کمبود ویتامین B2 در طیور و در جوجه ها بوسیله رشد آهسته، عدم هماهنگی حرکات عضلات، لاغری، فلجی پنجه برگشته و در مرغها با تولید تخم مرغ کم و قابلیت هچ پائین مشخص می شود. ریبوفلاوین فاکتور کمکی در بسیاری از سیستمهای آنزیمی بدن است. مثالهایی در مورد آنزیمهای محتوی ریبوفلاوین ردوکتوزهای Nadp سیتوکرم NAB و سوکسینیک دی هیدروژناز و یا فوراز، گزانتین اوکسيداز L و D آمینو اسید اکسیداز L هیدروکسی اسید اکسید از و هیستامیتاز است که بعضی از آنها بطور حیاتی همراه با واکنشهای اکسیداسیون و احیا درگیر در تنفس سلول است.در ادامه به علل کمبود و عدم رشد جوجه، تشخیص و درمان آن می پردازیم.

کمبود ریبوفلاوین (ویتامین )

علل بوجود آمدن کمبود ویتامین B2 در طیور شامل موارد زیر است:

۱) مقادیر غیرکافی ویتامین در غذا

۲) ریبوفلاوین حساس به نور و Ph است.

علائم بالینی و پاتولوژی کمبود ویتامین

نشانیهای کمبود ویتامین  در طول 4 ماه اول سن جوجه شامل رشد ضعیف ضعف عمومی بدن و از دست دادن وزن بدن، پر درآوردن ضعیف و اسهال است.

در موارد شدید فلجی تکامل پیدا کرده و جوجه روی کف بستر نشسته و گرایش به راه رفتن روی مفاصل خرگوشی خود دارد. پنجه های یک یا هر دو پا پیچیده بسمت پایین و داخل است. هرگاه مشاهده شود که وضعیت در حال پیشرفت است جوجه های با پاهای خود که از هم باز شده اند گشادگشاد راه رفته و خوابیده و مرگ بعلتقحطی زدگی و از دست دادن آب بدن و وضع آشفته و در هم بر هم بدن فرا می رسد.

در مرغ ها تنها تظاهراتی که قابل ذکر است تولید تخم مرغ کاهش یافته و پایین آمدن قابلیت هچ است. جنین بعد از هفته دوم انکوباسیون می میرد. جنین ها پر درآوردن معیوب دارند که وضعیت آن ها بی نظمی خاصی را نشان می دهد و به اسم Clubbed خوانده می شوند. این وضعیت در بعضی از جوجه های هچ شده نیز مشاهده می شود. وقتی جوجه ها از غذای با کمبود ویتامین  تغذیه میشوند اشتهایشان خوب است. اسهال در آنها در هفته اول و در هفته دوم تکامل حاصل می نماید. جوجهها راه نمی روند مگر موقعی که به زور آنها را وادار به حرکت نمائیم و سپس غالباً روی مفاصل خرگوشی خود راه میروند که این راه رفتن با کمک بالهایشان صورت می­گیرد. پنجه ها برگشته به داخل بوده و این موقعی است که راه می روند و یا استراحت مینمایند.

جوجه های مبتلا به این عارضه را معمولاً در وضعیت استراحت می بینیم. بالها غالباً افتاده است بنحوی که غیرممکن است که بتوان آنها را در وضعیت نرمال نگهداشت. عضلات پا آتروفيه و سست و پوست خشک و خشن است. جوجه های جوان در مراحل پیشرفته کمبود به اطراف حرکت نمی کنند و همانطوریکه ذکر شد با پاهای گشاد شده از هم می خوابند. کمبود ریبوفلاوین در جیره غذایی مرغها به کاهش تولید تخم و افزایش مرگ و میر جنین ها می انجامد و افزایشی در مقدار محتویات چربی کبد مشاهده می شود.

قابلیت هچ تخم مرغها در مرغهای مادر در عرض ۲ هفته بعد از استفاده از غذای با کمبود ویتامین  کاهش پیدا میکند اما بعد از ۷ روز استفاده از غذای با مقدار کافی ریبوفلاوین که به جیره غذایی اضافه میشود بهبودی پیدا میکند. جنین هایی که از هچ تخم مرغ های مرغهای تغذیه شده با غذای با ویتامین کم از هچ باز می­مانند کوتوله هستند و بروز ادم در آنها زیاد است استحاله اجسام Wolffian و پر در آوردن معیوب در آنها دیده میشود. این وضعیت همانگونه که ذکر شد به وضع Clubbed بر می گردد و از واماندگی پرهای در هم بر هم برای پاره کردن غلافها ناشی می شود که سبب فرفری شدن بطریق اختصاصی می شود.

کمبود ویتامین B2 در طیور و در بوقلمون های جوان بوسیله عدم رشد جوجه و پوسته پوسته شدن در گوشه های دهان و روی پلکها مشخص می­شود. درماتیت شدید پاها و ساق پاها، ادماتوز مشخص، تورم پوسته پوستهای وشکاف و شقاق های عمیق مشاهده میشود که بعضی اوقات در بعضی از پولتهای با کمبود ویتامین  این وضعیت توجه دامپزشک طیور را به خود جلب می نماید. در موارد شدید کمبود ریبوفلاوین جوجه ها تورم مشخص و بزرگ شدن اعصابسیاتیک و صدری را نشان میدهند، اعصاب سیاتیک معمولاً متحمل قطری ۴ تا ۵ برابر نرمال می شوند، آزمایشات آسیب شناسی اعصاب مبتلا تغییرات استحاله ای در غلافهای میلین و تنههای عصبی اطراف رانشان می دهند. این مسئله ممکن است همراه با تورم Axis Sylinder(رشته نهایی نازک اکسون) وقطعه قطعه شدن باشد. تکثیر سلولهای شوان، تغییرات میلین، بسط و رشد بیش از اندازه بافت نور وگلی ( Gliosis) و کروماتولیز در طناب نخاعی حادث می شود. در موارد فلجی پنجه برگشته استحاله صفحه انتهایی عصبی عضلانی و نسوج عضلانی غالباً دیده می شود.عدم رشد جوجه

ریبوفلاوین احتمالاً برای متابولیسم میلینی تنه های عصبی اطراف اساسی است. هیچگونه دیستروفی اساسی تکامل حاصل نمی نماید اگرچه رشته های عضلانی در بعضی موارد بطور کامل استحاله پیدا میکنند و عصب سیاتیک و دژنراسیون میلینی رادر یک شاخه یا شاخه های بیشتری نشان میدهند تغییرات مشابهی در تنه های عصب بازوئی (Brachial)مشاهده میشود.

سیستم عصبی جنینی که از هچ باز می ماند از تخم مرغهای گذاشته شده بوسیله مرغهایی که از غذایی با کمبود ریبوفلاوین تغذیه نموده اند ناشی می شود و دارای تغییرات استحالهای زیادی مثل تغییرات استحالهای ذکر شده در مورد جوجه های با کمبود ویتامین  است.

جوجه های با کمبود ریبوفلاوین جیره غذایی مصرفی جراحات پانکراس و دوازدهه ای را بشرحی که برای کمبود تیامین ذکر شد علاوه بر علائم کلاسیکتر عصبی نشان میدهند و عدم رشد جوجه مشهود است.

تشخیص

۱) در کمبود با درجه کم نشانیهای عارضه به اندازه کافی اختصاصی نیستند که بتوانیم تشخیص فرضی را بدهیم هر چند حضور پنجه های برگشته تشخیص کمبود ریبوفلاوین را میسر می سازد.

۲) تشخیص فرضی را میتوان بشرح زیر تائید نمود.

1.  آسیب شناسی نسوج عصبی
2.  پاسخ درمانی به تجویز ویتامین به جوجه های مبتلا
3.  غذای مشکوک را از نظر محتویات ویتامین آزمایش کنید.

درمان

در تمام موارد تحت بالینی مقادیر اضافی تکمیل شده ویتامین و جیره محتوی ویتامین  بعد از بهبودی داده شود. در جائیکه کمبود خیلی مقاوم است تصور بهبودی بیهوده است. دز خوراکی پیشنهادی ویتامین مقدار ۵ میلی گرم به ازاء هر جوجه و ۱۵ میلی گرم به ازاء هر مرغ در روز است.

این مقدار ویتامین برای درمان جوجه ها و پولتهای مبتلا به کمبود ریبوفلاوین کافی بنظر میرسد که بعد از آن بایستی میزان ریبوفلاوین جیره غذایی در حد نرمال باشد هرگاه بد شکلی پنجه برگشته بعلت ایستادن بمدت طولانی باشد تغییر جبران ناپذیر اتفاق می افتد و تجویز ریبوفلاوین در این وضعیت کمبود ریبوفلاوین را بهبود نمی بخشد. برای کنترل عارضه مقدار کافی ویتامیندر غذای طیور بایستی اضافه شود، مقدار ریبوفلاوین جیره غذایی را از طریق انجام آزمایشات روتین سنجیده و کمبودها را جبران نمائید.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی