هر مجلّه ­ای که در مورد اسب منتشر می­شود پُر از تبلیغ مکمل­های غذایی است که هر یک ادّعا می­کنند بهترین خوراک برای اسب شما محسوب می­شوند و موجب سالم ماندن ، پرش بلندتر و سرعت بیشتر اسب شما خواهند شد. چگونه یک اسبدار تشیخص دهد که از چه نوع مکمل اسب از جمله کلسیم اسب و مکمل تزریقی اسب و چه زمانی از آن استفاده نماید؟ در این پست به این سوال پاسخ می دهیم و همچنین در مورد خرید مکمل اسب نکاتی را بیان می کنیم.

مکمّل­ها

مهم است بدانید تنها استفاده از یک مکمل عامل کسب موفقیت نیست بلکه در صورتی که بتوانید کمبودهای و عدم تعادل جیره اسب را بطرف نماید، مؤثر خواهد بود. بنابراین قبل از انتخاب یک مکمل، لازم است از خود بپرسید اسبتان واقعاً به کدام یک از این مکمل­ها نیاز دارد؛ برای این منظور می­توانید نظر یک متخصص تغذیه اسب یا دامپزشک دارای تجربه و دانش کافی را جویا شوید.

از جمله اسب­هایی که به مکمل نیاز دارند می­توان به اسب­های نمایشی که در اصطبل نگهداری می­شوند، اسب­های جوان در حال رشد، مادیان­ها در اواخر دوره آبستنی و اوایل شیردهی، اسب­های پیر و آن دسته اسب­هایی که از علوفه­ های بی کیفیت به خصوص در فصل زمستان مصرف می­کنند، اشاره نمود.

کلسیم اسب

مخلوطی از ذرت و علوفه خشک به تنهایی نمی­تواند کلسیم مورد نیاز اسب­های جوان و مادیان­های شیرده را تأمین نماید؛ بنابراین لازم است از یک مکمل نیز در تغذیه آن­ها بهره گرفت. در حالت ایده­آل، هر اسب باید نیازمندی­های غذایی­اش را با مواد مغذی موجود در مواد خوراکی در دسترس خود منطبق نماید که معمولاً برای متعادل ساختن این جیره ­ها یک مکمل ویژه مخلوط نیز در نظر گرفته می­شود اما این مسئله همیشه برای تمامی دارندگان اسب مقدور نیست. برخی از پروردش دهندگان اسب­های مسابقه­ ای، علوفه­ مصرفی اسب­های خود را برای سنجش میزان پروتئین و انرژی مورد تجزیه قرار می­دهند و سپس به شرکت­های سازنده خوراک دام، مکعب یا مخلوط­های زبری سفارش میدهند که دارای مکمل مناسب برای متعادل ساختن جیره اصلی باشد.

خاک و در نتیجه گیاهان مناطق مختلف ممکن است از نظر مواد معدنی تفاوت قابل توجهی داشته باشند که این مورد باید در تغذیه اسب­هایی که در مرتع چرا می­کنند و یا از علوفه و غلات نواحی مختلف استفاده می­کنند مدّ نظر قرار گیرد. برای این منظور می­توانید از دامپزشک یامرکز خدمات مشاوره کشاروزی محل خود درباره احتیاجات و کمبودهای ویژه منطقه خود راهنمایی بگیرید.

مکمل­ها موادی هستند که به جیره اسب­ها اضافه می­گردند تا با جبران کمبودهای تغذیه­ای خاصی که اغلب شامل مواد معدنی، ویتامین­ها و اسیدهای آمینه می­باشند، آن را متعادل سازند یک افزودنی ماده ­ای است که به یک جیره آماده متعادل شده افزوده می­شود؛

از جمله این مواد می­توان به پروبیوتیک­ها و آنزیم­ها اشاره نمود. این مواد اگرچه می­توانند روی سلامتی اسب­ها اثر غیرمستقیم داشته باشند اما استفاده از آن­ها در جیره غذایی به جهت ارزش غذایی­شان نیست.

مکمل­ها می­توانند بر اساس ترکیباتشان متفاوت باشند. یکی از ساده ­ترین مکمل­هایی که در اختیار اسب قرار داده می­شود نمک طعام (کلرید سدیم) است؛ این در حالی است که مکمل­های وسیع الطیف دیگری نیز وجود دارند که حاوی مواد مغذی زیادی هستند. مکمل­های وسیع الطیف یا چندکاره بر اساس یک جیره متوسط که یک اسب میان سال با جثه متوسط تغذیه می­کند تنظیم شده ­اند که کمبودهای احتمالی آن را رفع نمایند. برخی مکمل­ها نیز برای اهداف یا رفع مشکلات خاصی در نظر گرفته می­شوند. برای نمونه می­توان به بیوتین که برای رشد سم­ها به جیره افزوده می­شود اشاره داشت.

اجزای تشکیل دهنده یک مکمل می­تواند طبیعی بوده یا به صورت مصنوعی تولید شده باشد؛ بسیاری از ویتامین­ها می­توانند به صورت صنعتی تولید شوند که اغلب نسبت به منابع طبیعی آن­ها مؤثرترند. به بیان دیگر در هنگام مقایسه مکمل­ها باید به منابع مواد مغذی آن­ها توجه داشته باشید. تعداد بسیاری از مکمل­ها حاوی مخلوطی از منابع طبیعی و مصنوعی می­باشند.

رهنمودهایی برای تغذیه مکمل­ها و مکمل تزریقی اسب

• هرگز مکمل­ها را با یکدیگر مخلوط نکنید با بیش از حد مصرف ننمایید مگر این که دامپزشک یا متخصص تغذیه، شما را به این کار توصیه کرد باشد. به عنوان مثال در صورتی که تنها به 25 گرم مکمل نیاز است نباید تصور کرد که مصرف 50 گرم از آن (دو برابر مقدار لازم) به همان میزان اثر مطلوب روی جیره خواهد داشت؛ زیرا شاید با انجام این عمل جیره از حالت تعادل خارج شود. تنها موادی که شما می­توانید در جیره، کم یا زیاد کنید، نمک و کلسیم اسب می­باشد.
• به خاطر داشته باشید که خوراک­های مرکب آماده، قبلاً با مکمل­ها متعادل شده ­اند؛ یعنی اگر شما اسب­هایی خود را با جیره ­های آماده به میزان حداکثری که شرکت سازنده آن توصیه نموده است تغذیه می­کنید، دیگر نیازی به استفاده از مکمل وجود ندارد.
  در صورتی که شما از خوراکی به میزان نصف سطح توصیه شده استفاده نمایید باید نیم دوز یک مکمل مناسب نیز در اختیار اسب خود قرار دهید. اگر اسبتان وضع مطلوبی داشته و بهترین عملکرد را دارد، چرا پول خود را هدر دهید؟
• مکمل را بین همه وعده ­های غذایی تقسیم نمایید و کل مقدار آن را در خوراک عصر ندهید. قوانین تغذیه اشاره دارند که هر نوع تغییر در جیره باید به تدریج صورت پذیرد. در صورتی که خوراک عصر اسب­ها از نظر مواد مکمل جیره با سایر وعده ­های غذایی تفاوت داشته باشد در واقع مواد مغذی دور ریخته شده­اند.
• اگر شما یک خوراک گرم مانند نواله نرم را در اختیار اسب خود قرار می­دهید، صبر کنید این غذا خنک شده سپس مکمل را به آن بیفزایید؛ زیرا این امکان وجود دارد که مواد مغذی موجود در خوراک در دمای بالا از بین بروند. همچنین در صورتی که از آرد سبوس استفاده می­کنید مطمئن شوید که مقدار کلسیم اسب زیادی به آن اضافه نمایید تا سطح پایین کلسیم این خوراک را جبران نماید.
• مانند هرگونه خوراک جدید در جیره، مکمل­ها را نیز به تدریج مصرف نموده و در مدت زمان محدود یک هفته به دوز کامل برسانید.
• مکمل را به خوبی با خوراک اصلی مخلوط نمایید؛ به ویژه زمانی که شما مقدار قابل توجهی خوراک را آماده می­نمایید دقت داشته باشید که هیچ بخشی از خوراک فاقد مکمل نباشد.

 شکل مکعب

مکمل­ها به اشکال گوناگونی وجود دارند: مایع، پودری، آردی، پلت یا تزریقی.

 مکمل­های مایع

این نوع مکمل­ها معمولاً شربت­های شیرین خوشمزه­ای هستند. آن­ها می­توانند در کاهش گرد و غبار خوراک مفید واقع شوند ولی به دلیل داشتن خاصیت چسبندگی ممکن است در عمل مخلوط کردن خوراک ایجاد مشکل نمایند و غذا را چسبنده کنند. مکمل­های مایع را معمولاً توسط یک پمپ به میزان معین روی خوراک ریخته و با آن مخلوط می­نمایند برای مخلوط ساختن جیره با مکمل­های مایع به فضای نسبتاً وسیعی نیاز است. در حالی که مکمل­های پودری را می­توان به سرعت در محیطی کوچک توسط یک پیمانه به خوراک افزود.

 مکمل­های پودری

استفاده از این گونه مکمل­ها در فضای باز به جهت این که توسط باد، پراکنده می­شوند عملی نیست. بهتر است ابتدا این مکمل­ها را روی خوراک ریخته و سپس تفاله چغندر قند را روی آن قرار دهید تا وقتی خوراک را مخلوط می­کنید پراکنده نشده یا تنها به گوشه­ای از ظرف خوراک نچسبد.

 مکمل­های آردی

این نوع مکمل­ها معمولاً یک مکمل پودری هستند که ابتدا با سبوس یا خوراک­های حاصل از گندم مخلوط شده­ اند تا عمل مخلوط شدن با خوراک اصلی ساده­ تر شود. از آنجایی که ممکن است این مکمل­ها ته­ نشین شوند همواره باید پیش از مصرف خوراک آن­ها را به خوبی تکان داده و مخلوط کرد.

 مکمل­های پلت شده

مکمل­های پلت شده معمولاً خوش خوراک بوده و به صورتی که اسب تنها از یک خوراک با ذرات کوچک و خرد شده مصرف نماید استفاده از این مکمل مفید خواهد بود.

مکمل تزریقی اسب

 یکی از مکمل تزریقی اسب مکمل­های مشخصی مانند ویتامین B₁₂  است که ممکن  است به دلایل خاصی تحت نظر دامپزشک به شکل تزریقی مصرف شوند. شاید این که قرص­های ویتامینه به صورت عادی مصرف شوند اقدام خوبی نباشد زیرا تغذیه اسب­ها با خوراک­های متعادل، مصرف این گونه مواد را غیرضروری می­نماید.

در مکمل تزریقی اسب اگر که اسب در طی سوخت و ساز ناگهان با میزان بالایی از یک ماده مغذی مواجه شود نمی­تواند آن را به نحو مناسبی مصرف کند؛ در نتیجه یک اسب بهترین استفاده را از یک ماده مغذی و مکمل تزریقی اسب زمانی خواهد داشت که به اندازه لازم و کافی آن را مصرف نماید.

 مواد تشکیل دهنده یک مکمل

 نمک

از هر نوع جیره­ ای که برای تغذیه اسب­های خود استفاده کنید باز به مقداری نمک نیاز دارید. اسب­های نمایشی روزانه به حداقل 40 گرم نمک طعام معمولی در خوراک خود نیاز دارند که این نیاز را می­توان با قرار دادن یک سنگ نمک در آخور تأمین نمود. اسب­ها یا اسبچه ­هایی که فعالیت شدیدی ندارند نیز به نمک احتیاج دارند که باید سنگ نمک در آخور آن­ها یا در خارج اصطبل قرار داده شود. در صورتی که به دقت بنگرید اسب­هایی که در مرتع چرا می­کنند و خاک یا پوست درختان را می­خورند در واقع در جستجوی نمک هستند.

کلسیم اسب

زمانی که اسب­ها از یک جیره متشکل از علوفه گرامینه و غلات مصرف نمایند لازم است به خوراک آن­ها کلسیم افزوده شود که با اضافه کردن روزانه 30- 25 گرم پودر سنگ آهک، نیاز آن­ها مرتفع خواهد شد. اکثر مکمل­های وسیع الطیف حاوی مقادیری کلسیم و فسفر هستند اما این میزان برای متعادل شدن جیره کافی نیست؛ زیرا شرکت سازنده از میزان نیاز اسب­های شما به کلسیم آگاهی نداشته و از سوی دیگر نیازمندی­های کلسیم و فسفر با توجه به نوع جیره، سن و وضعیت تولید مثلی اسب متغیر است.

 ویتامین­ها و مواد معدنی

اسب­هایی که در اصطبل نگهداری می­شوند به احتمال زیاد به ویتامین­های E, D, A به علاوه اسید فولیک نیاز دارند. اسب­های نمایشی هم که بیش از 50 درصد جیره ­شان از مواد خوراکی متراکم (کنسانتره) تشکیل شده باشد ممکن است به ویتامین­های گروه B احتیاج داشته باشند. در میان تمامی عناصر کم نیاز، جذب ناکافی مس، سلنیوم، منگنز، ید و روی بیشتری دیده شده است که در این صورت باید این کمبود را از طریق یک مکمل جبران نمود.

شکل ماده معدنی می­تواند به اندازه اثر متقابل آن­ها با دیگر مواد مغذی روی قابلیت دسترسی­ شان مؤثر باشد. برای نمونه آهن جذب ویتامین E را تحت تأثیر قرار می­دهد. در صورتی که از پروتئین با کیفیت بالا در جیره استفاده نمی­کنید حتماً باید از مکمل حاوی لیزین و متیونین برای جبران کمبودها بهره بگیرید.

خرید مکمل اسب

در مورد خرید مکمل اسب همواره باید نکات زیر را مورد توجه قرار داد تا به نتیجه مطلوب­تری دست یافت:

• هنگام خرید مکمل اسب این را در نظر داشته باشید که مکمل­ها نباید برای مدت زمان طولانی نگهداری شوند بنابراین سعی کنید از فروشندگانی خرید نمایید که گردش کار سریعی داشته باشند. همیشه به تاریخ انقضای این گونه محصولات توجه داشته باشید. مکمل­ نباید تحت شرایط گرما یا در معرض نور مستقیم آفتاب یا در محیط نمناک نگهداری شود زیرا همه این عوامل باعث فساد ویتامین­های موجود در آن می­گردد.
• در هنگام خرید مکمل اسب همواره مراقب باشید کیسه حاوی مکمل پاره نشود زیرا در این صورت مواد داخل آن هوا زده و فاسد خواهد شد.
• قبل از استفاده به اجزای تشکیل دهنده و دستورالعمل­های تغذیه مکمل­ها توجه کنید. میزان یکسانی از یک مکمل می­تواند برای تمامی اسب­ها و در شرایط متفاوت، مناسب باشد. بهتر است از دستورالعمل­های شرکت سازنده بهره بگیرید که شما را راهنمایی نماید که به ازای هر 100 کیلوگرم وزن بدن و یا سطوح مختلف فعالیت، سن و وضعیت تولید مثلی از چه نوع و به چه میزان مکمل مصرف نمایید.
• در هنگام خرید مکمل اسب دستورالعمل ­ها را همیشه به دقت مطالعه نمایید و در زمان استفاده، تنها از یک پیمانه مخصوص استفاده کنید. به خاطر داشته باشید یک پیمانه سر پر می­تواند به اندازه حدود نیم پیمانه بیشتر از حد ایده ­آل را بردارد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی