بره موم ماده ای زرینی است که از شکوفه تعدادی از درختان و بوسیله زنبورهای عسل جمع آوری و بعنوان ماده ای چسبناک در شکافها و درزها در ساختمان کندو بکار می رود. انسان بره موم از زمانهای دور شناخته است. این ماده در مصر باستان در سطح گسترده ای مصرف می شده است. در این پست به بررسی بره موم زنبور عسل و اثرات درمانی آن می پردازیم.
بره موم زنبور عسل و اثرات درمانی آن
ارسطو کندویی شفاف درست کرد تا بتواند زندگی زنبورها را مطالعه کند. زنبورها دیواره کندو را با ماده تیره رنگ که همان بره موم باشد اندود کردند. ابو علی سینا در کتاب قانون در پزشکی ماده ای به شکل موم سیاه و خالص را به این ترتیب تعریف کرده است. موم خالص دیواره شان زنبورهاست که درون آن تخم میگذارند.موم سیاه (بره موم) کثافات کندو است.
مقداری بره موم بردارید و به آن آرسینگفعدس قرمز، بومادران و مریم نخودی و عسل به آن بیافزایید. مخلوط را روی دندان های آسیب دیده بمالید. برخی از موسیقیدانان آلات موسیقی خود را با بره موم براق می کردند.
گیاهان مواد حاوی ترکیبات فرار حلقوی (ترپن ها) ترشح می کنند. این مواد برای شاخک زنبورها بعنوان همورسپتور عمل می کنند در نتیجه باعث تحریک رفلکس های جستجو در آنها می گردد.زنبورها بره موم را از گیاهان مختلف و بیشتر از درختانی جمع آوری می کنند که شکوفه های آنها مواد زرینی ترشح می کنند. این فرضیه را می توان با توجه به تشابه محتویات شیمیایی و خصوصیات بیولوژیک بره موم با همان پارامترهای رزینی شکوفه ها ثابت کرد از بره موم به عنوان مواد ضدعفونی کننده در کندو استفاده می کنند.
بره موم ماده ای است زرینی به رنگهای زرد مایل به سبز، قهوه ای با قرمز تیره که رنگ آن بستگی به منبع بیولوژیک و زمان جمع آوری آن دارد. بافت أن متراکم و غیر همگن است بره موم دارای طعم تلخ و کمی سوزاننده با بوی قیری مخصوص است.
بره موم و عصاره آن باید در ظروفی دربسته، مکانی تاریک، با تهویه مناسب، دمای حداکثر ۲۵ درجه سانتی گراد دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
بره موم زنبور عسل و اثرات درمانی آن و محتویاتش
ترکیبات بره موم دارای سه منشاء متفاوت است. این ماده ممکن است از تراوشات گیاهی سرچشمه گیرد که به وسیله زنبورها جمع آوری می شود، یا از تراوش های غدد بزاقی زنبورها و یا از موادی که در حین فرآوری به آن اضافه شود، منشاء گیرد.
بطور معمول بره موم حاوی موادی است شامل: ۵۰ درصد ترکیبات رزینی (فلاونوئیدها، اسیدهای حلقوی و یا استر آنها)، ۳۰ درصد موم (اسیدهای چرب، الکلها و استر آنها)، ۱۰ درصد روغن های فرار و حلقوی، ۵ درصد گرده گل (اسیدهای آمینه و پروتئین) و ۵ درصد مواد دیگر(کانیها، ستونها، لاكتونها، ویتامینها و قندها).
دانشمندان روسی پوپراوکو و سوکولف (1975، 1980) ثابت کردند که منابع عمده ی بره موم صمغ شکوفههای درختان توسکا و تبریزی است. یکی از خصوصیات عمده ی بره موم بدست آمده از شکوفه های توسکا میزان بالای فلاونوئیدها (۱۵ ترکیب) و آلفا استوکسی بتیلینول آن است. بره موم حاوی ۵ نوع فلاونوئید شامل: آپی ژنین، آکاستین، کامفرول و امانین است. بره موم حاصل از سپیدار با محتوای استرهای اسیدهای حلقوی غیراشباع (فرول، کوماریک و غیره) مشخص می گردد.
بره موم حاوی مقدار زیادی مواد معدنی نظیر کلسیم، منیزیم، پتاسیم، سدیم، آهن، روی، منگنز، مس، آلومینیوم و فلور است. بره موم همچنین حاوی مقادیر متفاوتی از ویتامین های A,E,C,B1,B2,B6 است. بره موم حاوی اسید آمینه هایی مانند آلانین، بتا آلانین، اسید آلفا آمینوبوتیریک، والین، گلایسین، ایزولوسین، لایزین، فنیل آلانین، سیستین و سیستئین است.
در حال حاضر بیش از ۲۰۰ ترکیب مختلف در بره موم شناسایی شده است. موردی از آنالیز بره موم انگلیس وجود بیش از ۱۵۰ ترکیب در یک نمونه را بطور همزمان نشان داد.
بانکوا در سال ۲۰۰۰ سه نوع (تیپ) بره موم را بر حسب ترکیبات فعال و منبع گیاهی، شامل اروپایی، شمال روسیه ای و برزیلی مشخص کرد. جدول زیر ترکیبات بره موم و منابع گیاهی آنها را در رابطه با منطقه جغرافیایی جمع آوری بره موم نشان میدهد.
معلوم شده است که بره موم آثار بیولوژیک گوناگونی از جمله: ضدعفونی کنندگی، ضد درد، ضد ویروسی، ضد التهابی، ضدانگلی، ضد پروتوزوآیی و یاخته کشی (سمیت برای یاخته ها) دارد. فعالیت ضد عفونی کنندگی آن برای اول بار توسط کیوالكينا در سال ۱۹۴۸ مورد مطالعه قرار گرفت. گونه های مختلف میکروبی در جاهای مختلف حساسیت را به بره موم نشان می دهند. برای مثال پاستورلا در طول ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و استافیلوکوک در ۲ تا ۴ ساعت از بین می رود. مقاوم ترین آنها باکتری های کلنی شکل هستند که آنها نیز پس از ۴۸ ساعت می میرند.
اثرات ضد باکتریهای عصاره اتانولی بره موم (EEP) کلاً روی ۲۶۷ سویه ی غیر هوازی آزمایش شد. عموماً باکتریها بیشترین حساسیت را به غلظت ۱۱ میلی گرم در میلی لیتر محلول (EEP) نشان داد. عصاره بره موم می تواند تاثیر آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین، فورازین و غیره را افزایش دهد. اگر بره موم در ترکیب مواد مغذی وارد شود می تواند اثر آنتی بیوتیکی آنها را در مقابله با استافیلوکوک اورئوس (سویه های مختلف) و اشرشیا کولی افزایش دهد. همچنین طی بررسی های آزمایشگاهی معلوم شده است که بره موم عيله RNA,DNA ویروس های تبخال نوع ۱، آدنو ویروس نوع ۲، التهاب عمومی مخاط دهان و پلی ویروس نوع ۲ فعال است. وقتی غلظت آن به ۳۰ میلی گرم در میلی لیتر برسد ویروس تبخال را ۱۰۰۰ مرتبه کاهش میدهد. عصاره بره موم با غلظت 5/12 تا ۲۰۰ میلی گرم در میلی لیتر می تواند رشد ویروس تبخال طولی آمازون را متوقف کند. معلوم شده است که در جن نسبت به کرستین فعالیت مهار کنندگی بیشتری دارد. اما فعالیتش کمتر از اسیدتئین است. ثابت شده است که مشتقات فنلی بره موم مانند اسیدتئین اثر اندکی روی ویروس آنفولانزا دارند. ویروس های موجد عفونت های پوستی و آندو ویروسها حساسیت بیشتری نسبت به ویروس های پاراآنفولانزا و پولیومیلیت در مقابل بره موم دارند.
فعالیت ضد ویروسی تعدادی از ترکیبات بره موم در بیرون از بدن مطالعه شده است. این مواد شامل: ایزوپنتین فرولات و ۳- متیل بوتیل ۲-آنیل کافئات است. مطالعه اثر 3-متیل بوتیل ۲-ائيل كافئات اثر مشابه ای در روی ویروس تبخال نوع ۱ در خارج از بدن نشان داد. بیشتر محققین معتقدند که فعالیت ضد ویروسی بره موم مربوط به دو ترکیب عمده آن شامل 3-متیل بوتیل ۲-آنیل کافئات است. مطالعه اثر 3-متیل بوتیل 2-انيل كافئات است.
این مواد در غلظت ۵ درصد اثر سینرژیک دارند. عصاره اتانولی ۱۰ درصد بره موم رشد قارچ کاندید و یا تعدادی از درماتوفیتها را مهار می کند. عصاره ۱۰ درصد بره موم همراه با داروهای ضدقارچی اثرات بهتری روی قارچهای کاندیدا آلبیکنس دارد. معلوم شده است که بیش از ۹۸ درصد سویه های قارچی مطالعه شده نظیر آلبيکنس، پاراپسیلوزیس، گیلیروموندی به عصاره اتانولی بره موم با غلظت کمتر از ۵ درصد حساس اند.
تست آزمایشگاهی در بیرون از بدن نشان داده است که بره موم با غلظت ۵ تا ۱۰ درصد می تواند از رشد تریکوفیتون و روکوزوم جلوگیری کند. و همچنین معلوم شده است که جزء اتری بره موم DEEP دارای قویترین فعالیت یاخته کشی است. اجزای دوم اتیل استات و بوتانل DEEP اثر متوسطی دارد. فعالیتهای حد واسط در اجزای CHCL3/DEEP ملاحضه گردید. معلوم شده است که سلول های Hela به کریستین و رامنتین بیشتر حساس هستند اما به گالانژین حساسیت کمتری نشان می دهند. استر اسید فنتیل کافئیک (APE) ترکیبی است که فعالیت یاخته کش بره موم را تعیین می کندو دوز ۱۰ میلی گرم در میلی لیتر (CAPE) ورود {3 H} تیمیدین به سلول های سرطانی پستان را کاملاً مهار می کند.
رشته پژوهش هایی که در خارج بدن و در شرایط آزمایشگاهی بر روی سلول های سرطانی تخمدانها مسترهای چینی انجام گرفته اثر مشتقات نفتالین بره موم بر تخریب یاخته های سرطانی را نشان داده است.
آزماش هایی که در خارج از بدن و شرایط آزمایشگاهی روی تاثیر عصاره بره موم برزیلی بر روی سلول های سرطانی کبد انسان و KB و سلول های Hela از KB انجام گرفته نشان داده که اثرات یاخته کشی ملاحضه شده ناشی از کرستین، اسید کافئیک و فنیل استر موجود در بره موم است.
آزمایشها در مورد اثر ضد پرتوزایی محلول های EEP با غلظت ۱۰ میلی گرم در میلی لیتر، در بیرون از بدن، اثرات کشنده ماده فوق را روی سه سویه از تریکوموناس واژینالیس نشان داد.
محلول 25/0 درصد EEP سبب بیحسی کامل غشای مخاطی چشم خرگوشها میشود. این بدان معناست که اثر بره موم سه برابر قوی تر از همان میزان کوکائین و ۵۲ بار قوی تر از پروکائین است. اثر ضد النهای بره موم بر پایه فعالیت آنتی بیوتیکی آن استوار است. فلاونوئید آکاستین با غلظت ۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در کیلوگرم التهاب ناشی از فورمالین را مهار می کند. این ماده همچنین مقاومت مویرگها را افزایش می دهد. آنها استحکام رگها و بافت های همبند را تقویت می کنند و تعدا آنزیم ها را کاهش می دهند. فلاونوئیدهای پلی متوکسیل به طور قابل ملاحضه ای از اجتماع گلبول های قرمز در خون انسان جلوگیری می کنندد. توانایی بره موم برای افزایش واکنش گری ایمنی بدن کاریدهای عملی دارد.
در سال ۱۹۶۴ کیوالكينا نتایج آزمایش های خود را در خصوص توانایی عصاره های آبی و الكلی بره موم در افزایش واکنش گری ایمنی بدن منتشر کرد. این نتایج حاکی از افزایش فعالیت بیگانه خواری، کمپلمان و افزایش میزان پروپودین خون است.
میزان توصیه شده
عصاره الکلی بره موم (۱۰ و ۲۰ و ۳۰ درصد) خوراکی ۵ تا ۱۵ قطره سه بار در روز قبل از غذا. این ماده را فقط در طول دوره بهبودی می توان بکار برد زیرا به علت دارا بودن الكل چنانچه همرا با داروهای آنتی بیوتیک مصرف شود ممکن است باعث ایجاد حساسیت گردد، روی بافت کبد آثار سمی ایجاد کند و اثرات دارویی دیگر داروها را خنثی نماید.
عصاره آبی بره موم ۱۰ تا ۲۰ درصد خوراکی به میزان یک قاشق چایخوری سه بار در روز قبل از غذا.همچنین می توان از آن به عنوان ماده ی استنشاقی (بخور) در موارد برونشیتهای چرکی و زخم های ریوی، معدوی و زخم اثنی عشر استفاده کردعصاره بره موم ۵ درصد با بنیان روغن گیاهی یا چربی حیوانی به صوورت خوراکی به میزان یک قاشق چایخوری سه بار در وب قبل از غذا به مدت ۴ تا ۶ هفته توصیه شود.
بره موم به عنوان جزئی از کرم ها و پماده ها در استعمال خارجی و در موارد سندرم ناحیه مالیده میشود.
نظرات کاربران
2:27:55 AM