از جمله بیماری­های دستگاه ادراری و تناسلی همستر در کلیه ها ، رحم بیماری پیومتر ، آدنوکارسینومای رحمی و غیره را نام برد در این مقاله ما به معرفی بیماری­های دستگاه ادراری و تناسلی همستر و همچنین  بیماری های پوستی در آن ها می پردازیم.

 کلیه ها

عروق کلیوی در همستر می تواند در اثر میزان بالای پروتیئن جیره غذایی دچار مشکل شود و در حیوان ایجاد اورمی، پروتئينوری ( وجود پروتئین در ادرار) و پلی اوری کند. این عوارض به صورت تدریجی عمل کرده و عمدتاً به شکل مزمن نمود پیدا می کنند و در نهایت کلیه ها را از کار می اندازند. تشخیص این بیماری در کلنیک بیشتر با تکیه بر اخذ تاریخچه و مشاهده جیره غذایی (حاوی پروتئین بالا) حیوان است که در صورت وجود علائم ذکر شده می تواند دامپزشک را به سمت این بیماری سوق دهد.

 رحم

پیومتر (تجمع چرک در رحم) به صورت کلینیکی تشخیص داده می شود ولی باید توجه داشت که این عارضه باید از ترشحاتی که در انتهای دوره ۴ روزه سیکل جنسی همستر ماده وجود دارد تفریق داده شود. برای تشخیص قطعی پیومتر می توان از ترشحات موجود نمونه برداری کرده و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار داد و یا از سونوگرافی استفاده کرد. درمان اصلی این عارضه اوواریو هیسترکتومی یا برداشت تخمدان­ها و رحم توسط عمل جراحی است. استفاده از آنتی بیوتیک تراپی نیز می تواند مفید باشد ولی اولاً فقط در مراحل ابتدایی مؤثر بوده و ثانياً دارای مشکلات خاص خودش از جمله ایجاد کولیت و غیره می باشد که منجر به کاهش میزان موفقیت این روش می گردد.

 نئوپلازی ها

در همستر آدنوکارسینومای رحمی و تومورهای تخمدان گزارش شده اند که معمولاً یک طرفه هستند. البته گاهی این ضایعات دوطرفه بوده و به سایر ارگان ها نیز متاستاز می دهند مثلاً اولین ارگانی که متاستاز در آن دیده می شود اغلب ریه ها هستند. این نکته شایان ذکر است که اغلب به دلیل طول عمر پایین حيوان متاستاز به صورت عملی دیده نمی شود و یا از رخداد پایینی برخوردار است.

 غدد

هایپرپلازی و نیز آدنوکارسینومای بخش قشری غده فوق کلیه در همسترهای نر شایع تر از ماده ها بوده و بیشتر درهمسترهای مسن دیده می شود. علائم بالینی شامل آلوپسی دوطرفه که غالباً حالت قرینه دارد، هایپرپیگمانتاسیون یا همان برایش رنگدانه های پوستی به همراه نازک شدگی پوست، تشنگی و دفع ادرار زیاد و نیز پرخوری می باشد و نیز سطح کلسترول پلاسما از حد نرمال آن که nmol/L 6/27- 7/13می باشد بالاتر می رود. برای درمان این عارضه می توان از داروی Metyrapone (متی راپون) که یک داروی کمک تشخیصی در بررسی عملکرد غده هیپوفیز است و به صورت قرص های ۲۵۰ میلی گرمی در بازار وجود دارد با دوز mg 8 و به صورت خوراکی ، به مدت ۳۰ روز استفاده کرد.

دیابت ملیتوس

انتقال این بیماری غالباً به صورت ارثی بوده و در حیوانات مبتلا میزان قند خون غير ناشتا تا l/mol 65/16 نیز گزارش شده است. از علائم دیگر می توان به گلوکوزوری (دفع گلوکز در ادرار) ، کتونوری، پلی اوری (افزایش دفع ادرار)، تأخیر در روند بهبود زخم ها، چاقی زیاد، پلی دیپسی و پلی فاژی اشاره کرد. برای درمان این عارضه می توان با استفاده از تغییر رژیم غذایی حیوان بروز این علائم را به تأخیر انداخته و یا تا حدودی شدت آنها را کاهش داد. این تغییرات می تواند افزایش تعداد دفعات تغذیه همراه با کاهش میزان آن و نیز استفاده از چربی های گیاهی بجای چربی های حیوانی در غذا باشد. و اگر میزان انسولین خون حیوان پایین باشد می توان برای درمان از انسولین استفاده کرد. تشخیص این بیماری با استفاده از یک آزمایش خون ساده و اندازه گیری میزان قند خون در همستر های مشکوک به راحتی می تواند انجام شود.

 پوست

به دلیل اینکه همسترها به طور مداوم اقدام به تمییز کردن خودشان می کنند لذا مشکلات پوستی در این حیوان کم است. ولی گاهی این حیوانات به کنه ها ، جرب ها و کک ها آلوده می شوند که نشانگر آلودگی محیط نگهداری این حیوان است. جرب دمودکس شایع ترین جرب موجود درهمسترها است و به طور کلی می توان گفت این جرب شایع ترین انگل خارجی همسترها است.

Demodex auarati, Demodex criceti درهمستر ایجاد ضایعه می کنند. کاهش ایمنی بدن و افزایش سن از جمله عوامل مستعد کننده ابتلا به این عارضه می باشند. علائم کلنیکی شامل موریختگی، خشکی پوست، پوسته پوسته شدن اپیدرم بخصوص در قسمت های فوقانی ناحیه سینه ای و کمر می باشد ولی بر خلاف تصور عمومی خارش در محل های درگیر وجود ندارد و یا بسیار کم است. انتقال این جرب از مادر به نوزاد در زمان شیر خوارگی امکان دارد، به طوری که جرب از روی سطح مادر جدا شده و به فرزندان منتقل می شود.

برای درمان از Amitraz به میزان ppm 100 هفته ای یک بار به مدت ۴ هفته می توان استفاده نمود و قطع درمان در صورتی است که نتیجه نمونه برداری پس از یک ماه هفته منفی باشد و در غیر این صورت باید ۱ الى ۲ هفته دیگر درمان را ادامه داد. داروی دیگری که می توان در درمان استفاده کرد Ivermectin است

علاوه بر جرب فوق ، جرب Notoedres notoedres نیز توانایی آلوده کردن همسترها را دارد ولی بر خلاف نوع قبلی این جرب بیشتر در گوش، اطراف گوش ها، بینی، پاها و ناحیه پرینه حیوان که تراکم مویی پایین و پوست نازک تری دارند يافت شده و ضایعات حاصله بیشتر در این نواحی است و نیز جربNotocadres cati که در گربه ها وجود دارد نیز می تواند همسترها را آلوده کند. برای درمان هر دو جرب فوق می توان از داروی Ivermectin استفاده کرد. لازم به توضیح است که هیچگاه بدون مشورت با دامپزشک اقدام به استفاده از دارو ها و سموم ضد انگل نکنید زیرا این ترکیبات فوق العاده سمی بوده و در صورتی که به درستی مورد مصرف قرار نگیرند برای سلامت حیوان مضر بوده و حتی می توانند منجر به مرگ حیوان گردند.

از جمله عوارض دیگری که می تواند در پوست همستر ایجاد شود درگیری با برخی از انواع سرطان ها یا نئوپلازی های پوستی است که بیشتر در همستر های با سن بالا(بالای ۲ سال) دیده می شود. نئوپلازی ها در همسترهای نر بیشتر از ماده ها است و اغلب شامل ملانوما می باشد و بعد از آن ملانوسیتوما و لنفومای اپیتلیوتروپیک شیوع بیشتری دارند که از یک آلوپسی آغاز شده و به دنبال آن خارش ایجاد شده و سپس پوست فلسی می شود و در مراحل بعدی ایجاد پلاک و متورم شدن ناحیه دیده می شود و در اغلب اوقات به زخم تبدیل می گردد. بهترین راه تشخیص این بیماری اخذ بیوپسی جهت بررسی های پاتولوژیک است و اگر وجود این بیماری در لام پاتولوژیک نیز اثبات شد درمان حيوان فایده ای نداشته و بهترین کار آسان کشی حیوان توسط یکی از روش هایی که قبلاً ذکر گردیده اند مانند استفاده از دوز بالای داروهای بی هوشی است.

نکته شایان ذکر اینکه عده ای از دانشمندان بر این عقیده اند که پاپوواویروس همستر( Hamster papova virus) علت اصلی سرطان پوست و نیز علت اصلی انتشار لنفوما در این حیوان است. این ویروس اختصاصی همستر بوده و بین سه ماهگی الی یک سالگی بیشترین رخداد را دارد. ضایعات حاصله از این ویروس به شکل زگیل بوده و بیشتر در اطراف چشم و دهان و در نواحی تناسلی دیده می شود که دوره کمون طولانی داشته و بسیار واگیر دار می باشد و انتقال آن از طریق ادرار صورت گرفته و ویروس بسیار مقاومی است.

 کوریومننژیت لنفوسیتی

عامل آن یک آرناویروس است که مخزن عمده آن موش می باشد و سن و وضعیت سیستم ایمنی حیوان در بروز آن دخیل است. همانطور که گفته شد مخزن اصلی این ویروس در طبیعت موش های وحشی بوده و ویروس از طریق ادرار، شیر و بزاق آنها دفع می شود و می تواند موجب آلودگی سایرین گردد. انگل های خارجی مانند جرب ها، کنه ها و پشه ها از ناقلین عمده ویروس محسوب می شوند ولی این بیماری به صورت مادرزادی هم گزارش شده است. علائم بیماری در همستر شامل ضعف، ترس از نور، زبر شدن موها، کاهش اشتها و رشد و گاهی لرزش می باشد و نیز رخداد بیماری اغلب فصلی است.

تشخیص بیماری با استفاده از آزمایشات سرولوژی است و در صورت تایید تشخیص برای جلوگیری از انتقال بیماری به انسان و نیز به منظور جلوگیری از انتشار بیماری باید هر چه سریع تر حيوان مبتلا را معدوم کرد و نیز رعایت مسائل بهداشتی در نگهداری حیوان از اهمیت زیادی برخوردار است. ابتلا به این ویروس در انسان علائمی شبیه به آنفولانزا از خود نشان می دهد که با پیشرفت بیماری تبدیل به کوریومننژیت می شود و علائم اختصاصی این بیماری را نشان می دهد.

آمیلوئیدوز

بیشتر در ارگان های پارانشیماتوز مانند کبد، طحال و کلیه دیده می شود و میزان ابتلا در جنس ماده بیشتر از نر است . علائم بالینی بیماری وابسته به اختلالات ایجاد شده در عضو در گیر است. معمولاً با کاهش میزان پروتئین جیره و نیز جایگزین کردن مایعات از دست رفته حیوان (سرم تراپی) می توان تا حدودی علایم بیماری را کاهش داد. متاسفانه در ایران تشخیص این بیماری در اغلب موارد در کلنیک غیر ممکن بوده و نیز کاستی هایی در تشخیص آزمایشگاهی آن دیده می شود و چون اغلب صاحب حیوان دیر متوجه علائم ایجاد شده می گردد معمولاً درمان این عارضه در مراحل پیشرفته زیاد امیدوار کننده است.

 مشکلات قلبی

از عمده ترین مشکلات قلبی – عروقی ایجاد شده در همستر ها ترومبوز های قلبی ایجاد شده در آنها است که این مشکل نیز مانند آمیلوئیدوزدر سنین بالا دیده می شود و عوامل متعددی زمینه ساز بروز این عارضه هستند که برخی از آنها شامل بیماری­های عروقی مانند کلسیفیکاسیون عروق بزرگ، آمیلوئیدوز، مشکلات انعقادی، سپتی سمی و کاردیومیوپاتی می باشد. ترومبوز اغلب ثانویه بوده و بیشتر در دهلیز چپ اتفاق می­افتد و علائم بالینی آن شامل نفس نفس زدن، دسینه، سیانوز، تاکی کاردی و مرگ ناگهانی است. درمان این عارضه زیاد امیدوار کننده نیست ولی گاهی می توان این عارضه را با داروهایی مانند دیگوکسین به همراه دیورتیک­هایی مثل فروزماید و ضدانعقادهایی مانند هپارین و نیز داروی وراپامیل با دوز mg 5/0 درمان کرد ولی این نکته باید در نظر گرفته شود که درمان باید تا حصول اطمینان از بهبودی کامل حيوان ادامه داشته باشد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی