در مقاله قبل نکات مهم در پرورش کبک را بررسی کرده ایم . در این مطلب می خواهیم کانیبالیسم ، قفس زنجوری وکبد چرب که از بیماری تغذیه ای کبک هستند را بررسی کنیم .

عوارض تغذیه ای و متابولیکی

۱- کانیبالیسم :

بیماری تغذیه ای کبک  شامل کانیبالیسم در هر سنی بوجود می آید. در جوجه ها بانوک زدن به ناخنها و دم و در مرغهای بالغ با خوردن مقعد دم و تاج همراه است. دلیل آن به درستی روشن نیست و تصور می شود که در سیستمهای بسته متداول تر است. بدون تردید دلیل آن می تواند عدم مدیریت صحیح در سیستم پرورش و کمبود مواد مغذی باشد. از جمله عوامل ایجاد کننده آن می توان به شدت نور زیاد، تراکم بالا یا پائین پرنده در واحد سطح، کمبود موادمغذی از جمله کلسیم و نمک اشاره نمود. بهترین راه جلوگیری از کانیبالیسم کبک نوک چینی است. معمولا در کارخانه جوجه کشی، جوجه های گوشتی و یا جوجه های تخمگذار در یک روزگی نوک چینی می شوند به علاوه مرغان تخمگذار قبل از تخمگذاری و یا در موقع تخمگذاری و شروع عارضه نوک چینی می گردند از بین بردن عوامل ایجاد کننده آن در سالن نیز در پیشگیری از بروز کانیبالیسم کبک مؤثر است. در صورت بروز کانیبالیسم کبک سریعا پرندگان زخمی را از سالن خارج کنید. زیرا رنگ خون باعث تحریک بیشتر پرندگان و بدتر شدن اوضاع می شود. هنگام بروز کانیبالیسم کبک بهتر است از لامپ­های قرمزرنگ استفاده کنید تا كل سطح مرغداری قرمز شده و پرندگان قادر به تشخیص مرغهای زخمی نباشند انداختن تکه پارچه های قرمز رنگ و یا شلنگهای قرمز در بین پرندگان نیز در برخی موارد مؤثر می باشد.

۲- قفس زنجوری :

یکی دیگر از بیماری تغذیه ای کبک قفس زنجوری است که در مرغانی که در قفس نگهداری می شوند مشاهده می گردد. این بیماری بیشتر در مرغهای پر تولید و نیمچه های جوان در تابستان بوجود می آید به نظر می رسد در اثر اختلال در سوخت و ساز مواد معدنی خصوصاً کلسیم ایجاد می گردد. مرغهای جوان با سن کمتر از ۳۰ هفته بیشتر از عارضه قفس رنجوری مرغهای تخمگذار رنج می برند. این عارضه به دلیل عدم تأمین کلسیم کافی برای کلسیمی شدن پوسته رخ می دهد و پرنده برای تأمین کلسیم موردنیاز ناچار به استفاده از کلسیم نواحی غیرمرسوم استخوان می شود. نزدیکیهای زمان اوج بازده تخم مرغ، مرغها لنگ شده و تمایلی به سرپا ایستادن در قفس ندارند. و به دلیل حالت رقابتی که در قفس وجود دارد پرندگان مبتلا معمولاً به قسمت عقبی قفس می روند و به دلیل بی میلی آنها به آب و غذا و در نتیجه کم آبی بدن یا گرسنگی تلف می شوند. مرغهای بیمار اگر روی بستر قرار گیرند و یا کف قفس با کاغذ پوشیده شود بهبود می یابند. توصیه می شود که در هر قفس ۲ تا ۳ پرنده نگهداری شود و در تابستان به هر ۱۰۰ پرنده در هفته 5/1 کیلو صدف در سه مرحله و به طور مساوی عصرها داده شود.

٣- کبد چرب:

این عارضه یکی از عوارض مهم در گله های پرتولید است. این بیماری در اثر اختلال در سوخت و ساز چربی ایجاد می شود. که نتیجه آن تجمع چربی در کبد و سایر بافتهای بدن است. غالباً در مرغهای قفس دیده می شود. ولی گاهی در مرغهای بستر بخصوص در نژادهای سنگین نیز مشاهده می شود. دلیل آن کاهش فعالیت در قفس و مصرف غذاهای پرانرژی است. مصرف و جانشینی جویا ذرت و یا مصرف ویتامین ای، کولین و ویتامین ب 12 در جلوگیری از این عارضه مؤثر است. همچنین افزودن 5/0 کیلو متیونین به هر تن غذا می تواند مؤثر باشد.

۴- کبد و کلیه چرب:

این عارضه بیشتر در پرندگان ۴-۲ هفته با مرغ های تخمگذار چاقی که در قفس نگهداری میشوند بیشتر بروز می کند عوامل ایجاد کننده آن شامل عوامل تغذیه ای، عوامل فیزیولوژیکی، تنش و متابولیتهای حاصل از رشد کپک ها می باشد. باعث چرب شدن بیش از حد کبد و کاهش ناگهانی تولید تخم مرغ و افزایش مرگ و میر گله می شود. گله های مبتلامعمولاتحت تغذیه باانرژی بالاهستنداکثرمحققان براین باورندکه اثرتغذیه عامل اصلی بروزاین بیماری است. مهمترین عامل این بیماری مصرف زیادازحدانرژی است مشخص شده که پرخوری درمدت زمان طولانی منجر به ازدیاد چربی می شود در این شرایط کبد با حداکثر توان کار می کند. تفاوت در میزان فساد كبدنه تنها بسته به نوع غله دارد بلکه وابسته به نسبت میزان انرژی حاصل از کربوهیدراتها و چربیها در جیره نیز دارد و ممکن است کمبود عوامل لیپوتروپیک که برای حرکت چربیها و حذف آنها از کبد ضروری هستند موجب این عارضه شود. کمبود بیوتین هم باعث این بیماری میشود که نقش اصلی را در سوخت و ساز چربیها و کربوهیدراتها دارد.

بدین خاطر تبدیل کربوهیدراتهای جذب شده به اسیدهای چرب بسیار حائز اهمیت می باشد. فساد کبد و کلیه در اثر عوامل فیزیولوژیکی در نتیجه ساخت زیاد اسیدهای چرب و مکانیسم معیوب حمل برای انتقال و تخلیه این اسیدهای چرب توسط خون به اعضای مختلف بدن صورت می گیرد. تنشهایی مانند گرمای بیش از حد تولید بسیار بالا سروصدا، اصلاح نژاد برای تولید تخم مرغ و بیماریهای تحت بالینی ممکن است باعث بروز این عارضه شود. متابولیتهای حاصل از رشد کپکها نظير مایکوتوکسین ها در غذا و بستر یا آب آشامیدنی ممکن است موجب تخریب می کند شده و این عارضه را ایجاد نماید.

علایم بیماری عبارتند از: جوجه های ظاهرا سالم که پیش از مرگ در حرکت بیحال می باشند. پرنده ممکن است به شکل دمر یا گردن دراز روی جوجه های دیگر دراز بکشد که در این حالت مرگ و میر بین ۵ تا ۲۰ درصد است. در مرغان تخمگذار باعثکاهش شدید میزان تخمگذاری تا سی و پنج درصد می شود و میزان تلفات بالا است. در این بیماری پرنده معمولاً به میزان ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش وزن بیشتر از معمول دارند. اگر چه پرنده سالم به نظر می رسد ولی تعداد کمی از آنها دارای ریش و تاج رنگ پریدههستند.

هنگام کالبدگشایی روی حفره بدن پرندگان مبتلا به این بیماری بوی ترکیبات کنونی احساس می شود. در آزمایش پرندهای مرده مشخص شده که پرنده ها دارای کبد و کلیه منبسط و رنگ پریده هستند در تشریح تعدادی از پرنده ها، استفراغ سیاه در روده ها دیده شده و پیش معده تقریبا خمیر مانند بوده و وزن غده تیموس کم شده کبد رگه رگه و چرب و نرم و اغلب دارای مقدار کم یا زیاد خونریزی و احتمالا کیستهای خونی زیر کپسولی می­باشد در برخی پرندگان کپسول کبدی در اثر کیست خونی دچار پارگی و خونریزی داخلی می شود وجود چربی در قلب وجود نواحی سفیدرنگ در کلیه از دیگر علائم این بیماری است. به منظور کنترل و پیشگیری از آن گله را طوری باید تغذیه کرد که از چاقی پرنده جلوگیری شود. میزان انرژی جیره در سطوح توصیه شده نگه داشته شود. جیره دارای مقدار کافی عوامل لیپوتروپیک باشد، غذای تازه آسیاب شده و عاری از کیک استفاده شود و تنشها تا حد امکان کاهش داده شوند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی