مدیریت گله های غار و قوغاز قبل از شروع دوره تخگذاری برای افزایش بهره وری در این فرایند امری ضروری و لازم می باشد . در این مقاله به کار هایی که باعث افزایش سطح باروریی و افزایش تخم گذاری قوغاز و تخم گذاری غاز می شود و بررسی جیره غاز و جیره قوغاز میپردازیم و اصل اساسی در تغذیه گله های غاز و قوغاز در طول دوره پیش از شروع تخم گذاری را بررسی می کنیم.

دوره پیش از تخم گذاری

بعد از اینکه غازها و قوغاز های مادر انتخاب شدند تا زمانی که به یک گله جداگانه منتقل شوند ممکن است به مدت ۲ ماه قبل از شروع تخم گذاری همراه سایر غازها نگهداری شوند.
مدتی قبل از شروع تولید مثل، بایستی گله جداگانه ای برای غازهای پولت تشکیل شود زیرا این کار باعث افزایش سطح باروری می شود؛ هر چند در بعضی موارد تشکیل گله درست پیش از دوره تخمگذاری تعداد بیشتری جوجه تولید کرده است.
ظاهرا اکثر مشکلات در گله هایی اتفاق می افتد که از آنها به منظور تولید نتاج تلاقی شده (هیبرید) استفاده میشود، مخصوصاً زمانی که خصوصیات فیزیکی والدین خیلی متفاوت باشند؛ به عنوان مثال آمیزش غازهای با بال و پر سفید با غازهای با بال و پر خاکستری رنگ چنین مشکلی را می تواند داشته باشد. تشکیل گله تولیدمثلی درست قبل از شروع تخم گذاری می تواند سبب ایجاد جنگ و نزاع، کاهش عملکرد و افزایش مرگ ومیر شود؛ به خاطر این مسائل تشکیل گله ۲ یا ۳ ماه قبل از شروع تخم گذاری رضایت بخش است.

به طور کلی کنترل دقیق رفتار پرندگانی که در طول چند هفته اول به صورت گله ای زندگی می کنند، ضروری است. بایستی متذکر شد که اگر چه غاز  و قوغاز وحشی به طور طبیعی مونو گامی (آمیزش غاز ماده تنها با یک غاز نر) است، ولی غاز اهلی حیوانی پلی گامی می باشد. بنابراین جهت اطمینان از باروری بالا باید تقریباً به ازای هر غاز نر 4 غاز ماده نگهداری شود. هدف از تشکیل گله در واقع تثبیت ساختار اجتماعی گله است تا همه غازها به طور منظم جفتگیری کنند و به همین خاطر گروه های تولیدمثلی باید قبل از فصل جفت گیری وارد گله شوند. پس از این که تولید تثبیت شد، آنگاه غازها  و قوغاز تا آخر عمر زندگی تولیدمثلی خود را بصورت گله ای در کنار هم حفظ می­کنند.

در صورتی که تعداد غازها در گله مادر کافی باشد توصیه می شود گله را بر حسب سال تخم گذاری به چهار گروه ( با فرض اینکه غازها و قوغاز به مدت چهار دوره تخم گذاری نگهداری شوند) تقسیم بندی کرد. در این صورت چهار گروه غاز که به ترتیب در اولین، دومین، سومین و چهارمین سال تخم گذاری می باشند بدست خواهد آمد. این کار اجازه میدهد که هر سال ۲۵ درصد گله با نسل جدید جایگزین شود. این عمل همچنین یک روش مطلوب برای متعادل کردن تعداد کل جوجه غاز و قوغاز تولید شده در هر سال است چنانکه زاد و ولد غازها در سال دوم و سوم زندگی­شان بیشتر باشد. و گله های کوچک غازها در روستاها ممکن است بیش از یک یا دو غاز نرو ۱۰-۴ غاز ماده نداشته باشند و توصیه معمول برای افزایش چنین گله ای و تثبیت آن جایگزین کردن غازهای جدید با غازهای مسن و قدیمی می باشد. با این وجود، جایگزینی با ماده غازها در گله های کوچک امکان پذیر نبوده و غاز ماده جدید را می توان به جای غاز ماده قبلی که می میرد و یا حذف می شود جایگزین کرد، در این مورد برای اینکه بتوان باروری تخمهای غاز جدیدالورود را آزمایش کرد، شناسایی آنها مهم بوده و باید مشخص گردد که آیا غاز نر با غازهای ماده جدیدالورود جفتگیری کرده است یا نه؟ وقتی غازهای نر گله جایگزین می شوند تعویض همزمان همه غازهای نر حداقل ۲ ماه قبل از فصل جفت گیری ضروری است. اگر لازم باشد غازها به دو گله تقسیم شوند؛ یکی از گله ها با غازهای نر قبلی و دیگری با غازهای نر جدید نگهداری میشوند.

مدیریت گله غاز های مادر 

مدیریت گله غازهای مادر شبیه مدیریت غاز های گوشتی است و سیستم مدیریتی جامع و متمركز آنها شامل مدیریت تغذیه در دوره رشد و پیش از تخم گذاری می باشد؛ اگر چه بعضی مواقع برای اطمینان از عدم تجمع چربی در غازهای گله مادر، نیاز به سطح بالایی از محدودیت غذایی در دوره رشد هست.

نتایج برخی از پژوهش های اخیر نشان می دهد که مدیریت تغذیه ای گله های غاز و قوغاز مادر ۳-۲ ماه قبل از دوره تخم گذاری؛ تاثیر زیادی بر تعداد جوجه غازهای تولید شده به ازای هر یک از غازهای ماده داشته و چنین عملی در گله های غازی که در سال اول تخم گذاری و یا سه سال بعدی تولید هستند از اهمیت یکسانی برخوردار است.

اصل اساسی در تغذیه گله های غاز و قوغاز در طول دوره پیش از شروع تخم گذاری، کنترل وزن بدن آنها می باشد. توصیه عمومی این است که وزن بدن غازها در ۲ ماه قبل از شروع تخم گذاری بایستی معادل ۸۵-۸۰ درصد وزن بدن آنها در سن بلوغ باشد که با ایجاد محدودیت غذایی در طول دوره رشد می توان وزن بدن مورد انتظار را به دست آورد. مقدار خوراک گله ۲ ماه قبل از تخم گذاری افزایش داده می شود به طوری که غازها و قوغاز  5/1ماه قبل از تخم­گذاری ۹۰ درصد و یک ماه قبل از تخم گذاری ۱۰۰ درصد وزن بدن در هنگام بلوغ را کسب کنند. این افزایش وزن را می توان از طریق افزایش مقدار جیره غذایی دوره نگهداری یا تغییر جیره غذایی به دست آورد.

زمانی که غازها در دوره نگهداری، جیره محدود دریافت کنند دو نکته باید مورد توجه گیرد معمولاً غازهایی که به نخستین دوره تخم گذاریشان نزدیک می شوند در سن ۹ الی ۱۲ هفتگی به یک جیره تولید منتقل می شوند در حالی که در پایان دوره تخم گذاری وقتی که سیکل تخم گذاری آنها در حال اتمام است باید جیره آنها از تولید به نگهداری تغییر داده شود.

چندین روش برای نگهداری غاز با تامین سطح مناسبی از خوراک مصرفی در طول دوره نگهداری وجود دارد اما در تمام موارد، وزن بدن باید بطور دقیق کنترل شود.

در روش اول، یک جیره نگهداری به عنوان غذای کامل به غاز داده می شود. این جیره غذایی معمولاً دارای ۱۴-۱۲ درصد پروتئین و ۳۶۰۰-۲۳۰۰ کیلوکالری انرژی قابل متابولیسم در یک کیلوگرم است. این جیره می تواند همراه با چرا در مرتع یا به صورت تنهایی تغذیه شود. در هر دو مورد باید محدودیت غذایی اعمال شود تا از مصرف بیش از حد جلوگیری گردد. جهت انجام محدودیت غذایی به ازای هر غاز، روزانه ۲۰۰-۱۰۰ گرم جیره غذایی مخصوص دوره نگهداری اختصاص دادهمی شود. هدف، جلوگیری از تغییر ناگهانی در وزن بدن و رساندن تدریجی وزن بدن غازها به ۸۵-۸۰ درصد وزن بلوغ آنها در طول دو ماه قبل از شروع فصل تخم گذاری می باشد.

روش دوم، جایگزین کردن جیره نگهداری با مخلوطی از دانه غلات یایک غله در دسترس میباشد. در این روش توصیه اکید این است که غازها علاوه بر دانه غله به مرتع هم دسترسی داشته باشند زیرا یک جیره با دانه غلات محدود ممکن است از لحاظ بعضی آمینواسیدها ، ویتامین ها و یا مواد معدنی کمبود داشته باشد که علوفه مصرف شده از مرتع بطور طبیعی این کمبودها را جبران خواهد کرد. مقدار دانه غله مصرفی به وزن بدن بستگی دارد. اگر رشد علوفه در زمستان، پائیز یا دوره خشکی کند یا متوقف شده باشد غذای غازها را می توان با علوفه با کیفیت خوب از قبیل علف خشک ، سیلاژ و ریشه گیاهان که قبلا ذخیره شده است ، تأمین کرد.

سومین روش، اعمال محدودیت غذایی تغذیه با علوفه با کیفیت در جیره قوغاز خوب است. در این روش تمام مواد مغذی مورد نیاز غازها در طول دوره نگهداری تنها از مرتع تأمین می شود، با این حال وزن بدن پرنده ها بایستی باز هم کنترل شود. در صورتی که وزن بدن غازها کمتر باشد و در ۲ ماه قبل از دوره تخم گذاری زیر ۸۵-۸۰ درصد وزن بلوغ باشد، بایستی غازها از یک مکمل کنسانتره، باقیمانده آشپزخانه یا دیگر منابع انرژی در دسترس تغذیه کنند که بایستی خاطر نشان کرد عموماً تحت این شرایط، انرژی فاکتور محدود کننده به حساب می آید.

در جدول ۱ نتایج استفاده از سطوح مختلف محدودیت غذایی در جیره قوغاز در یک دوره ۲ ماهه تا هنگامی که ۲۰ درصد گله شروع به تخم گذاری کنند را نشان میدهد. تغذیه محدود در طول این دوره (پیش از تخم گذاری) تا سطح محدودیت غذایی متوسط (۷۰۰ کیلوکالری انرژی قابل متابولیسم در روز به ازای هر پرنده) تاثیر جزئی نشان می­داد اما کاهش معنی داری در تولید تخم دوره بعدی نداشت. با این حال محدودیت غذایی سبب افزایش معنی­ دار در درصد باروری و افزایش جوجه غاز تولیدی به ازای هر غاز ماده می شود. سایر محققین همچنین نتیجه گرفته ­اند که افزایش وزن بدن 2/1 – 1کیلوگرمی به ازای هر پرنده در طول این دوره دو ماهه مطلوب است. این نتایج برای نخستین سال تولید غازها همانند سایر دوره های تخم گذاری است.

در آزمایش دیگری برای بررسی محدودیت غذایی در جیره غاز  در طول چهار دوره تخم گذاری غاز و قوغاز ، جیره غذایی حاوی ۷۵۰ کیلوکالری انرژی قابل متابولیسم در روز به ازای هر پرنده استفاده گردید که منجر به کاهش جزئی در تولید تخمها شد اما در باروری تخم ها افزایش نشان داده شد. برای اینکه تعداد جوجه غاز تولید شده با اعمال برنامه محدودیت غذایی بیشتر باشد پیشنهاد بر این است که چون احتياجات غذایی غازهای نر در مقایسه با غازهای ماده، همانند اکثر گونه های طیور متفاوت باشد لذالازم است از جیره غذایی مخصوصی برای نرها استفاده شود. این امر بدان معنی است که بررسی اثرات سیستم های مختلف تغذیه بر روی جنس نر و ماده در غاز در دوره قبل از تخم گذاری می تواند ایک موضوع تحقیقاتی مهم در آینده باشد.

جدول ۱- اثر سطوح مختلف محدودیت غذایی بر عملکرد تولید مثلی غاز و قوغاز در دوره پیش از تخم گذاری

جیره تولید مورد استفاده شامل: ۲۲۱۶ کیلوکالری انرژی متابولیسم در کیلوگرم ، 6/17 درصد پروتئین خام، 73/0 درصد لیزین، 71 / 0 درصد اسیدهای آمینه گوگرددار، 36/3 درصد کلسيم و 68/0درصد فسفر قابل دسترس می­باشد. غازهایی که محدودیت غذایی برای آنها اعمال نشد به صورت آزاد به جیره غذایی دسترسی داشتند، در حالی که در محدودیت غذایی ملایم میزان انرژی متابولیسم جیره ۱۰۰۰ و سپس ۷۵۰ کیلوکالری به ازای هر پرنده در روز بود و در محدودیت غذایی متوسط انرژی متابولیسم جیره به میزان ۷۰۰ کیلوکالری به ازای هر پرنده در روز بود و در محدودیت غذایی شدید میزان انرژی متابولیسم جیره ۵۲۰ و سپس ۶۰۰ کیلو کالری به ازای هرپرنده در روز بود. ارقام نشان داده شده در جدول یک برای کلیه صفات حاصل از نتایج بدست آمده در دو آزمایش است.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی