در ایران اخیرا پرواربندی شتر رواج زیادی یافته و بسیاری از روستاییان و دامداران کشور به این کار مشغول می باشند. این حیوان در مقابل تغذیه دستی پرواری عکس العمل مناسبی نشان می دهد که سبب می شود دامداران سود مناسبی را به دست آورند. با توجه به تولید حاشیهای نر ۱ تا ۴ ساله و همچنین شترهای نر و ماده حذفی می توان اقدام به پرواربندی این گروه های سنی و جنسی نمود.به ادامه مطلب توجه بنمایید.
پرواربندی شتر
طبق بررسی هایی که از پرواربندی های به عمل آمده چنین به نظر می رسد که بیشترین اضافه وزن حاصله مربوط به حدود ۶۰ روز اول پرواربندی می باشد که در نتیجه بهره اقتصادی بالاتر مربوط به همان ۶۰ روز اول پرواربندی می باشد. ضمناً تلفات شترها در دوره پرواربندی کمتر از %5 می باشد.
نکات مهمی که پرواربندان شتر باید مراعات نمایند
١- انتخاب سن مناسب
براساس تحقیقات به عمل آمده بهترین سن و وزن پرواربندی به پروار شتران کمتر از دو ساله می باشد که دارای وزن زنده ۱۲۰ تا ۲۳۰ کیلوگرم می باشند که بهتر است در وزن ۲۲۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم به فروش برسند. زیرا در این سنین، شتران از توانایی خوبی برای افزایش وزن و درصد لاشه (۵۴%) برخوردار می باشند.
۲- جيره مناسب
براساس تحقیقات به عمل آمده مشخص گردیده است که حداکثر تولید (رشد) از مصرف جیره غذایی حاوی 56/2 مگاکالری انرژی قابل متابولیسم و 6/12 درصد پروتئین خام به دست می آید که با مصرف این جیره میانگین ضریب تبدیل غذایی (کیلوگرم ماده خشک مصرفی نسبت به کیلوگرم اضافه وزن روزانه) 67/5 نشان داده است که هیچ نشخوارکننده پرتولیدی تحت شرایط این آزمایش (پروار در فصل زمستان و جایگاه کاملاً باز) قادر به رقابت با این حیوان نمی باشد. در ضمن آزمایشات به عمل آمده نشان می دهد که شتر در مقایسه با نشخوارکنندگان در وزن و افزایش وزن مشابه ماده خشک کمتری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (حدود ۲ درصد وزن بدن) مصرف می کند. جیره غذایی شتر پرواری می تواند مشتمل بر یونجه خشک، جو بلغور شده، سبوس گندم، تفاله چغندرقند، کنجاله پنبه دانه، کاه گندم، نمک و سنگ آهک باشد.
٣- فصل مناسب
نظر به اینکه تنش سرما باعث افزایش ماده خشک مصرفی و افزایش حرارت تولید (PH) و در نتیجه افزایش هزینه انرژی می گردد و از طرف دیگر تنش گرما باعث افزایش تعداد تنفس و تغییرات فیزیولوژیکی و ایجاد هیجان می شود. این دو عامل به صورت طبیعی سبب کاهش ازدیاد وزن حیوان می شوند بنابراین پیشنهاد می گردد شترها در زمان مناسب پروار شوند که در مناطق گرم و خشک کویر مرکزی ایران بهترین زمان پرواربندی از اواخر زمستان تا اواسط خردادماه و از اوایل مهرماه تا اواسط دی ماه می باشد. البته می توان شترها را در فصل های زمستان و تابستان در جایگاه نیمه باز پروار نمود.
۴- انتخاب دام مناسب
برای پرواربندی باید شتری را که دارای اسکلت درشت و کشیده، سالم و بدون امراض پوستی باشد انتخاب نمود.
۵- جداسازی شترها
باید شترهای ماده را جداگانه و حتی دور از دید شترهای نر نگهداری نمود در غیر این صورت شترهای نر حالت مستی به خود گرفته و پس از آن با نخوردن غذا و یا به شدت از غذای مصرفی آنها کاسته می گردد.
۶- ظرفیت مناسب
در یک واحد صنعتی نباید تعداد شتر پرواری از پنجاه نفر کمتر باشد.
انواع سیستم های پرواربندی شتر
می توان به سه صورت پرواربندی انجام داد:
1- پرواربندی به روش باز یا مرتعی که در این سیستم دام در مرتع چرا نموده و هیچگونه تغذیه دستی در اختیار دام قرار نخواهد گرفت این روش پرواربندی شتر، در سال های پرباران انجام می شود.
۲- پرواربندی به روش نیمه بسته یا نیمه باز که در این روش دام در مرتع چرا نموده و شبها در جایگاه سادهای مقداری کنسانتره در اختیار دام قرار می دهند.
٣- پرواربندی به روش بسته که دام را در جایگاه بسته ای محصور شده و تغذیه صد در صد به صورت دستی انجام می گیرد در این روش جایگاه دام از دو قسمت بهاربند و فضای سرپوشیده یا سایبان تشکیل گردیده و انبار ذخیره کنسانتره و همانکار علوفه نیز برای آن واحد در نظر میگیرند.
پیشنهاد می گردد به ازای هر نفر شتر به طور میانگین (ترکیب سنی و جنسی شتر) ۳ متر مربع سایبان و ۶ متر مربع بهاربند با مصالح ارزان قیمت بومی و غرف معماری محلی ساخته شود.
ضمناً توصیه می گردد جهت احداث آخور و آبشخور به ازای هر نفر شتر ۱ متر آخور و 5/0 متر آبشخور در نظر گرفته شود.
مدیریت روزانه در واحدهای پرواربندی
جایگاه شتر بهتر است دارای تهویه و نور کافی باشد. مسائل بهداشتی و پیشگیری نظیر واکسیناسیون و مداوا و نظارت بر سلامت دام ها طبق نظر و توصیه های دامپزشک صورت پذیرد.
قبل از پروار بایستی شترها را حدود ۱۵ روز به غذای پروار عادت دهند و نیز بر علیه بیماری های انگلی داخلی و خارجی مبارزه گردد بهتر است با سمپاش موتوری و با سموم فسفری بدن دام را هفته ای یک بار سمپاشی نموده و این کار به مدت دو بار انجام پذیرد. قرص ضد انگلی نیز باید به دام خورانیده شود.
تعداد دفعات غذا دادن و یا تعليف شترها می بایست در ساعات مشخص انجام گردد. راه و روش تغذیه بایستی براساس تغذیه روزانه نشخوارکنندگان دیگر باشد. بیشترین مقدار تغذیه در صبح زود و اواخر بعداز ظهر صورت گیرد و تدارک غذا در این ساعات باعث حداکثر مصرف می شود.
علوفه سبز تازه باید خیلی با احتیاط به آنها داده شود، زیرا باعث نفخ شکم و اسهال می گردد. در شترهای جوان احتمال ناراحتی های گوارشی بیشتر می باشد. پخش علوفه در وسعت زیاد جایگاه از بلعیدن غذا توسط حیوانات کاسته و غذا در دسترس همه قرار می گیرد و تهیه مخلوطی از علوفه خشک و تازه نیز مسئله را کمتر می کند.
مواد متراکم باید همیشه بعد از علوفه داده شود تا از پرخوری آنها جلوگیری شود. قهر یکی دیگر از رفتارها شتر می باشد. شتر ساعت ها و روزها در یک جا می نشیند و اگر تلاش برای بلند کردن آن صورت بگیرد، این رفتار طولانی تر می شود. تهیه علوفه خارج از دسترس حیوان و عدم حضور تماشاگر ممکن است این حالت را از بین ببرد، در ضمن حضور دیگر شترها نیز مؤثر می باشد.
در مورد پروار نمودن شترها نر و نگهداری آنها با یکدیگر در فصل سرما معمولاً یکی از آنها که از دیگران قویتر است حالت فحلی را ظاهر می سازد و بقیه از تظاهر فحلی خودداری می نمایند. و اگر بیش از یک دام این حالت را نشان دهد بین آنها نزاع درگرفته و این جنگ تا موقعی که یکی از آنها شکست خورده و حالت جنسی خود را از دست بدهد ادامه می یابد. پس می توان گفت که دلیل فحل نشدن شترهای نر ضعیف در یک گله مربوط به طبقه بندی قدرت در گله می باشد.
نظرات کاربران
2:27:55 AM