نگاه کلی به بیماریهای کبوتر و عوامل اصلی ایجادکننده آن

یک کبوتر سالم و سرحال آرامش دارد، درجه حرارت بدنش مناسب است، نبضش منظم می زند و ظاهری کاملاً طبیعی دارد. اما کبوتر بیمار ظاهری افسرده و بی حال دارد، از دیگر كبوترها گوشه گیری می کند، اشتهایش کم می شود، حالت مدفوع و ادرارش طبیعی نیست و نبض و تنفس آن با حالت عادی متفاوت است. البته در تمام حیوانات و نیز انسان، در حالت بیماری تغییراتی در وضع ظاهری و حالات فرد بیمار ظاهر می شود. درادامه به عوامل ایجاد کننده بیماری های کبوتر که شامل عوامل مستعد بیماری ازجمله سن ، جنسیت ، تغییرات آب و هوایی و غیره می باشد.

بیماریهای کبوتر

حال ببینیم خود بیماری چیست؟

بیماری عبارت است از ایجاد اختلال در یک یا چند بافت درونی با پوشش خارجی بدن که عمدتاً وظایف اعضاء را مختل می کند و عدم انجام وظیفه توسط یک یا چند عضو از بدن یا کم کاری آنها، تأثیر قابل ملاحظه ای روی سلامت کارکرد آنها و نیز کل بدن ایجاد می کند. اساساً هیچ نوع بیماری در بدن بدون دلیل رخ نمی دهد و مسلماً ابتدا باید عامل یا عواملی وجود داشته باشد تا به سبب آنها یک حیوان بیمار شود.

عوامل ایجادکننده بیماری

نوع اول: عواملی که شرایط ایجاد بیماری را مساعد می کنند.

نوع دوم: عواملی که وقتی توسط نوع اول بستر مناسبی برای فعالیت آنها ایجاد شود، شروع به فعالیت میکنند و حیوان را بیمار می کنند.

عوامل مستعدکننده بروز بیماری

1 – سن:

اغلب بیماری ها ویژه سنین خاصی نیستند. اما برخی بیماری ها جوجه های جوان را آلوده می کند و برخی کبوترهای مسن تر را.

۲ – جنسیت (نر یا ماده)

برخی بیماری ها عمدتاً خاص کبوترهای نر هستند و برخی خاص کبوترهای ماده. این موضوع به متفاوت بودن برخی اعضاء و اندام های موجود در نرها یا ماده ها بستگی دارد به طور مثال، نرها هرگز به بیماری های مخصوص تخم گذاری و عوارض تخمدان، لوله تخم و گیرگردن تخم در لوله تخم مبتلا نمی شوند؛ چون اعضای تولید مثل ماده در بدن نرها وجود ندارد. به همین ترتیب ماده ها نیز هرگز به بیماری هایی مبتلا نمی شوند که خاص دستگاههای موجود در نرهاست.

٣- تغییرات آب و هوایی :

گاه اتفاق می افتد که در اثر تغییر ناگهانی در دما یا رطوبت هوا یا تغییر مکان کبوتر از مکانی به مکان دیگر، کبوترها مریض می شوند. این بیماری ها در اثر تنش حمل و نقل یا تنش قرار گرفتن در محیط جدید و سازگار نشدن کبوترها با محیط جدید اتفاق می افتد.

۴- عوامل وراثتی :

بکی از دلایل بیماری های کبوتر این است که ژن آن بیماری را از والدین خود به ارث برده اند.

۵ – شیوع برخی از بیماریها:

بعضی از بیماری ها وقتی شایع می شوند، زمینه ساز بروز بیماری یا بیماریهای دیگر نیز می شوند. یکی از مهمترین علل این پدیده، این است که کبوترهای بیمار شده ضعیف می شوند و مقاومت خودشان را در مقابل برخی از عوامل بیماری زای موجود در محیط از دست می دهند و به بیماری های دیگری نیز دچار می شوند.

عوامل اصلی ایجادکننده بیماری های کبوتر

1- عوامل فیزیکی :

مثل، برخورد کردن کبوتر به در و دیوار یا شیشه یا افتادن و ضربه خوردن یا مورد حمله پرندگان شکاری قرار گرفتن یا مورد اصابت تیر شکارچی قرارگرفتن. شکار کبوترها در قدیم رایج بود، اما امروزه کمتر دیده یا شنیده می شود که برای تفریح یا به دست آوردن غذا، کسی به شکار کبوتر اقدام کند. افتادن کبوترهای بال قیچی شده یا بیحال از روی نشیمنگاه های موجود در جایگاه به کف جایگاه ممکن است باعث آسیب دیدن فیزیکی جدی آنها شود.

نگاه کلی به بیماریهای کبوتر و عوامل اصلی ایجادکننده آن2

۲- عوامل شیمیایی :

مثل، خوردن سموم گیاهی یا حیوانی توسط کبوتر. مثلاً خوردن بذور آلوده به سموم یا غذاهای مسموم. معمولاً کشاورزان محصولات خود را برای جلوگیری از نابودی توسط برخی آفات، سمپاشی می کنند. بنابراین سموم آغشته شده به گیاهان و بالطبع بذور آنها که توسط پرندگان خورده می شود، گاه چنان است که کبوترها یا دیگر پرندگان را مسموم می کند و حتی می کُشد.

۳- عوامل غذایی :

ممکن است کمبود یا زیاد بود یا متعادل نبودن برخی از مواد غذایی در خوراک موجب بیماری های کبوتر شود. به همین دلیل تغذیه کبوترها و دیگر پرندگان یا حیوانات پرورشی با جیره های غذایی متعادل به شدت توصیه میشود.

حال اگر حیوانات یا پرندگان پرورشی از جیره های غذایی با کمبود برخی موادغذایی ضروری تغذیه شوند یا جیره غذایی آنها متعادل نباشد، علایم کمبود یا زیادبود برخی از موادغذایی ممکن است بروز کند که اگر این مشکل اصلاح نشود، ممکن است یک بیماری ناشی از کمبود ماده یا مواد غذایی خاص در پرنده یا حیوان ایجاد شود.

این نوع بیماری ها اصطلاحاً به بیماریهای ناشی از «سوء تغذیه» معروفند. جالب توجه است که پرندگان با حیوانات مبتلا به سوء تغذیه ضعیف می شوند و مقاومت آنها نسبت به بیماری های عفونی کم میشود و عوامل بیماری زای موجود در محیط به سهولت آنها را دچار بیماریهای عفونی باکتریایی، ویروسی یا انگلی نیز می کند.

۴- عوامل عفونی :

عوامل عفونی؛ مثل باکتری ها، ویروس ها، قارچها و غیره می توانند موجب بروز انواع بیماری های داخلی یا پوستی در کبوتران شوند. برای جلوگیری از آلوده شدن کبوترها به عوامل عفونی، رعایت بهداشت، نظافت به موقع جایگاه، واکسیناسیون به موقع، اجتناب از وارد کردن کبوترهای تازه خریداری شده یا غریب گرفته شده و جداسازی کبوترهای بیمار وجدا نگهداشتن یا حذف هرچه سریع تر آنها از گله است. مصرف آنتی بیوتیک ها برای درمان کبوترهای بیمار باید طبق دستور دامپزشک صورت گیرد. م

صرف بی رویه آنتی بیوتیک ها برای گله با خیال نابودسازی عوامل بیماری زای موجود در داخل بدن آنها، موجب مقاوم شدن عوامل بیماری زا به آنتی بیوتیک ها می شود و چنانچه یک بیماری عفونی جدی در گله شایع شود، ممکن است مصرف آنتی بیوتیک های معمولی بینتیجه بماند.

۵- عوامل انگلی :

انگل های داخلی و خارجی ممکن است سبب بیماری های داخلی یا پوشش خارجی (پوست و پرها) و دیگر بیماری های کبوتر شوند. راه جلوگیری از ابتلای پرندگان به بیماری های انگلی داخلی، مصرف ادواری داروهای ضد انگل طبق نظر دامپزشک است. برای جلوگیری از آلوده شدن کبوترها به بیماری های پوست یا پرها، رعایت بهداشت از طریق تمیز نگهداشتن جایگاه و سم پاشی به موقع جایگاه ضروری است.