اگر چه تعیین سن سگ از روی علائم ظاهری حیوان بخصوص در سنین بالا تقریباً غیر ممکن است ولی تخمین نسبی آن با توجه به برخی نشانه ها و علائم ظاهری امکان پذیر می باشد. این امر در مواردی از قبیل خرید و فروش حیوان، اختلاف بر سر مالكيت و همچنین در تشخیص بیماری ها از اهمیت زیادی برخوردار است. این نشانه های ظاهری در مجموع می تواند به صاحبان حیوانات در تعیین حدودی سن سگ­هایی که تاریخچه ای از گذشته آنها در دست نیست، کمک شایانی نماید. دراین پست به نحوه تشخیص سن سگ می پردازیم.

تعیین سن سگ

اخلاق و رفتار عمومی سگ

برای تعیین سن سگ از اخلاق و رفتار عمومی آن می توان تشخیص داد. سگ­های جوان معمولاً بازیگوش و پر انرژی هستند و رفتار ناشیانه ای که نشان دهنده بی تجربگی آنهاست، از خود نشان می دهند. یک سگ جوان زیر یک سال، معمولاً چهره ای زیرک و نگاهی درخشان و دوست داشتنی دارد. در سنین بین ۲ تا ۵ سالگی یک حالت وقار و توازن در رفتار حیوان بوجود می آید، ولی هنوز هوشیار و سرزنده است. سگ­های مسنی که بیش از ۱۰ سال سن دارند معمولاً آرام و کم تحرک تر شده، اغلب پشتشان را به پائین خميده می کنند و با سنگینی راه می روند.

خاکستری شدن موها

در بسیاری از سگ­هایی که موهای سفید، سفید مایل به زرد و سفید و رنگی دارند با افزایش سن به تدریج تعدادی موی خاکستری در نواحی مختلف مشاهده می شود. در برخی نژادهای سیاه ممکن است این موهای خاکستری مشاهده نشود. این موها در ابتدا کم بوده و با افزایش سن، به تدریج در اطراف لب­ها و چانه و سپس در ناحیه پشت سر و اطراف بینی، ابروها و پلک­ها، جلوی سر و گوش­ها ظاهر شده و در نهایت بیشتر سر حیوان را در بر می گیرند.

موهای خاکستری اطراف لب و چانه در 5/4 سالگی ظاهر شده و در حدود 5 تا 6 سالگی کاملاً مشخص هستند. در سن بالای ۱۰ سالگی تعدادی موهای خاکستری در اطراف چشم ها و جلوی سر به چشم می خورد و در سنین بالای ۱۳ سالگی بیشتر نقاط سر خاکستری می شود. در سگ­های پیرتر ممکن است موهای گردن، سینه و انتهای بدن هم خاکستری شود. خاکستری شدن موها در سگ­هایی به بیماری های مزمن و فرسایشی دچار می شوند، زودتر اتفاق می افتد.

تغییرات چشمی

در حدود ۷ تا 5/7 سالگی، در بازرسی چشم ها یک انعکاس خاکستری Grey) light )وجود دارد که انعکاس سنی (Age reflex) نامیده می شود. این انعکاس در سنین 5/7 تا 5/8 سالگی به خوبی مشهود است. در واقع مشاهده این حالت بیانگر آغاز روند تشکیل کاتاراکت چشمی بوده و در 5/8 تا ۹ سالگی به تشکیل کاتاراکت منجر می شود. کاتاراکت ناشی از پیری همیشه دو طرفه بوده و از نظر موقعیت، اطراف هسته ای یا Perinucleal می باشد. حالت ابتدایی کاتاراکت پیری در سن ۹ سالگی ظاهر شده و در اغلب سگ­های ۱۰ ساله وجود دارد و باعث ضعف بینایی حیوان می شود.

تعیین سن از روی دندان­ها

در سگ­ها نیز مانند سایر حیوانات، ابتدا دندان­های شیری در می آید و سپس دندان­های دائمی جایگزین آنها می شود. دندان­های شیری کوچکتر و نوک تیز تر از دندان های دائمی بوده و رنگ آنها سفید مایل به آبی می­باشد. در تشخیص سن سگ می توان از فاکتورهای زیر استفاده کرد:

١- زمان بیرون آمدن و رشد دندان­های شیری

۲- تغيير در دندان های شیری و تبدیل آنها به دندان های دائمی

٣- سائیدگی دندان­ها.

4- افتادن دندان­ها.

توله سگ ها، در ابتدا بدون دندان متولد شده و در سه هفته اول زندگی شان هیچ دندانی ندارند. در طول سه تا چهار هفتگی به تدریج دندان­های شیری بیرون می آیند. ابتدا دندان­های نیش و سپس دندان های پیش در فک بالا و سپس در فک پائین بیرون می آیند. بطوری که در 3 تا 6 هفتگی در هر نیم آرواره ۳ دندان پیش، ۱ نیش و ۳ آسیا از لثه بیرون می زند. بعد از 6 هفتگی تا زمان جایگزینی دندان های دائمی، دندان­های شیری از هم فاصله رفته و سطح آنها سائیده می شود. دندان­های شیری کوچکتر از دندان­های دائمی بوده ولی ریشه­های بلندتر دارند.

جایگزینی دندان های پیش از 5/3 تا 4 ماهگی آغاز شده و در 5 ماهگی کامل می شود. دندان­های نیش دائمی از سن 5 تا 6 ماهگی به تدریج جایگزین دندان­های شیری می شود. در سن 6 تا ۷ ماهگی هر دو نوع دندان نیش شیری و دائمی همزمان وجود دارند ولی طولشان متفاوت است. تا 6 ماهگی دندانهای پیش دائمی کامل شده و فرم اصلی خود را بدست آورده اند. رنگ آنها سفید چینی بوده و هیچ علامتی ناشی از سایش و فرسایش در آنها مشاهده نمی شود. دندان­های دائمی در هشت ماهگی کامل شده و با رشد آنها خونرسانی به دندان­های شیری کاهش یافته و پس از مدتی می افتند.

بعد از هشت ماهگی، تخمین سن بر اساس سایش دندان ها می باشد. این روش تخمین سن نسبت به الگوی زمان بندی بیرون آمدن دندان ها از دقت کمتری برخوردار است، زیرا الگوی سایش به عوامل مختلفی وابسته بوده و فاکتورهای زیادی روی آن تاثیر گذار است. تخمین سن از روی سایش دندان ها در سگ­های کوچک و در سگ­هایی که فکهای آنها روی هم قرار نمی گیرد اغلب با اشتباه همراه است.

در سن 6 ماهگی سایش دندان های پیش مرکزی فک پائین آغاز شده و در ۱۸ ماهگی کامل می شود. از 5/1 سالگی تا ۲ سالگی، سایش پیش های میانی فک پائین شروع شده و در 5/2 سالگی کامل می شود.

بین 5/2 تا ۳ سالگی سایش نوک پیش­های مرکزی فک بالایی شروع شده و در 5/3 سالگی کامل می شود. در 5/3 تا 4 سالگی نیز سایش نوک پیش­های میانی فک بالایی آغاز شده و در 5/4 سالگی کامل می شود.

در 5/4 تا 5 سالگی، نوک پیش های کناری فک پائینی شروع به سایش می کند و در 5/5 سالگی این سایش کامل می شود. حدوداً در همین زمان، دندان­های نیش نیز علائمی از سایش نشان می دهند.

در 6 سالگی گوشه های اصلی پیش­های کناری فک بالایی سائیده می شوند ولی نظم این سائیدگی مانند سایر دندان ها نیست زیرا به خوبی و بطور کامل روی هم قرار نمی گیرند.

در ۷ سالگی پیش­های مرکزی فک پائین یک حالت بادامی شکل پیدا می کنند. علت این امر سائیدگی دندان از سمت فوقانی به سمت ریشه است که سطح فوقانی را مایل و شیب دار می کند. در ۸ تا ۹ سالگی، در پیش­های میانی فک پائین و در ۹ تا ۱۰ سالگی در پیش­های مرکزی بالایی این حالت بوجود می آید.

دندان­های نیش در 5 سالگی علائمی از سایش را نشان می دهند. در ۷-۸ سالگی کند شده ، بصورت جانبی قرار گرفته و اغلب با رسوب پوشیده می شوند و با افزایش سن کندتر و کوتاه تر شده و رسوب آنها بیشتر می­شود. در ۱۲-۱۰ سالگی، پیش های مرکزی پائینی می افتند و بعد هم پیش های مرکزی بالایی. بقیه دندان­های پیش بین ۱۲ تا ۱6 سالگی می افتند. شرط سایش منظم دندان های پیش این است که آنها کاملاً روی هم قرار گیرند.

اگر فک­ها طوری باشند که دندان ها با هم تماس پیدا نکنند یا پیش های پائینی جلوتر قرار بگیرند، علائم سایش با موارد ذکر شده متفاوت خواهند بود. بنابر این در نژادهایی مثل کولی Collie و داشهوند Dachshound ی فک پائینشان کوتاه تر است و در نژادهای باکسر Boxer، بولداگ فرانسوی French Bulldog بولداگ انگلیسی English Bulldog و پکینیز Pekingese که از نظر ژنتیکی فک بالایشان کوتاه تر است، این الگو متفاوت است. سایش دندان­ها همچنین به نوع استفاده از آنها، روش زندگی حیوان و رژیم غذایی او نیز بستگی دارد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی