان حیواناتی که بوردتلا برونشی سپتیکا را دفع می کنند، توصیه نمی شود، چرا که اطلاعاتی در خصوص کاهش شمار باکتری و یا کاهش خطر انتقال وجود ندارد. رعایت اصول بهداشتی باعث کاهش خطر انتقال بوردتلا برونشی سپتیکا می­شود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی