گوزن ها دارای نژادهای متفاوتی هستد که هر کدام در مناطق خاصی از دنیا زیست می کنند. با توجه به زیستگاه آن ها ویژگی های ظاهری متفاوتی دارند در ادامه به بررسی و آشنایی با گوزن هوگ ، گوزن خالدار ،گوزن اسچومبورگ و گوزن مارش می پردازیم.

گوزن هوگ Hog

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

خانواده: سروایده cervidae

زیر خانواده: سرو این cervinae

جنس: اکسیس Axis

گونه: آکسیس پورسینوس   A.porcinus

گوزن هوگ

نام گوزن هوگ به دلیل تشابه نوع حرکت آن به هنگام فرار، با خوک آمده است و در مناطقی این گوزن را به اشتباه به نام­های باوین در اندونزی و گوزن کالامیان در فیلیپین می شناسند.

گوزن هوگ دارای ظاهری چابک، پاهای کوتاه بدن ماهیچه ای بوده و پوشش تیره مایل به قهوه ای و در برخی، خط­های راه راه تیره روی ستون فقرات از گردن تا دم دارند. دم در طول متوسط و قسمت­های فوقانی به رنگ قهوه ای بوده در حالی که قسمت های زیری سفید هستند. نرها در رنگ بدن از ماده ها تیره ترند، شاخ­های نر این گوزن گرمسیری تا 6۰ سانتی متر درازا هم می رسد. در ازای بدن از سر تا دم ۱۰5 تا ۱۱۵ سانتی متر، ارتفاع تا شانه 60 تا ۷۵ سانتی متر، طول دم ۱۷ تا ۲۱سانتی متر و وزنی بین ۵۰ تا ۱۱۰ کیلوگرم دارند.

گوزن هوگ تمایل به زندگی در مکان هایی با سطح های خوب از پوشش و نزدیک به رودخانه ها و زمین های باتلاقی دارد. این گوزن را می توان در مکان­های آبی در بین نی­های متراکم، انبوه گیاهان، تراکم گیاهان کناره رودخانه ها و باتلاق های زمین های جنگلی یافت. هرچند این گونه مکان های انبوه از گیاهان جنگلی و جنگل ها را دوست ندارد با احساس کردن خطر ابتدا با سوت آژیر مانند فرار می کنند و به هنگام فرار از خطر بر خلاف سایر گوزن­ها به جای پریدن با سبکی خاص در جنگل می­دود به طوری که سرش به پایین بوده و می تواند زیر موانع غوطه بخورد و سریع خودش را پنهان کند. در حین گریز گوزن هوگ دمش را مستقیم به بالا نگه داشته که سفیدی سطح پایینی آن مشخص می شود. این گوزن اجتماعی زمانیکه شرایط مساعد و آرام باشد با گروه می ماند و به هنگام احساس خطر در مسیرهای مختلف دور از گله فرار می کند و پس از رفع خطر به گله باز می گردد.

دو زیرگونه گوزن هوگ به نام های Axis p porcinus که ساکن شمال هند، جلگه پاکستان، نپال، جنوب استان يوننان چین و قسمت های از غرب تایلند می باشد و زیر گونه Axis p.annamaticus ساکن تایلند و هند و چین است. همچنین تعدادی از این گونه گوزن به استرالیا ایالات متحده و سریلانکا معرفی شدند.

فصل جفت گیری گوزن هوگ در ماه­های سپتامبر تا دسامبر است. نرها حالت تهاجم به خود گرفته و به زمین­های با جمعیت های تراکم پایین حمله می کند. علامت گذاری سر حدات را با ترشحات غده­ای انجام می دهند، به هنگام فعالیت جنسی نرها در چمنزار های باز جمع شده یکپارچه می شوند. در زندگی این گونه، حرمسرا وجود نداشته و با طلب کردن و دفاع کردن از یک ماده مجرد به جفتگیری اقدام می کنند معمولاً قلمرو یک گوزن هوگ نر 2km 70/0 می باشد.

پس از دوران جفتگیری ماده ها دوره ابستنی 220 تا 240 روزه را می گذرانند و یک گوساله به دنیا می آورند گوساله ها به هنگام تولد لکه هایی داشته که به مرور محو می شود که سریعاً در بین انبوه گیاهان مخفی می شوند  تنها در چند هفته اول مادرشان را جهت شیر خوردن می بینند. معمولاً گوساله ها در یک سالگی به بلوغ جنسی می رسند.

علاوه بر انسان ها شکارچیانی نظیر ببر بنگال، پلنگ و نوعی اژدرمار به شکار این گوزن مبادرت می ورزند.

گوزن خالدار Brocket

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

خانواده: سروایده cervidae

زیر خانواده: ادوسویلینی Odocoilenae

جنس: مازاما Mazama

گونه:

مازاما آمريكانا   M.americana

مازاما گویزوبيرا   M.gouzoubira

مازاما چیونای   M.chungi

مازاما ريوفينا   M.rufina

مازما بريسنی   M.bricenii

مازاما نانا M.nana

مازاما پاندورا   M.pandora

اسم مازاما (mazama) گرفته شده از مازاما هندی که جمع گوزن مازاتل (Mazatl) می باشد.

گوزن خالدار

گونه های مازاما در ظاهر مشابه اند، اگرچه در اندازه اختلاف دارند، آنها دارای بدنی گرد و کوچک هستند که قسمت پشتی سنگین تر از اندام جلویی است و معمولاً یک رنگ قهوه ای تیره تا روشن دارند. دارای شاخ­های کوتاهی اند که به ندرت می افتد. به طور متوسط انواع این گوزن دارای در ازای بدن ۷۰ تا ۱4۰ سانتی متر و ارتفاع تا شانه ها بین 40 تا ۷۰  سانتی متر، طول دم ۵ تا ۲۰ سانتی متر وزنی بین ۸ تا ۳۰ شد. از دیگر خصوصیات این گوزن داشتن غدد ترشحی چشمی می باشد.

گونه های مازاما را می توان اینگونه توصیف کرد:

• خالدار قرمز (mazana americanal) بزرگترین گونه از گوزن شاخدار با منی بالای ۳۰ کیلوگرم پوشش قهوه­ای مایل و قرمز است.
• خالدار خاکستری (mazama gouazoubira) پوشش خاکستری تر از دیگر گوزن­ها دارد.
• خالدار کوتاه قد (کوتوله) (mazama chunyi) این گونه قهوه ای مایل به قرمز است و یک غده چشمی برجسته دارد.
• خالدار قرمز کوچک (Mazama rufina) یکی از کوچکترین گونه هاست پوشش آن به رنگ خاکستری تا قهوه ای مایل به قرمز است و زیر و پهلوها سفید است.
• خالدار مریوا (mazama bricenii)
• خالدار گورزا یا کوتوله (mazama nana) گوزن کوچک با پاهای کوتاه
• خالدار قهوه ای یوکوتان (mazama Pandora)
• خالدار قرمز کوچک یا برورو (mazama bororo)
• خالدار زیبا یا خالدار سفید (mazama ochroleuca)

گونه های مذکور شاخ­های کوتاه میخی شکل داشته تا بدین وسیله از خود دفاع کنند از نظر شکل می توان این گونه را شبیه به بز کوهی دایکر دانست. این گوزن در اصل ساکن جنگل بوده و در شبه جزیره یوکوتان جنوب آمریکا و جزیره ترینیداد زندگی می کند. امروزه گونه های این گوزن در سراسر جنوب آمریکا یافت می­شود و بیشتر در علفزارهای آمریکای جنوبی و جنوب شرقی وجود دارند. گونه های قرمز و قهوه ای خالدار گستردگی بیشتری داشته و در سراسر قاره رایج هستند. در منطقه آندس در قسمت شمال غرب قاره گونه­ای خالدار کوتوله، خالدار قرمز کوچک و خالدار Merioa یافت می شود. در شمال شرق برزیل و اطراف آن خالدار کوتوله قابل رویت است و همانگونه که ذکر شد، گونه های از گوزن خالدار در شبه جزیره یوکوتان می زندگی می کنند.

با توجه به محل زیست این گونه در جنگل و فضاهای باز آنها از سطح خوب پوشش درختان بیشه زارها استفاده کرده و وفق داده شوند. به زندگی در میان انبوه گیاهانی که به دلیل اندازه کوچکشان قادرند با سرعت و گام های تند در کف جنگل بدوند تا جایی که احساس می شود، در میان گیاهان در حال شنا کردن می باشند، آنها از میوه­ها و غنچه ها و جوانه ها تغذیه می کند.

این گونه های خجالتی و مرموز به ندرت در روز دیده می شوند، زیرا دارای عادات شبانه هستند و با مدفوع و ادرار و غدد ترشحی چشم سرحدات و مرز قلمرو خود را مشخص می کنند، با توجه به اجتماعی نبودن گوزن انتظار می­رود آنها را نتوان با تک جفتشان دید.

نرها برای دستیابی به ماده پذیرا با شاخ های کوچکشان با هم مبارزه کرده و با زخمی کردن همدیگر سعی در تصاحب ماده مذکور می کنند. جالب این که بعضاً مشاهده شده که یک جفت گوزن تا پایان عمرشان کنار همدیگر باقیمانده اند. با توجه به گرمسیری بودن منطقه زندگی گوزن فعالیت جنسی آنها فصلی نبوده ولی در بیشتر قسمت ها و مناطق معتدل فصل فعالیت جنسی در ماه های پاییز می باشد. ماده ها پس از طی دوران آبستنی ۲۰۰ تا ۲۲۰ روز تنها یک بره به دنیا آوردند. بره های به دنیا آمده با مادرشان مانده و با پنهان شدن از خود محافظت می کنند و تا زمانی که که به قدر کافی بزرگ شوند تا بتوانند برای همراهی با جفت آماده شوند این شیوه زندگی را ادامه می دهند. معمولاً این بره­ها در 6 ماهگی از شیر گرفته شده و در یک سالگی به بلوغ جنسی می رسند. عمده شکارچیان این گوزن یوزپلنگ و پلنگ خالدار آمریکایی می باشد.

گوزن اسچومبورگ Schomburgks

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

خانواده: سروایده cervidae

گوزن اسچومبورگ در زبان ملل مختلف به صورت های متفاوت تلفظ می شود، از جمله:

زبان مردمان چک Jelen schomburgkuv

زبان مردمان فرانسه Cerfde schoburgk

زبان مردمان آلمان Schomburgk-Hirsch

زبان مردمان اسپانیا Ciervo de shomburgk

زبان مردمان تایلند  Nuar sa mun,samun

گوزن اسچومبورگ

در گوزن اسچومبورگ پوشش رویی، قهوه ای و قسمت­های زیرین سفید روشن که این سفیدی را می توان در سطح شکمی بصورت درخشان دید. در ازای بدن ۱۸۰ سانتی متر، ارتفاع تا شانه ۱۰4 سانتی متر و یک دم کوتاه به طول 3/10 سانتی متر و وزنی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم می باشد. شاخ های این گوزن، با در ازای بین ۳۲ تا ۸۳ سانتی متر و 5 شاخک روی هرشاخ جلوه ای زیبا به این گوزن داده است.

گوزن اسچومبورگ در گله های کوچک شامل نرهای بالغ مجرد با تعداد کمی گوزن­های ماده به همراه بره هایشان بوده زندگی می کردند. استراحت کامل در سایه در تمامی طول روز و تغذیه کردن به هنگام صبح و عصر در مکان هایی با گیاهان باتلاقی (این گوزن مکان های دارای گیاهان متراکم را ترجیح نمی­داد) از خصوصیات بارز این گوزن به شمار می رفت. به هنگام فصل بارندگی گوزن اسچومبورگ از مکان­های پست و باتلاقی به ارتفاعات مهاجرت می کردند.

گوزن اسچومبورگ در شمال چین و لائوس، جنوب مرکزی تایلند در اطراف رودخانه چاوفيا در اطراف بانکوک، نیزارها و باتلاق های منطقه مذکور زندگی می کرده است.غذای گوزن اسچومبورگ چراگر، میوه ها و غنچه های گیاهان تازه بود.

متاسفانه گوزن اسچومبورگ مانند گوزن الک ایرلندی منقرض شد و اطلاعات زیادی از این گوزن در دسترس نیست، هر چند در سال ۱۹۹۱ شاخ این گوزن در لائوس پیدا شد و امیدها را برای یافتن مجدد این گوزن زنده کرد، ولی تاکنون (سال ۲۰۰۸) اثری تازه پیدا نشده و تلاش ها بی نتیجه مانده است. به دلیل نبود اطلاعات مناسب از گوزن اسچومبورگ منقرض شده است.

گوزن مارش (مرداب) marsh

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

خانواده: سروایده cervidae

زیر خانواده: اودوسویلینی odo coilenae

جنس: بلاستوسريوس Blastocerus

گونه: بلاستوسریوس دیکوتومیوس   B.dicjotomus

گوزن مارش (مرداب)

گوزن مارش به دلیل زندگی کردن در باتلاق­ها و مرداب ها چنین اسمی را به این گوزن داده اند، گوزنی که در اندازه شبیه به گوزن قرمز بوده و دارای پوشش مودار با رنگ قهوه ای مایل به قرمز شاه بلوطی، چنان که در زمستان تغییر کرده و تیره تر می شود. پاها دراز و تیره که در قسمت مچ آن مانند پوزه سیاه است. بر روی کپل و دور چشم و لب علامت های سفید(به صورت حلقه) مشاهده می شود و دم یکدست به رنگ قرمز روشن می باشد. هم چنین گوزن مارش گوش­ها بزرگ با خطی سفید از مو جلب توجه می کند. این گونه که از بزرگترین گونه های گوزن در شمال امریکا به حساب می آید دارای درازای بدن بین ۱45 تا ۲۰۰ سانتی متر از سر تا بدن بوده همچنین ارتفاع تا شانه به بلندی ۱۰۰ تا 1۱۵ سانتی متر و دمی به درازای ۲5 سانتی متر و وزنی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم می باشد، هرچند گونه هایی با وزن تا ۱5۰ کیلوگرم هم دیده شده است. تنها نرها دارای شاخند.

شاخ­هایی با ۱۰ شاخک که گاهاً به ۱۲ شاخک هم می رسد. این شاخ­ها به ارتفاعی بالای 60 سانتی متر و وزنی حدود ۲ کیلوگرم می رسند. به دلیل زندگی کردن در مناطق گرمسیری شاخ ها در سراسر طول سال وجود دارند و بعضی وقت­ها مشاهده می شود، که گوزن تا ۲ سال شاخ خود را حفظ کرده است.

پنجه های زیر سم  در گوزن مارش رشد یافته تراز گونه های دیگر بوده و از قابلیت ارتجاع خوبی برخوردار است. سم­ها پهن بوده تا جایی که به پهنای ۱۰ و در ازای ۷ سانتی متر هم می رسد. هم چنین پوشش مخصوصی روی سم وجود دارد. تمام این خصوصیات به گوزن امکان حرکت کردن راحت تر در باتلاق­ها و زمین های گل آلود را می دهد.

این گوزن در ابتدا در اوایل دوره میوسن (حدود ۲۰ میلیون سال پیش) در زمین هایی واقع در اروپا، آسیا تا شمال آمریکا بوده و سپس در اواخر دوره پلیوسن (حدود ۳ میلیون سال پیش) به سوی جنوب آمریکا گسترش یافته است.

امروزه در آرژانتین، برزیل، اروگوئه و پاراگوئه می توان گله های کوچک و بجا مانده را به خصوص در آبگیرهای رودخانه پارانا کشور پاراگوئه و در قسمت های از منطقه آمازون پرو جایی که پارک ملی با هوجاسونه وجود دارد به صورت محافظت شده یافت.

گوزن مارش  علاقه شدیدی به مناطق باتلاقی با تراکم گیاهی بالا داشته تا هم غذای مورد نیازش را تامین کند و هم از شکارچیان مصون بماند. گوزن مارش در عمق آب­هایی بین نیم تا ۱ متر به راحتی شنا می کند. علفزارهای دارای سیلاب های فصلی مکان های مورد توجه مارش ها می باشد.

علف ها، گیاهان آبزی ریشه های نازک و محصولات زراعی از غذاهای مورد مصرف مارش است.

فعالیت گوزن مارش شب­ها در اواخر عصر و اوایل صبح بوده، گرچه این رفتار در فصول مختلف و تغییر شرایط محیطی قابل تغییر می باشد، چنان که در فصل یکی از تحرک آنها کاسته می شود.

عموماً در گله های 3 تا 6 تایی زندگی می کند در فصل جفتگیری با توجه به مناطق گرمسیری که محل زندگیشان می باشد، فعالیت جنسی ممکن است در تمام طول سال اتفاق افتد ولی معمولاً این موضوع بین ماه های اکتبر تا نوامبر اتفاق می افتد. یک رفتار ناشناخته این گوزن، که هیچ درگیری بین نرها برای تصاحب ماده صورت نمی­گیرد، جالب توجه است.

طول دوره آبستنی ماده ها متغیر است. گاهی اوقات ۲۰۰ روز در پاره ای ۲4۰ تا ۲6۰ روز به درازا می کشد. ماده­ها یک بره می زایند. هرچند دوقلو زایی در این گوزن هم مشاهده شده است، بره های به دنیا آمده، رنگی متمایل به سفید دارند. بره ها 6 ماهه از شیر گرفته شده و در سن بلوغشان که یک سالگی می باشد همزمان با به دنیا آمدن بچه دیگر از مادر جدا می شود، هرچند اکثرا در ماه هایی بین می و نوامبر بچه ها به دنیا می آیند ولی خصوصیت این گوزن به دلیل آبستن بودن همیشگی در تمام طول سال از نکات جالب توجه می باشد. علاوه بر انسانها که برای شاخ، گوشت و پوست، مارش­ها را شکار می کنند.

شکارچیانی نظیر پلنگ خالدار آمریکایی، پلنگ و نسا، یوزپلنگ آمریکایی یا یوزپلنگ، کونکولور یک نوع مار بزرگ سیلانی، نوعی مار یا افعی امریکایی جنوبی، سگ­های اهلی به شکار این گوزن مبادرت می ورزند.

گوزن مارش از گاوها به راحتی بیماری گرفته که در این راستا بروسلوز مهم ترین بیماری مسری دریافتی توسط این گوزن می باشد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی