با توجه به اینکه سگ­ها از جمله حیوانات همه چیز خوار به شمار آمده و از تنوع غذایی گسترده ای برخوردار بوده و از مواد قندی، کربوهیدرات و پروتئینی مختلفی برای تغذیه استفاده می کنند، هر کدام از این مواد غذایی در صورتی که در بین دندان­ها گیر کرده و مدت زیادی در محیط گرم و مرطوب دهان باقی بمانند، محل مناسبی برای تجمع، رشد و تکثیر انواع میکروارگانیسم ها می شود. از سویی خود این اجرام بیماری زا و از سوی دیگر ترشحات و مواد دفعی آنها باعث فساد و خرابی دندان ها و عفونت و التهاب بافت های نرم دهان و لثه ها خواهند شد. از طرف دیگر سگ ها قادر به نظافت و تمیز کردن دندان های خود نبوده و همانند ما انسان ها نمی توانند از مسواک، خمیر دندان و نخ دندان استفاده کنند. در صورت شروع یک فساد دندانی نیز، توانایی بیان درد خود را نداشته و ممکن است مدت زیادی را در درد و رنج سپری کرده و در اثر ناتوانی در غذا خوردن، لاغر و ضعیف شوند. بنابر این ما به عنوان صاحب و حامی حیوان خود وظیفه داریم با رعایت اصول و برنامه های بهداشتی دهان و دندان، از بوجود آمدن مشکلات دندانی و رنج و درد ناشی از آن در حیوان خود جلوگیری کنیم. در این مقاله نکات مهمی را در مورد نظافت دهان و دندان سگ ها بیان می کنیم.

نظافت دهان و دندان

یکی از نکته هایی که در این رابطه باید رعایت کنیم و شرح آن در قسمت مربوط به تغذیه نیز عنوان شد، ندادن شیرینی، شکلات و کلا چیزهای شیرین به حیوان است. مواد قندی، محیط مناسبی را برای تغذیه باکترهای موجود در دهان فراهم کرده و با تغییر PH محوطه دهانی، شرایط را برای فساد دندان­ها فراهم می­آورد. ندادن این مواد قندی به حیوان تأثیر زیادی در پیشگیری از بروز این قبیل مشکلات دارد. در سگ­ها و بخصوص در نژادهای کوچک بدلیل آنکه غذای آنها عمدتاً از مواد غذایی نرم تشکیل شده و با توجه به منع دادن استخوان در این گروه از سگ­ها، به مرور زمان لایه های زرد و کدری به نام پلاک های دندانی در قسمت میانی دندان ها شکل گرفته و به تدریج به بخش تحتانی دندان ها و قسمت­های زیرین لثه نفوذ می کند. در این شرایط، حفراتی در داخل بافت لثه و در میان این پلاک­ها بوجود می آید که محل تجمع، فعالیت و ازدیاد میکروب هایی می شود که بطور طبیعی و به مقدار کم در دهان سگ­ها وجود دارند. در اثر گذشت زمان، هر چه به ضخامت این پلاک های دندانی افزوده شود، فعالیت باکتری ها و تعداد آنها افزایش یافته و بافت های نرم لثه را دچار التهاب و عفونت می کند. این امر باعث ایجاد بوی زننده ای در دهان شده و رنگ لثه ها کم کم از صورتی مایل به قرمز کم رنگ و شفاف، به قرمز تیره و کدر و حتی قهوه ای تغییر می کند. در این حالت دندان­ها به تدریج از قسمت ریشه سست شده و لق می شوند. این وضیعت نابسامان که پیوره یا عفونت و التهاب نسوج پریودنتال نامیده می شود، به زودی باعث درد شدید و احساس ناراحتی زیاد در حیوان در هنگام غذا خوردن شده و علائمی از قبیل بوی بد دهان، استفراغ، جاری شدن خون از لثه ها هنگام خوردن غذاهای سفت، تب، ضعف عمومی و پراکندگی عفونت در بدن را در پی خواهد داشت. در این وضعیت کیست های چرکی در نزدیکی ریشه دندان ها تشکیل شده و بافت لثه شکننده و آسیب پذیر می شود. در صورت پیشرفت عفونت، درمان های آنتی بیوتیکی دیگر پاسخگوی وسعت ضایعه نبوده و چاره ای جز کشیدن دندان وجود ندارد. یکی از راه های عملی و ساده برای جلوگیری از این حالت، استفاده از استخوان قلم گوساله یا گاو است. هر چند وقت یکبار یکی از این استخوان ها را بصورت خام در اختیار سگ خود قرار دهید تا آنرا گاز بزند و علاوه بر ارضاء شدن حس علاقه به استخوان و افزایش ترشح بزاق در او، جرم دندان­هایش هم تا حدودی زدوده شود. بد نیست این کار را هر چند وقت یکبار انجام دهید. اندازه این استخوان قلم باید در حدی باشد که حیوان نتواند آنرا خرد کرده و ببلعد و از سوی دیگر برای او آنقدر بزرگ نباشد که نتواند آنرا گاز بزند. برای این منظور از استخوان های مصنوعی هم می توانید استفاده کنید. انواعی از این استخوان های مصنوعی از موادی تهیه شده که پس از مدتی توسط حیوان خورده می شود. این مواد معمولاً دارای طعم و رنگ­های مختلف بوده و از عصاره فشرده شده مواد غذایی مثل پودر استخوان و عصاره گوشت، مرغ، جگر، ماهی و سبزیجات خشک شده و فشرده شده تهیه شده و علاوه بر اینکه حیوان از گاز زدن آن لذت برده و دندان­هایش را تمیز می کند، بعد از مدتی آنرا خواهد خورد. دسته دیگری از این استخوان ها از جنس پلاستیک فشرده شده هستند و با وجود اینکه دندان حیوان کمی در آن فرو می رود، ولی از استحکام خوبی برخوردار می باشند. وسایل بازی گوناگون دیگری از جنس پلاستیک وجود دارد که علاوه بر سرگرم کردن حیوان، به برطرف پلاک­های دندانی نیز کمک می کند.

با تمام این شرایط، شما باید بطور مرتب، و از سنین بعد از ۲ سالگی، دندان­های سگ خود را بررسی کنید و در صورت مشاهده لایه زرد مایل به قهوه ای روی آنها، حیوان را برای جرم گیری دندان ها به کلینیک دامپزشکی ببرید. بسته به نژاد سگ، فرم فک، حالت قرار گرفتن دندان ها و نوع تغذیه، معمولاً هر ۳ ماه تا ۲ سال یکبار نیاز به جرم گیری وجود دارد. استفاده از مسواک و خمیر دندان مخصوص سگ­ها معمولاً عملی نبوده و کمتر سگی به راحتی اجازه انجام این کار را به صاحبش می دهد. در صورتی که این عمل برای شما مقدور باشد، انجام مرتب آن به میزان یک تا دو بار در هفته مفید و سودمند خواهد بود. استفاده از خمیر دندان­هایی که برای انسان ساخته شده، برای سگ ها مناسب نیستند و علاوه بر اینکه بافت دهان حیوان را آزرده می کنند، به دستگاه گوارش او نیز آسیب می رسانند. اگر خمیر دندان مخصوص سگ در اختیار ندارید برای این منظور می توانید از جوش شیرین حل شده در آب استفاده کرده و پس از مسواک زدن، اضافه آنرا با یک تکه پارچه زبر از روی دندان­ها پاک کنید. استفاده از پارچه های زبر مثل پارچه تنظیف یا گاز استریل به عنوان مسواک نیز امکان پذیر است. قرص­ها و محلول­های نظافت دهان و ضد پلاک های دندانی نیز در بازار وجود دارد که در مواردی استفاده از آنها می تواند سودمند باشد.

در مورد سگ­های بزرگ تر که از غذاهای سفت تری تغذیه می کنند و گه گاه از استخوان نیز در غذای آنها استفاده می شود، معمولاً نیاز کمتری به جرم گیری وجود دارد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی