مرغ شاخدار را از زمانهای قدیم می شناخته اند به طوری که حتی در داستانهای افسانه ای یونان از آن ذکری به میان آمده است. در کشورهای شرق و در دوران فراعنه مصر این حیوان و قرقاول از پرندگان مقدس به شمار می رفته اند. در ایران نیز مخصوصاً در مناطق شمالی تعداد نسبتا زیادی از این پرنده به صورت گله های چندتائی به وسیله روستائیان نگهداری می شود. در این مطلب در مورد انواع نژادهای مرغ شاخدار و همچنین خصوصیات آن ها ، انواع گونه ها و پراکندگی آن ها در کشورهای مختلف می پردازیم.

واریته های مرغ شاخدار

در ایالات متحده آمریکا سه واریته اساسی مرغهای شاخدار وجود دارد. مرواریدی، سفید و بنفش کمرنگ (LAVENDER) مرواریدی یا رنگ وحشی در مرغ های شاخدار رنگی است ارغوانی مایل به خاکستری که به طور قطع با مرواریدی سفید رنگ است. این واریته عادی ترین مرغ شاخدار در وضعیت های گله ای است. بعضی از پرها برای مقاصد زنیت دادن مورد استفاده قرار میگیرند. نوع بنفش کمرنگ روشن تر از مرواریدی است وغالباً به عنوان خاکستری روشن توصیف می شود و یا LAVENDER یا مقطع شده با رنگ سفید فراوری کننده ها می باشد و این بدین علت است که لاشه ها جذاب تر و پوست روشن تری دارند.

تولیدمثل کنندگان مرغ شاخدار را می توان مثل مرغ های تولیدمثل کننده سایر گونه ها مدیریت کرد. اینها به نور مصنوعی پاسخ می دهند. این پرندگان با مقایسه با مرغهای تولیدمثل کننده احتياجات پروتئینی بالاتری دارند اما به جیره غذائی مرغ مادر با ۲۲ تا ۲۴٪ پروتئین خوب جواب می دهند. تولید تخم مرغ های گینه بستگی به تولید مثل، مدیریت و تغذیه دارد. بسیاری از مرغهای شاخدار ۵۰ تا ۱۰۰ تخم در سال میگذارند. مرغ های شاخدار محدود شده با مدیریت خوب غالبا بیش از ۱۰۰ تخم در سال میگذارند. مرغهای شاخدار گله های فارم ۲ تا ۳ سال یا به مدت طولانی تری نگهداری می شوند. از نظر تجارتی اینها عموماً بعد از یک سیکل تخمگذاری جایگزین می شوند.

مرغ های شاخداری که اجازه داده می شوند تا به طور آزاد پرسه بزنند ۲۵ تا ۳۰ تخم می گذارند و سپس برای جوجه کشی تخم های خود کرچ می شوند. مرغهای شاخدار لانه های خود را پنهان می سازند چون اینها غالباً مشکلاتی با غارتگران در طول دوره انکوباسیون (جوجه کشی) دارند.

وزن تخمها ۱۶ تا ۱۸ اونس (حدود ۳۱ گرم) برای هر دو جین ( ۱۲ تخم) بوده و کوچکتر از تخم های مرغ می­باشند. پوسته های تخم های مرغ شاخدار سخت تر و سوراخ های کمتری در پوسته با مقایسه با تخم مرغها دارند.

خصوصيات مرغ شاخدار

موطن اولیه این حیوان قاره آفریقا بوده و از آنجا به سایر کشورها برده شده و به نام های مختلف چون مرغ گینه­ای، مرغ مروارید، مرغ روسی و پرنده کولی نامیده شده است (علت نامیدن حیوان به نام پرنده کولی این است که این پرنده به مناطق دوردست کوچ کرده و دائما محل و مأوای خود را تغییر می دهد).

مهمترین نژاد دربین انواع نژادهای مرغ شاخدار که در ایران یافت می شود و می تواند در پرورش صنعتی هم مورد استفاده قرار گیرد نوع کلاهک دار آن است که از مشخصات بارز آن داشتن یک شاخ محکم بر روی سر و دو آویزه گوشتی با پوستی در زیر منقار میباشد. رنگ پرهای اطراف گردن و سینه حیوان خاکستری ساده است ولی در قسمت پشت آن لکه های مدور سفیدی مشاهده می شود که هر چه به طرف بال ها می رود اندازه آنها بزرگ تر شده و قسمتی از پرهای این قسمت را هم می پوشاند. به علت وجود همین لکه ها است که در بعضی از کشورها مرغ شاخدار را به نام مرغ مروارید نیز می نامند.

محل زندگی این پرنده مناطق گرمسیری و خشک است ولی نسبت به سرما هم مقاوم بوده، به طوری که آنرا در سیبری نیز پرورش می دهند. البته در هوای سرد تخمگذاری متوقف می شود. نوع وحشی این پرنده دوبار در سال و هر دفعه ۱۰ عدد تخم می گذارد ولی اهلی آن در صورتی که تخم ها به طور مرتب جمع آوری شوند می تواند ۶۰ تا ۹۰ تخم در سالتولید کند. وزن متوسط تخم ها ۴۰ تا ۵ گرم و از اخنصاصات آن داشتن پوسته بسیار محکم و بوی مطبوع و عطر آگین سفیده و زرده آن است.

مرغ شاخدار یکی از طیوری است که کمتر شناخته شده است. گونه های وحشی آن هنوز هم در آفریقا یافت می­شوند جانی که از آن جا منشأ گرفته اند. GUINEA از نام داده شده به بخشی از ساحل غربی قاره آفریقا مشتق شده است. گله های اهلی از گونه های وحشی NUMIIDA MELEAGRIS مشتق شده اند که در آن نواحی پیدا شده اند.

نمونه های شاخدار به نظر می رسد که برای دوره طولانی مثل مرغ ها اهلی شده اند این پرندگان به وسیله اجداد یونانی ها و زورمن ها پرورش داده شده اند.

در ایالات متحده آمریکا مرغ های شاخدار به کلنی هانی به وسیله سترهای اولیه آورده شده اند. این ها علفخواران عالی هستند و می توانند قسمت اعظم جیره های غذایی خود را از علوفه به دست آورند.

تولید مرغ شاخدار در آمریکا تا حدی محدود است. تخمین زده شده است که تقریباً 5 میلیون پرنده به طور سالیانه تولید می شوند. این تولید در جنوب شرقی، نیمه غربی و ایالت های شمالی پراکنده است که همراه با بسیاری از پرندگان رشدیافته در گله های کوچک می باشند. بعضی از فارم های اختصاصی بر مبنای تجارتیمرغ شاخدار پرورش می دهند.

مرغ های شاخدار وقتی در سن جوانی فراوری می شوند گوشت لذیذی دارند و این در صورتی است که به طور صحیح پخته شوند. مرغ های شاخدار جوان ترد گوشت هستند ومزه مطبوعی مثل پرندگان شکاری دیگر دارند. این ها غالباً در مهمانی ها سرو شده و در رستوران های درجه یک برای موقعیت های خاص به مشتریان ارائه می­شوند، اینها مزهای مثل گوشت بلدرچین، کبک و قرقاول دارند. در بعضی نواحی به عنوان قرقاول آفریقائی سرو می شوند. به علت ذخیره فراوان سایر فرآورده های طیور به نظر می رسد که مرغ های شاخدار هرگز به شهرتی که در فرانسه دارند نرسند جائی که تولید یک مسئله اساسی به شمار می رود و این به علت تقاضای زیادی است که در رابطه با مزه مطبوع این پرنده شکاری وجود دارد.

خاستگاه و پراکندگی

این پرنده از گونه های وحشی آفریقا میباشد. نام این پرنده را از کشور گینه که در غرب آفریقا قرار دارد گرفته است. اگر چه این پرنده بومی آفریقاست اما در قرون وسطی به اروپا آورده شد. قرنها یونانیها و رومیها این پرنده را پرورش می دهند تا به امروز که مرغ گینه در سراسر جهان گسترش یافته است. مرغ گینه سالهای زیادی است که اهلی شده است. در اویل مهاجرت اروپایی ها به قاره آمریکا، به این قاره وارد شد.

گونه ها

انواع نژادهای مرغ شاخدار به شرح زیر میباشد:

• Agelastes

(Agelastes meleagrides Weißbrust-Perlhuhn )

o مرغ شاخدار سینه سفید

  (  Agelastes nigerSchwarzperlhuhn)  مرغ شاخدار سیاه

• Numidia

(Numida meleagris Heliperlhuhn ) مرغ شاخدار کلاهدار

• Guttera

Guttera plumifera ) Schlichthauben – Perlhuhn o) مرغ کاکلی کنیایی

Guttera puchierani ) Krliuselhauben – Perlhuhn o) مرغ کاکل دار

• Acryllium

Acryllium vulturinum) Geierperlhuhn o ) مرغ کرکسی

سه گونه از این پرندگان معمولاً در جهان رایج ترند، که عبارتند از :

1.مرغ مروارید

۲. مرغ گینه سفید

٣. بنفش کم رنگ Lavender

مرغ مروارید نیز معمول ترین انواع نژادهای مرغ شاخدار بین آنهاست.

نام های رایج

مرغ فرعون، مرغ مصری، مرغ غرغره، سه سار

این پرنده حدود ۱۰-۱۵ عدد تخم می گذارد و در دمای 5/37 ودر حدود ۲۵-۲۸ روز تخمها تبدیل به جوجه می شوند.

ممکن است هرجایی روی زمین تخم بگذارند و تقریباً مانند کبوتر پرواز می کنند و جلد هم می شوند اول که شمااین پرنده راخریداری میکنیدبالهای آنرا قیچی کنید تا نتواند پرواز کند. در خانه های آپارتمانی نمی شود از این پرنده نگهداری کرد محل نگهداری آن حتما باید در باغ و فضای باز باشند.

طبقه بندی علمی

فرمانرو:           جانوران

شاخه:            طنابداران

رده:              طنابداران

راسته:          ماکیان سانان

سرده ها

• Agelastes
• مرغ شاخدار کلاه پوش
• Guttera
• Acryllium

بر طبق آمار سال ۱۹۸۳ در اروپا، تعداد 76/5 میلیون قطعه در فرانسه، 22/1 میلیون قطعه در ایتالیا، 1/3 میلیون قطعه در بلژیک و فقط یک هزار مرغ شاخدار در آلمان نگهداری می شوند. در کشورهایی مانند لهستان، چکسلواکی، مجارستان، روسیه و برخی کشورهای آسیایی نیز اقدام به نگهداری این پرنده می کنند. در یکی از موسسات پرورش مرغ شاخدار در ایتالیا در منطقه راوانا حدود چهارصد هزار قطعه مرغ شاخدار پرورش میدهند، که جوجه ­های تولید این مؤسسه را به بلژیک، فرانسه، زاین، سوئیس و دیگر کشورها صادر می کنند. گوشت این پرنده در اکثر ممالک دنیا به دو برابر قیمت گوشت مرغ به فروش می رسد، بدین جهت است که نگهداری این پرنده در آن کشورها جنبه اقتصادی پیدا کرده است. از طرفی عرضه با این قیمت به لحاظ دو برابر بودن سرعت رشد جوجه مرغهای گوشتی نسبت به مرغهای شاخدار ضروری بوده و از سوی دیگر، ضریب مصرف غذایی آنها نیز نصف جوجه مرغ های شاخدار می باشد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی