بیماری ویروسی لارو کیسه ­ای زنبور عسل که اولین بار از ایالات متحده آمریکا و کانادا گزارش گردید . یک نوع بیماری ویروسی است که عمدتاً در مرحله لاروی زنبور عسل موجب مرگ و میر ­آن­ها می­گردد. این ویروس سپس در سال 1963 میلادی شناخته شد و مشخص گردید که در کشورهای اروپایی، مصر، استرالیا و نیوزیلند نیز وجود دارد. وضعیت این بیماری در ایران به طور جامعه مطالعه نگردیده ولی نمونه ­های تأیید شده این بیماری از استان­های مختلف گزارش شده است. در ادامه به بررسی این بیماری می پردازیم.

بیماری ویروسی لارو کیسه ­ای زنبور عسل

عامل بیماری:
عامل این بیماری ویروسی است که در داخل سیتوپلاسم بافت­های مختلف بدن لاروهای جوان زنبور عسل مستقر شده و عوارض بیماری را باعث می­گردد. اجسام این ویروس به شکل چند وجهی، اسید نوکلئیک آن RNA به وزن ملکولی^6-10 * 208 که سه نوع پروتئین آن را احاطه کرده ­اند. اندازه این ویروس 30 نانومتر می­باشد.

لاروهای حدود دو روزه نسبت به آلودگی حساستر بوده و اگر به غذای آن­ها اضافه شود لاروها پس از مدتی کوتاهی بعد از بسته شدن حجره ­ها خواهند مرد. برای دیدن این ویروس باید از میکروسکوپ الکترونیکی استفاده شود.

علائم بیماری:
لاروهای سالم زنبور عسل معمولاً 4 روز پس از بسته شدن سر سلول­ها به شفیره تبدیل می­شوند در حالی که لاروهای آلوده به این ویروس به شفیره تبدیل نشده و به پشت در کف سلول قرار گرفته و سر آن­ها به سمت خارج سلول واقع می­شود. لارو پس از چند روز مرده و رنگ آن به قهوه­ای تیره مبدل می­گردد. لاروهای مرده در داخل سلول­های سربسته ابتدا به رنگ زرد روشن درآمده، جلد بدن سخت شده و به علت جمع شدن مایع تغییر جلدی در زیر پوست، کیسه ای شکل می­شوند.

یکی از علائم مشخص آلودگی مشخص آلودگی به این ویروس این است که ناحیه سر و سینه لارو زودتر تیره رنگ می­شود. پس از مردن لاروها، اجسام آن­­ها چروکیده و خشک شده و به صورت فلس مانند در مجاور کف سلول­ها قرار می­گیرند. بقایای بدن لارو مرده، برخلاف لوک آمریکایی، به راحتی از سلول­ها جدا می­شوند.

لاروهای آلوده به ویروس لارو کیسه­ ای تا قبل از پوشیده شدن سر سلول­ها سالم به نظر می­رسند. پس از پوشیده شدن سر سلول­ها قادر به پوست اندازی نیستند، زیرا آلودگی با ویروس مانع ترشح صحیح آنزیم تغییر جلدی می­شود. وقتی آنزیم تغییر جلدی به طور طبیعی ترشح نگردید قسمتی از پوسته قدیمی که باید توسط آنزیم حل شود، حل نشده و در اثر عدم تغییر جلد، لارو خواهد مرد. عدم ترشح آنزیم تغییر جلدی به علت خراب شدن غدد پوستی می­باشد که آن را ترشح می­کند.

نحوه انتشار:
هر لاروی که توسط ویروس لارو کیسه­ ای می­میرد حدود یک میلی­گرم ویروس دارد که این مقدار ویروس برای آلودگی تمام لاروهای هزار کلنی زنبور کافی می­باشد. مقدار ویروس در بدن لارو مرده در شرایط محیطی معمولی کمتر بوده و در اواخر تابستان به طور طبیعی کمتر می­شود. زیرا اولاً زنبورهای کامل لاروهای آلوده شده را در مراحل اولیه آلودگی پیدا نموده و از کندو خارج می­کنند و در ثانی خاصیت بیماری­ زایی لاروهای مرده­ای که به صورت خشک در داخل سلول باقی می­مانند به سرعت از بین می­رود.

انتشار بیماری از سالی به سال دیگر توسط زنبورهای کامل صورت می­گیرد. ویروس­های لارو کیسه­ ای در بدن زنبور بالغ قادر به تکثیر بوده ولی بیماری را آشکار نمی­سازد. زنبورهای کارگر جوان­تر حساس­تر بوده و در موقع خارج کردن لاروهای آلوده از سلول­هایشان آلوده می­گردند.

زنبورهای کارگر در اثناء خارج کردن لاروها اغلب مقداری از آنزیم­های خراب شده لارو آلوده را وارد بدن خود می­کنند. یک روز پس از هضم آنزیم­های آلوده، ویروس زیادی در داخل غدد شیری آن­ها جمع می­­شود.

زنبورهای آلوده هنگام تغذیه نوزادان با ژله شاهانه که از غدد شیری ترشح می­گردد آن­­ها را با ویروس لارو کیسه ­ای آلوده می­سازند. زنبورهای جوان آلوده از گرده تغذیه ننموده و از مواظبت و تغذیه لاروها خودداری می­کنند. زنبورهای جوان آلوده زودتر از حد معمول پرواز را شروع کرده ولی قادر به جمع­ آوری گرده نیستند.

تعداد کمی از زنبورهایی که گرده جمع ­آوری می­کنند، ضمن اضافه نمودن ترشحات خود به گرده، مقداری ویروس لارو کیسه­ ای را به آن اضافه می­نمایند. سپس با پرستاری از لاروها و تغذیه آن­ها با گرده آلوده لاروهای زیادی در اثر آلودگی از بین خواهند رفت. رفتاری که در اثر آلودگی به ویروس در زنبوران کارگر به وجود می ­آید، درست شبیه است که زنبور را به وسیله گاز Co₂  بیهوش کرده و یا رفتاری که در اثر کهولت سن در زنبور ایجاد می­گردد.

کوتاه شدن عمر زنبورهای آلوده و از بین رفتن آن­­ها قبل از فصل زمستان شانس آلودگی را در کلنی تقلیل می­دهد.

علاوه بر بیماری ویروسی لارو کیسه ­ای، بیماری­های متعدد دیگری توسط ویروس­ها در زنبوران عسل به وجود می­ آیند از جمله: ویروس عامل بیماری فلج مزمن، ویروس Y ، ویروس رشته ­ای و ویروس سیاه شدن سلول ملکه از اغلب کشورهای جهان گزارش گردیده است ولی از وجود این ویروس­ها در ایران اطلاعی در دست نیست.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی