بیماریهای ویروسی سنجاب(تشخیص،پیشگیری،درمان)

از جمله بیماریهای ویروسی سنجاب می توان به هاری،فیبروماتوز سنجاب ، میکسوماتوز و غیره را نام برد در ادامه به معرفی این بیماری ها پرداخته و راه های تشخیص، پیشگیری و درمان آن ها را بررسی می کنیم.

بیماریهای ویروسی

هاری

عامل آن از خانواده رابدویریده و جنس رابدوویروس است. ویروس هاری همه حیوانات خونگرم را بیمار مینماید و تقریباً در کلیه موارد آلودگی منجر به مرگ می شود. سنجاب ها می توانند به بیماری هاری مبتلا شوند. هاری بصورت تجربی در سنجاب خاکستری ایجاد شده است. معمولاً دوره کمون ۳۷-۳ روز است، ولی گاهی هم خیلی بیشتر از این می باشد. این بیماری ممکن است در اثر نزاع بین حیواناتی مانند سگ و گربه و یا سایر جوندگان با سنجاب روی دهد. با اینکه گاز گرفتن توسط جوندگان خانگی تقریباً زیاد رخ می دهد ولی تاکنون گزارشی مبنی بر انتقال بیماری توسط گزیدگی جوندگان خانگی به انسان گزارش نشده است ولی زمانی که یک جونده وحشی در خانه نگهداری می شود باید جانب احتیاط را رعایت نمود.

نشانه های بالینی

در بیماران با تغییر رفتار و تهاجم و یا فلجی همراه است و به انسان یا سایر حیوانات حمله مینمایند. برخی از حیوانات تغییرات رفتاری نشان نمیدهند. نشانه های بالینی شامل افسردگی، پرخاشگری، جویدن میله های قفس و خود آزاری است.

تشخیص

ویروس هاری در بزاق سنجاب هایی که بصورت تجربی آلوده شده بودند یافت شده است. در سال ۱۹۹۷ با آزمایش از مغز سنجاب و موش های به ظاهر سالم در کلمبیا نتوانستند ویروس هاری را جدا نمایند.

پیشگیری و درمان

با توجه به شرایط و محل نگهداری آنها می توان نسبت به تزریق واکسن کشته هاری اقدام نمود. مطالعات تجربی در سال ۱۹۹۶ جهت استفاده از واکسن های خوراکی در پستانداران وحشی و سنجاب زمینی نتایج مثبتی به همراه داشته است.

فیبروماتوز سنجاب

ویروس فیبروما یک پاکس ویروس تیپیک از نظر مورفولوژی و تکثیر می باشد. دسته بندی این ویروس در جنس لپوری پاکس ویروس اول بار به کمک آزمایش های محافظت متقاطع با ویروس میگسوما در خرگوشها نشان داده شده است. بیماری در سنجاب خاکستری گزارش شده است. براساس گزاراشات موجود، در سالهای ۱۹۹۹-۱۹۹۸ طی یک همه گیری در مناطق وسیعی از ایالت فلوریدا صدها سر سنجاب خاکستری بدلیل ابتلا به فیبروماتوز تلف شدند.

نشانه های بالینی

معمولاً فیبروما در روی اندام های حرکتی و گاهی روی بینی یا اطراف چشم اتفاق می افتد. بیماری معمولاً انفرادی است، اما ممکن است چند موردی به واسطه احتمال گزش های متعدد عفونت زا مبتلا شوند. ضایعات ایجاد شده از چند میلیمتر تا ۲۵ میلیمتر قطر دارند.

یافته های کالبدگشایی

اولین جراحت میکروسکوپیک یک واکنش التهابی حاد است که با تزاید فیبروپلاستیک موضعی و ارتشاح سلولهای التهابی تعقیب می شود. همچنین از ضایعات دژنرسانس بالونی، آکانتوز و گنجیدگیهای داخل سیتوپلاسمی در لایه سلول های خاردار مشاهده میشود.

تشخیص

از ویروس عامل این بیماری جهت ایجاد ضایعات تجربی در خرگوش استفاده میشود. در موارد بالینی تشخیص سریع با الایزا صورت می پذیرد.

پیشگیری و درمان

پشه ها بایستی برای فراهم نمودن محافظت حیوان، دفع شوند.

آبله سنجاب

انواعی از پاراپاکس ویروسها در سنجاب های قرمز گزارش شده است. ضایعات این بیماری ویروسی مشابه ضایعات فیبروماتوز سنجاب است. برخی از محقیقن معتقدند که این دو بیماری در واقع بروز دو شکل متفاوت از یک بیماری می باشند.

میکسوماتوز

این بیماری در خرگوش های اهلی و وحشی و در سنجابها گزارش شده است. عامل این بیماری ویروسی از خانواده پاراميکسوویروس است که بوسیله حشرات گزنده منتقل می شود. در خرگوش های وحشی ضایعه به صورت تومورهای کوچک بروز کرده و خودبخود بهبود می یابد.

در خرگوشهای اهلی و سنجابها بیماری شدید و با درصد مرگ و میر بالاست. چنین عنوان شده است که انتقال این بیماری از طریق ورود سنجاب های خاکستری آلوده به انگلستان یکی از عوامل مهم کاهش جمعیت سنجاب های قرمز در این کشور بوده است.

نشانه های بالینی

نشانه های بالینی شامل قرمز شدن، کنژکتیویت و ادم قاعده گوشها و محل اتصال پوست و مخاط است. در فرم مزمن، تومور ندولی در سطح پوست، تنگی نفس و اپیستوتونوس مشاهده می شود. مرگ معمولاً ۱۲-۸ ساعت پس از ورود ویروس به بدن رخ می دهد.

تشخیص

تشخیص براساس نشانه های بالینی و هیستوپاتولوژی انجام می گیرد.

پیشگیری و درمان

درمان معمولاً مؤثر نیست و در مواردی واکسیناسیون توصیه میشود.

انسفالیت اسبی غربی

عامل آن از خانواده تو کاویریده و جنس الفاویروس می باشد. آلفاویروس ها در مناطقی از طبیعت وجود دارند که بندپایان و میزبانان مهره دار آن منطقه موجب حفظ ویروس شده و آنها پس از گذراندن فصل سرما تکثیر یافته و اشاعه می یابند. بروز این بیماری در سنجاب ها گزارش شده است. وقوع انسفاليت اسبی شرقی نیز در سنجاب خاکستری گزارش شده است.

نشانه های بالینی

آلودگی به این بیماری نشانه های بالینی گوناگونی دارد. عفونت در مواردی تحت بالینی و گاهی توام با تب، بی اشتهایی و افسردگی است. بیماری سیستمیک پیشرونده اغلب به مرگ دام منجر می شود. نشانه های عصبی شامل افسردگی شدید و آویزان بودن سر می باشد.

تشخیص

تشخیص بوسیله تلقيح عامل به موش انجام می گیرد. در زمان اشاعه بیماری بخشی از برنامه جامع تشخیصی شامل جدا نمودن ویروس از پشه های موجود در مناطق مختلف اشاعه بیماری است. این امر کمک شایانی به تشخیص صحیح بیماری مینماید.