در برخی کشورها خروس اصیل رضا به شیوهای تکثیر و اصلاح شده اند که دارای معیارهای فیزیکی خاص و سبک نبرد خاصی شوند. انواع مهمیز و دشنه مصنوعی در نبرد نبرد آنها بکار رفته است. این خصوصیات به ویژه در اصیل رضا توسعه یافته است که دارای تیپ بدنی لخم و عالی با ظاهری کوتاه و فشرده است. در ادامه مطالبی درباره  تنوع فیزیکی خروس اصیل  و همچنین خروس اصیل ایرانی عنوان شده است.

تنوع فیزیکی خروس اصیل

در ده­های آخر قرن گذشته، خروس بازان آرژانتین خروس های اصیل را تکثیر کرده و بهترین خروس جنگی را در قاره آمریکا تولید کرده و اصیل­های آرژانتینی به کشورهای مختلف آمریکای شمالی، جنوبی، مرکزی و حتى جزایر کارائیب صادر می شدند. پرندگان فوق با مهمیز فلزی به نبرد می پرداختند. مهمیز مورد استفاده آنها کوتاه و مخروطی شکل بود. پرندگان با این گونه مهمیزها، باید از نقطه نظر تحمل، بنیه و قدرت بدنی برتر باشند. از نقطه نظر فیزیکی این اصیل­ها دارای بدن فوق العاده فشردهای هستند و در واقع به منظور نبرد با مهمیز مصنوعی فلزی پرورش یافته اند. مهمیز مصنوعی به شکل دشنه یا نیزه به پای آنها بسته می شد و لذا اصلاح نژاد آنها با تکیه بر کیفیت این گونه نبردها (شامل چالاکی و سرعت) انجام می گردید. اصیل مجهز به مهمیز مصنوعی باید بسیار سریع و چالاک بوده و در تمام موارد بدرستی عمل کند و الا زود در میدان نبرد از پا در آمده و در برابر رقیبی که آن هم مجهز به سلاح کشنده است، جانش را از دست می­دهد. در لوح ضمیمه ۹، نمونه هایی از این گونه خروس­ها مشاهده می شود. ملاحظه می گردد که اصيل­های اصلاح شده آمریکای لاتین از نظر شکل و تیپ بدن تفاوت قابل ملاحظه ای با اصیل رضا (منشأ اولیه آنها) دارند. هدف از تنوع فیزیکی خروس اصیل این بود که از نظر فیزیکی برای بکار بردن انواع خاصی مهمیز مصنوعی (فلزی یا پلاستیکی) حالت بهینه داشته باشند.

•  خروس­های جنگی آسیای جنوب شرقی

«گای چون». نژاد معروف خروس جنگی تایلند است که نزد اهالی درون و بیرون این کشور به رسمیت شناخته می شود و انجمن محافظت از پرندگان بازی این کشور استانداردهای دو واریته آن را تأیید کرده است. از جمله خصوصیات نژادی خاص این نژاد می توان به سر کوچک، تاج نخودی، بدن کوچک و فشرده، دم بلند و توسعه یافته و وضعیت سرپای آنها اشاره کرد. رنگ آنها متغیر است و وزن 5/2 تا ۴ کیلوگرم دارند.

«خروس جنگی برمه»، که به نظر خروسبازان تایلند شبیه خروس گای چون است ولی در مجموع قد و قواره کوچکتری دارد. این پرنده در ایالات متحده و اروپا شناخته شده است. آنها با مهمیز طبیعی نبرد می کنند و از جمله خصوصیات آنها می توان به سر کوچک، تاج نخودی، بدن فشرده و کوچک و دم بلند و قد و قواره متوسط شان اشاره کرد. انواع واریته های آن در رنگ­های مختلف وجود دارد و وزن آنها بین 5/2 تا ۴ کیلوگرم است.

«خروس جنگی مالزی». شبیه خروس­های جنگی تایلند و برمه است ولی خصوصیات و تیپ حد واسط بین خروس­های باریک فوق و خروس­های قوی­تر تیپ اصیل کلنگ را نشان می­دهد. سر کوچک، تاج نخودی، بدن فشرده و کوچک و دم بلند و توسعه یافته و قد و قواره متوسط آن را می توان نام برد. این واریته نیز در انواع رنگ­ها وجود دارد و وزن آن بالغ بر 5/2 تا ۴ کیلوگرم است. خروس مالزی با خار طبیعی نبرد می کند. نوع دیگر پرندگان مالزی، خروس جنگی تیپ بانكيوا است که پرندگان سریع و چالاکی هستند و مناسب برای نبرد با مهمیز فولادی هستند.

«خروس جنگی فیلیپین». فیلیپین به شدت در معرض جریان ورود خروس جنگی آمریکایی (مباحث بعد) قرار گرفته و نژادهای خروس، سنت خروس بازی و سبک نبرد آنها شباهت زیادی با ایالات متحده دارد. خروس­های آمریکایی در مقایسه با   نژادهای اصیل وزن کمتری داشته ولی سریع، دقیق و چابک هستند و لذا مناسب نبرد با مهمیز فولادی (گاف، چاقو، دشنه) می باشند. تاج ساده، گلسرخی یا نخودی (تلاقی با خروس­های آسیایی)؛ رنگ چشم سفید، قرمز، نارنجی و قهوه ای؛ ساق پای سفید، زرد و خاکستری (بسته به رنگ پرها)؛ صورت قرمز یا سیاه با خط کمری که به سمت پایین شیب دارد و دمی که به سمت بالا سیخ شده است از جمله خصوصیات آنها می­باشد. خروس فیلیپینی رنگ­های متفاوتی دارد ولی از جمله خصوصیات آنها بلندی قد و قواره آنها است. وزن آنها به 5/2 کیلوگرم می رسد. در حال حاضر کشور فیلیپین یکی از مراکز مهم خروس بازی در جهان است. «خروس ایام بانکوک». در سالهای بعد از ۱۹۶۰ برخی از خروس­بازان ثروتمند اندونزی به وارد کردن مستقیم خروس جنگی تایلندی پرداختند ولی بسرعت به دلیل افزایش قیمت سرسام آور آنها، این واردات متوقف شد ولی زاد و ولد موفقیت آمیز ایام بانکوک ادامه یافت. وزن آنها بین 5/2 تا 4 کیلوگرم است و تنها با خار طبیعی نبرد می کنند .

«خروس ایام بالی». این واریته خروس­های بانکیوای بسیار سریع و مهاجم هستند و قادر به برد با استفاده از بلندترین مهمیزها (با طول بیش از ۱۰ سانتی­متر) با اشکال صاف یا منحنی می باشند. نبرد این خروس­ها اغلب کوتاه و محدود به چند دقیقه است. در حقیقت در نبرد آنها تنها یکی از رقبا از میدان زنده بیرون می آید. این پرنده فقط برای نبرد ساخته شده و استفاده نمایشی دارد. خروس بازان بالی به رنگ خروس­ها اهمیت داده و معتقدند رنگ آنها نشانه قدرت روحی­شان است. آنها رنگ های خاص خروس­ها را بر اساس یک تقویم قمری به نبرد وارد می کنند. تاج ساده (قیچی شده یا نشده)؛ رنگ چشم نارنجی، قرمز یا قهوه ای؛ ساق پای سفید، زرد و دم تیز کشیده به سمت بالا با قد و قواره متوسط و نیز رنگ­های مختلف از جمله خصوصیات خروس ايام بالی است. وزن آنها بین ۱ تا 5/1 کیلوگرم است. در آسیای جنوب شرقی نیز خروسی به نام بالی وجود دارد که متفاوت از آیام بالی اندونزی است.

«خروس سوماترا». این خروس در سال ۱۸۵۰ به ایالات متحده وارد شده و بکرات در گودال نبرد خروس­بازان بکار گرفته شده است. این خروس جنبه های نمایشی بیشتری دارد و از خصوصیات آنها می توان به دم بلند؛ رنگ سوسکی سبز درخشان پرها و خارهای سه گانه ساق پای آنها اشاره کرد. خروس سوماترا پرنده هشیار و سریعی است و علی­رغم ظاهر جذاب شان، بدنی ستبر و محکم داشته و تخمگذاران و مادران خوبی نیز هستند.در ادامه مطالبی در مورد تنوع فیزیکی خروس اصیل در مناطق مختلف را مورد بررسی قرار میدهیم.

• خروس­های جنگی منطقه چین

این خروس­ها شامل خروس­های جنگی سه کشور چین، تایوان و کره است. بر خلاف درهای باز سیاسی کشور چین اطلاعات چندانی در زمینه خروس­های جنگی این کشور در دسترس نیست ولی یک چیز مطمئن است: در تنوع فیزیکی خروس اصیل یکی از نژادهایی که وجود دارد نژادهای خروس مالایی و تیپ بانکیوا در آن وجود دارد. در قسمت­های غربی این کشور خروس های اصیل کلنگ و تیپ مالایی وجود دارد. بازی خروس جنگی از ورزش­های قدیمی این کشور محسوب می شود. یکی از عجیب­ترین سنت­های خروسبازی در منطقه «کای فنگ» چین است که هواداران خروس بازی بشیوه تفریحی به این بازی می­پردازند؛ اغلب آنها به ورزش «ووشو» علاقه داشته، به دوستان خود وفادارند و خود را مقید و ملتزم به دیسیپلین خاصی می­دانند و به اصول بیشتر از منفعت خود می نگرند. مثلاً اگر یکی از خروس­های جنگی آنها را بپسندیم، آن را به ما خواهند داد ولی لازم است قوانین آنها را به شدت رعایت کنیم. برای مثال می­توان این خروس را پرورش داد ولی نباید آن را به کس دیگری انتقال داد و یا با مرغی آمیزش داد. در صورتی که قادر به پرورش او نیستیم لازم است او را برای پختن در اجاق خانه بکشیم ولی برای نشان دادن ایمان خود به گروه، سر و پنجه­های آن را به صاحب اصلی اش باز گردانیم. در صورتی که هوادار گروه خروس­بازان نباشیم، هرگز خروسی به ما نخواهند داد حتی اگر از خویشاوندان نزدیک آنها بوده و یا راضی شویم هزاران دلار به او بدهیم. یکی از خروس­های جنگی معروف چین، خروس «سی­چوان» در جنوب چین با وزن ۶ کیلوگرم و نبرد با خار طبیعی است که شباهت زیادی با خروس گانوی ویتنام دارد و از طرفی اجداد خروس های تایوان محسوب می­شوند. خروس های استان تین جیان در شمال چین با خارهای طبیعی نبرد می کنند و احتمالا از نژاد اصیل کلنگ می­باشند .

خروس جنگی تایوان، نسبتاً بزرگ با وزن بالای ۷ کیلوگرم است که بدلیل قدرت بدنی، بنیه و استقامت در نبرد با خار طبیعی مشهور است. تئوری های مختلفی در زمینه منشأ این نژاد وجود دارد.

احتمالاً ریشه این نژاد به «او – شامو» ژاپنی یا «اصیل کلنگ» باز گردد. خروس تایوان ظاهری شبیه نام دارد ولی جنبه هایی از خروس اصیل و مالایی را نیز نشان می­دهد. برخی معتقدند در تایوان دو نوع خروس تیپ شامو و تیپ مالایی وجود دارد.

• خروس های جنگی ژاپن

در ژاپن تنوع فیزیکی خروس اصیل زیاد بوده که مواردی رابازگو میکنیم.

شامو. خروس جنگی شامو خروس معروفی است و در اصل یکی از واریته های فرعی اصیل کورا می باشد که احتمالاً از ناحیه سند پاکستان به سیام (تایلند) و تایوان و از آنجا به ژاپن منتقل گردیده و در اثر اصلاح نژاد تغییرات زیادی در آن بوجود آمد به طوری که اکنون کاملاً متفاوت از منشأ اوليه خود (اصيل كورا) شده است. کورا به نوبه خود از واریته سند منشأ گرفته است. از دیدگاه تکثیر کنندگان ژاپنی، این پرنده از نظر بنیه، قدرت بدنی، تحمل و دقت در مبارزه، یکی از بهترین خروس­ها است. بعلاوه اینکه دارای خاصیت نمایشی بالایی است. دو واریته شامو با اندازه های مختلف به نام­های «او – شامو» (سنگین با وزن ۴ تا ۶ کیلوگرم) و «چو-شامو» (متوسط و حدود ۴ کیلوگرم) در ژاپن طراحی شده است که به ترتیب دارای اندازه های بزرگ و متوسط هستند. بعدها خروس جنگی بانتام با نام کو-شامو نیز در ژاپن توسعه یافت که دارای اندازه بسیار کوچکی است (ادامه). از جمله خصوصیات منحصر بفرد نژاد شامو، صاف و عمودی بودن خط کمر، سر کتف برآمده، ران های قوی و دم فروافتاده به موازات خط کمر است.

کو-شامو. نژاد خروس جنگی بانتام با وزن کمتر از یک کیلوگرم است. تکثیر این واریته آسان است زیرا تخمگذاری نسبتاً خوبی دارد و براحتی و با هزینه خوراک اندک رشد می کند و بویژه برای بچه ها مناسب هستند زیرا به خوبی رام شده و براحتی می توان با آنها کار کرد. قد پای صاف و عمودی، شانه های برجسته، دم کوتاه و خرچنگ مانند، چشم­های سفید مرواریدی و فلس­های نرم از جمله خصوصیات آنها است.

یاماتو . نام کامل آن «یاماتو-گانکی» است و نژادی کوچک و توپر با خصوصیات نژادی منحصر بفرد است: سر بزرگ با ابروهای برجسته؛ نوک کوتاه؛ تاج توت فرنگی یا نخودی سه قسمتی؛ غبغب، لاله گوش و ریش بزرگ؛ شانه های برجسته و دم کوتاه خرچنگ مانند. این نژاد را نمی توان به راحتی نگهداری کرد زیرا دارای ضریب خویشاوندی زیادی هستند و باید مرغ و خروس­های آن را از لاین های متفاوت انتخاب کرد. واريته «چیبی» یک واریته بانتام یاماتو با وزن کمتر از ۱ کیلوگرم و بسیار نادر است. واريته «کینپا» نیز یک نژاد بانتام با خصوصیات خروس نژاد اصیل و یاماتو با وزن کمتر از یک کیلوگرم با پرهای مرغی است.

یاکیدو . یکی از اعضای خانواده شامو با وزن حداکثر 6/2 کیلوگرم و به قدری سبک است که در نبرد با شاموهای بزرگتر به راحتی خسارت می بیند و لذا توسط خروسبازان ژاپنی بعنوان شریک یدکی معادل های بزرگتر آن در نظر گرفته می شود و در کشورهای اروپای برای نمایش بکار می­رود. این واریته در ژاپن فقط به رنگ سیاه تکثیر می شود. از خصوصیات ویژه آن ها رنگ پای زرد، چشم مرواریدی و تاج نخودی سه قسمتی است.

ساتسومادوری. تنها خروس جنگی ژاپنی که توانایی نبرد با یک مهمیز فولادی منفرد بزرگ را دارد. دیگر نژادهای ژاپنی با خار طبیعی نبرد می کنند. از خصوصیات برجسته آنها دم بلند و بوته مانند و طبیعت هشیار و خونگرم آنها است. وزن آنها بین 3/2 تا ۳ کیلوگرم است.

از دیگر واریته های خروس جنگی ژاپنی می­توان به «کوئه یاشی» با صدای شیپور مانند، «توزو» و «نانکین شامو» با وزن 8/1 کیلوگرم و خارهای سیاه رنگ و پوشش پر سیاه و سیاه – قرمز، «کورہ کودوری» از خویشاوندان ساتسومادوری با وزن حداکثر 3/2 کیلوگرم اشاره کرد.

• خروس­های جنگی ویتنام

شامل خروس­های سه کشور ویتنام، لائوس و کامبوج است.در این بخش تنوع فیزیکی خروس اصیل در این مناطق را بررسی مینماییم.

گا دون. شبیه خروس اصیل کلنگ با وزن 5/2 تا ۴ کیلوگرم که برای نبرد با خار طبیعی مناسب است و در کشورهای دیگر توسط ويتنامی ها پرورش داده می شود. در ویتنام دو نوع آن وجود دارد واریته پردار و گردن لخت. پس از مدتی پرهای گردن واریته گردن لخت رشد می کند.

گا کوآ. پرنده ای سبک وزن با ظاهری شبیه سوماترا که در ویتنام برای جدال طبیعی یا مهمیز مصنوعی بکار می­رود و وزن آن حدود 5/2 کیلوگرم است.

گا تره. پرنده ای از تیپ مالایی با ظاهری شبیه اصیل که تنها برای نبرد با مهمیز مصنوعی بکار می رود. اغلب به عنوان خروس جنگی اسباب بازی توسط کودکان ویتنامی بکار برده می شود و وزنی در حدود 5/1 کیلوگرم دارد.

دونگ تائو و گا هو. این دو واریته خروس جنگی در کشور اصلی و بومی خود ویتنام نیز نادر هستند. هر دو آنها پوشش پر منحصر بفرد، سر بزرگ، غبغب و پاهای با استخوان کت و کلفت دارند. این نژادها در معرض انقراض هستند ولی به همت مؤسسه ملی پرورش دام و طیور ویتنام در هانوی نگهداری میشوند. حداکثر وزن آنها به 6/3 کیلوگرم می رسد و در خارج از کشور ویتنام وجود ندارد. واریته گا هو شباهت زیادی با واریته یاماتو ژاپن دارد و ممکن است شباهت ژنتیکی نیز داشته باشند.

بازی خروس جنگی در کامبوج و لائوس سابقه دیرینه دارد. سنگ نوشته های روی دیواره معبد یکی از سلاطین «امپراطوری خمر» در قرن ۱۲ میلادی شاهدی بر آن است. نژادهای خروس جنگی این کشور کمابیش شبیه تایلند و ویتنام است. نبرد خروس­ها با خار طبیعی و مصنوعی انجام می شود. هر دو واریته پردار و گردن لخت خروس ویتنامی گادون در کامبوج و لائوس نین وجود دارد. خروس­های لائوس و کامبوج در مجموع شباهت زیادی به مالایی و اصیل کلنگ دارند.

• خروس­های اروپایی

در  اروپا نیز تنوع فیزیکی خروس اصیل دیده میشود که مواردی را در این بخش تشریح کرده ایم.

خروس سودانی. این نژاد در سال های دهه ۱۹۷۰، از طریق آمیزش مرغ و خروس های با منشأ اندونزی در هلند بوجود آمد. هدف از ایجاد آن خلق نژادی سبک و باوقار با ترکیبی از صفات خروس­های شامو و سوماترا بود. از مهمترین خصوصیات آنها دم بزرگ و توسعه یافته آنها است. وزن آنها حدود ۳ کیلوگرم است.

خروس هندی (كورنيش). در قرن ۱۹، با استفاده از خروس بازی انگلیسی قدیم، نژاد اصیل و مالایی بوجود آمد. از آن پس خصوصیات نژادی آنها به صورت جدی تغییر یافته و از پرنده شبیه اصیل به یک پرنده نسبت قد کوتاه و مکعب مانند تبدیل شد. به همین دلیل زاد و ولد آنها آسان نیست. آمیزش آنها مشکل و میزان باروری تخم­ها و جوجه درآوری آنها پایین است ولی علی رغم وجود این مشکلات، این نژاد توجه بسیاری از پرورش دهندگان تجاری را به خود جلب کرده و از آن به عنوان یکی از پایه های لاین پدری برای توسعه سینه در تولید جوجه های گوشتی مدرن استفاده می شود. سر و کله خروس كورنيش شبيه اصيل است.

هند هوروز (اصیل ترکی) . معنی تحت الفظی هند هوروز در لفظ ترکی، «خروس جنگی هندی» است. نژاد ترک به اهالی منطقه آلتای در منطقه آسیای مرکزی بویژه مغولستان و استپ­ها و صحارى شمال و شمال غربی چین گفته می شود که بارها و بارها به سمت مغرب مهاجرت کرده و امپراطوری های بزرگی از قبیل غزنویان را پایه­گذاری کرده و تجارت ایران و آسیای مرکزی با هند را تحت کنترل در آوردند. غزنویان در طول قرن­های ۱۱ و ۱۲ میلادی بارها به هند سرازیر شده و به سرمایه های باداوردهای دست یافتند. احتمالاً در این زمان ترک­ها با نژادهای مختلف مرغ و خروس سرزمین هند آشنا شدند و در مهاجرت ها و اردوکشی­ها به سمت غرب آنها را با خود همراه بردند. در سلسله مهاجرت های بعدی ترک­ها، خاندان های سلجوقی و عثمانی در صحرای آناتولی ساکن شده و در پرتو زندگی چادرنشینی و کوچ روی به تکثیر و اصلاح انواع حیوانات پرداختند. گوسفند «قراگل» (با پوست معروف آن)، بز «آنگورا» (با پشم معروف موهر) و خروس «هند هوروز» از جمله دست آوردهای آنها است. نمی توان تاریخچه خروس جنگی هند هوروز را بدرستی بیان کرد ولی احتمالاً در سال های قرن ۱۵ یا ۱۶ میلادی توسط سلاطین عثمانی از هند به ترکیه آورده شدند ولو اینکه در قرن های قبل از آن نیز با آن سر و کار داشته و احتمالاً از هند به این مناطق آورده شده است. در اروپا جمعیت بزرگی از این گونه خروس­ها به سر می­برند. در شمال فرانسه از تلاقی این نژاد و بانکیوا، خروسی بدست می آید که برای مبارزه با مهمیز مصنوعی مناسب است.

وزن خروس هند هوروز 5/2 تا 5/4 کیلوگرم است، اگرچه در مواردی به ۵/ ۵ کیلوگرم نیز می رسند. آنها در نبردهای با خار طبیعی مبارزه کرده و اغلب «سرزن» هستند و در وزن های بالا خسته شده و مشکل درست می­کنند ولی در وزن ۳ تا 5/3 کیلوگرم مناسب هستند زیرا هر چه سبک­تر باشند سریع­تر عمل می کنند ولی همزمان قدرت کافی برای ضربه زدن ندارند.

بعدها از هند هوروز، خروس جنگی جدیدی به نام «دقوز هوروز» بوجود آمد که دارای سبک مبارزه، بنیه، سرعت و دقت در نبرد بوده و با شیوه­ای تهاجمی، ضربات دقيق و البته مرگباری به سر خروس رقیب وارد می کنند در حالی که هند هوروز سابق مبارزه طولانی با سبک دفاعی همراه با ثبات قدم و پافشاری در میدان دارند ولی در مبارزه با شیوه تهاجمی خروس­های جدید کم می آورند.

دکن (اصیل روسی). خروس دکن خروسی بزرگ با منشأ نژاد اصیل در منطقه قفقاز (جنوب روسیه، داغستان، اوستیا، چرکس، چچن و اینگوش) با وزن ۴ تا ۵ کیلوگرم و قد پای متوسط و تاج نخودی است که تنها با خار طبیعی نبرد می کند.

كلنگا (مالایی روسی) . نژاد شبیه خروس مالایی در آسیای مرکزی (ترکمنستان، قرقیزستان، تاجیکستان، قزاقستان و ازبکستان) با وزن ۴ تا ۵ کیلوگرم، با قد پای بلند و تاج گردویی یا نخودی است که تنها با خار طبیعی نبرد می­کند.

•  خروس­های جنگی آمریکای جنوبی

در آمریکای جنوبی تنوع فیزیکی خروس اصیل به شرح زیر است:

مبارز برزیلی. انواع خروس جنگی برزیلی از طریق تلاقی خروس­های آسیایی با خروس­های اسپانیایی و یا خروس جنگی قدیمی انگلیس با مالایی، اصیل و یا شامو بوجود آمده است. موفق ترین آنها، یک واریته شبیه شامو است که در نتیجه تلاقی خروس اسپانیایی با شامو ژاپنی بدست آمد. پس از آن پرورش دهندگان به انتخاب صفات تیپ شامو پرداختند و این صفات را کمابیش در آنها تثبیت کردند. وزن آنها ۳ تا ۴ کیلوگرم است و برای مبارزه با خار طبیعی و مهمیز مصنوعی بکار می روند. در برزیل این خروس­ها با ابزار نبردی به نام «پوآ» می جنگند که یک مهمیز فلزی مخروط­شکل است. این پرنده در خارج از برزیل هم محبوب است و برای نبرد و نیز تلاقی با خروس­های تیپ بانكیوا بکار می­رود.

اصیل آرژانتین. خروس اصیل آرژانتینی در واقع نسخه کت و کلفتی از خروس اصيل رضا است که برای مبارزه با مهمیز فولادی یا آلومینیومی مخروطی شکل و کوتاه بکار می رود. این خروس پس از کسب موفقیت در کشور بومی خود به کشورهای مجاور از قبیل برزیل، پرو و دیگر کشورهای امریکای لاتین برده شد. عمده خصوصیات آنها شبيه اصيل رضا است که در مبحث خروس­های هندی به آن اشاره شد.

اصیل کلکته. واریته ای که در سال ۱۸۷۳ از تلاقی اصیل رضای کوچک و اصیل کلنگ بزرگتر بوجود آمده و استاندارد شد. مواد اولیه خلق این واریته (توده اولیه مرغ و خروس های اصیل رضا و کلنگ) توسط دو خروس باز آرژانتینی از هند وارد شده و هدف از خلق آن بوجود آوردن خروس جنگی با وزن متوسط، باریک و زبر و زرنگ بود که بتواند با خار طبیعی و دشنه مصنوعی مبارزه کند وزن آنها بین ۳ تا ۴ کیلوگرم است.

کو بالايا. نژادی با دم بلند که از طریق تلاقی بین نژاد مالایی و فیلیپینی بوجود آمده و یکی از قدیمی ترین نژادهای استاندارد قاره آمریکا است. از خصوصیات منحصر بفرد آنها دم کوتاه خرچنگ مانندشان است. این خروس در ایالات متحده نیز وارد شده و انواع رنگ های آن وجود دارد. تخمگذاری این نژاد مناسب است.

•  خروس­های جنگی استراليا

تنوع فیزیکی خروس اصیل در استرالیا به چندین دسته تقسیم میشوند که در مطلب بیان کردیم.

خروس استرالیایی. خروس­های پابلند و شبیه خروس مالایی با وزن بین ۴ تا ۵/ ۵ کیلوگرم که در اواخر قرن ۱۹ در این کشور اهمیت یافت در حالی که مرغ و خروس­های پابلند و دراز در انگلستان محبوب بودند. به زودی این خروس راهش را به نمایشگاه ها باز کرد. بوضوح این واریته خروس جنگی از منشأ مالایی است البته همچون آنها نوک خمیده ندارد. خروس­های جنگی استرالیایی باید خیلی بزرگ، محکم، عضلانی، بلند و دارای ظهور و بروز جنگی باشند. پرهای آنها کوتاه و سخت است و در رنگ­های متنوعی توسعه یافته اند. این نژاد تنها در کشور استرالیا معروف است و به دیگر کشورهای جهان راه نیافته است.

خروس جنگی استراليا . در نیمه قرن ۱۹ و از طریق تلاقی خروس بازی انگلیسی قدیمی، اصیل و مالایی بوجود آمد. بدلیل تزریق خون خروس جنگی آسیایی، این نژاد از نظر تحمل، بنيه بدنی و قدرت فیزیکی شهرت دارد. در ابتدا این نژاد با مهمیز فلزی کوتاه مبارزه می کرد ولی این عادت زیر نفوذ متنفذان آمریکایی و ورود سیخک­های بلند تغییر یافت. تاج ساده یا نخودی، رنگ چشم استانداردنشده، صورت قرمز رنگ، شیب نسبتاً تند خط کمر، دم رو به بالا، رنگ استانداردنشده ساق پا، قد پای متوسط از جمله خصایص آنها است و در رنگ­های مختلفی ظاهر می شوند و وزن نر بین 3/2 تا 5/4 کیلوگرم است و انواع ریش دار و بانتام آن وجود دارد.

سایپان . از ریشه خروس مالایی و همان گونه که از نامش پیدا است، منشأ آن جزیره سایپان در اقیانوس آرام است. برای اولین بار یک سرباز آمریکایی هویت آن را به صورت کامل بیان داشته است. به نظر او این واریته دارای پاها و گردن بلند است و خروس­ها در حالی که سرشان بالا و دم سان پایین است می ایستند. رنگ آنها قرمز تیره با شانه (هکل) خاکستری و پلاتینی رنگ و پرهای دم به رنگ طلایی قرمز است. خروس­ها بیش از ۳ کیلوگرم وزن و تاج های نخودی کوچک یا فاقد تاج و ریش هستند و غبغب بزرگی دارند.

•  خروس­های جنگی آفریقا

در مطلب زیر به بررسی تنوع فیزیکی خروس اصیل در آفریقا میپردازیم.

مالاگاشی (گردن لخت ماداگاسکار) . مالاگاشی نژادی نادر و شبیه خروس مالایی است که در جزیره ماداگاسکار در شرق سواحل آفریقا توسعه یافته و در اواخر قرن ۱۹ به فرانسه آورده شد تا در گود نبرد خروس ها مبارزه کند. برخی از آنها نیز به نمایشگاه­های طیور فرانسه آورده شد. وزن آنها چون نژاد مالایی به ۴ تا ۵ کیلوگرم می رسد. در اروپا خروس مالاگاشی از تلاقی شامو و مالایی با گردن لخت ترانسیلوانیا (رومانی) از تیپ بانكيوا بوجود آمده است.

رئونیون مبارز . گروهی از پرندگان تلاقی شده در جزیره رئونیون (شرق ماداگاسکار) که مخلوطی از دو یا چند نژاد خروس جنگی شامل اصیل، مالایی، شامو، ویتنامی، تایلندی، برزیلی، بلژیکی (تیپ بانکیوا) و فرانسوی (تیپ بانكیوا) است. آنها دارای خصوصیات فیزیکی نژادی خاص یا شکل تاج خاص یا رنگ پا یا رنگ چشم خاصی نیستند و صرفاً برای افزایش قدرت تحمل در نبرد بویژه در بازی­های با پاشنه لخت طراحی شده اند. وزن آنها در حد ۳ تا ۵ کیلوگرم است.

ناتال. خروس جنگی آفریقای جنوبی که در استان «کوازولو-ناتال» خلق گردیده است. منشأ آن اصیل بزرگ بوده و شباهت زیادی به اصيل مدرس دارد. این پرندگان توسط برداشت کنندگان نیشکر هند جنوبی نگهداری می­شدند که به صورت قراردادی برای مزرعه داران آفریقای جنوبی کار می کردند. در سال ۱۹۵۲ این نژاد استاندارد شده و به دنبال آن کلوپ خروس جنگی ناتال پایه ریزی شد. وزن این نژاد 5/3 تا ۴ کیلوگرم و تنها خروس جنگی آفریقای جنوبی است.

•  خروس های جنگی خاورمیانه

خروس لاری (اصیل ایرانی)

تنوع فیزیکی خروس اصیل که  چهار تیپ مختلف در ایران  را شامل میشود: پرندگان تیپ بانکیوا، تیپ مالایی، تیپ اصیل بزرگ و خروسی قد کوتاه تر و خپله تر را به عنوان خروس لاری می شناسند. تاریخچه توسعه خروس لاری بدرستی معلوم نیست. لار شهرستانی در استان فارس و نزدیک خطوط ساحلی خلیج فارس و دریای عمان است. احتمالاً ریشه خروس لاری ،خروس اصیل ایرانی، نژاد مالایی، اصیل هندی، اصیل پاکستانی یا شامو باشد که توسط دریانوردان و بازرگانان انگلیسی از شروع حضور استعماری این کشور در جنوب آسيا در قرن ۱۶، از این مناطق به ایران آورده و به اهالی جنوب فروخته شده و احتمالاً با تجربه آمیخته گری های مختلف با مرغ بومی و سایر نژادهای موجود و بخصوص با توجه به سختی زاد و ولد آنها در خط­های خونی نسبتاً خالص و با تیپ خروس جنگی به بقای خود ادامه داده و تکثیر شدند.

مردمان خاورمیانه از جمله ایرانیان در کنار پشتکار و جدیت مثال زدنی، سليقه علمی، شوق تاریخی و ذوق هنری چندانی در طبقه بندی نژادهای مختلف حیوانات از جمله پرندگان بویژه در شاخه های ناظر بر جنبه های تفریحی چون خروس جنگی، کبوتر بازی و… نشان نمی دهند ولی دو تیپ خروس جنگی لاری را معرفی می کنند که به نام­های «کوهستانی» و «دشتیاری» شناخته می شود. ظاهراً جمعیت کوچکی از خروس لاری در اروپا به سر می­برد. معرفی کنندگان خروس لاری توجه چندانی به مشخصه های نژادی و استاندارد کردن آن نداشته اند و در برخی موارد خروس معرفی شده به عنوان لاری، در جاهای دیگر به نام نژاد خروس جنگی آن کشور معرفی می شود. مثلاً تصویری از یک خروس لاری در روسیه به نام کولانگا (مالایی روسی) معرفی می شود. چنین اختلاط­ها و به هم ریختگی هایی در جهت معکوس نیز دیده می­شود. چه بسا نژاد اورلوف روسی که نوعی مالایی ریش دار است در واقع نوعی خروس لاری ایرانی بوده باشد. در این زمینه ابهاماتی وجود دارد.

خروس لاری ایران توده ای در هم و فاقد استانداردهای نژادی معینی است که بدون اطلاعات دقیق از اصول آمیزش­های لاین توسعه یافته و در کنار برخی موفقیت های احتمالی موجب افزایش دورگه های آنها به ویژه در دهه های اخیر شد و با اینکه توده های اولیه آن نیز مشخصات معینی و تعریف شده ای نداشتند، عدم خلوص آنها به مراتب افزایش یافت. خروس لاری برای نبرد در مبارزات خروس جنگی استفاده شده و در مسابقات نمایشی و یا پرورش گوشتی بکار نمی روند. روش مبارزه خروس لاری با خار طبیعی و وزن آنها بین ۳ تا 5/6 کیلوگرم است. از جمله خصوصیات نژاد لاری که می توان بقایای این نژاد را بر اساس آنها شناسایی کرد می توان به موارد زیر اشاره کرد. بدیهی است که این خصوصیات مشترکات زیادی با دیگر نژادها دارد.

•  قد و قامت بلند و اندکی خمیده، گردن و پاهای بلند و کشیده، سینه عمیق و پرگوشت و بال­های محکم و چسبیده به بدن با وزن بالغ یکساله مرغ ها، ۳ تا ۴ کیلوگرم و خروس­ها، ۴تا۵ کیلوگرم است و
  خروس­های پیر به وزن ۶ کیلوگرم و بیشتر نیز می رسند.
• سر بزرگ
•  دم رو به پایین و افتاده با زاویه ۴۵ درجه با امتداد كمر .
• پای قطور و کلفت
•  نوک کوتاه و قطور
•  فقدان ریش

شکل تاج و رنگ بدن و رنگ پا و نوک و ناخن از معیارهای استاندارد نژاد خروس لاری نمی­باشد ولی اغلب مرغ و خروس­های لاری دارای رنگ قرمز مایل به قهوه ای هستند. مرغ ها در سن ۲۷ تا ۲۸ هفتگی (حدود ۷ ماهگی) به تخم می آیند، وزن تخم آنها حدود ۵۳ گرم با پوسته کرم تا قهوه ای رنگ است بدون اینکه به رنگ سفید دیده شوند. تعداد تخم سالانه هر مرغ در صورت کرچ نشدن، ۶۰ تا ۱۰۰ عدد است. مرغ ها در سال ۲ بار (بهار و پاییز) و به ندرت ۳ بار کرچ می­شوند. کرچی آنها پس از گذاشتن ۲۰ تا ۲۵ تخم شروع می شود. باروری و جوجه در آوری تخم­ها پایین است اگرچه به میزان قابل توجهی تحت تأثیر مدیریت و تغذیه است. مرغ ها در دوره خوابیدن روی تخم به دلیل وزن زیاد و دستپاچگی و لگد کردن تخم ها و جوجه های تازه متولد شده، قابلیت مادری متوسطی دارند ولی پس از آن بخوبی و با غیرت کامل از جوجه ها مراقبت می کنند. در مجموع استفاده از مرغ­های کرچ حمال و یا دستگاه جوجه کشی به دلایل بهداشتی و قابلیت برنامه ریزی بر مرغ کرچ لاری ترجیح دارند.

خروس­ها به دلیل سنگینی، آمیزش مشکلی دارند و لذا از همین تعداد معدود تخم های گذاشته شده، بسیاری بدون نطفه است. به همین دلیل تکثیر مرغ و خروس لاری مشکل و زمان بر است و چه بسا تازه کارانی که از تجربه تکثیر آنها ناکام بیرون می آیند. بهترین ترکیب گله های مرغ و خروس مولد لاری، نسبت یک خروس به ازای ۴ مرغ است. سرعت رشد جوجه ها تا ۳ ماهگی پایین است ولی پس از آن افزایش می یابد.

با وجود تنوع فیزیکی خروس اصیل خروس لاری همچون دیگر همنوعان خروس جنگی خود در میدان نبرد مقاومت به خرج می دهد و تا مرگ خود یا دیگری در میدان ایستادگی می کند. تولید مثل خروس لاری بدلیل وزن نسبتاً بالا و پاهای بلندشان مشکل است ولی بتدریج و با کسب تجربه، سرویس­های موفق تری پیدا می کنند. بهترین سن استفاده از آنها ۱ تا ۲ سالگی است. از طرفی خروس­ها تمایل و حرص چندانی به جفتگیری و ایجاد حرم نشان نمی دهند. مرغ ها (بخصوص جوان) اجازه جفتگیری نمی­دهند و لذا بسیاری از تخم­های اولیه آنها در گله با خروس، نابارور است. واریته های خروس لاری. به دلیل عدم وجود استاندارهای نژادی خاص و عدم پیگیری آن توسط تکثیر کنندگان این نژاد در گوشه و کنار ایران و ممالک همجوار، خروس لاری دارای انواع متنوعی است که به زحمت بتوان به آنها نام «واریته» یا «سویه» داد. به همین دلیل نمی توان ادعا کرد که هیچیک از خروس­های لاری مناطق مختلف ایران خلوص بیشتری دارد به ویژه اینکه پرورش و تکثیر آنها با تکیه بر توانایی آنها در مسابقات خروس جنگی انجام می گردید که آن هم استانداردهای مناسبی نداشته و ندارد. توده های اولیه خروس لاری ایران به سرعت در مناطق و استان های همجوار توزیع شده و در مناطق مرزی با نژادهای دیگر (اصیل ترک، اصیل هند و اصیل افغان) آمیزش داده شدند. یکی از تقسیم بندی های خروس لاری بر اساس رنگ پوشش پر آنها به سه دسته یا سویه «قرمز»، «قهوه ای» و «سفید» است. سویه قرمز اصیل تر است و سویه سفید بیشتر بصورت گل باقلی است. با توجه به خصوصیات عمومی نژاد لاری و با توجه به توزیع جغرافیایی آنها می توان به صورت مجازی واریته های زیر را معرفی کرد:

«واریته شرقی». حاصل از آمیزش نژاد لاری (خروس اصیل ایرانی) و نژاد کلنگ افغانی (نوعی اصیل)، با رنگ ابرش (خالدار) و چشم مرواریدی که بیشتر در مناطق شرقی ایران توزیع شده­اند.

«واریته غربی». از آمیزش نژاد لاری با نژادهای ترک بوجود آمدند در حالی که ریخته ژنتیکی نژاد افغانی، مالایی و هندی نیز در آنها دیده می شود. این نژاد بیشتر در منطقه کردستان و کرمانشاه توزیع شده و دارای قدرت بدنی و زیبایی قابل توجهی است.

«واریته شمال غربی». خاصل از آمیزش نژاد ایرانی با نژادهای ترک، مالایی و مالاگاشی

«واریته شمالی» از ترکیب لاری، مالایی و افغان بوجود آمده اند و در محدوده نوار ساحلی دریای مازندران بویژه دشت ترکمن صحرا توزیع شده اند و به دلیل علاقه شدید ترکمن ها به نبرد خروس­ها و تمرکز بر این موضوع، توان جنگی منحصر بفردی یافته اند.

«واریته جنوبی». عمدتاً از طریق ترکیب خروس لاری و نژادهای هندی و پاکستانی توسعه یافته اند و در نوار مرزی سواحل خلیج فارس و دریای عمان توزیع شده اند.

«واریته مرکزی». توده در همی از انواع آمیزش­ها که بزحمت بتوان هویت آنها را از نظر ساختار ژنتیکی و حضور خون نژادهای مختلف بررسی کرد در حالی که ترکیب خونی واریته های بالا را می توان با احتمال بالاتری حدس زد.

مرغ گراس، مرغ جنگی (اصیل افغانی)

اطلاعات زیادی در مورد این نوع خروس جنگی افغانستان در دسترس نیست. ظاهراً بازی خروس جنگی از تفریحات مردم در تاریخ این کشور بوده و با خار طبیعی اجرا می شود. مردم این کشور دو نوع خروس جنگی را بکار می­برند: تیپ بانكيوا و تیپ مالایی. قسمت عمده خروس­های جنگی افغانی از تیپ کلنگ اصیل بزرگ متعلق به شمال هند می باشند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی