تفکر درباره این که ما چگونه سیستم­ های گوارشی اسب خود را تقویت نماییم ما را به سمت استفاده از افزودنی­ ها، مکمل­ها و مقادیر فراوانی از کنسانتره ­های فرآوری شده در زمانهایی که با طرح پرورشی اسب­ها ما متناسب است سوق می­دهد. زمانی که شما اقلام دارویی، داروهای کرم ­کش، آنتی بیوتیک­ها، استروئیدها و مسکّن­ها را به این خوراک اضافه نمایید خواهید دید که جیره تولیدی شما به طور کلی با جیره­ های بر پایه خوی چراگری اسب­ها متفاوت است. در مقاله های پیشین در مورد جیره اسب مطالبی را بیان کردیم. در ادامه به بررسی گیاهان دارویی در جیره اسب می پردازیم.

اثرات یک جیره مدرن

در حالت طبیعی جیره حاوی فیبر زیاد در روده انتهایی اسب تحت تأثیر میکروارگانیسم­ها هضم می­شود که روندی طبیعی اما وقت­ گیر می­باشد. این باکتری­های مفید دستگاه گوارش به آسانی در اثر ناهنجاری­های هضمی از بین رفته و روند عملکرد روده را کاهش می­دهند. جیره حاوی مقادیر زیاد کنسانتره اسب­های نمایشی که بسیاری سریع­تر و زودتر هضم می­شوند در یک فرایند غیر طبیعی می­توانند موادی تولید نمایند که روی باکتری­های روده تأثیر منفی بگذارند. تعداد بسیاری از گیاهان علفی موجب تقویت عملکرد دستگاه گوارش می­شوند.

عملکرد و استفاده از گیاهان علفی دارویی در جیره اسب

شما می­توانید گیاهان علفی دارویی را به عنوان بخشی از جیره اسب خود مصرف نموده یا گیاه علفی خاصی را برای تقویت دستگاه گوارش در اختیار آن­ها قرار دهید.

گیاهان علفی می­توانند به سادگی تولید شوند و به صورت تازه یا خشک شده جهت مصرف زمستانی تغذیه شوند. مکمل­های علفی را می­توان خریداری کرد و به خوراک اسب­ها افزود. این کار برای بسیاری از مردم آسان­تر است زیرا میزان کمی از این محصولات را با اندکی محاسبه می­توان به جای مقادیر زیادی ماده علفی تازه استفاده نمود.

با اندکی محاسبه می­توان دریافت مقدار کمی از این محصولات را می­توان به جای میزان زیادی ماده علفی تازه در اختیار اسب­ها قرار داد. همچنین گیاهان علوفه ­ای دارویی می­توانند برای مداوای برخی بیماری­ها و مشکلات خارجی به کار رفته و به عنوان ترکیبات شفابخش جلدی و ضماد مورد استفاده قرار گیرند.

 گیاهان دارویی متداول

معروف­ترین گیاهان علفی دارویی شناخته شده سیر و اذن ­الحمار می­باشند.

 سیر

سیر یکی از قدیمی­ترین گیاهان دارویی است. متونی به زبان سانسکریت وجود دارند که نشان می­دهد سیر از حدود 5000 سال پیش مصرف می­شده و چینی­ها تقریباً بیش از 3000 سال قبل آن را مورد استفاده قرار داده­ اند. لویی پاستور در سال 1851 اثرات ضد باکتریایی این گیاه پُر خاصیت را کشف و تشریح نمود. شواهد علمی که مصادف دارویی سیر را تأیید نموده مربوط به سال 1983 می­باشد که خاصیت ضدّ سرطانی روغن سیر روی پوست موش­های آزمایشگاهی کشف گردید. سیر شناخته­ شده ­ترین  متداولترین گیاه دارویی مورد استفاده در تغذیه اسب می­باشد که از جمله مصارف آن می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

•  این گیاه به عنوان یک داروی خلط­ آور در درمان ناهنجاری­های تنفسی استفاده می­شود و ترشح مخاط از شش­ها را افزایش می­دهند.
• به عنوان یک آنتی­بیوتیک­ طبیعی استفاده می­شود.
• سیر گیاهی غنی از گوگرد می­باشد که از طریق منافذ پوست دفع شده و اسب را در دفع مگس­ها یاری می­دهد.
• این گیاه دارویی به عنوان تصفیه کننده خون عمل کرده و برای درمان امراض لنگش، ورم مفاصل، خارش و مشکلات پوستی بسیار مفید است.
• سیر به صورت یک خوراک تسهیل کننده هضم به توسعه فلور طبیعی باکتریایی روده کمک کرده و عوامل بیماری­زا از بین می­برد.
• این گیاه به عنوان یک خوراک پیشگیری کننده بسیاری از عفونت­ها مطرح بوده و می­توان از اسب در برابر سرفه و عفونت­های ویروسی محافظت نماید. همچنین از چرکی شدن خراش­های پوستی، انواع پارگی بافت و زخم­های ناشی از گازگرفتگی جلوگیری می­کند.
• سیر تقویت کننده دستگاه ایمنی بوده و می­تواند در هنگام یا پس از مصرف آنتی­بیوتیک­ها استفاده شود.

آلایین و آلاییناز دو ماده مهم موجود در سیر می­باشند که هر یک به تنهایی فاقد هرگونه بویی هستند. در حالی طبیعی، این دو ماده از یکدیگر جدا بوده، زمانی که حبه­ های سیر له شده یا برش داده شوند با یکدیگر واکنش می­دهند و طی دو واکنش ترکیبات فرّار حاوی گوگرد حاصل می­شود که گمان می­رود اکثر خصوصیات دارویی سیر مرتبط با آن­ها باشد. این ترکیبات شامل آلیسین (عامل اصلی بوی سیر)، دی آلیل دی سولفید، دی آلیل تری سولفید و … می­باشد. به بیان دیگر زمانی که آلنیاز روی آلین اثر می­کند آلیسین تولید شده و بوی سیر احساس می­شود.

آلیسین ترکیبی ناپایدار بوده و به سرعت آهوئن و دی تائین­ها و یا دی آلیل دی سولفید تبدیل می­شود. میزان آلیسین در سیر با توجه به واریته و چگونگی عمل­ آوری آن می­تواند در دامنه گسترده­ای متغیر باشد. برخی از روش­های فراوری ترکیبات فرّار سودمند را از بین برده و میزان کارآمدی محصول را کاهش می­دهد.

 اذن­الحمار

صدها سال است که از اذن­الحمار برای درمان بیماری­های داخلی و خارجی استفاده می­شود. گفته می­شود این گیاه موجب تقویت استخوان­ها و بافت­های بدن گردیده و انواع التهاب، درد و رنج مفاصل، تاندون­ ها و ماهیچه­ ها را کاهش می­دهد. همچنین اذن­الحمار می­تواند به عنوان یک ضماد جهت کاهش تورم و درد به کار رود. این گیاه ارزشمند دارویی حاوی لعاب، تانن­ها، آسپاراژین، آلانتوئین، آلکالوییدها، ویتامین B₁₂ و ویتامین C می­باشد. مطالعات اخیر نشان داده است که مصرف مقادیر زیاد این گیاه می­تواند منجر به مسمومیت شود؛ در نتیجه باید در استفاده از آن احتیاط لازم را به کار برد.

ترکیبات موجود در گیاهان دارویی

اگر چه ترکیبات موجود در گیاهان علفی دارویی در گذشته مشخص نشده بود، اغلب خواص شفابخش جالب آن­ها در طب سنتی شناخته شده بودند، برای نمونه تانن موجود در نارون کوهی و اذن­الحمار یک ماده قابض بوده و نیز ­می­توانند با ایجاد یک لایه نازک روی زخم­ها یا غشاهای ملتهب روند بهبود آن­ها را سرعت بخشند. آلکالوییدها گروهی از مواد شیمیایی هستند که دارای اثرات فیزیولوژیکی مؤثری به خصوص روی سیستم عصبی می­باشند.

از جمله آن­ها می­توان به مرفین، کدئین، کافئین و نیکوتین اشاره نمود. لعاب­ها مواز لزج و چسبناکی هستند که از گیاهان بسیاری ترشح می­شوند و در صورت مصرف داخلی به عنوان ترمیم­ کننده و تسکین دهنده غشاها عمل می­نمایند.

همچنین آن­ها موارد استعمال خارجی نیز دارند و می­توانند با نگه­داشتن حرارت، کمپرس­های گرم خوبی ایجاد نمایند. خصوصیت میکروب­­کشی سیر نیز ناشی از روغن فرّار موجود در آن یا همان آلیسین می­باشد. بسیاری از ترکیبات مؤثر و فعال دیگری نیز در گیاهان دارویی یافت می­شود که در اینجا مجال بحث درباره آن­ها وجود ندارد.

البته همواره باید این اصل کلی را به خاطر داشت که این نوع مواد موجب تقویت تعادل و هماهنگی اعضای بدن می­گردد که از این طریق اسب را در مقابل بیماری­ها و اختلالات مقاوم می­سازند. بسیاری از پرورش­دهندگان جهت تهیه مکمل جیره اسب­های خود اقدام به کشت اذن­الحمار و دیگر گیاهان دارویی می­نمایند. این روش­ها بسیار ساده و ارزان قیمت بوده و به اسب­های شما کمک می­کنند تا با تنش­های زندگی مدرن خوئد را وفق دهند؛ همچنین تهیه مکمل ساده­تر شده و مالکین اسب­ها را در رفع مشکلات تغذیه­ای و هزینه نگهداری یاری می­رسانند.

 ترکیبات شیمیایی پیشگیری کننده و مواد شیمیایی گیاهی موجود در خوراک­ها

اکثر موادی که با سیر فزاینده استفاده از آن­ها در جیره غذایی اسب­ها رو به افزایش است شامل ترکیباتی می­باشند که ادعا می­شود اثر دارویی طبیعی روی بدن اسب دارند. این مواد به دو دسته عمده تقسیم می­شوند:

*ترکیبات خوراکی پیشگیری کننده: ترکیبات شیمیایی خاصی هستند که در خوراک­ها وجود دارند و می­توانند از بروز بیماری جلوگیری نمایند.

*مواد شیمیایی گیاهی: موادی طبیعی و زیست فعال می­باشند که در گیاهان یافت شده و گفته می­شود که از طریق عمل متقابل با فرایندهای التیام طبیعی از بروز بیماری پیشگیری می­کنند. در حالی که ویتامین­ها، مواد معدنی و دیگر مواد مغذی عناصر ضروری برای حفظ سلامتی می­باشند، مواد شیمیایی گیاهی با تقویت سیستم­های دفاعی طبیعی و حفاظت از ساختارهایی که عهده­دار وظایف متابولیکی هستند مزید بر فایده شده و در حفظ سلامتی بدن نقش مهمی ایفا می­کنند.

در گذشته مواد شیمیایی گیافته یافته شده در میوه­ها و سبزیجات تحت عنوان ویتامین طبقه­بندی می­شدند. برای نمونه فلاونوییدها به عنوان ویتامین P شناخته می­شدند، عوامل موجود در کلم (گلوکوزینولات­ها و ایندول­ها)* را ویتامین U و یوبیکوئینون­ را ویتامین Q می­نامیدند. در فهرست­های قبلی، توکوفرول به عنوان ویتامین E محسوب می­شد اما اطلاق نام ویتامین برای مواد مغذی دیگر صورت نگرفته بود؛ زیرا نشانه خاصی در اثر کمبود آن­ها ایجاد نمی­شد. دانشمندان ترکیبات گیاهای را بر پایه کارکردهای حفاظتی، مشابه تقسیم­بندی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مولکول­ها طبقه ­بندی کرده­اند.

 ترپن­ها

ترپن­ها که در خوراک­های سبز، فراورده­ های سویا و بذور یافت می­شوند شامل یکی از بزرگترین دسته­ های ترکیبات شیمیایی گیاهی هستند. ترپن­هایی که بیشترین مطالعه روی آن­ها صورت گرفته است، کاروتنوییدها (مانند بتاکاروتن) می­باشند. ترپن­ها به عنوان آنتی اکسیدان و محافظ چربی­ها، خون و سایر مایعات بدن در برابر حمله انواع رادیکال­های آزاد مانند یون اکسیژن، هیدروکسیل، پراکسید و رادیکال­های سوپراکسید عمل می­کنند.

کاروتنوییدها

این دسته از زیرگروه­های ترپن­ها شامل رنگدانه ­های گیاهی با رنگ زرد روشن، تارنجی و قرمز می­باشند که در سبزیجاتی مانند گوجه ­فرنگی، جعفری، پرتقال، گریپ­فروت، تو سرخ و اسفناج به فراوانی یافت می­شوند. بیش از ششصد کاروتنویید در طبیعت وجود دارد که کمتر از ده درصد آن­ها دارای فعالیت ویتامین A هستند. همچنین کاروتن­ها پاسخ­های ایمنی بدن را تقویت­ کرده و از سلول­های پوست در برابر اشعه فرابنفش محافظت می­کند.

لیمونوییدها

این زیر گروه از ترپن­ها در پوست میوه مرکبات یافت می­شوند و به نظر می­رسد در حفاظت از بافت ریه نقش مهمی داشته باشند.

 استرول­های گیاهی

استرول­ها در بیشتر گونه ­های گیاهی وجود دارند. اگرچه سبزیجات سبز و زرد حاوی مقادیر چشمگیری استرول هستند ولی غلظت این مواد در بذر آن­ها بسیار بیشتر می­باشد. استرول­های گیاهی در روده با کلسترول جیره بر سر جذب به رقابت می­پردازند. تحقیقات نشان داده­اند که استرول­های گیاهی می­توانند مانع جذب کلسترول شوند و دفع آن را از بدن تسهیل نمایند. بررسی­های دیگر روشن ساخته ­اند که این استرول­ها رشد تومورها را در کولون، سینه و غدد پروستات متوقف سازند.

 فنل­ها

فنل­ها از گیاهان در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می­کنند و در انسان نیز عملکرد مشابهی دارند. رنگ­های آبی، آبی – قرمز و بنفش گیاهان خانواده توت، انگور و بادمجان ناشی از محتوای فنلی آن­ها می­باشد. اهمتی عمده ساختارهای فنلی، توانایی آن­ها در غیر فعال ساختن آنزیم­های خاصی است که موجب التهاب می­شوند. همچنین آن­ها مسیر پروستاگلندین را تعدیل نموده و در نتیجه از پلاکت­های خون در برابر توده شدن و آسیب­های دیگر محافظت می­کنند.

 فلاونوییدها

مواد مغذی گیاهی این زیرگروه فنل­ها اثرات آسکوربیکی ویتامین C را افزایش می­دهند. فلاونوییدها ابتدا تحت عنوان ویتامین P طبقه ­بندی شده بودند اما امروز بیش از 1500 نوع از آن­ها شناخته شده است که عبارتند از:

*فلاوون­ها (حاوی فلاونویید آپیجنین هستند که در بابونه یافت می­شوند)

*فلاونول­ها (کوئرستین در گریب­فورت؛ روتین در گندم سیاه؛ فلاوونگلیکوزیدهای ژینکو در ژینکو)

*فلاوانون­ها (هسپریدین در میوه­ مرکبات؛ سیلایبین در خارشتر)

فعالیت­های زیستی فلاونوییدها شامل تأثیر بر ضد حساسیت­ها، التهابات، رادیکال­های آزاد، میکروب­ها و ویروس­ها می­باشد. همچنین این ترکیبات از سیستم گردش خون به خصوص مویرگ­های ریزی که اکسیژن و مواد مغذی ضروری را به تمامی سلول­ها می­رسانند محافظت می­کنند.

 آنتوسیانیدین­ها

این گروه از فلاونوییدها اتصالاتی ایجاد می­کنند که رشته­ های بینابینی پروتئین کلاژن را به هم مرتبط کرده و نیز این پیوندها را تقویت می­نمایند. کلاژن فراوان­ترین پروتئین بدن می­باشد که بافت­های نرم، تاندون­ها و رباط­ها و ماتریکس استخوان از آن ساخته شده ­اند. نیروی کشش و انبساط کلاژن به حفظ و نگهداری این اتصالات بستگی دارد.

آنتوسیانیدین­ها در آب محلول بوده و رادیکال­های آزادی که در مایعات بافتی با آن برخورد نمایند را تصفیه نموده، از بین می­برند. این توانایی قابل توجه، به خصوص برای اسب­های مسابقه­ ای بسیار سودمند است زیرا فعالیت شدید باعث تولید مقادیر زیادی رادیکال آزاد می­گردد.

 کتچین­ها، اسیدهای گالیک

متداول­ترین کتچین­ها استرهای گالیک می­باشند و تحت عناوین اپی کتچین (Ec)، اپی­کتچین گالات (ECG) و اپی گالو کتچین گالات (EGCG) نامیده شده­اند. تمامی این ترکیبات در چای سبز و گل کاملیا یافت می­شوند و به نظر می­رسد فواید و خواص محافظتی این نوشیدنی مربوط به آن­ها باشد.

سولفیدهای آلیلیک

سیر و انواع پیاز یکی از مهمترین سبزیجات دارای این زیرگروه تیول­ها می­باشند که البته در تره­ فرنگی، موسیر و پیازچه نیز یافت می­شوند. به عنوان یک گروه، اسیدهای آلیلک به نظر می­رسد ویژگی­های ضد جهش زا و ضد سرطان­زایی داشته و موجب تقویت سیستم­های ایمنی و قلبی عروقی می­شوند.

اسید لیپوئیک و یوبیوکوئینون

اسید لیپوئیک و یوبیکوئینون (کوآنزیم Q) آنتی اکسیدان­های مهمی هستند که در جهت بالا بردن اثرات آنتی اکسیدان­های دیگر عمل می­کنند. نقش آنتی اکسیدانی این دو ترکیب اخیراً کشف گردیده است. همچنین این دو ماده در تولید انرژی نیز نقش مهمی دارند.

پنجه گربه

پنجه گربه یک گیاه پیچیده گرمسیری است که در نواحی جنگلی و بارانی آمریکای جنوبی و آسیا می­روید. در برخی فرهنگ­ها از این گیاه تحت عنوان «گیاه مقدس جنگل­های بارانی» نام برده­اند. نام این گیاه از زواید کوچکی که در سطح برگ­های آن وجود داشته و شبیه پنجه­ های گربه می­باشد گرفته شده است. این پنجه ­ها گیاه را قادر می­سازند خود را به درختان رسانده و تا 100 فوت بالا برود.

این گیاه یک منبع دارویی ارزشمند می­باشد که حتی در کشور پرو جزو گیاهان حفاظت شده محسوب می­شود اگر چه پژوهش­های علمی در مورد پنجه گربه اخیراً آغاز شده است اما بسیاری از فرهنگ­های بومی امریکای جنوبی استفاده از این گیاه را در نواحی جنگلی پرباران به صدها سال پیش نسبت می­دهند.

ترکیبات فعال در گیاه پنجه گربه متشکل از آلکالوییدها، تانن­ها و چندین ماده شیمیایی گیاهی می­باشد. برخی آلکالوییدها موجب تقویت سیستم ایمنی می­شوند. همچنین آن­ها با تحریک سیستم ایمنی می­توانند باعث تسریع واکنش بدن نسبت به عفونت­های ویروسی و تنفسی و پاسخ مناسب به آن­ها شوند. عمده ­ترین آلکالوئید موجود، رینکوفیلین است که دارای اثر کاهنده فشار خون می­باشد. در حالی که مواد دیگر خواص ضد التهابی، آنتی ­اکسیدانی و ضد سرطانی دارند.

 آلوورا

آلوورا یک گیاه شفابخش استثنایی است که سابقه استفاده از آن به سال­ها قبل باز می­گردد. محققان به این نتیجه رسیده­اند که ژل تازه آن از طریق سرعت بخشیدن به رشد سلول­های پوست و کمک به ترمیم بافت­ها موجب بهبود زودتر زخم­ها پس از عمل جراحی خواهد شد. همچنین این گیاه نقش مؤثری در درمان کوفتگی­ ها، زخم­های مزمن پا و سرمازدگی دارد. آلوورا دارای خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی علیه دامنه گسترده­ای از میکروب­ها نیز می­باشد.

کاریسین عصاره­ ای از آن می­باشد که پژوهش­های اخیر نشان داده از رشد تعدادی از ویروس­ها در شرایط آزمایشگاهی جلوگیری می­نماید. به نظر می­رسد کاریسین از طریق تحریک دستگاه ایمنی بدن به تولید سلول­های T عمل می­کند و به این ترتیب عملکرد ایمنی را افزایش می­دهد. از جمله دیگر ترکیبات فعال گیاه سالسیلات­ها را می­توان نام برد که التهاب و درد را کاهش داده و به عنوان یک آنزیم از عمل برادی کینین – ماده شیمیایی که سیگنال­های درد را از طریق اعصاب انتقال می­دهد – جلوگیری می­کند. علاوه بر این آلوورا حاوی لاکتاب منیزیوم نیز می­باشد که ماده­ ای شناخته شده بود و در مهار نمودن هیستامین­ها که موجب خارش و ایجاد تاول می­شوند بسیار مؤثر است.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی