تا کنون موتاسیون­ها یا جهش ­های ژنتیکی زیادی در زنبور عسل مشاهده و گزارش گردیده ­اند. اکثر این گونه موتاسیون­ها که به طور طبیعی در کلنی­ های زنبور عسل دیده شده­اند تأثیر منفی بر روی عملکرد و رفتار این حشره داشته­اند. از نقطه نظر ژنتیکی عامل بیشتر آنها ژن­های مغلوب بوده­اند که به انحاء مختلف روی فنوتیپ زنبور عسل اثر کرده و نتیجتاً به طور مستقیم یا غیر مستقیم رفتار طبیعی آن را نیز تحت تأثیر قرار داده­ اند. دراین پست مطالبی در مورد جهش ­های ژنتیکی یا موتاسیون­های مهم در زنبور عسل بیان می شود.

جهش ­های ژنتیکی یا موتاسیون­های مهم در زنبور عسل

مهمترین موتاسیون­هایی که روی زنبور عسل مشاهده شده ­اند عبارتند از:

1.رنگ چشم­ها

مطالعات گوناگونی که تا کنون گزارش شده­ است این است که ژن­های مغلوبی که روی رنگ چشم­ها اثر گذاشته­ اند اکثراً موجب تغییر رنگ در چشم زنبورهای نر شده به طوری که پیگمان­ها یا رنگ مایه­ های اساسی به علل مختلف در سلول­های چشم­ها ساخته نشده و در نتیجه زنبورهای نر قادر به دیدن نمی­باشند و لذا رفتار آنها غیر طبیعی می­باشد. Zander در سال 1947 با توجه به مطالعات Becker اظهار می­دارد که وقتی از کلنی­ های حاوی زنبورهای نر چشم سفید ملکه پرورش داده شود نوزادان حاصله از آن­ها به نسبت 1 به 1 زنبور نر چشم سفید تولید می­نماید.

بنابراین اینگونه ملکه­ ها باید نسبت به ژن مورد نظر هتروزیگوت باشند. این نتایج تحقیقات قبلی  را تأیید نمود. این محقق از طریق تلقیح مصنوعی، یک ملکه هتروزیگوت را با اسپرم یک زنبور نر چشم سفید تلقیح نمود و مشاهده کرد که زنبوران کارگر چشم سفید به نسبت 1 به 1 حاصل شده­اند.

لازم به تذکر است که در شرایط طبیعی کارگرهای چشم سفید تولید نمی­شوند زیرا که زنبوران نر چشم سفید قادر به دیدن و جفتگیری با ملکه نیستند.

2.رنگ بدن

رنگ جلد بدن زنبور عسل در نژادها و لاین­های مختلف از سیاه تا درجات مختلفی از زرد مشاهده شده است. همچنین رنگ­ آمیزی یا نقش و نقوش رنگ بدن نیز متفاوت می­باشد.

رنگ و رنگ امیزی بدن تحت تأثیر شرایط اقلیمی، و جغرافیایی در طول زمان تغییر می­یابد. از نقطه نظر ژنتیکی اغلب تغییرات رنگ امیزی بیشتر از رنگ عمومی بدن مورد توجه قرار گرفته است، زیرا مطالعه آن راحت­تر و مطمئن­تر می­باشد. ولی جهت سهولت بیشتر در مطالعات رنگ عمومی بدن مقیاس مشخصی نیز پیشنهاد شده است.

مطالعات Smith (1961) نشان داده است که نژادهای زنبور عسل که در مناطق جنگلی آفریقا وجود دارند عموماً به رنگ زرد می­باشند. همچنین ثابت شده است که نژادهای مستقر در مناطق کم ارتفاع به رنگ زرد و در ارتفاعات به رنگ سیاه می­باشد.

مطالعاتی که توسط Roberts (1951) انجام گرفت نشان داد که ژن­های متعددی موجب بروز فنوتیپ­های مختلف از نظر رنگ بدن می­شوند. تا کنون موتاسیون­های متعددی که روی رنگ بدن اثر کرده­اند گزارش شده­اند از جمله موتاسیون مغلوب مشهور به کوردوان که منجر به تغییر رنگ سیاه به قهوه­ای شده است.

همچنین موتاسیون قهوه­ای که در A.m.adansonii فقط در زنبورهای نر باعث تغییر رنگ زرد به قهوه­ای شده ولی روی ماده ­ها اثری ندارد.

3.موتاسیون­های مؤثر روی بال­ها

موتاسیون­های متعددی که روی بال­های زنبور عسل اثر نموده گزارش شده­اند. از جمله بال سُست و خم شده که در نرها کشنده بوده و عامل آن ژن غالب مربوط به ماده می­باشد. همچنین بال رشد نیافته، بال چروکیده، بال کوتاه و بال پخ در ملکه­، نرها و کارگرها مشاهده شده­اند و اغلب عامل آن­ها ژن غالب در ماده ­ها بوده است.

لازم به تذکر است که تا کنون بیش از 30 نوع موتاسیون مختلف در گونه زنبور عسل معمولی گزارش شده است. که اساساً روی رنگ، شکل و یا ساختمان بدن و یا رفتار زنبور عسل تأثیر نموده­اند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی