انرژی جیره اسب­ها و اندازه ­گیری پروتئین جیره اسب را می­توان به سادگی اندازه ­گیری نمود. وقتی ما از میزان انرژی موجود در علوفه و خوراک­ های مختلف آگاهی داشته باشیم، می­توانیم دقیقاً مقدار صحیح آن­ها را در جیره غذایی تعیین کنیم. تغذیه بیش از حد مشکلات متابولیسمی و رفتاری را به دنبال خواهد داشت و مصرف کم آن­ها نیز موجب کاهش قدرت و کارآیی اسب­ها خواهد شد. در ادامه به بررسی محاسبه انرژی و پروتئین در جیره اسب­ها می پردازیم.

محاسبه انرژی جیره اسب­ها

امروزه بسیاری از غذاهای ما انسان­ها دارای برچسبی هستند که مقدار مواد مغذی موجود در آن را نشان می­دهد. انرژی هم با کالری و هم با واحد کیلوژول سنجیده می­شود که ژول واحد متریک انرژی است. اغلب ما انسان­ها با اصول جیره ­نویسی و تغذیه خودمان آشنا هستیم.

مثلاً برخی برای کاهش وزن خود، غذاهای کم کالری مصرف می­کنند تا انرژی دریافتی خود را کاهش دهند و لاغر شوند. سنجش انرژی برای اسب­ها نیز چنین جریانی دارد؛ یعنی با توجه به نیاز آن­ها جهت نگهداری و فعالیت­های مختلف، انرژی برحسب واحدهای یاد شده در جیره آن­ها تنظیم می­شود.

بسیاری از کارخانجات خوراک دام، مقدار انرژی موجود در خوراک­ های تولیدی خود را در کاتالوگ­هایی منتشر می­کنند که دارای جدول­ های تعیین ارزش خوراک نیز می­باشد.

علوفه ­ها را نیز می­توان تجزیه نمود تا با نیازمندی­های اسب­ها مقدار هر یک را در جیره مشخص کرد. انرژی جیره اسب­ها معمولاً بر حسب مگاژول (یک میلیون ژول) درهر کیلوگرم سنجیده می­شود.

 تولید حرارت

اتلاف حرارتی با اندازه­ گیری بازده استفاده بافت­ها از انرژی قابل متابولیسم خوراک به دست می ­آید که حرارت حاصله از غذاهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. در شرایط آب و هوایی سرد تولید حرارت برای حیوان سودمند است در حالی که این مسئله برای اسب­ های نمایشی در محیط­های گرم نامطلوب خواهد بود.

بنابراین لازم است انرژی جیره اسب­ها با شرایط آب و هوایی محیط و فعالیت اسب­ها تناسب داشته باشد. بر پایه سیستم مورد توافق فرانسوی تمامی محاسبات انرژی اسب­ها بر اساس انرژی خالص انجام می­گیرد. یعنی میزان بازده استفاده بافت­های بدن از انرژی خوراک­ های مختلف اندازه ­گیری می­شود و نیازمندی­ دام بر آن اساس بیان می­گردد.

برای نمونه 30 درصد انرژی قابل هضم علوفه مرتع به صورت گرما هدر می­رود و به مصرف بافت­ها نمی­رسد در حالی که تنها 15 درصد انرژی جیره اسب­ها قابل هضم جو مورد استفاده بافت قرار نمی­گیرد. این مورد نشانگر آن است که علوفه خوراک مناسبی برای اسب­ هایی است که در فصل زمستانن در بیرون از اصطبل نگهداری می­شوند زیرا گرمای ناشی از مصرف علوفه بیشتر می­شود. افزایش اتلاف گرما برای اسب­ های در حال فعالیت بسیار نامناسب خواهد بود و به همین جهت از خوراک­ های متراکم (کنسانتره) در جیره آن­ها بهره گرفته می­شود. با این اقدام نه تنها انرژی زیاد مورد نیاز آن­ها تأمین می­گردد بلکه از اتلاف انرژی به شکل گرما نیز کاسته خواهد شد.

اندازه ­گیری پروتئین جیره اسب

پروتئین­ها از زنجیره­ های بلند اسیدهای آمینه که حاوی نیتروژن هستند تشکیل شده است. تجزیه آزمایشگاهی برای اندازه ­گیری پروتئین جیره اسب موجود در خوراک معمولاً با اندازه­ گیری مقدار نیتروژن ماده خوراکی به روش کلدال انجام می­پذیرد.

درصد پروتئین خام از روی میزان نیتروژن موجود در ماده خوراکی محاسبه می­شود. در اصل پروتئین بیشتر از پروتئینی که در اختیار اسب قرار می­گیرد، محاسبه می­شود؛ زیرا اولاً تمامی پروتئین خام هضم نمی­شود و ثانیاً تمامی نیتروژن موجود در خوراک مربوط به پروتئین­ها نبوده بخشی از آن در ترکیبات غیر پروتئینی حضور دارد. از جمله ترکیبات غیر پروتئینی ازت­ دار می­توان اوره، نیترات و آمونیاک را نام برد که همانند اسیدهای آمینه، برای اسب ارزشمند نیستند. پروتئین خام قابل هضم نشان دهنده مقدار پروتئینی است که واقعاً در دسترس حیوان قرار می­گیرد. بنابراین لازم است مقدار بیشتری نسبت به آن در جیره قرار داده شود. مطالعات و کاوش ­هایی بر روی میزان قابلیت هضم منابع مختلف پروتئینی در حیوانات دیگر انجام گرفته اما متأسفانه در مورد اسب­ها پژوهش ­هایی معتبری در این باره صورت نپذیرفته است.

البته مالکین اسب می­توانند از اطلاعات مربوط به گوارش مواد پروتئینی در حیوانات دیگر استفاده نمایند. به خاطر داشته باشید که کیفیت پروتئین­ها از نظر داشتن اسیدهای آمینه ضروری، در تغذیه کرّه اسب­ها اهمیت بسیاری دارد.

نیازمندی­های انرژی برای نگهداری   

آن مقدار از انرژی که تنها برای نگهداری اسب­ها در حال استراحت بدون هیچ گونه فعالیت، تولید و افزایش وزن مورد نیاز است انرژی نگهداری گفته می­شود. اسب­ های ایده ­آل معمولاً احتیاجات انرژی نسبتاً پایینی دارند اما اشتهای آن­ها باید این نیاز را تأمین نماید تا از خستگی و بیماری حیوانات جلوگیری به عمل آید. خوراک­ های فیبری حجیم در هر کیلوگرم ماده خشک، انرژی کمتری دارند، بنابراین برای تأمین نیازهای اسب باید مقدار بیشتری از آن­ها مصرف شود.

بسیاری از کارگران مزارع به صورت تجربی نیازمندی­ انرژی نگهداری اسب­ها را تخمین می­زنند که نتایج متفاوتی از آن­ها به دست آمده است. دلیل عمده این اختلاف آن است که برخلاف دیگر حیوانات اسب­ها نمی­توانند کاملاً محدود و بدون حرکت باشند. آن­ها حتی اگر فقط دور اصطبل حرکت کنند روزانه به مقداری تحریک نیاز دارند. میزان تمرین و نوع فعالیت اسب­ها روی نیاز نگهداری آن­ها مؤثر خواهد بود نیاز نگهداری اسب­ها به وزن بدن آن­ها بستگی دارد و معمولاً نیازمندی­ها به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن عنوان می­گردد. روزانه 5/12 مگاژول انرژی قابل هضم به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن نیاز اسب­ های با ارتفاع 16 دست را رفع می­کند. تنها 9-8 کیلوگرم (20-17 پوند) علوفه برای تأمین این مقدار انرژی کافی است.

نیازمندی­های غذایی نگهداری اسب­ها در وضعیت تمرین و فعالیت، اغلب تحت تأثیر محیط اطراف نگه­دارند. این مسئله بدین معناست که گرمای بدن آن­ها به طور مداوم کاسته می­شود در مناطق سرد، مرطوب و بادخیز سرعت فرایندهای متابولیسمی اسب­ها افزایش می­یابد تا با ازدیاد تولید حرارت در بدن، آن­ها بتوانند دمای بدن خود را یکنواخت و در حدّ مناسب نگه­ دارند. در نتیجه، احتیاجات نگهداری اسب­ها در این شرایط افزایش می­یابد.

در آب و هوای گرم سرعت سوخت و ساز بدن اسب­ها کاهش می­یابد تا تولید حرارت را کاهش دهد؛ به طوری که می­توان گفت در این آب و هوا نیاز اسب به انرژی در شرایط نگهداری کاهش می­یابد. خوراک­ های فیبری مانند علوفه خشک، که مانند مواد غذایی متراکم (کنسانتره) خوب هضم نمی­شوند حرارت بیشتری تولید می­کنند و تأثیر گرمابخش آنها می­تواند برای اسب­ هایی که زمستان را در مرتع می­گذرانند بسیار سودمند باشد. اما برای اسب­ هایی که در شرایط کاری سخت می­باشند و در نتیجه احتیاجات انرژی بالایی دارند آن چنان مفید نخواهد بود . چنانچه علوفه خشبی دارای کیفیت پایین و نامطلوب، بخش عمده جیره اسب ­های پر فعالیت و در حال رشد را تشکیل دهد علاوه بر این که کارکرد اسب­ها به تدریج کاهش می­یابد، هزینه جیره نیز سنگین خواهد شد.

 نیازمندی­های پروتئینی در شرایط نگهداری و اندازه ­گیری پروتئین جیره اسب

اسب­ های بالغ در شرایط نگهداری به مقداری پروتئین در جیره نیازمندند تا اسیدهای آمینه مورد نیاز برای جایگزینی و ترمیم بافت­ها، تولید آنزیم­ها، مود و پوست را به صورت طبیعی در بدن کاهش می­یابند تأمین نمایند.

باید توجه داشت در صورتی که احتیاجات انرژی اسب­ها در حدّ نگهداری تأمین گردد، نیازمندی پروتئینی هم باید فراهم گردد تا حیوان کارکرد مطلوبی داشته باشد. اسب­ های در حال استراحت به 8 – 5/7 درصد پروتئین خام در جیره احتیاج دارند. جیره ­ای که از علوفه مرغوب تشکیل شده باشد می­توان مقدار انرژی مناسب و پروتئین مورد نیاز حیوان را تأمین کند. با این حال اگر کیفیت علوفه مناسب نباشد می­توان از مکمل­های مختلف برای بالا بردن سطح پروتئین جیره غذایی استفاده نمود.

مالکین اسب باید مراقب باشند تا این مکمل­ها بیش از حد در اختیار حیوان قرار نگیرند و در صورت استفاده از مواد متراکم (کنسانتره) در جیره، علوفه و مواد خشبی نیز در خوراک گنجانیده شود.

نیازمندی­های انرژی برای انجام کار

اسب­ های کاری انرژی به دست آورده از غذای خود را به نیروی عضلانی تبدیل می­کنند تا به صورت­های مختلف سواری دادن و حرکت از آن استفاده نمایند. جیره اسب­ها باید بر اساس نیازهای حیوان تنظیم شود زیرا تغذیه صحیح یکی از بخش­های اصلی و ضروری برنامه­های پرورش اسب می­باشد.

انرژی مورد نیاز برای انجام کار به عوامل زیادی بستگی دارد که از آن جمله می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

• سرعت انجام کار
• شیب زمین
• توانایی و مهارت سوارکار
• مدت زمان کار
• وزن بدن اسب
• دمای محیط و رطوبت
• وضعیت زمین
• درجه شایستگی اسب
• تندرستی وضعیت بدنی اسب

از نظر تئوری در مسابقات کورس  6 فارلانگ احتیاجات روزانه انرژی اسب­ها حدود 4 درصد افزایش می­یابد در حالی که در وضعیت شکار که اسب مسافت زیادی را طی می­کنند نیازمندی روزانه انرژی بیش از دو برابر حالت عادی خواهد بود. در مسابقات سرعت که اسب­ها به منبع سریعی از انرژی برای انقباض عضلات خود نیاز دارند، آن را از تجزیه بی ­هوازی گلوکز به دست می ­آورند اما اسب­ های شکاری و استقامت که مسافت­های طولانی را طی می­کنند انرژی مورد نیاز خود را هم به صورت هوازی و بی هوازی تأمین می­کنند. در این اسب­ها، سوختن گلوکز در حضور اکسیژن، انرژی لازم را برای انقباض­ های طولانی عضلات فراهم می­سازد.

پرورش اصولی آن است که دستگاه­ های مختلف بدن اسب آمادگی لازم را برای انجام فعالیت­های مورد انتظار با حداکثر انرژی­ زایی و حداقل خستگی، به دست آورده باشد. راه رفتن که معمولاً بهترین شکل تمرین برای بلندتر شدن عضلات، تاندون ها و رباط ­ها است، احتیاجات روزانه انرژی اسب را از حدّ نگهداری بالاتر می­برد. فعالیت­های بدنی شدید اسب­ها مانند مسابقات سرعت و چون احتیاجات انرژی را به اندازه­ای افزایش می­دهد که حیوان نمی­توان این مقدار را در یک روز از طریق خوردن غذا دریافت نماید.

بنابراین پس از اتمام این گونه کارهای سخت، اسب­ها برای بازیابی انرژی از دست رفته به چند روز زمان نیاز دارند. بررسی هایی که بر روی اسب­ها و اسبچه­ هایی که در مناطق کوهستانی کار می­کنند انجام شده نشان می­دهد که فعالیت در سر بالایی­ ها نیاز به انرژی را هفده درصد افزایش می­دهد. فعالیت در زمین­های ناهموار و کوهستانی دشوارتر از حرکت بر روی زمین­های هموار است و در نتیجه به انرژی بیشتری نیاز دارد.

اگرچه اسب در حین انجام فعالیت­های شدید می­تواند بیش­تر از آن چه که در طول روز دریافت می­کند، انرژی صرف نماید، مالکین نباید آن­ها را برای مرحله بعدی زیاد تقویت کنند؛ زیرا هر مقدار انرژی که بیش از نیاز آنی حیوان باشد به صورت چربی ذخیره می­شود و چاقی وضعیت و تناسب بدنی آن­ها را نامناسب می­سازد. تغذیه بیش از حد همچنین می­تواند منجر به مشکلاتی از جمله لنگش، ورم پای اسب، کولیک (شکم درد)، ازت ادراری و تند مزاجی دام گردد.

نیازمندی­های پروتئین جیره اسب برای انجام کار

نیازمندی­های غذایی اسب­ها به پروتئین با انجام کار آن چنان افزایش نمی­ یابد. دست رفتن پروتئین از طریق عرق و نیز بخشی که در رشد و توسعه عضلات مصرف می­شود تنها حدود 2 درصد، نیاز حیوان را ازدیاد می­بخشد در حالی که هنگام فعالیت اسب­ها نیاز به انرژی به صورت اساسی افزایش می­یابد. جیره متراکم که برای تأمین انرژی مورد نیاز توسط دام مصرف می­شود اغلب نیاز پروتئینی دام را تا حدّ متعالی فراهم می­نماید.

تغذیه بیش از حد پروتئین ممکن است برای اسب­ های نمایشی مضر باشد؛ بدین صورت که در حرکات آرام نیز به شدت عرق کرده و اگر در معرض باد قرار گیرند، بیمار خواهد شد. اسب ­های دارای نیازمندی انرژی بالا به پروتئین زیادی احتیاج ندارند مگر این که آن­ها از جیره ­ای که بخش زیادی از آن علوفه نامرغوب و فقیر با کمتر از 6 درصد پروتئین باشد تغذیه نمایند. تنها استثناء این موارد اسب­ های مسابقه ­ای دو تا سه ساله هستند که هنوز رشد می­کنند و در نتیجه نیاز پروتئینی بالایی دارند.

 احتیاجات انرژی در آبستنی

طول دوره آبستنی مادیان ­ها معمولاً یازده ماه است. نیازمندی­های غذایی آن­ها در این دوره به دو بخش تقسیم می­شود:

1. هشت ماهه نخست آبستنی
2. سه ماه انتهایی آبستنی

هشت ماهه نخست آبستنی

در طول دوره هشت ماهه ابتدایی آبستنی، جنین اسب دچار تغییرات اساسی و تمایز قابل توجهی می­شود اما رشد بسیار کمی دارد. رشد پائین جنین نیازمندی­های مادیان آبستنی را به انرژی آن چنان تغییر نمی­دهد. این نکته بدین معناست که اگر مادیان وضعیت خوبی داشته باشد. نیازمندی­ روزانه آن به انرژی تا کریسمس با اسب­ های غیر بارور تفاوت چندانی ندارد.

مادیان­ های دارای کرّه اسب سرپا تنها به اندازه مورد نیاز برای شیردهی خوراک بیشتری دریافت کنند و آبستنی نیازمندی­های انرژی آن­ها را افزایش نمی­دهد، بعد از شیرگیری کرّه اسب­ها، مادیان­های دارای وضعیت خوب بدنی می­توانند تا سه ماهه انتهایی آبستنی، در حدّ نگهداری تغذیه شوند.

سه ماه آخر آبستنی

بیشتر رشد جنین در طول سه ماهه انتهایی آبستنی صورت می­پذیرد و در نتیجه نیازمندی انرژی مادیان­ ها در این دوره افزایش می­یابد. البته این نیاز برخلاف انتظار آن چنان زیاد نیست و تقریباً به اندازه 6 درصد بیشتر از احتیاجات نگهداری آن­ها می­باشد که معادل مقدار انرژی مورد نیاز برای انجام کارهای سبک است.

 احتیاجات پروتئین جیره اسب در دوره آبستنی

مهم­ترین مواد مغذی برای مادیان­ های آبستن که به صورت سنتی نیز در اختیار آن­ها قرار داده می­شود پروتئین، کلسیم و فسفر می­باشند. این مواد در طول رشد جنین به مقدار زیادی در بافت­ها مصرف می­شود. مشابه نیازمندی­های انرژی، احتیاجات پروتئین جیره اسب نیز تنها در سه ماهه آخر آبستنی افزایش چشمگیری خواهد داشت.

مادیان­ ها در هشت ماه نخست آبستنی در حدّ نگهداری (8 درصد پروتئین خام) تغذیه می­شود. در سه ماهه انتهایی آبستنی این نیاز به حدود 10 درصد پروتئین افزایش می­یابد که باید توسط مکمل­های غذایی تأمین گردد. حتی علوفه­ های مرغوب نیز ده درصد پروتئین ندارند و به همین جهت استفاده از مکمل در جیره ضروری خواهد بود.

در صورتی که علوفه مصرفی در جیره 7 درصد پروتئین داشته باشد و نسبت آن به کنسانتره  30: 70 باشد، خوراک متراکم باید حداقل دارای 16 درصد پروتئین خام باشد تا بتواند کمبود پروتئین علوفه را جبران نماید و مادیان دچار کمبود نگردد.

احتیاجات انرژی دوره شیردهی

مقدار انرژی مورد نیاز مادیان برای شیردهی به میزان تولید شیر و کیفیت آن بستگی دارد. به بیان دیگر می­توان گفت مقدار شیری که توسط کرّه اسب خورده می­شود و ویژگی­های کیفی شیر، میزان انرژی لازم برای تولید شیر را تعیین می­کنند. البته تخمین زده می­شود مادیان بتواند روزانه بیش از 5 درصد وزن خود شیر بسازد؛ یعنی مادیان 500 کیلوگرمی روزانه حدود 25 (5/5 گالن) شیر تولید می­کند.

این مقدار تولید بالا می­باشد که می­تواند توسط اشتهای کرّه محدود گردد. با این وجود در هفته اول کرّه­ها روزانه به طور مکرر، بیش از 100 بار، پستان را می­مکند و به ندرت آن را پُر باقی می­گذارند و در نتیجه مادیان­ ها شیر بیشتری نسبت به نیاز کرّه­ هایشان تولید نمی­کنند.

شکّی نیست که انرژی لازم برای تولید شیر، بسیار بیشتر از دوران آبستنی و تقریباً 15 برابر آن است. بنابراین نیازمندی انرژی روزانه مادیان آبستنی شیرده حدوداً به اندازه اسبی با فعالیت متوسط تا سنگین خواهد بود؛ یعنی مادیان 500 کیلوگرمی بیش از 50 مگاژول انرژی قابل هضم علاوه بر نیازمندی­های نگهدای خود لازم دارد. کلسیم و فسفر نیز که برای تولید شیر ضروری هستند نیازمندی دام را به این عناصر در دوره شیردهی بالا می­برند.

احتیاجات پروتئین جیره اسب در دوره شیردهی

از نظر ترکیب شیر بین نژادها و حتی میان اسب­های مختلف، تفاوت مختصری وجود دارد. در تمامی موارد ترکیب شیر در طول نخستین روز شیردهی به سرعت تغییر می­نماید. اولین شیر تولیدی مادیان آغوز نام دارد که از نظر ایمنوگلوبولین­ها (آنتی­بادی­ها)، ماده خشک و ویتامین A بسیار غنی است. آنتی­بادی­های موجود در آغاز می­توانند نوعی ایمنی غیر اکتسابی در کرّه اسب­ها ایجاد نمایند که تا زمان فعال شدن کامل دستگاه ایمنی، از آن­ها در مقبل بیماری و عفونت­ها محافظت نمایند.

پروتئین شیر مادیان در 30 دقیقه ابتدایی پس از زایش در بالاترین مقدار خود یعنی حدود 19 درصد می­باشد که این میزان در طول 12 ساعت به حدود 4 درصد کاهش می­یابد و هشت روز بعد به عدد نسبتاً ثابت 2 درصد می­رسد. تغییرات یاد شده در سطح پروتئین شیر نشان می­دهد که احتیاجات پروتئینی مادیان­ ها نیز متغیر خواهد بود اما تعویض مکرر خوراک­ آن­ها امکان­پذیر نیست. بنابراین با فرض آن که کرّه اسب­ها در 7-6 ماهگی از شیر گرفته شوند نیازمندی پروتئینی دوره شیردهی مادیان­ ها را با توجه به میانگین نیاز آن­ها به دو نیمه تقسیم می­کنند.

در سه ماهه نخست شیردهی آن­ها به حدود 5/12 درصد پروتئین خام در جیره نیازمند هستند ولی در نیمه دوم تنها به 11 درصد پروتئین خام احتیاج دارند.

 احتیاجات انرژی برای رشد

مکانیسم رشد در حیوانات به مسئله ­ای بسیار پیچیده و شگفت ­انگیز است. این فرایند، تنها بزرگ و سنگین شدن اعضای بدن نیست؛ بلکه در طی آن تمامی اندام­ها و بافت­های بدن توسعه می­یابند. کرّه اسب­ های تازه متولد شده به سرعت رشد می­کنند ولی با افزایش سن و نزدیک شدن بلوغ، سرعت رشد در اسب­ها کاهش پیدا می­کند. مقدار و چگونگی رشد و نمو، نیازمندی­های اسب­های جوان به انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین­ها را تعیین می­نماید. بر اساس شواهد به دست آمده، وزن تولد کرّه اسب ­های اصیل حدود ده درصد وزن حیوان بالغ است. آگاهی از وزن تولد در تعیین وزن بلوغ اسب اهمیت بسیاری دارد و کرّ­ه ای با وزن کمتر از 35 کیلوگرم هرگز به بیشتر از 15 دست ارتفاع نخواهند رسید. وزن تولد تحت تأثیر چند عامل اساسی است که عبارتند از:

• تغذیه مادیان مادر
• وضعیت رحم مادیان
• سن مادیان
• جنس کرّه اسب
• زمان تولد (کرّه اسب ­هایی که اواخر سال (دیرتر) به دنیا می­آیند سنگین­ تر و بلندتر خواهند شد).

اسب­ های جوان در صورت دریافت مواد مغذی کافی در حدود دوازده­ ماهگی باید 70-60 درصد وزن بلوغ و 90 درصد ارتفاع نهایی خود را به دست آورند. اگر مدیریت قبل و پس از شیرگیری کرّه اسب­ها مناسب و در حدّ مطلوبی باشد، این مسئله در وزن و ارتفاع حیوان تأثیر منفی نخواهد داشت. استخوان­ها زودتر از بقیه بافت­های بدن به بلوغ می­رسند که در نتیجه ارتفاع نهایی اسب­ها را در سنین پایین­تری می­توان تعیین نمود.

این نکته بیانگر این حقیقت است که کرّه اسب­ های جوان برای تشکیل و رشد استخوان­های خود به جیره ­های سرشار از مواد معدنی و ویتامین­ ها و پروتئین نیاز دارند. وقتی سرعت رشد در کرّه­ها کاهش یابد و تشکیل عضلات و در نهایت چربی آغاز شود آن­ها به کربوهیدرات­ بیشتری در جیره احتیاج پیدا می­کنند. اسب­ها یا اسبچه ­هایی که از جیره نسبتاً پایین­تر از حدّ مناسب استفاده می­کنند وزن و اندازه بلوغ مشابهی نسبت به حیواناتی که از جیره بسیار عالی تغذیه کرده­اند دارند؛

با این تفاوت که گروه اول زمان طولانی ­تری برای رسیدن به وزن و ارتفاع نهایی خود لازم دارند. اسب­ هایی که از جیره­ های شدیداً محدود استفاده می­کنند هرگز به حدّ کامل خود از نظر رشد و توان نمی­رسند و در نتیجه رشد و نمو اسکلت و سایر بافت­های آن غیر طبیعی خواهد بود.

در حیوانات مزرعه­ ای مانند گاو گوشتی که به منظور تولید گوشت پرورش داده می­شوند تا حدّ امکان رشد سریع و زیاد مدّ نظر است در حالی که برای اسب­ها با این انتظار خالی از خطر نیست.

البته هنوز بهترین الگوی رشد برای اسب­ های مسابقه ­ای دارای عملکرد متوسط به دست نیامده است. اسب­ های مسابقه ای دو ساله اصیل بسیار سریع رشد می­کنند اما دچار برخی مشکلات مربوط مانند بیماری­های رشدی استخوانی می­شوند. معمولاً باید منحنی رشد اسب­ها آرام و مداوم امتداد یابد.

می­توان مقدار انرژی را که هر کیلوگرم وزن بدن به دست می­ آورد محاسبه نمود و در نتیجه جیره­ ای که این نیازمندی­ها را تأمین نماید تهیه کرد. اما این کار با توجه به شرایط گذشته انجام می­گیرد و کاربردی نیست. از زمان شیرگیری کر­ّ­ها تا روئیدن علوفه­ های بهاره سال بعد، دام­های جوان باید به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن خود 6/1 – 25/1 کیلوگرم کنسانتره (خوراک متراکم) دریافت نمایند که از نظر مواد معدنی و ویتامین­های مختلف نیز در سطح مناسبی باشد.

همان گونه که جدول 9-4 نشان می­دهد اسب­ های اصیل از شیر گرفته با ارتفاع 13 دست که حدود 200 کیلوگرم وزن دارند باید روزانه 2/3-5/2 کیلوگرم خوراک متراکم (کنسانتره) دریافت نمایند. هنگام  رشد اسب­ های جوان در طول زمستان کنسانتره جیره آن­ها به حدود 5/4 کیلوگرم افزایش می­یابد. زمانی که اسب های یکساله، به حدود 90 درصد وزن بلوغ خود رسیدند، یعنی وقتی به دومین زمستان عمر خویش وارد شدند باید حتی اگر برای انجام مسابقات در دو سالگی یا نمایش در سیرک پرورش یابند، مانند اسب­ های بالغ در حدّ نگهداری خوراک دریافت کنند.

احتیاجات پروتئین جیره اسب برای رشد

اسب­ های جوانی که انتظار می­رود در زمان بلوغ 500-450 کیلوگرم وزن داشته باشند، به طور طبیعی 100 کیلوگرم از وزن خود را بین 6-3 ماهگی به دست می­آورند؛ یعنی اسب­ها در این دوره سه ماهه روزانه یک کیلوگرم افزایش وزن خواهند داشت. 100 کیلوگرم بعدی تا سن 12 ماهگی حاصل خواهد شد که در طی این دوره در هر روز 5/0 کیلوگرم ازدیاد وزن دارند. این روند صعودی تا رسیدن به وزن نهایی به آرامی و کندی ادامه می­یابد.

سرعت رشد استخوان­ها و عضلات و در نتیجه نیازمندی­های پروتئین جیره اسب برای کرّه اسب­ها بسیار زیاد بوده، به تدریج با نزدیک شدن به بلوغ کاهش می­یابد. کیفیت پروتئین جیره اسب که در اختیار اسب­ های جوان قرار می­گیرد اهمیت بسیاری دارد. اسید آمینه ضروری لیزین که معمولاً در جیره اسب­ها به مقدار اندکی وجود دارد باید به نحوی مناسب تأمین گردد .

اسب­های اصیل یک ساله به 5/4 گرم لیزین در هر کیلوگرم جیره نیاز دارند. میزان لیزین موجود در غلات و علوفه متغیر است که باید این مسأله مدّ نظر جیره نویس قرار گیرد. جیره نریان باید در هر کیلوگرم دارای حداقل 7 گرم لیزین باشد. در صورتی که جیره اسب ­های جوان بر پایه یولاف و علوفه باشد باید 20 گرم لیزین به آن افزوده گردد.

سطح لیزین علوفه ­ها نیز همانند غلات متغیر است. استفاده از غلات جهت تکمیل نیازمندی غذایی اسب­ های جوان به لیزین کافی نیست و باید از مکمل مناسبی برای این منظور بهره گرفت.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی