لذت بردن از یک پرنده وقتی ممکن می شود که روان و جسم آن سالم باشد. برای حفظ سلامتی جسم، نیاز است که تغذیه، بهداشت و فعالیت ورزشی آن به طور سالم و مناسب تأمین شود. اما برای نگهداری سالم روان پرنده و سرگرم کردن مرغ عشق، باید بتوانید برنامه مناسبی را برای اوقات بیکاری آن طراحی و تأمین کنید. پرندگان در حالت وحشی و در طبیعت، برای صبح تا شب خود برنامه دارند و هیچ وقتی برای بیکاری ندارند که حوصله اشان سر برود و دچار مشکلات روحی روانی شوند، آنها غروب آفتاب در جای امنی می خوابند و پس از ۱۰ تا ۱۲ ساعت خواب و استراحت، در سحرگاهان بیدار می شوند و معمولاً در دسته هایی با جمعیت های مختلف به سوی منابع غذا می روند. در ادامه به بررسی نحوه سرگرم کردن مرغ عشق و اسباب بازی های آن می پردازیم.
بیکاری بیش از حد پرنده و سررفتن حوصلة آن
بنابراین پرواز، چریدن، غذاخوردن، آب خوردن، پرآرایی، خوابیدن روی تخم ها، جوجه درآوری، بزرگ کردن بچه ها، مراقبت از لانه، تیمارکردن یکدیگر، لانه سازی، آواز خواندن، حرف زدن باهم و غیره، از جمله کارهایی است که پرندگان در طول روز انجام میدهند و به این وسیله وقت بیکاری ندارند که حوصله اشان سر برود.
در مقابل بسیاری از چنین سرگرمی ها را پرندگان قفسی ندارند و لذا اگر ما برای آنها سرگرمی ایجاد نکنیم، به شدت افسرده می شوند و چنین پرنده ای کارآیی زینتی بودن را نخواهد داشت. تقریباً عموم پرندگان اگر به خوبی در طول روز سرگرم نشوند، هریک واکنش هایی از خود نشان میدهند؛ مثلاً اغلب طوطیها بیش از حد به پرهای خود ور می روند و چون ناراحت هستند، پرهای خود را می کَنند و دچار پرکَنی می شوند و خودشان را لخت و زشت میکنند و کارایی خود را در بروز رفتارهای مطلوب و یا سخن گویی از دست می دهند. پس باید با اعمال تدابير خاص، برنامه زندگی روزانه آنها را پُر کنیم. در مباحث بعدی انواع سرگرمی های مرغ عشق ها تشریح می شود.
بهترین وسیله برای سرگرم کردن مرغ عشق ، جفت بودن و بازی کردن آنها با یکدیگر است. اما حتی جفت ها نیز نمی توانند به طور کامل سرگرمی مورد نیاز یکدیگر را فراهم کنند، زیرا بازی و عشق بازی نزد تمام جفتها حد و حسابی دارد و هیچ جفتی از هیچ نوع حیوان یا پرنده نمی توانند تمام روز را باهم مشغول بازی شوند. تمام کسانی که پرندگان را به صورت جفت نگه می دارند، روزانه به طور مکرر شاهد مشاجرات و نزاعهای آنها هستند، به خصوص اگر ظرف غذای آنها یکی باشد.
این موضوع در مود انسان ها نیز کاملاً صادق است. مردانی که بیکارند یا کار آنها جوری است که در خانه کار خودشان را انجام می دهند، از نمونه های بارز انسانهایی هستند که صرفاً به دلیل همجواری دایمی با همسر خود، سر موضوعات بیهوده بین آنها بگومگو رخ می دهد. نویسندگان حرفه ای که هیچ کاری جز نویسندگی ندارند و مجبورند تمام اوقات روز را در خانه و در جوار همسر خودشان بگذرانند، اگرچه در نظر مخاطبین کتاب هایشان افراد برجسته و بزرگی محسوب می شوند، اما به دلیل بودن دایمی در خانه، حوصله همسرشان از آنها سر می رود و گاه به طور باورنکردنی مورد بیمهری موقتی همسر خود قرار می گیرند و هرازگاه یکی دو روز را به صورت قهر باهم میگذرانند.
یکی از کارها برای سرگرم کردن مرغ عشق و دیگر طوطی ها می توانند بخش قابل توجه ای از اوقات روز را به جویدن چیزهای جویدگی بگذرانند. بخش دیگری را می توانند با برخی انواع اسباب بازی ها بازی کنند. بنابراین با توجه به مدت زمانی که آنها به طور طبیعی صرف غذا خوردن، آب خوردن، پرآرایی، چرت زدن و ورزش کردن میکنند، ما باید با فراهم کردن جویدنی های کافی و مطلوب و اسباب بازی های سرگرم کننده، اوقات بیکاری آنها را پر کنیم.
اسباب بازی های مناسب
برای سرگرم کردن مرغ عشق ها در بیشتر پرنده فروشی های ایران، اسباب بازی های خاص حیوانات خانگی و پرندگان زینتی عرضه نمی شود. البته این امر به این دلیل نیست که ساختن آنها در داخل کار دشواری باشد، بلکه به این دلیل است که هنوز نگهداری از پرندگان زینتی در خانه های کشور ما عمومیت قابل توجه ای پیدا نکرده و عمده آن تعداد معدود از خانواده ها هم که به خصوص در سالهای اخیر مشتاق نگهداری از پرندگان زینتی در خانه های خود شدهاند، معمولاً تا حد خرید پرنده مورد علاقه خود به علاوه یک قفس نسبتاً ارزان قیمت حاضر به هزینه کردن هستند؛ درحالی که به نظر من، خرید یک قفس بزرگ و مناسب با جثه پرنده و نیز خرید تجهیزات داخل قفس و اسباب بازی های خاص هر پرنده زینتی باید به منظور تأمین رفاه و سرگرم کردن مرغ عشق مهم تلقی شود.
به هرحال، اگر می بینیم که در پرنده فروشی های خارج، انبوهی از تجهیزات جنبی، اسباب بازی های خاص و انواع کتاب های مربوط به هر پرنده زینتی با حیوان خانگی ارائه می شود، به این علت است که در چنان کشورها، نگهداری از یک یا چند نوع بازیچه های حیوانی یا پرنده در خانه ها تقريباً عمومیت دارد و لذا تولید وسایل ،خریدار کافی دارد. بدیهی است که هر وقت مصرف این گونه وسایل در کشور ما نیز به حد کافی برسد، تولید انواع آنها نیز شروع خواهد شد و چنین نیست که صنعتگران ما در ساختن آنها ناتوان باشند.
به هر حال، فعلاً اسباب بازی های خاص هر پرنده یا حیوان خانگی در کشور ما چنان که باید، تولید نمی شود، یا شمار آنها بسیار محدود است. اما شما می توانید از هر چیز سرگرم کننده و بی خطر به عنوان اسباب بازی مرغ عشق یا دیگر بازیچه های حیوانی خود استفاده کنید. مرغ عشق نیز همانند سایر طوطی ها عاشق جويدن است. پس شما می توانید هر چیز جویدنی بی خطر و در دسترس یا ارزان قیمت را در اختیار پرنده خود بگذارید. زنگوله و چند رقم اسباب بازی دیگر در فروشگاه های پرنده یافت می شود که شما می تواند نوع کوچک آن را برای مرغ عشق خریداری کنید. تکه های مکعب مستطیل چوب را خود شما می توانید با مراجعه به یک بخار، از او بخواهید برای شما برش دهد یا خودتان با استفاده از یک اره به تهیه آن اقدام کنید.
با بستن یک طناب نخی با ضخامتی به اندازه انگشت کوچک به سقف قفس و آویختن آن به داخل قفس، میتوان یک سرگرمی برای مرغ عشق ایجاد کرد. با انداختن یک توپ تخم مرغی در کف قفس، شما می توانید یک سرگرمی دیگر برای مرغ عشق یا دیگر پرندگان کوچک ایجاد کنید. به طور کلی، نوع اسباب بازی های مناسب پرندگان زینتی، استاندارد خاصی ندارد و هرکسی می تواند با در نظر گرفتن بی خطر بودن، مناسب بودن و مورد علاقه بودن، چیزهای مختلفی را به ابتکار خود بسازد یا برخی چیزهای موجود را در اختیار مرغ عشق قرار دهد. در تهیه اسباب بازی برای پرندگان و حیوانات بازیچه، لازم نیست که حتماً شما آنها را خریداری کنید و چه بسا که می توانید برخی از وسایل دورانداختنی را تمیز کنید و در اختیار آنها قرار دهید.
یکی ار راهای سرگرم کردن مرغ عشق جویدن است .مرغ عشق جويدن شاخه های درختان را همانند دیگر طوطی ها بسیار دوست دارد. بنابراین اگر دسترسی به درختان بید، صنوبر و درختان میوه دارید، در صورت امکان می توانند شاخه های باریکی را از چنان درختان تهیه کنید و آنها را به قطعات حدود ۵ سانتی متری ببرید و پس از شستشو با آب داغ، آنها را در اختیار مرغ عشق قرار دهید. اما اگر به شاخه درخت یا چوب مناسب دسترسی ندارید، می توانید با لوله کردن تکه های کاغذ به ابعاد ۵×۵ سانتی متر و زدن یک تکه نوارچسب به وسط آنها، جویدنی مناسب و تمیزی در اختیار مرغ عشق قرار دهید. تابهای پلاستیکی مناسب مرغ عشق را نیز می توانید از پرنده فروشی ها تهیه کنید.
از نوارها یا سی دی های موزیک مناسب نیز می توانید به خصوص در مواقعی که خودتان در خانه نیستید، برای سرگرم کردن مرغ عشق خودتان استفاده کنید. توجه داشته باشید که موزیک مناسب پرندگان، ممکن است با آنچه مورد علاقه خود شماست متفاوت باشد. پرندگان از موزیک های ملایم با صدای آهسته لذت می برند و اگر دسترسی به موزیک های خاصی داشته باشید که به همین منظور تولید می شود و در پرنده فروشی های خارج عرضه می شوند، استفاده از آنها مناسب تر است.
تاب
یکی از سرگرم کردن مرغ عشق تاب است که در هنگام خرید قفس، تاب مخصوص مرغ عشق را فراموش نکنید. قفسی که خریداری می کنید، شامل حداقل یک نشیمنگاه است. بهتر است پس از خرید قفس، نشیمنگاه موجود در آن را با شاخه های طبیعی درختان مناسب به قطر ۱۲ تا ۲۰ میل متر عوض کنید تا احساس مرغ عشق از نشستن روی آن هرچه طبیعی تر باشد. در انتخاب شکل شاخه نشیمنگاه، به نیاز مرغ عشق برای جنب و جوش و پروازهای داخل قفس و نیز علاقهاش به صعود از شاخه ها توجه کنید. هرچه داخل قفس را با شاخه های مناسب تر با اشکال مناسب تر طراحی کنید، موجب رفاه بیشتری برای پرنده می شوید.
یک قفس با حداقل ابعاد؛ یعنی کوچک ترین اندازه قفس، فقط محلی برای خوردن، آشامیدن و خواب پرنده ایجاد میکند. اما پرنده شما، علاوه بر خورد و خوراک و خواب، به بازی و تفریح هم نیاز دارد. مثلاً نیاز دارد که شما با تزیین آن با شاخه های مناسب، چیزی شبیه یک درخت در آن ایجاد کنید که با جنب و جوش روی شاخه های آن، احساس خوبی داشته باشد. مسلماً چنین شرایطی را نمی توانید در یک قفس کوچک ایجاد کنید.
توجه: بیشتر مردم در کشورهای غربی، یکی دو نوع حیوان بازیچه و گاه یک تا چند نوع پرنده را در خانه خود نگهداری می کنند و بیش از بچه ها (اگر بچه داشته باشند)، خود والدین با حیوانات و/یا پرندگان بازیچه خانگی سرگرم می شوند و از آنها لذت می برند. حال آنکه در ایران، به جز معدودی از بزرگترها که با نوعی پرنده زینتی؛ از جمله کبوتر، قناری، مرغ عشق، سره و غیره، سرگرم می شوند، گروهی از مردم خودشان هیچ علاقه ای به حیوانات خانگی و پرندگان زینتی ندارند و صرفاً بنا به درخواست بچه با بچه های خود اقدام به خرید پرندگانی چون مرغ عشق می کنند.
این افراد چون خودشان علاقه یا احساس خاصی نسبت به چنین بازیچه ها ندارند، معمولاً یک نوع پرنده به همراه یک قفس کوچک و مقداری خوراک خریداری میکنند و در این عمل، درست انگار یک اسباب بازی برای بچه خریداری می کنند. بنابراین در چنین شرایط، والدین به فکر مطالعه لازم برای نگهداری صحیح چنان پرنده ها نمی افتند. لذا نمی دانند که پرنده کوچک و زیبایی که در کمال بی توجه ای خریده اند و در اختیار بچه خود قرار داده اند، موجودی جاندار است و برای سالم و خوشحال ماندن به قفس بزرگ، وسایل بازی، پرواز و جنب و جوش کافی نیاز دارد.
لذا علاوه بر فراهم نشدن امکانات رفاهی برای چنین پرندگان در میان خانواده های مذکور، مسلما به دلیل ناآگاهی بچه ها از نیازها و حالات مختلف پرنده و عدم اطلاع والدین، چنین پرنده ها در چنین خانه ها دیر یا زود به دلایل مختلف از جمله شرایط نامناسب قفس، عدم رعایت بهداشت و به خصوص تغذیه نامناسب، بیمار می شوند و به راحتی میمیرند و تازه پس از مرگ آنها، والدین متوجه می شوند که به بچه ضربه روحی جدی وارد شده و خود آنها نیز از مرگ پرنده به شدت ناراحت می شوند؛ زیرا دیده بودند که آن پرنده در روزهای اول، نشاط و جنب و جوش فراوان داشت و بچه با آن سرگرم می شد و آن را دوست داشت و حالا بدن بی جان همان پرنده کوچک روی کف قفس افتاده و این منظره علاوه بر ناراحت کردن و به گریه انداختن بچه، خود آنها را نیز به شدت منقلب میکند و تازه به این فکر می افتند که اگر قدری در مورد آن مطالعه می کردند و از آن درست نگهداری میکردند، حالا آن پرنده نمی بایست مرده باشد.
بنابراین به والدین محترم توصیه میکنم که نگهداری صحیح از یک موجود جاندار را جدی بگیرند و بدانند که اگر بخواهند، خود آنها نیز می توانند از سرگرم شدن با پرنده زینتی خود لذت ببرند و این لذت و تفریح ارزان قیمت که می تواند در دسترس همگان باشد، به خصوص در این دوره و زمانه که راه هرگونه تفریح به علت شلوغی بیش از حد محیط خارج خانه به روی مردم شهر نشین دنیا بسته شده است، برای خود آنها نیز ارزشمند است. پس باید تلاش کنند که با کسب اطلاعات کافی، در سالم و سرحال و شاداب نگهداشتن هر نوع پرنده زینتی بکوشند تا به علت از دست دادن آن موجب ایجاد کسالت روحی در خانواده نشوند.
لازم به ذکر است که پرندگان زینتی، به خصوص طوطی ها، پس از مدتی در خانه ها اهلی می شوند و چنان جایگاهی در دل افراد خانواده باز می کنند که عملاً عضوی از خانواده می شه وندی لذا مردم نباید خیال کنند که یک پرنده زینتی و به خصوص مرغ عشق و دیگر انواع طوطی ها، محکوم به زندگی در قفس هستند و برای همیشه باید داخل قفس باشند. در واقع پس از اهلی شدن و عادت کردن به صاحب خانه و افراد خانواده، عموم طوطی ها؛ من جمله مرغ عشق، نیاز دارند که روزانه حداقل ۳ تا ۴ ساعت را در خارج از قفس بگذرانند. پس باید علاوه بر قفس مناسب، برای فعالیت های خارج قفس مرغ عشق هم تدارکات لازم دیده شود.
آیینه
یکی دیگر از سرگرم کردن مرغ عشق آیینه می باشد . آویختن یک آیینه از سقف، موجب می شود که مرغ عشق با دیدن تصویر خودش در آن، انواع تصورات را بکند و با آن سرگرم شود. گاهی تصویر خودش را همبازی خودش و گاهی رقیب خودش می پندارد و حتی با آن نزاع می کند. وقتی آیینه تکان می خورد و به طرف صورتش برمی گردد و به منقارش برخورد می کند، خیال میکند که رقیبش عمداً به او حمله کرده و لذا اماده نزاع با آن می شود و گاهی از ترس آنکه تصویرش به عنوان رقیب برگردد و دوباره به سرش بخورد، از آن فاصله می گیرد و وقتی آیینه از تکان خوردن باز میایستد، دوباره به آن نزدیک می شود و دور جدیدی از بازی یا نزاع را با تصویر آیینهای خود شروع می کند و به این ترتیب مدتی از روز را با این رقیب و همبازی خیالی سپری می کند.
پرنده پلاستیکی
یکی دیگر از سرگرم کردن مرغ عشق ، پرنده پلاستیکی می باشد مرغ عشق یک پرنده پلاستیکی را هم به خوبی به عنوان یک بازیچه می پذیرد. گاهی با آن همبازی می شود، گاهی آن را بچه خودش تصور میکند و به آن غذا می دهد، گاهی آن را کتک میزند. گاه مرغ عشق نر پرنده پلاستیکی را مادهاش می پندارد و مرغ عشق ماده آن را جوجه اش تصور می کند.
توپ
توپ معمولی به اندازه توپ تخم مرغی یا کوچک تر یا توپ جغجغه ای، وسیله بازی خوبی برای مرغ عشق است، به خصوص اگر شما هم با آن همبازی شوید. تیله نیز وسیله بازی خوبی برای مرغ عشق است.
زنگوله
وسیله خوبی است، مشروط به اینکه لنگر وسطش شل و قابل کنده شدن و بلعیده شدن احتمالی نباشد.
وسایل خود شما
گاهی مرغ عشق نسبت به هریک از وسایل مطلوبش از بین وسایل خانه، علاقه مند می شود و به راحتی آنها را به عنوان اسباب بازی می پذیرد. یک جعبه فلزی، مهره های شطرنج، تاس تخته نرد و هر یک از وسایل شخصی دیگر شما ممکن است مورد علاقه مرغ عشق واقع شود.
هشدار: اسباب بازی های مرغ عشق معنای زیادی در زندگی آن دارد. بنابراین شما باید آنها را دقیق انتخاب کنید که برای مرغ عشقت سرگرم کننده و غیر مضر باشد. چیزهای پلاستیکی سبک به راحتی توسط مرغ عشق تکه تکه میشوند و ممکن است با بلعیده شدن یک تکه، آن را دچار مشکل کند.
هرگز از ریسمان یا سیم برای آویختن وسایل بازی در قفس استفاده نکنید، زیرا ممکن است دور گردن پرنده بپیچد و آن را خفه کند. برای آویختن اسباب بازی از سقف، از باریکه کوتاهی از جنس چرم استفاده کنید که قابل پیچ خوردن نباشد. زنجیر سبک با سوراخ های درشت که پنجه پرنده در آن گیر نکند نیز وسیله مناسبی برای آویختن اسباب بازی هاست. تمام اسباب بازی ها را باید گاه گاه با آب داغ بشویید.
پرنده خودتان را به بازی کردن تشویق کنید
مرغ عشق در طبیعت با مجهز بودن به هوش، چابکی فیزیکی و قدرت پرواز عالی، نیازهای روحی و جسمی خودش را برطرف می کند، ولی این صفات غالباً در حالت اسارت بلا استفاده می ماند. یک مرغ عشق سالم و سرحال، در حالت اسارت، این صفات خودش را در اموری چون کنجکاوی، تمایل به تقلید صدا و بازی با اسباب بازی های مختلف به کار می گیرد. اما اگر شما آن را به خودش رها کنید، طولی نمی کشد که تمایلش نسبت به هرگونه بازی و جنب و جوش از بین می رود.
پس به شما نیاز دارد که آن را تحریک و تشویق به بازی کنید و خیال نکنید که فقط با خریدن اسباب بازی و قراردادن در اختیار آن، دیگر مرغ عشق با آنها کاملاً سرگرم می شود و نیازی به شما ندارد. واقعیت این است که مرغ عشق تا حدی و تا مدتی کوتاه می تواند به تنهایی با انواع وسایل بازی کند، اما تداوم بازی کردن آن مشروط به این است که شما نیز در اوقاتی از روز با آن بازی کنید. در حقیقت مرغ عشق میداند که برای بازی با اسباب بازی ها، علاوه بر خودش به یک نفر دیگر هم نیاز است و این تمایل، از عقل و هوش آن سرچشمه می گیرد، زیرا این پرنده می فهمد که اگر مثلاً با منقارش توپی را هُل بدهد و توپ به زمین بیفتد، زمانی این عمل برایش لذت بخش خواهد بود که واکنش صاحبش نسبت به عملش را مشاهده کند و تشویق شود.
سرگرم کردن پرنده در تنهایی
وقتی در خانه هستید، مرغ عشق لحظه به لحظه حرکات شما را زیر نظر دارد و دایم منتظر است که به طرفش بروید و به آن توجه کنید و/ یا با آن مشغول بازی شوید. اما اگر برای مدت طولانی منتظر شما بماند و از توجه شما ناامید شود، به کارهایی مشغول می شود که به تنهایی می تواند انجام دهد. مثلاً پرآرایی می کند. تمام طوطی ها حدود ۸ ساعت از طول روز را مشغول پر آرایی می شوند و با این عمل، همواره پوست و پرهای خود را تمیز و بهداشتی و درخشان نگه می دارند.
مرغ عشق نیز همانند سایر طوطی ها بدنی بسیار قابل انعطاف دارد، به طوری که می تواند منقارش را به همه جای بدنش برساند و تمام پرهایش را با منقارش گردگیری کند، روغن مالی کند و تک تک آنها را سر جای خودشان بگذارد و فقط پرهای سرش را نمی تواند با منقارش بخاراند که آن را به جفتش واگذار می کند و اگر جفت نداشته باشد، فرق سرش را با شدت به پرهای پشتش می کشد. همچنین بسیار لذت می برد از این که سرش را صاحبش بخاراند.
مرغ عشق ها در طول روز پس از انجام فعالیت های مختلف، به دفعات چرت میزنند و پس از هر خواب کوتاه، سرحال می آیند و آماده دور جدیدی از بازی و فعالیت می شوند. طوطی ها بسیار مشتاق جویدن، به خصوص جویدن شاخه های درختان هستند و اگر شاخه گیرشان نیاید، هر چیز جویدنی مناسب را می جوند و سرگرم می شوند.
جالب توجه است که طوطی ها بسیار تنوع طلب هستند و چنان نیست که خیال کنید همیشه قابل سرگرم شدن با یک نوع اسباب بازی یا سرگرمی هستند. مثلاً ممکن است مدتی به شدت مشتاق رفتن به سراغ کتابخانه شما شوند و سپس تمایل خودشان را نسبت به سرکشی به کتابهای شما از دست بدهند و بعد مشتاق سرگرم شدن با چیز دیگری شوند.
به هر حال در نگهداری پرندگان، ما باید از قبل تصمیم بگیریم که آیا مرد آن هستیم که همیشه تمایل به رسیدگی به آنها را حفظ کنیم و اگر چنان هستیم، باید بدانیم که رسیدگی به آنها به خصوص به انواع طوطی ها فقط شامل تأمین آب و غذا و نظافتشان نمی شود، بلکه آنها هیچ یک از همنوعان خودشان را در کنار خود ندارند که با آنها سرگرم شوند و فقط ما را به عنوان جفت عاطفی و دوست خودشان دارند و اگر قرار باشد که پس از مدتی ما از بازی کردن و حرف زدن با آنها خسته شویم و احساس کنیم که دیگر همچون روزهای اول تمایل به بازی و حرف زدن با پرنده خودمان را نداریم، آنها به راحتی این احساس ما را درک میکنند و احساس تنها شدن به آنها دست می دهد و اولین واکنش آنها، کم شدن فعالیت ها و علاقه اشان به بازی و سرگرم شدن با اسباب بازی هایشان خواهد بود و به تدریج تبدیل به موجوداتی می شوند که در ساعات غیر پرآرایی و بیکاری، همچون آدمهای افسرده و ماتمزده روی نشیمنگاه خود می نشینند و به تنهایی و بدبختی خود فکر می کنند یا از شدت ناراحتی، تنهایی و افسردگی، به کندن پرها و لخت کردن خودشان مشغول می شوند.
نظرات کاربران
2:27:55 AM