انگل ها به دو دسته تقسیم می شوند: انگل های داخلی و انگل های خارجی. انگل های داخلی شامل کرم ها و دیگر انواع هستند. کرم ها شامل کرم های گرد و کرمهای پهن می باشند. کرم های گرد و به خصوص آسکاریس در توله ها بسیار شایع هستند ولی غالباً توله ها علایم درمانگاهی آن را نشان نمی دهند. برخی از این انگل ها از مادر به توله منتقل می شوند که در این صورت سه روز پس از تولد به روده توله وارد شده و در عرض شش روز به کرم بالغ تبدیل می شوند. طول این کرم ها به ۸-۲ سانتی متر می رسد به همین دلیل توصیه می شود پس از تولد توله ها تا سن دو ماهگی هر دو هفته یکبار به همة توله ها داروی ضد انگل مناسب عليه کرم های گرد خورانیده شود. در این پست به بررسی شناخت انگل ها و داروهای ضد انگل در توله سگ می پردازیم.
انگل ها و داروهای ضد انگل
یکی از مشکلات عمدة مراکز پرورش و تکثیر سگ وجود همین انگلها و تلفات توله ها تا سن دو ماهگی است به عبارت دیگر در صورت عدم تغذیه صحیح در این دوره و همچنین عدم مصرف داروهای ضد انگل، توله ها ضعیف شده و مقاومت خود را از دست می دهند در این شرایط بروز هر نوع عامل استرس زا از جمله سردی هوا و به خصوص جدایی از مادر و سایر توله ها و یا کاهش شیر مادر یا تغذیه با غذاهایی غیر از شیر مادر با حمل و نقل و دستکاری شدن می تواند سبب بروز علایم درمانگاهی بیماری های انگلی باشد که در این سنین بسیار خطرناک و کشنده است. بنابراین توصیه د تجویز مداوم و هر دو هفته یک بار داروی مناسب است تا خطر مرگ به حداقل برسد. تجارب نگارنده نشان می دهد با شروع علایم درمانگاهی بیماری در سنین پایین که شامل افسردگی، بی حالی، عدم میل به غذا، تورم و التهاب مقعد و سستی و سردی بدن می باشد تجویز داروهای ضد انگل چندان مفید نبوده و احتمال اتلاف توله ها زیاد است ولی مراجعه به دامپزشک بسیار مفید بوده و در صورتی که سردی و سستی زیاد نباشد دامپزشک با تجویز داروهای ضد انگل و ویتامین ها و همچنین داروی ضد التهاب و داروهای ملین اقدام به درمان می کند. مصرف داروهای ملین به خصوص روغن هایی نظیر روغن زیتون و پارافین سبب می شود تا کرم های مرده موجب انسداد روده نشده و به راحتی دفع شوند.
کرم های پهن یا نواری که به سبب شکل ظاهری بدن به این نام خوانده می شوند گونه های بسیاری دارند که انواع مختلفی از آنها در سگ دیده میشوند. تخمهای رسیدة این کرم ها در درون بندهای آخر بدن قرار داشته که گاه و بیگاه همراه مدفوع از بدن دفع می شود و گاهی نیز قطعاتی از کرم های پهن ممکن است در اطراف فرج، مقعد و با موهای ناحیه دیده شود. یکی از انواع کرم های پهن اکینوکوکوس گرانولوزوس نام دارد که انگل کوچکی است و در پستانداران و از جمله انسان می تواند بیماری خطرناکی ایجاد نماید که به کیست هیداتیک معروف است. مدفوع سگهای آلوده در مراتع سبب آلودگی علوفه و سبزیجات می شود و نشخوارکنندگان از جمله گاو و گوسفند با تغذیه از این علوفه به کیست مبتلا شده و در صورت ذبح در کشتارگاه اعضاء آلوده به این کیست به عنوان ضایعات ضبط می شوند که اگر به طریق بهداشتی از بین نروند با تغذیة مجدد سگ های ولگرد از این ضایعات، چرخه تکاملی انگل کامل می شود و ادامه می یابد و به همین دلیل است که توصیه می شود در صورت تغذیه سگها از ضایعات کشتارگاهی حتماً آنها را به صورت پخته در اختیار حیوان قرار دهید.
انگل های خارجی بندپایانی هستند که در لابه لای موهای بدن و پوست می مانند و ایجاد مزاحمت می کنند. این انگل ها شامل کک ها، کنه ها، پشه ها و جربها می باشند.
کک ها از دسته حشرات بدون بال هستند که بر روی بدن سگها از خون تغذیه می کنند این حشرات اگرچه بدون بال هستند ولی قادر به جهیدن بوده و به سرعت بر روی پوست بدن حرکت می کنند. کک ها حشراتی به اندازة یک دانة کنجد بوده و تیره و سیاه هستند. این حشرات ایجاد حساسیت و آلرژی در پوست نموده و به شدت ایجاد خارش می نمایند و سگ به ناچار با کمک پنجه ها شروع به خاراندن بدن می کند که می تواند سبب ایجاد خراش و زخم شده، بدن را مستعد به بیماری نماید. حاصل خونخواری کک ها در بدن ایجاد مشکل کم خونی است که در توله ها ممکن است کشنده باشد. فصل فعالیت ککها در گرما و تابستان است و بهتر است به هنگام زایمان و قبل از آن بدن سگ ماده آبستن را از نظر وجود انگل های خارجی معاینه کرد و چنان چه کک دیده شد بدن حیوان را با پودرها و محلولهای از بین برندة کک شستشو داد و یا از پودرهایی که مخصوص گردپاشی بر روی بدن است استفاده کرد تا کک ها از بین بروند. در این موارد هم می بایست لانه نگهداری سگ را گرد پاشی و سمپاشی نمود چرا که در صورت وقوع زایمان چنانچه مادر آلوده باشد مشاهده کک روی بدن توله ها چیز دور از انتظاری نخواهد بود. در فصل گرما که احتمال آلودگی سگها زیاد است بهتر است هفته ای یک بار از پودر یا اسپری ضد کک و کنه که برای سگها ساخته شده است استفاده شود. می توان از گردن بندهای ضد کک و کنه استفاده کرد. این گردنبندها تعداد کک ها را بسیار کاهش میدهد اما نمی تواند تمام آنها را به طور کامل از بین ببرد.
شپش ها که امروزه کمتر در بدن سگها دیده می شوند سبب خارش شدید و پوسته پوسته شدن می شوند و از طریق تماس مستقیم از حیوانی به حیوان دیگر منتقل می گردند. تخم های شپش به موهای بدن چسبیده و لاروهای آن نیز در همان محل از تخم خارج می شوند. برخی از شپش ها خونخوارند و سبب کم خونی میشوند. شپش ها را می توان با سموم مناسب و یا با کمک شامپوهای ضد شپش از بین برد.
کنه ها از دیگر انگل های خارجی هستند که انواع و اندازه های مختلفی دارند و غالباً از بزرگ ترین انگل های خارجی بدن به حساب می آیند که از راه مکیدن خون تغذیه می کنند.
جربها نوعی از انگل های بندپا هستند که با چشم غیر مسلح قابل دیدن نمی باشند. این حشرات بر روی پوست نواحی مختلف بدن زندگی میکنند و می توانند عامل ایجاد گال باشند که با خارش شدید، ریزش مو، خشکی و پوسته پوسته شدن پوست نواحی مختلف مشخص می شوند.
برای مبارزه با انگل ها داروهای بسیاری وجود دارند که از مواد سمی ساخته می شوند بنابراین مصرف بی مورد و بی دلیل این داروها می تواند در بدن حیوان اثرات ناخوشایندی داشته باشد. برخی از این داروها ایجاد مسمومیت نموده ولی برخی دیگر جذب روده ای نداشته بنابراین مصرف چند برابر بیش از مقدار درمانی مشکلی برای حيوان ایجاد نمی نماید. بهترین راه جلوگیری از بیماری های انگلی آن است که هر دو ماه یک بار مقدار کمی از مدفوع تازه حیوان را در ظرف تمیزی به درمانگاه بیاورید تا توسط آزمایشات میکروسکوپی و جود انگل و تخم های آن ثابت شود. امروزه روشی که اکثر دامپزشکان توصیه می کنند آن است که به منظور پیشگیری از بیماری انگلی یا درمان، وظیفه خود بدانیم تا در سنین ۲، ۴، ۶ و ۸ هفتگی به توله ها داروی مناسب علیه کرمهای گرد بخورانیم و این دارو را در سن سه ماهگی تکرار نموده و پس از آن هر ۲ ماه یک بار داروهای انگلی مناسب جهت از بین بردن کرم های گرد و پهن مصرف نماییم و همچنین در زمان آبستنی سگ، به حیوان آبستن در طول هفته ششم آبستنی داروهای ضد کرم خورانیده و چنانچه توله ای خریداری نمودیم صرفه نظر از این که صاحب قبلی حیوان به توله دارو خورانیده یا خیر با توصیة دامپزشک نسبت به تجویز داروهای ضد انگل توجه کنیم.
لوامیزول دارویی است که از طریق مهار آنزیمی خاص سبب فلجی عضلات کرم می شود این دارو به صورت قرص های ۴۰ و ۵۰ میلی گرمی و شربت هشت میلی گرم در میلی لیتر (mg/ml 8) وجود دارد. میزان مصرف این دارو برای اغلب نماتودها (کرمهای گرد) mg/kg۵ است که می بایست بعد از ۳-۲ هفته تکرار گردد. مبندازول دارای اثر کشندگی کرم بوده و ممکن است باعث از بین رفتن تخم بسیاری از انگلها شود. این دارو به طور غیر قابل برگشت مانع از جذب گلوکز در کرمهای بالغ و لاروهای آن می شود. طیف اثر این دارو نسبتاً وسیع بوده و اصولاً ضد آسکاریس ها و برخی دیگر قابل مصرف است. این دارو به صورت قرص ۱۰۰ میلی گرمی بوده و باید به میزان mg/kg۲۲ سه روز متوالی و تکرار مجدد آن بعد از ۳-۲ هفته تجویز گردد. از آنجایی که این دارو در انسان به صورت جویدنی مصرف می شود در دامپزشکی می بایست آن را پودر نموده و همراه غذا به حیوان خورانید.
تیابندازول دارویی است که با مهار آنزیم اختصاصی کرم باعث مرگ کرم و احتمالاً لارو و تخم آن می شود. این دارو ضد التهاب، ضد درد، ضد تب و ضد قارچ خفيف می باشد. قرصهای آن به صورت ۵۰۰ میلی گرمی بوده و مقدار مصرف آن 50 mg/kg در سه روز متوالی و تکرار آن ۴-۳ هفته بعد می باشد.
پیپرازین، داروی دیگری است که سبب فلجی و دفع کرم می گردد. این دارو را به طور اختصاصی در مورد آسکاریس ها می توان به کار برد. اشکال دارویی آن شامل قرص ۵۰۰ میلی گرمی و شربت ml ۵ mg/ ۵۸۳ می باشد. مقدار مصرف دارو 110mg/kg است و می بایست بعد از سه هفته تکرار شود.
نیکلوزماید عليه اكثر کرم های پهن به استثناء اکینوکوکوس مؤثر می باشد و مقدار قابل توصیة آن 10mg/kg می باشد.
درونسیت (پرازی کوانتل) احتمالاً موجب فلج شدن عضلات کرم و در نتیجه دفع آن می گردد. این دارو بر روی اکثر کرم های پهن و به خصوص اکینوکوکوس مؤثر می باشد. قرص های این دارو ۵۰ میلی گرمی بوده و آن را می توان با مقدار 5mg/kg و یا یک قرص به ازاء هر ۱۰ کیلو وزن زندة حیوان به کار برد.
آیورمکتین داروی ضد انگل مناسبی است که به صورت تزریق زیرجلدی مصرف می شود و مقدار مصرف آن به ازای هر ۵۰ کیلوگرم وزن دام یک سیسی می باشد این دارو قادر است علاوه بر انگل های داخلی کلیه انگلهای خارجی را نیز از بین ببرد. آیورمکتین روی کرمهای پهن مؤثر نمی باشد.
این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی
نظرات کاربران
2:27:55 AM