یکی از روشهای تأمین جیره مرغ و خروس لاری ، جیره های تجاری است. این جیره ها توسط متخصصین تغذیه فرموله شده و در کارخانجات پیشرفته مخلوط می شوند و سطح مناسبی از مواد مغذی را برای پرندگان با سنین مختلف تأمین می کنند. جیره مرغ ها برای سنین وضعیت تولید مختلف به صورت جداگانه فرموله می شود. برای مثال جیره «آغازین» به جوجه هام تازه متولدشده تا سن چند هفتگی داده می شود. جیره های «رشد» و «توسعه» نیز به پرندگان و حال رشد داده می شود در حالی که «جیره تخمگذار» یا «جيره مرغ مادر» به مرغهایی داده میشود که در حال تخمگذاری هستند. مواد خوراکی بکار رفته در این جیره ها یکسان است ولی نسبت آنها متفاوت است تا نیاز واقعی هر دسته از طيور تأمین شود. در ادامه برخی قوائد عمومی تغذیه برای بدست آوردن مرغهای سالم و بارور را ذکر می کنیم.
دوره بندی جیره طیور
هر یک از جیره مرغ و خروس لاری در بازار با برچسب مخصوص عرضه می شود که اطلاعاتی در مورد مواد خوراکی بکار رفته و مواد مغذی آن میدهد. لازم به ذکر که برای تولید تخم مناسب لازم است از همان ابتدا جیره های غذایی مناسب به پرندگان داده شود. طیور مورد نظر چه از نوع بانتام یا بزرگ، با تخم سفید یا قهوه ای و … نیاز به پروتئین، کربوهیدرات، چربی، الیاف و ویتامین تقریباً یکسانی دارند. بنابراین تمامی مرغ و خروسهای موجود در واحد ما از نظر بدست آوردن مواد مغذی مناسب متکی به ما و علم و لیاقت ما هستند.
جیره آغازین
جیره مرغ و خروس لاری مخصوص جوجه های تازه متولد شده تا حدود ۶ هفتگی است که موجب رشد سریع آنها میشود. این جیره دارای ۱۸ تا ۲۰ درصد پروتئین است. البته لازم نیست جیره آغازین جوجه گوشتی به جوجه های جوان تیپ تخمی یا خروسهای جنگی داده شود.
جیره آغازین جوجه های گوشتی برای تسریع رشد آنها دارای ۲۳ درصد پروتئین است. چنین جیرهای گران است. غذای جوجه ها اغلب به صورت آزاد در اختیارشان قرار میگیرد و یا هر ۳ تا ۴ ساعت به آنها داده می شود. مولتی ویتامین مناسب از طریق آب شرب آنها همیشه در دسترس شان باشد. ظروف آبخوری هر روز و ترجیحاً دو یا سه بار در روز تمیز شده و محلول ویتامین یا ویتامین الکترولیت با غلظت مناسب در آن ریخته می شود.
در روزهای اولیه، مصرف ویتامین های محلول در چربی AD3E که بصورت تجاری در بازار وجود دارد برای تقویت سیستم اسکلتی جوجه ها مفید است. این مخلوط صورت قابل حل در آب تهیه شده و می توان با توجه به دستورالعمل مندرج در بروشور دارو و بر حسب مقدار به ازای هر جوجه یا هر کیلوگرم وزن بدن آنها در آب شرب مصرفی آنها بکار برد.
بهتر است جیره آغازین جوجه ها با استفاده از بهترین و قابل هضم ترین منابع خوراکی، از جمله پودر ماهی تأمین شود تا جوجه ها شروع خوبی داشته باشند. همواره شروع خوب جوجه ها، در دوره های بعد نتایج بهتری به دنبال دارد. به همین دلیل مصرف منابع مولتی ویتامین مناسب (حاوی ویتامین های محلول در آب و محلول در چربی) از طریق دان و آب و نیز مصرف سبزی و کاهو و خرده میوه همچون سیب و امثال آن در جیره جوجه های جوان از اهمیت خاصی برخوردار است.
برخی خروس بازهای ایرانی در روزهای اولیه از تخم مرغ آب پز و برنج دم کرده و دانه ها خیسانده استفاده میکنند.
جیره رشد و توسعه
جوجه ها از سن ۶ هفتگی از جيره رشد حاوی ۱۵ تا ۱۶ درصد پروتئین خام استفاده میکنند که برای رشد مناسب آنها تا مرحله بلوغ جنسی مناسب است. در سن ۱۴ هفتگی می توان جیره رشد را تغییر داده و به جای آن جیره توسعه را بکار برد. پروتئین خام جیره توسعه کمتر از جیره رشد (۱۴ تا ۱۵ درصد) است و برای آماده سازی مرغ های جوان برای تولید تخم طراحی می شود.
در بسیاری موارد به جای دو جیره مجزای رشد و توسعه، می توان از سن ۶ هفتگی تا شروع دوره تولید تخم از یک جیره استفاده کرد که پروتیئن خام آن در حد میانه دو جیره فوق است. در این دوره غذای مصرفی جوجه ها دو بار در روز داده میشود. لازم است به مقدار مصرف هر وعده جوجه ها توجه شود و مقدار غذای تخصیص یافته هر جوجه (و تمامی آنها) به دقت تعیین شده و در اختیار آنها قرار گیرد و هم در عرض نیم ساعت هیچ غذایی در دانخوری ها یا روی زمین باقی نماند.
در این صورت هم غذا سریع تمام نمی شود که نشانه گرسنه باقی ماندن جوجه ها است و هم غذای اضافی باقی نمیماند که موجب حیف و میل و آلودگی بقایای غذا شود. غذای مصرفی یکی از روشهای ایجاد ارتباط با خروسها و مجبور کردن آنها به تکیه بر انسان و تبعیت است که بعدها تبدیل به یکی از ارکان تربیت و آماده سازی آنها میشود.
جیره های دوره رشد به صورت آردی، کرامبل و یا پلت فراهم می شود. کارخانجات دان سازی نام های متفاوتی برای جیره های غذایی تهیه شده در کارخانه خود استفاده می کنند. لازم است برای فروشنده دان توضیح دهید که دان مورد نیاز شما چه مقدار پروتئین داشته باشد. چنین جیرهای اغلب به عنوان جیره رشد پولتها بکار میرود و در زمان پرریزی نیز مصرف می شود.
جیره های اولیه از نوع کرامبل تهیه می شود. پس از آن بهتر است جیره بصورت پلت شده فراهم شود. جیره های پلت شده گران هستند و به ازای هر کیلوگرم آن باید مبلغ اضافی قابل توجهی پرداخت. با در نظر گرفتن مزایای قابل توجه جیره پلت شده در مقایسه با جیره آردی از نظر سهولت خرید و عرضه، کاهش خطر بیماریها و افزایش قابلیت هضم جيره (به دلیل اعمال حرارت) و … می توان از جیره آردی استفاده کرد.
جیره تخمگذار و مادر
وقتی پولتهای در حال رشد و توسعه به تخم آمدند، جیره آنها تغییر کرده و از جیره تخمگذاری یا جیره مادر استفاده می کنند. جیره تخمگذار حدود ۱۶ درصد پروتئین و مقدار نسبتاً زیادی کربنات کلسیم برای حمایت از نیاز تولید پوسته تخم دارد. در سن حدود 2۰ هفتگی و به عبارت بهتر وقتی اولین تخم توسط مرغ یا گله هم سن و سال گذاشته شد، جیره آنها را عوض می کنند.
گله های مادر نیز تخم می گذارند ولی لازم است تخم آنها دارای مواد مغذی کامل تری باشد زیرا تخم بارور آنها تبدیل به جوجه می شود. این جیره دارای پروتئین، ویتامین و الکترولیت بیشتری است که مصروف رشد و توسعه جنین و نیز کمک به جوجه برای شکستن پوسته و تولد می شود.
این جیرهها گران هستند و مصرف آنها برای تعداد اندک مرغ و خروس جنگی از نظر حفظ قابلیت جوجه درآوری تخم ها چندان ضروری نیست. جیره تخمگذار و مادر حاوی کربنات کلسیم یا پودر صدف است. در برخی گله های پر تولید مرغ های تخمگذار به مقدار بیشتری کلسیم نیاز دارند که به صورت کربنات کلسیم و بویژه پوسته صدف در اختیار آنها قرار می گیرد ولو جیره غذایی آنها از نظر کلسيم كامل باشد.
نیاز به پوسته صدف بستگی به کیفیت پوست دارد. در صورت گذاشته شدن تخم های با پوسته نازک که به سادگی می شکنند یا پوسته های زبر و خشن، از پوسته صدف استفاده می شود تا قدرت و کیفت پوسته افزایش یابد. مصرف پوست صدف در ظروف جداگانه و با مصرف اختیاری است. استفاده از مکمل ویتامین و مصرف سبزیجاتی از قبیل کاهو و یا دسترسی به مرتع برای مرغ های مادر مناسب است.
جیره های غنی شده
اغلب جیره های آغازین تجاری دارای موادی هستند که به طور مستقیم بمنظور تأمین مواد مغذی در جیره مرغ و خروس لاری بکار نمی روند و اغلب از نوع مواد دارویی می باشند. این داروها در جیرههای رشد و توسعه و یا تخمگذاری کمتر است. جیره های حاوی مواد دارویی برچسب مخصوصی دارند که اطلاعات مربوط به دارو و نیز زمان عدم مصرف آنها قبل از مصرف محصولاتی چون تخم مرغ و گوشت آنها ذکر شده است.
کوکسیدوستات ها در جیره جوجه های گوشتی و مرغ های جوان بکار می روند تا از ابتلا آنها به بیماری های روده ای کوکسیدی جلوگیری کنند. آنتی بیوتیک ها برای تحریک رشد و بهبود ضریب تبدیل غذایی آنها بکار می رود. در صورت وجود آنتیبیوتیک و کوکسیدیواستات در جیره طيور لازم است به برچسب الصاق شده بر روی بسته بندی مواد توجه کافی شود و مدت زمان حذف آنها از جیره غذایی بدقت رعایت گردد.
در برخی کشورها برای ترغیب رشد طیور، هورمونها نیز به برخی جیره ها افزوده می شود. آنتی اکسیدان ها برای جلوگیری از فساد چربی جیره و جلوگیری از تخریب مواد مغذی در اثر فساد اکسیداتیو چربیها بکار می روند. مواد پلت چسبان برای بهبود بافت و استحکام دان پلت شده بکار می روند. این مواد اغلب در دوره های رشد، توسعه و حتی دوره تخمگذاری به مرغها داده میشود.
تغذیه دانه ها
مرغ خانگی از چنگ زدن به خاک و به هم زدن بستر یا خاک و یافتن دانهها، سبزیجات، سنگریزه و حشرات خوششان می آید. تدارک مواد دانه ای، رفتار چنگزنی را در آنها تقویت می کند. این رفتار هم نوعی تمرین و هم نوعی سرگرمی است. دانه ها و مواد چنگزنی به صورت شکسته، غلطک شده و یا دانه درسته ذرت، یولاف یا گندم بکار می رود که بسته به نوع دانه، دارای پروتئین کم و انرژی و الیاف بالایی هستند.
مصرف این دانه ها موجب رقیق شدن غلظت برخی مواد مغذی در کل جیره مصرفی روزانه جوجه ها می شود بنابراین مصرف دانه های چنگ زنی در موارد نادر بکار رفته و در مرغ های مادر اساساً بکار نمی رود. وقتی از دانه ها برای چنگزنی استفاده می شود لازم است مقداری سنگریزه غیر قابل حل نیز برای آنها تأمین شود تا بتوانند آنها را در سنگدان خود آسیاب کنند.
در صورتی که مرغ ها به خاک طبیعی دسترسی داشته باشند خود به مقدار کافی سنگریزه بدست می آورند ولی نگهداری آنها روی کف های سیمانی مستلزم تأمین علیحده آن است. لازم به ذکر که پوسته صدف جایگزین سنگریزه ها نمی شود زیرا خیلی نرم است و در فرایند آسیاب کارایی ندارد.
نظرات کاربران
2:27:55 AM