طیور مانند همه موجودات زنده قادرانددمای بدن خود را در یک محدوده دمایی نگهداری کنند. اولین ویزگی همهمی که پرورش دهنده طیور باید مد نظر قرار دهد دما سالن مرغ گوشتی است که در چند روز آغازین جوجه نقش حیاطی در زنده ماندن انهادارد. در این مقاله به تنظیم دمای مرغداری می پردازیم

حرارت

پرندگان، جانوران خونگرم هستند که می توانند دمای بدنشان را در محدوده معینی ثابت نگه دارند. دمای بدن طیور از 6/40 تا 7/41 درجه سانتی گراد متغیر است. چون طيور بطور پیوسته فعالیت عضلانی و متابولیکی دارند و این فعالیتها تولید حرارت می کنند، بنابراین باید حرارت تولید شده در بدن با حرارت دفع شده از بدن، مساوی باشد، در غیر این صورت دمای بدن پرنده بالا می رود. برای اینکه حرارت بدن دفع شود،

دما سالن مرغ گوشتی ، اندکی کمتر از دمای بدن پرنده باشد. توانایی طیور در دفع حرارت بدن، بیشتر تحت تأثیر دمای سطح پوست قرار دارد تا دمای داخلی بدن. وقتی دمای محیط کاهش پیدا می کند، مویرگهای پوست منقبض شده، جریان خون در آنها کاهش یافته و در نتیجه، دفع حرارت از بدن، تقلیل می یابد. در حالی که اگر حرارت محیط بالا برود، مویرگهای پوست منبسط می شوند و جریان خون در آنها افزایش می یابد و در نتیجه حرارت بدن، راحت تر دفع می گردد. اگر دمای محیط، به قدری بالا برود که حرارت بدن قادر به دفع از راه پوست نباشد، مکانیسم دیگری به نام « لاله زدن» فعال می گردد که طی آن هوای بیشتری در تماس با دستگاه تنفسی و ریه­ها قرار می گیرد و چون هوای وارده، رطوبت کمتری نسبت به رطوبت بدن دارد، رطوبت سطح مخاط تنفسی، تبخیر شده و سبب می گردد پرنده احساس خنکی نماید. در شرایطی که رطوبت سالن در حد متوسط باشد و دمای هوا از ۲۹ درجه سانتی گراد بالاتر رود، پرنده برای دفع حرارت بدن، شروع به له له زدن می کند. افزایش تعداد تنفس، با از دست دادن آب بدن همراه است و پرنده برای جبران آب دفع شده از بدن، آب بیشتری می نوشد و به این ترتیب، باز هم با تبخیر آب مخاط تنفسی، پرنده احساس خنکی مینماید.

وقتی با افزایش دمای محیط، درجه حرارت بدن پرنده بالا می رود، مصرف غذا کاهش پیدا می کند تا حرارت حاصل از سوخت و ساز مواد غذایی نیز کمتر شود و به این ترتیب در دمای بالای محیط و با کاهش مصرف غذا، رشد و تولید پرنده، کاهش پیدا می کند. همچنین در دمای بالا و در شرایط استرس گرمایی که اخذ غذا پایین می آید، سهم چربی جیره را باید افزایش داد تا از این طریق، انرژی بیشتری در واحد وزن جیره تأمین گردد و کاهش اشتها، آسیب کمتری به رشد و تولید پرنده وارد نماید.

در آب و هوای گرم، تحرک پرنده نیز کاهش می یابد تا فعالیت عضلانی و خوردن غذا، منجر به تولید حرارت بیشتر نشود. برای همین، در هوای گرم ، پرندگان در سطح سالن، فعالیت کمتری دارند و معمولاً مینشینند.

دمای مرغداری مناسب برای جوجه های یک روزه در حدود ۳۲ تا ۳۵ درجه سانتی گراد است و به مرور که پرها رشد می­کنند، می توان هر هفته  از دمای سالن کم کرد تا درجه حرارت محیط به دامنه ۱۳ تا ۱۶ درجه سانتی گراد برسد. به تدریج که سن پرندگان بالا می رود، دمای مطلوب محیط برای نگهداری آنها کاهش می یابد، به طوری که بهترین دما برای مرغان تخمگذار در حال تولید، حدودا ۱۲ تا ۱۳ درجه سانتیگراد می باشد. همچنین شبها که فعالیت پرندگان کاهش می یابد، نیاز به دمای بالای محیط دارند ولی روزها که تحرک و اخذ غذا بیشتر است، به حرارت محیطی کمتری احتیاج دارند. از اینرو توصیه میشود که دمای سالن پرورش طیور گوشتی بالغ، شبها در حدود  و روزها  نگه داشته شود.

جدول: دمای مناسب دمای مرغداری برای جوجه های گوشتی در سنین مختلف

در برخی مرغداری های گوشتی کشور ما، جوجه های یک روزه را زیر یک منبع حرارتی به نام « مادر مصنوعی» گرد هم می آورند و آب و دان را در خارج از محوطه گرمایشی مادر مصنوعی برای رسیدن به دمای مرغداری قرار میدهند. جوجه هایی که برای گرم کردن خود، زیر مادر مصنوعی جمع می شوند، نمی توانند به آب و دان دسترسی داشته باشند و چه بسا به همین علت می میرند. در یک مطالعه که در بخش طیور دانشگاه کمبریج انگلستان انجام شد، نشان داده شد که در گله جوجه های یک روزه گوشتی، علت اصلی مرگ و میر در چند روز اول، محرومیت از آب و غذا بوده است. این نتیجه هم در سیستم پرورش قفس و هم بستر، صادق میباشد. بنابراین تأمین حرارت مناسب به همراه آب و دان کافی، اولویت اصلی در مورد جوجه هاییک روزه گوشتی است. بر این اساس، جوجه هایی رشد اولیه خوبی خواهند داشت که فضای گرم وسیع تری در اختیار داشته باشند، تا بدون واهمه سرما، در جستجوی آب و دان، آزادانه گردش کنند. امروزه نوعی مادر مصنوعی تابشی، وجود دارد که این امکان را برای

 جوجه های یک روزه فراهم می کند که در دامنه گرم وسیع تری به سراغ آب و غذا بروند. از سوی دیگر، آب و دان باید در ظرف های متعدد و به تعداد کافی و در فواصل مناسب، در دسترس جوجه ها باشد.

در روش قدیمی گرمایش سالن برای جوجه های یک روزه، مادرهای مصنوعی را در ارتفاع یک متری از کف سالن نصب می کردند تا گرمای نسبتاً یکنواختی در سراسر سالن ایجاد شود. در روش جدید گرمایش، هدف، گرم کردن فضای بیشتری از سالن و کاستن از سرعت جریان هوا می باشد.

دمای مرغداری – دما سالن مرغ گوشتی

برای این منظور، از نوع جدید مادر مصنوعی تابشی استفاده می شود که دما سالن مرغ گوشتی آن با ترموستات قابل کنترل بوده و تنظیم ارتفاع آن، سبب راحتی استفاده می­گردد. از این نوع منبع حرارتی تابشی می توان برای بقیه دوره پرورشی نیز استفاده کرد ولی در مرغداری های کشور ما، استفاده از هیتر گازی یا چهار شاخه نفتی یا گازوئیلی رایج تر است که متأسفانه چهارشاخه با سوختن ناقص و تولید گاز منوکسید کربن و کاهش اکسیژن هوای تنفسی در سالن، مشکلات عدیده ای به وجود می آورد.

همچنین با خشک کردن هوا و کاستن رطوبت، سبب کژکاری ها و اختلالات گوناگون می شود و زمینه را برای خود خوری و کانیبالیسم فراهم می کند و چه بسا کارشناس نااگاه را به تشخیص نادرست علت این پدیده، از قبیل کمبود متیونین و پروتئین جیره سوق می دهد یا اینکه به غلط، دان را در مظان کمبود نمک یا فیبر قرار می دهد و حال آن که ریشه اصلی همنوع خواری در سطح گله، همانا خشکی هوا یا کمبود رطوبت است که از چهار شاخه نفتی یا گازوئیلی ناشی می شود. با جود این، دمیدن هوای گرم در سالن، به دلیل سادگی تجهیزات و راحتی کاربرد و هزینه نسبتاً کم، روش رایج برای گرمایش سالن در طول دوره پرورش جوجه های گوشتی به شمار می­رود.

باید توجه داشت که در کنار هدف اصلی از گرمایش سالن که بالا بردن دماست، رطوبت از حد مطلوب پایین تر نرود. همچنین باید دقت نمود که هرگونه تغییر دما ، تدریجی باشد تاگله بتواند با آن مطابقت پیدا کند و به دمای جدید، به اصطلاح « آداپته» شود. اگر تهویه سالن، ایده آل باشد، با رساندن دمای سالن به دامنه ۱۶-۱۳ درجه سانتی گراد، بهترین راندمان تولید برای طیور گوشتی در سنین سه تا نه هفتگی بدست می آید.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی