پرولاپس یا فتق کلواک ممکن است در لاک پشت های نر و ماده و در همه سنین اتفاق بیفتد. کلواک ممکن است به طور طبیعی به هنگام جابه جایی حیوان، نزدیکی جنسی، تخلیه ادرار و مدفوع تا حدی نمایان شود. اما در پرولاپس، این اندام به طور محدود یا گسترده از جای خود خارج می­شود و گاهی اندام های دیگری مثل اویدوكت یا مثانه را همراه خود به خارج از بدن می کشاند. در این مقاله به بررسی بیماری پرولاپس کلواک لاکپشت و باقی ماندن تخم در بدن لاکپشت می پردازیم.

بیماری پرولاپس کلواک لاکپشت

مهمترین عوامل مستعد کننده یا به وجود آورنده بیماری پرولاپس کلواک لاکپشت عبارتند از :

چاقی

سخت زایی

 رشد تومورها

 کمبود کلسیم

انگل های گوارشی

 فعالیت جنسی بیش از حد

 سنگ­ها و عفونت های ادراری

 وارد شدن تخم به درون مثانه

 بهداشت ضعیف در محل زندگی

 عفونت آلت تناسلی یا مجروح شدن آن

 سالپنژیت – باقی ماندن تخم در اویدوکت

 اسهال طولانی و عفونت های شدید دستگاه گوارش

 جدا کردن اجباری حیوانات نر و ماده در هنگام جفتگیری

 اشغال شدن فضای کلواک توسط تخم، کیست، سنگ های ادراری و مدفوع

هنگامی که صاحب حیوان با دامپزشک تماس می گیرد و در مورد بیرون زدگی یا پرولاپس از او کمک می خواهد یک نکته مهم هدایت مناسب او برای انتقال حیوان به درمانگاه است. باید به او تذکر داد که بدن حیوان و اندام پرولاپس کرده را در یک پارچه تمیز بپیچد و به درمانگاه انتقال دهد تا از آسیب دیدن اندام فتق کرده و پیچیدگی بیشتر اوضاع جلوگیری شود.

بهتر است برای کار کردن با حیوانی که دچار بیماری پرولاپس کلواک لاکپشت شده است از داروهای آرام بخش استفاده کرد تا بتوان به شکل مناسبی اندام بیرون زده و شدت آسیب را مورد بررسی قرار داد. محل پرولاپس و اندام بیرون زده باید توسط سرم فیزیولوژی ولرم شسته شود. اگر مثانه دچار پرولاپس شده است باید ابتدا ادرار داخل آن را تخلیه کرد. دامپزشک باید بررسی دقیقی در مورد وجود بافت­های نکروتیک به عمل آورد. گاهی لازم می شود تا آلت تناسلی یا اویدو کت را قطع کرد. کلواک، بعد از پاکسازی و برداشت بافت­های اضافه به جای خود برگردانده می شود. استفاده از مواد لغزاننده یا آنتی بیوتیک های روغنی کمک خوبی برای برگرداندن کلواک به جای خود است. سپس چند بخیه سرکیسه ای به دور مقعد زده می شود تا از پرولاپس دوباره جلوگیری شود. در بسیاری از موارد بیماران به سرعت بهبود پیدا می کنند.

سنگ های ادراری

سنگ­های دستگاه ادراری در لاک پشت های گیاه خوار بیشتر مشاهده می شوند که در میان نژادهای مختلف لاک پشت، نژاد مهمیزدار آفریقایی بیشترین استعداد نسبت به این بیماری را دارد. بیشتر سنگ­های ادراری در لاک پشت ها از جنس اسید اوریک هستند. علت اصلی شکل گیری این سنگ ها دهیدراتاسیون طولانی با عوارض خواب زمستانی است.

سنگ های ادراری در بسیاری مواقع نشانه بالینی خاصی ندارند و هنگامی که به هر دلیل از حیوان عکس رادیولوژی گرفته می­شود، کشف می شوند. این سنگ ها اغلب در قسمت کلواک به دام می افتند و همان جا باقی می مانند. در صورتی که سنگ­ها باعث انسداد مثانه و کلواک شوند حیوان بسیار بی قرار می شود و تلاش می کند تا با زور و فشار ادرار خود را خارج کند در موارد حاد، انسداد مجرای ادرار می­تواند به نارسایی کلیوی و مرگ حيوان منجر شود. در لاک پشت های بزرگ ممکن است با وارد کردن انگشت به داخل كلواک سنگ را لمس کرد. در لاک پشت های کوچک می توان این کار را با یک پروب نوک گرد انجام داد. باید توجه کرد موقع معاینه سنگ را به داخل بدن هل نداد چون اوضاع را بدتر می کند.

در صورتی امکان سونوگرافی وجود داشته باشد، می توان سنگ را به صورت یک جسم رادیولوسنت مشاهده کرد. در همان حال در لاک پشت های ماده باید توجه کرد که تخم­های موجود در اویدوکت با سنگ های ادراری اشتباه گرفته نشوند.

در هنگام روبه رو شدن با چنین بیماری باید به شرایط نگهداری حیوان و زمان خواب زمستانی توجه داشت. برای درمان لازم است تا به هر شکل ممکن مصرف آب را بالا برد. حتی مرطوب کردن غذای مصرفی می تواند به درمان کمک کند. لازم است روزانه دو بار لاک پشت را در آب گرم حمام داد تا با جذب آب از راه کلواک دفع سنگ ساده تر شود. اگر سنگ در کلواک گیر کرده باشد می توان بعد از تجویز داروی آرام بخش آن را تخلیه کرد ولی اگر مثانه دچار انسداد شده باشد ممکن است به جراحی نیاز باشد. پیشگیری از این بیماری با رعایت اصول نگهداری و فراهم کردن منبع مناسب آب چه برای نوشیدن و چه برای حمام گرفتن به سادگی ممکن است. باید جیره غذایی مناسب و سازگار با نژاد لاک پشت در اختیار او قرار داده شود.

سخت زایی و باقی ماندن تخم در بدن

باقی ماندن تخم ها در بدن و ناتوانی لاک پشت در دفع آنها از جمله مشکلاتی است که ممکن است هیچ نشانه بالینی نداشته باشد و دامپزشک در هنگام رادیولوژی متوجه آن شود. گاهی نیز به دلیل وخامت اوضاع، حیوان با نشانه هایی مانند بی اشتهایی، بی قراری یا بی حالی به درمانگاه آورده می شود و بر اساس تاریخچه یا هنگام معاینه به وجود مشکل پی برده می شود. گاهی لاک پشت در محل زندگی خود چندین گودال حفر می کند بدون اینکه تخمگذاری انجام دهد. به عبارتی حیوان قادر نیست روند تخمگذاری را کامل کند.

ممکن است بتوان به هنگام معاینه حیوان تخم ها را در محوطه سلومیک لمس کرد. این کار با لمس پوست در ناحیه گودی جلوی ران امکان پذیر است. برای معاینه باید سر لاک پشت به سمت بالا قرار بگیرد و بدن او را به آرامی به چپ و راست حرکت داد تا با جابه جا شدن تخم­ها بتوان از وجود آنها آگاه شد. نباید هنگام ملامسه فشار زیادی به بدن لاک پشت وارد کرد چون ممکن است باعث شکستن تخم ها شود و اوضاع را بدتر کند. استفاده از این روش تنها در لاک پشت­های کوچک ممکن است و هرگز نباید از آن در لاک پشت های بزرگ استفاده کرد چون ممکن است باعث آسیب جدی به دامپزشک شود. در همان حال، این روش نمی تواند تخمین درستی از تعداد تخم های موجود به دست بدهد.

گاهی نیز می توان تخم­های وارد شده به کلواک یا مقعد را لمس یا مشاهده کرد. بهترین راه تشخیص، رادیوگرافی است. با عکسبرداری می توان از محل قرارگیری و تعداد تخم ها آگاه شد. اگر پوسته تخم­ها بسیار ضخیم باشد نشان از باقی ماندن آنها در داخل بدن برای مدت بسیار طولانی است. با عکسبرداری می­توان از سلامت یا شکستگی تخمها نیز آگاه شد.

برای درمان بیماری لازم است به وضعیت عمومی لاک پشت توجه کرد. اگر حال عمومی حیوان خوب باشد در بسیاری از مواقع فراهم کردن امکانات لازم برای تخمگذاری کفایت می کند و لاک پشت طی ۱۰ تا ۱۵ روز تخمگذاری خود را انجام می دهد چرا که در بسیاری از موارد نبودن محیط مناسب برای تخمگذاری عامل اصلی پدید آمدن این مشکل است.

تجویز بروگلوکونات کلسیم به میزان ۴۰۰ میلی گرم به ازای هر کیلو وزن بدن به صورت خوراکی کمک بزرگی برای اصلاح وضعیت بیمار است. اگر داروی خوراکی در دسترس نباشد می توان از گلوکونات کلسیم با دوز ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم / کیلو به صورت داخل ماهیچه ای استفاده کرد. تزریق اکسی توسین با دوز ۵ واحد /کیلو هر ۳ تا ۱۲ ساعت یک بار و البته چند ساعت بعد از مصرف کلسیم می تواند به خروج تخم­ها کمک کند. اگر با اجرای این دستورات روزانه ۱ تا ۲ تخم دفع شوند، باید درمان را برای چند روز دیگر ادامه داد تا همه تخم­ها از بدن خارج شوند ولی اگر ۲ تا ۳ روز بعد از اجرای این دستورات هیچ تخمی از بدن خارج نشد نشان از این است که درمان دارویی جواب نمی دهد و ممکن است جراحی تنها راه علاج باشد. این امر به خصوص هنگامی که وضع عمومی حیوان رو به وخامت باشد غیرقابل اجتناب است.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی