امروزه، پرورش شتر مرغ که در بیشتر کشورهای جهان رایج شده است به صورت یکی از سیستم های زیر به اجرا در می آید:۱. باز یا غیر متمرکز ۲. نیمه متمرکز یا نیمه بسته٣. بسته یا متمرکز.انتخاب نوع سیستم های پرورش و تولید شترمرغ  بستگی به شرایط محلی به ویژه و هر زمان قابل دسترس دارد، حتی ممکن است برای استفاده بهینه از کلیه امکانات موجود، که به سیستم یا هم تلفیق شوند. در هر کدام از سیستم های باز و نیمه متمرکز، ممکن است جوجه کشی به صورت طبیعی یا مصنوعی انجام شود.درمقاله قبلی تاریخچه و زیستگاه شترمرغ ها بررسی شد. درادامه به سیستم های پرورش و تولید شترمرغ و مزیت های و معایب آن ها پرداخته میشود.

سیستم های پرورش و تولید شترمرغ

1- سیستم باز یا غیر متمرکز:

شترمرغ عاشق فضای باز بوده و ترجیح می دهد که چراگاهش بزرگ باشند.
در سیستم باز و یا غیر متمرکز زمین وسیعی در اختیار شترمرغ ها قرار داده می شوند (حدود ۴۰ هکتار) و دور آن محصور می گردد. سعی می شود در این سیستم پرندگان را مطابق به محیط طبیعی شان نگهداری نمایند و حداقل تغییرات در زندگی آنها استعمال شود. در این سیستم که از تعداد زیادی شترمرغ تشکیل شده، معمولاً یک شترمرغ ماده حاکم وجود دارد که نقش خود را به شترمرغ های مادر کوچکتر و جنت خود تحمیل می کند.
سیستم باز یا غیر متمرکز دارای مزیت هایی می باشد که عبارتند از:

1. ناچیز بودن هزینه های نگهداری پرندگان مولد
2. هزینه جوجه کشی تقریباً صفر است (در صورت استفاده از جوجه کشی طبیعی)
3.  هزینه های سرمایه گذاری این سیستم جزئی است.

علی رغم وجود محاسن ذکر شده، این سیستم های دارای معایبی نیز می باشد ی عبارتند از:

1. کنترل، شناسایی پرندگان و جمع آوری تخم های مشکل است.
2. نمی توان بر شرایط جفت گیری کنترلی اعمال کرد.
3.  اغلب میزان مرگ و میر جوجه ها بالا است (در جوجه کشی طبیعی)
4. کنترل و معاینه جوجه غیر ممکن است (در جوجه کشی طبیعی)
5.  جوجه ها اغلب توسط حیوانات دیگر شکار می شوند. (در جوجه کشی طبیعی)
6. تخم ها ممکن است به دلیل وجود شرایط بد حمل و نقل و باقی ماندن بر روی زمین برای مدت طولانی آسیب دیده و از بین بروند.
7. از این سیستم ها معمولاً برای پرورش گله های وحشی که دارای ژن ها و خصوصیات با ارزش هستند استفاده می­شود.

۲- سیستم نیمه متمرکز

در این سیستم به ۲۰ تا ۶۰ هکتار زمین نیاز می باشد. پرندگان در پن هایی با وسعت ۸ تا ۲۰ هکتار نگهداری می شوند. معمولاً هر گروه از ۲۵ شترمرغ ماده و ۱۵ شترمرغ نر تشکیل شده است. پرندگان می توانند قسمتی از نیاز غذائی خودشان را با چرا در محیط چراگاه بدست آورند. در این سیستم حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد غذای مورد نیاز شترمرغ ها به صورت دستی در اختیار آنها قرار می گیرد. محل های تغذیه بیشتر در نزدیکی حصارها قرار داده می شود تا از تردد بیش از حد و ایجاد استرس در پرنده جلوگیری شود.

محاسن این سیستم عبارت است از:

1. سرمایه گذاری برای حصارکشی و اقدامات جانبی کمتر است.
2.  جمع آوری تخم ها به دلیل مشخص بودن لانه ها، از سیستم باز آسان تر است.
3.  شترمرغ های ماده ای که دارای تولید بالا هستند با کمی دقت مشخص می شوند.
4.  هزینه تغذیه کاهش می یابد. زیرا قسمتی از خوراک از چراگاه بدست می آید.
5.  پرندگان به راحتی می توانند جفت خویش را انتخاب نمایند.

این سیستم معایبی نیز دارد:

1.  تشخیص اینکه کدام نر با کدام ماده جفت گیری کرده مشکل است.
2.  ممکن است یک شترمرغ نر قوی، بیش از سه ماده در اختیار بگیرد که در این صورت تخم های نطفه دار کاهش می یابد.
3.  گرفتن و به دام انداختن شترمرغ ها در این سیستم مشکل است.
4. ممکن است پرندگان ضعیف به جایگاه تغذیه دسترسی پیدا نکنند.

این سیستم معمولاً توسط تولیدکنندگان تازه کار با آنهایی که می خواهند هزینه کمتری برای تولید بپردازند انجام می شود.

٣- سیستم متمرکز:

با شکسته شدن انحصار پرورش شترمرغ و توسعه آن در سایر کشورها و به دلیل محدود بودن سطح مراتع و زمین­های مناسب، این سیستم بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. وسعت زمین در این سیستم بسته به تعداد گروه های مولد و مبلغ سرمایه گذاری از یک تا بیست هکتار متغیر است. معمولاً هر گروه مولد از یک شترمرغ نر و سه شترمرغ ماده تشکیل شده است.

معایب سیستم متمرکز عبارتند از:

1. سرمایه گذاری قابل توجهی برای حصارکشی و ایجاد سالنها مورد نیاز است.
2. غذا به صورت صنعتی تهیه و در اختیار پرندگان قرار می گیرد که روشی پر هزینه است.
3.  مدت زمان لازم برای آگاهی از نابارور بودن پرنده نر طولانی بوده و ممکن است تخم های بدون نطفه زیادی تولید گردد.

سیستم متمرکز دارای محاسن زیادی نیز می باشد که شامل موارد زیر است:

1. کنترل پرندگان در جایگاه های کوچک راحت است.
2.  می توان مصرف خوراک روزانه را ثبت و مطابق با نیاز پرندگان، کنترل کرد.
3. جمع آوری تخم ها و ثبت اطلاعات آنها راحت تر است.
4. می توان پرونده کامل و دقیقی از شترمرغ هایی که تخم های بارور گذاشته و تعداد بیشتری جوجه تولید کرده­اند تهیه نمود.
5.  مهم ترین مزیت در این سیستم این است که می توان پرندگان موادی که قرار است در آینده مورد استفاده قرار بگیرند را مشخص نمود و از جفت گیری شترمرغ هایی که با هم رابطه خویشاوندی دارند جلوگیری نمود.
   

   ---

   

   این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
   گروه تولیدی پژوهشی نیازی