انواع نژادهای گوسفند:گوسفند با پشم نسبتاً ظریف

ظرافت پشم در این نژاد ها معمولاً بین 25 تا 50 درصد ظرافت مربوطه در نژاد های مرینوس و رامبویه است. نژاد های با پشم نسبتاً ظریف بعنوان گوسفندان گوشتی شناخته می شوند و بیشتر بشکل گله های مزرعه پرورش می یابند. بیشتر این گوسفندان کم طاقت تراز گوسفندان مرینوس و رامبویه می باشند. بعبارت دیگر گوسفندان این طبقه قدرت آنرا ندارد که مسافات زیادی را طی نمایند و بشکل گوسفندان مرتع پرورش یابند. اگر چه نژادهای مورد بحث در درجه اول از نظر صفت تولید گوشت حائز اهمیت می باشند ولی تولید پشم در میش ها نیز مناسب بوده و بهمین جهت ارزش آنرا دارند که صاحب گله مخارجی را بعنوان نگاهداری آنها تقبل نماید. بعبارت دیگر در صورت تعادل ارزش فروش پشم با مخارج نگاهداری و مدیریت، قیمت بره های کشتاری در این نژادها بحساب سود قلمداد خواهد شد. از این نوع نژادهای گوسفند به 1- گوسفند دورست هورن 2- گوسفند سات دان 3- گوسفند سافوك می توان اشاره کرد.

نژادهای گوسفند با پشم نسبتاً ظریف

نژادهای دورست هورن- سات دان- سافوک – کویوت – همشایر – شروپ شایر -اکسفورد –مونتادال و تونسی در این طبقه قرار دارند و منشاء آنها به استثنای گوسفند تونسی کشور انگستان است. نژادهای سات دان – شروپ- شایر- اکسفورد – همشایروسافوك بطور کلی بنام نژاد های «دان» یا «گوسفندان تپه ماهور» نیز خوانده میشوند زیرا محل اولیه پرورش آنها در جنوب انگلستان بصورت تپه ماهور می باشد. چهره و ساق در تمام نژاد های «دان» به رنگ خرمائی یا قهوه ای یا سیاه می باشد. خصوصیات پشم این گوسفندان حد متوسط پشم «نژاد های کاملاً ظریف» و «نژاد های با پشم دراز» است.

مهمترین انواع نژادهای گوسفند ان این طبقه ( گوسفند با پشم نسبتاً ظریف ) عبارتند از:

١- نژادهای گوسفند دورست هورن:

این نژاد از سایر نژاد ها کاملاً متمایز است زیرا میش و قوچ آن هر دو دارای شاخ می باشند. در عین حال باید توجه داشت که علاوه بر نژاد «دورست- هورن» گونه دیگری از «دورست» موجود است که فاقد شاخ می باشد. در حقیقت در سال ۱۹۵۱ در گله گوسفندان دورست هورن متعلق به دانشکده ایالتی کارولینای جنوبی امریکا بواسطه موتاسیون یا جهش ناگهانی، چهاربره فاقد شاخ بدنیا آمد که بعداً همین بره ها منشاء گوسفندان دورست بی شاخ گردیدند.

نژاد دورست هورن ازنظر بهره شیر نیز حائز اهمیت است و گله های انتخاب شده شیری آن در دنیا معروفیت دارد. گوسفندان دورست هورن بومی جنوب انگلستان و بویژه مناطق دورست و سامرست می باشند و برخلاف گوسفندان تپه ماهور» بیشتر در دشت و جنگه بسر می برند. صورت و گوش ها در این نژاد سفید و بویژه عاری از هرگونه تار پشم است. منخرین و لب و پوست بدن زرد کم رنگ و پشم در آنها برنگ سفید است. وزن بلوغ در قوچ بین 85 تا 125 و در میش بین ۶۰ تا 85 کیلو می باشد.

« جفت گیری در همه فصول » از خصائص مشخص گوسفند دورست۔ هورن است و این نژاد برخلاف گوسفندان مرینوس که دارای فصل طبیعی جفتگیری می باشند ممکنست در تمام فصول سال جفتگیری نماید. نسبت بره زائی در گله های دورست هورن نیز معمولاً زیاد است و بطور متوسط به 150 تا ۱۶۰ درصد می رسد. بعبارت دیگر گله های دورست هورن از نظر دوقلو زائی قابلیت زیادی دارند و احتمال زایش بره های دوقلو برای یک میش بیش از بره های تک می باشد. جزئیات ورقه استاندارد گوسفند دورست هورن که توسط «جامعه استرالیائی گوسفندداران نژاد انگلیسی» تنظیم و منتشر شده است بشرح زیر می باشد:

سر: پهن و پر و پوشیده از پشم در ناحیه پیشانی.
رخ : سفید
گوش: نازک و متوسط.
گردن: کوتاه و بلور و بویژه عضلانی و قوی در قوچ.
سینه: پر و عمیق و کاملاً جلو.
زیرشانه: پر و ممتد با شانه.
شانه : پهن و جمع وجور.
پشت و کمر: پهن و طويل.
کپل: بر و پهن و عمیق و عضلانی.
دنده ها: قوسی و با انحنای متناسب.
ناحیه دم: پهن و محكم و عضلانی و متناسب با سطوح مجاور.
ساق ها: مستقیم در بین مفاصل، دارای طول متوسط و پوشیده از پشم تا زیر مفصل خرگوشی.
پشم : متراکم و محکم .
نواقص و معايب: لكه در پوست یا پشم و موهای زبر در ساق.

گوسفند سافوك -گوسفند سات دان

2- سات دان

منشأ این گوسفند تپه های «سات دان» واقع در بخش «سوسکس» در منتهی الیه جنوب شرقی انگلستان است. از زمان های بسیار گذشته گوسفندان بومی این منطقه از نظر کیفیت مرغوب گوشت معروف و زبانزد خاص و عام بوده است. نژاد سات دان بمرور در اثر انتخاب بین گله های محلی و پرورش دقيق گوسفندان انتخابی تثبیت گردیده و بعنوان قدیمی ترین گوسفند از دسته نژادهای با پشم نسبتاً ظریف شناخته می شود. بعلاوه احتمال می رود که نژاد تثبيت شدة سات دان در سنتز نژادهای گوشتی دیگر بویژه همشایر و شروپ شایر و سافوک نيز نقش عمده ای بعهده داشته باشد.

بدن گوسفند سات دان پهن و عمیق و منظره جمع وجوری دارد. ساق حيوان پر و صاف و کوتاه است. از نظر جثه کوچکترین گوسفند از دسته «نژاد های دان» است و وزن بلوغ در قوچ بین 85 تا 115 و در میش بین ۶۰ تا ۸۰ کیلومی باشد. کوچکی جثه در قوچ مانع آمیخته گری این نژاد با سایر نژادها بمنظور تولید بره های کشتاری میشود وگله دارانی که تولید چنین بره هائی هدف آنها می باشد ترجیح میدهند که برای تلاقی نژاد از قوچ نژاد های بزرگتر استفاده نمایند.

پشم در نژاد سات دان کوتاه و تقریباً متراکم و نسبتاً ظریف می باشد. رنگ مطلوب چهره و گوش و ساق خاکستری و کمی تیره است ولی نقاط نامبرده را در گونه های مختلف می توان برنگ خاکستری روشن یا قهوه ای روشن نیز ملاحظه کرد.

گوسفند سات دان فاقد شاخ است. بیش سات دان از نظر قدرت شیرواری قابلیت چندانی ندارد و از این نظر بعنوان يک نژاد متوسط شناخته میشود. میش های نژاد سات دان از نظر دوقلوزایی نیز در مقايسه با سایر نژادها میش های متوسطی به شمار می روند.

جزئیات ورقه استاندارد گوسفند سات دان که توسط جامعه استرالیائی گوسفندداران نژاد انگلیسی تنظیم و منتشر شده است بشرح زیر می باشد:

سر: پهن و مسطح و ناقد شاخ.
منخرين: پهن و پر.
رخ : پر و در فاصله چشم تا منخرين تقريباً کوتاه.
چشم: درشت و درخشان.
گوش: متوسط و پوشيده از موهای کوتاه.
گردن: پهن و قوی.
شانه: مناسب و هماهنگی با پشت و پهلو.
سینه: پهن و عمیق.
پشت: مسطح و ممتد.
کمر: صاف و پهن.
دنده ها: قوسی و با انحنای باز.
کپل: پهن و طویل.
ساق و ران: پر و عضلانی.
دست و پا: کوتاه و در خارج از مکعب مستطیل بدن.
پوست: سرزنده و زرد روشن.

٣- گوسفند سافوك :

نام بخش سافوك در جنوب شرقی انگلستان که همراه با بخشهای مجاور یعنی اسکس و نورفوك منشاء اولیه نژاد گوسفند سافوك می باشد برای نامگذاری این گوسفند انتخاب شده است. گوسفند سافوك در اثر تلاقی قوچ های سات دان با میش های قدیمی و بومی منطقه یعنی میش های نورفوك بوجود آمده و به مرور در اثر انتخاب بشكل نژاد امروزی سافوك تثبیت گردیده است. از گوسفندان نورفوك يا جد مادری نژاد سافوك مشخصاتی در دست می باشد که براساس آن گوسفندان نورفوك از دسته نژاد های وحشی و پرطاقت و فعال و صورت سیاه و شاخدار و بسیار پر بهره و با گوشتی به کیفیت مرغوب بوده اند.

نشانه کاملاً مشخص در نژاد سافوك صورت و گوش و ساق سياه آن است. سر و گوش در این حیوان کاملاً عاری از پشم است ولی موهای سیاه تا قاعده گوشهای حیوان امتداد دارد. بعلاوه صورت عاری از پشم موجب میشود که حیوان به« پشم کوری» مبتلا نشود. زیر زانو و مفصل خرگوشی نیز عاری از پشم است و بجای آن موهای سیاه این نواحی را پوشانده است. ساق های تمیز و عاری از پشم نیز یکی از علل عدم ابتلای حیوان به آلودگی و عفونت سم یا فوترات می باشد. گوسفند سافوك در مقایسه با سایر نژادها گوسفند تند و چالاکی است و بعلاوه قادر است مانند گوسفندان با پشم کاملاً ظریف مسافات زیادی را طی نماید و در مراتع فقیر، از علوفه دور یا نزدیک استفاده کند. میش و قوچ در این نژاد فاقد شاخ می باشد. وزن بلوغ در قوچ بین ١١٥ تا ١٥٠ و در میش بین ۸۰ تا 115 کیلو است بعبارت دیگر گوسفندان سافوك در حدود ۳۰ درصد از نژاد ساتدان سنگین تر می باشند.

شکل عمومی بدن در سافوك در مقایسه با سایر نژادهای گوشتی کاملاً مناسب و مطلوب می باشد عیب مهم این نژاد راندمان کم پشم است و تارهای سیاه به مقدار زیاد در فرآورده پشم حیوان به چشم می خورد و به همین جهت در برنامه های اصلاح نژاد باید توجه داشت که از تلاقی این نژاد با نژادهای پشمی سیاه خودداری نمود. ظرفیت تولید پشم درگله های سافوك نیز چندان زیاد نیست و بطور متوسط از ۳ تا 5/3 کیلو در سال تجاوز نمی کند. با وجود نقائص فوق میش های سافوك میش های پر بهره ای هستند و بویژه قابلیت شیردهی آنها بسیار عالی می باشد. نسبت دوقلوزایی نیز در گله های سافوك بطور متوسط خوب و مناسب است. بعلاوه قوچ های سافوك از نظر تلاقی نژاد اهمیت بسزائی دارند زیرا در اثر آمیخته گری این قوچ ها با میش های مناسب، بره هائی بوجود می آیند که سر نسبتاً کوچکی دارند و این امر بره زائی را در میش ها تسهیل مینماید.

جزئیات ورقه استاندارد گوسفند سافوك که توسط جامعه استرالیائی گوسفندداران نژاد انگلیسی تنظیم و منتشر شده است بشرح زیر می باشد: