همستر نیز مانند خرگوش، موش، سنجاب، خوکچه هندی و … جزو جوندگان بوده و بیماری های مشترک آن با انسان اکثراً همان بیماری هایی است که بین انسان و جوندگان مشترک بوده و قابلیت انتقال از حیوان به انسان را دارند. این بیماری ها می تواند با گاز گرفتگی توسط همستر به انسان منتقل شود. در این مطلب در مورد بیماری های مشترک بین انسان و همستر و راه های انتقال آن نکاتی را ذکر میکنیم.

بیماری های مشترک بین انسان و همستر

بیماری های مشترک بین انسان و همستر یا سایر جوندگان بسیار نادر بوده و اکثراً در حد آلرژی ها یا حساسیت ها و گاز گرفته شدن ها می باشند. البته نکته فوق در مورد حیواناتی است که اهلی بوده و در مراکز معتبر تکثیر و پرورش یافته باشند ولی حیوانات وحشی که در جنگل ها و زیست گاه های طبیعی خودشان زندگی می کنند و با محیط آلوده اطراف در تماس بوده و سابقه هیچگونه واکسیناسیونی در خود آنها و اجدادشان دیده نمی شود در صورتی که به عنوان حیوان خانگی نگهداری شوند می توانند خطرناک باشند و انتخاب آنها به عنوان حیوان خانگی خالی از اشکال نیست. به عنوان مثال برخی حیوانات وحشی مانند موش خرمای آمریکایی می توانند عامل انتقال هاری باشند و یا سنجاب های وحشی توانایی انتقال بیماری تولارمی را به انسان دارند و یا موش های بزرگ وحشی (موش فاضلاب) می توانند بیماری لپتوسپیروزیس را در انسان ایجاد کنند.

با وجود احتمال انتقال برخی ارگانیسم ها به انسان در کل برخی جوندگان مانند خرگوش های اهلی جزو بهترین حیوانات خانگی برای کودکان هستند. زیرا اغلب برای کودکان مشکل ساز نیستند و اغلب مشکلات ایجاد شاه از یک آلرژی ساده تجاوز نمی کند. در اینجا توجه به این نکته ضروری است که اولاً انتخاب جوندگان اهلی و رعایت بهداشت در نگهداری آنها و عدم نگهداری از آنها به صورت کلونی و واکسیناسیون بموقع و جلوگیری از تماس آنها با جوندگان وحشی تا درصد بسیار بالایی از خطر انتقال برخی بیماری ها توسط آنها به انسان می کاهد. دوماً توجه به این نکته ضروری است که انتقال یک نوع میکروارگانیسم خاص توسط یک حیوان به انسان الزاماً دلیلی برای انتقال بیماری ناشی از آن میکرو ارگانیسم نیست و بیماری برای ایجاد شدن نیازمند برخی فاکتور ها مانند ورود میزان بخصوصی از باکتری یا ویروس به بدن انسان ، ضعف سیستم ایمنی بدن ( نوزادان، افراد مسن، افراد پیوندی، مبتلایان به ایدز و …)، برخی فاکتور های زمینه ای مانند زخم های عمیق و غیره می باشد.

در زیر برخی از بیماری هایی که احتمال منتقل شدن از جوندگان به انسان را دارند آورده می شوند ولی هیچکدام از آنها در همه افراد دیده نشده و همانطور که گفته شد بیماری های مشترک بین انسان و جوندگان اهلی بسیار نادر و کمیاب هستند و تا شرایط خاصی مهیا نباشد قدرت آلوده و بیمار کردن انسان را ندارند و مباحث این قسمت بیشتر جنبه اطلاع رسانی داشته و جهت پیشگیری و آگاهی بیشتر نگهداری کنندگان از این حیوانات زیبا می باشند نه ایجاد رعب و وحشت و نگرانی های بی مورد در آنها و همانطور که ذکر شد بیشترین مشکلی که در صاحبان جوندگان اهلی مشاهده می شود گاز گرفته شدن توسط حیوان و یا ایجاد آلرژی است.

• درماتوفیتوزیس یا کچلی ها

این عفونت ها بیشتر توسط تریکوفایتون ها بخصوص تریکوفایتون منتاگروفایس ایجاد می شوند که با سرخی، شوره و ریزش موهای ناحیه نمودار می شود و گاهی خارش دیده شده و بیشتر در نواحی بدون لباس مانند دست ها و گردن دیده می شوند و گاهی بیماری در خود حيوان علائم بالینی نداشته و به صورت تحت کلینیکی است ولی قابلیت انتقال به انسان وسگ ها و ایجاد ضایعه در آنها را دارد. برای درمان از ترکیبات ضد قارچی موضعی و یا عمومی مانند کتوکونازول و مایکونازول و گریزئوفولوين استفاده می شود.

• سالمونلوزیس

در بین جوندگان بیشترین موارد انتقال بیماری به انسان از خوکچه های هندی گزارش شده است. آلودگی به این باکتری (سالمونلا انتریتیدیس و تایفی موریوم و…) ممکن است در همستر به صورت تحت کلنیکی بوده و حیوان فقط نقش ناقل را داشته باشد بدون اینکه علائم بالینی از خود نشان دهد. بنابراین اگر بیماری سالمونلوزیس در کودکی که حیوان خانگی از دسته جوندگان نگهداری می کند تشخیص داده شود باید مدفوع آن حیوان از لحاظ وجود باکتری مورد ارزیابی وکشت میکروبی قرار گیرد. برای درمان می توان از آنتی بیوتیک­هایی که بر روی سالمونلاها مؤثر هستند مانند سیپروفلوکساسین استفاده نمود.

• کوریومننزيت لنفوسیتیک

این بیماری توسط دسته خاصی از ویروس ها ایجاد شده و ویروس در ترشحات بدن، ادرار، مدفوع، بزاق وغيره حیوانات بیمار وجود داشته و توسط گاز گرفته شدن و یا تماس مستقیم به انسان منتقل می شود که در انسان بیماری معمولاً انفرادی است. در همستر ها این ویروس فقط بوسیله تست های آزمایشگاهی قابل شناسایی است. گاهی علائمی از بیماری در انسان دیده نمی شود و گاهی علائمی شبیه آنفلوانزا که همراه تب، سردرد و دردهای عضلانی شدید می باشد حدود ۵ تا ۱۰ روز بعد از آلودگی دیده می شود. تعداد بسیار کمی از بیماران به فرم مننژیتی مبتلا می شوند که با میزان زیاد لنفوسیت ها در مایع مغزی-نخاعی تشخیص داده می شوند و در موارد نادری مننگوانسفالیت نیز دیده می شود ولی در کل میزان مرگ و میر در این بیماری پایین است. تشخیص این بیماری در انسان با جداسازی ویروس از خون و برخی دیگر از روش های آزمایشگاهی می باشد.

• گاز گرفتگی ها

برخی از بیماریها توانایی انتقال از طریق گاز گرفته شدن توسط همستر (جوندگان) در صورتی که حیوان آلوده باشد را دارند. از این دسته می توان به پاستورلوزیس، تب ناشی از گاز گرفته شدن توسط موش رت (موش­های بزرگ فاضلاب یا آزمایشگاهی)، تولارمی و هاری اشاره کرد. البته همانطور که قبلاً اشاره شد در تمام گاز گرفتگی ها این بیماری ها منتقل نمی شوند و برای انتقال آنها شرایط خاصی وجود دارد و در کل میزان رخداد آنها بسیار پایین است. در زیر این بیماری ها به اختصار توضیح داده می شوند.

• پاستورلوزیس

انتقال این بیماری نسبت به دیگران از شیوع بیشتری برخوردار بوده و نیز توانایی منتقل شدن با گاز گرفتگی توسط همستر و بدون گاز گرفته شدن توسط همستر را نیز دارد و نیز این توانایی را دارد که از حیوانات خانگی دیگر مانند سگ و گربه نیز به انسان منتقل شود. عامل بیماری باکتری پاستورلا مولتيسيدا است. تورم، سرخی و درد در محل گاز گرفتگی مشهود بوده و در صورت عفونی شدن زخم نمونه برداری از ترشحات آن برای کشت میکروبی ضروری است. در درمان این بیماری استفاده از آنتی بیوتیک هایی که بر ضد عفونت های ناشی از استافیلوکوک ها ، استرپتوکوک ها ، پاستورلا ها و میکروارگانیسم های بی هوازی مؤثر باشند توصیه می شود. از آنتی بیوتیک­های مورد استفاده می توان به پنی سیلین، آموکسی سیلین وسفالوسپورین ها (سفالکسین و…) اشاره کرد.

• تب ناشی از گاز گرفته شدن توسط موش رت

این بیماری بسیار نادر بوده و می تواند توسط موش های بزرگ آزمایشگاهی که گاهاً به عنوان حیوان خانگی نگهداری می شوند و به نظر سالم رسیده و علائمی از بیماری را ندارند ولی ناقل به ظاهر سالم بیماری هستند به انسان منتقل شود. عامل بیماری باکتری استرپتوباسیلوس مونیلیفورمیس است. همانطور که گفته شد بیماری بسیار نادر بوده و از رخداد پایینی برخوردار است و بیشتر توسط موش ها و جوندگان وحشی منتقل می شود.

از علائم بیماری در انسان می توان به تب و لرز، استفراغ، سردرد، دردهای عضلانی و مفصلی ، لنفادنوپاتی ناحیه ای یا تورم غدد لنفاوی منطقه درگیر و گاهاً ضایعات جلدی و اندوکاردیت اشاره کرد. تشخیص بیماری با استفاده از جدا سازی باکتری از کشت خون یا مایع مفصلی است. از آنتی بیوتیک های مناسب برای درمان این بیماری می توان به پنی سیلین، استرپتومایسین و تتراسایکلین اشاره کرد. .

• تولارمی

این بیماری به نام تب خرگوش نیز شناخته می شود. عامل بیماری باکتری فرانسیزلا تولارنسیس است و جوندگان نسبت به آن حساس هستند. انتقال بیماری بین جوندگان اکثراً از طریق کنه ها و کک ها است. بنابراین جوندگان خانگی مانند خرگوش از عوامل عمده انتقال بیماری نبوده و بیشتر در حیات وحش دیده می شود ولی موارد نادری از انتقال آن توسط گربه و سنجاب خانگی گزارش شده است. برای درمان این بیماری آنتی بیوتیک انتخابی استرپتومایسین می باشد که بصورت تزریق داخل عضلانی تجویز می گردد.

• هاری

با اینکه گاز گرفته شدن توسط جوندگان خانگی تقریبا زیاد اتفاق می افتد ولی تا کنون گزارشی از انتقال بیماری توسط گاز گرفتن جوندگان خانگی به انسان گزارش نشده است ولی زمانی که یک جونده وحشی در خانه نگهداری می شود باید جانب احتیاط را رعایت کرد.

• یرسینیوزیس

عامل بیماری پیرسینیا سودوتوبرکلوزیس و پرسينيا انتروکولیتیکا بوده احتمال انتقال آن از جوندگان خانگی وجود دارد. خوکچه های هندی مستعد ابتلا به عفونت بوده و بیشتر حالت تحت کلنیکی بیماری را نشان می­دهند. کاهش وزن و اسهال از عمده ترین علائم بیماری هستند و نیز ناقلين ظاهراً سالم نیز دیده می شوند. کودکان از راه مدفوعی – دهانی می توانند آلوده شوند ولی احتمال آلودگی بسیار پایین است. بیماری در انسان بیشتر در کودکان اتفاق می افتد و علائم بیماری بعد از یک دوره کمون ۱ تا ۳ هفته ای به صورت دردهای شکمی حاد در سمت راست و پایین شکم (که با درد ناشی از آپاندیسیت اشتباه می شود)، تب و استفراغ بروز می کند. درمان با آمینوگلیکوزید ها وتری متوپریم – سولفامتوکسازول نتایج خوبی را در پی داشته است.

•  کمپیلوباکتریوزیس

آلودگی با کمپیلوباکترها در برخی از جوندگان مشاهده شده و احتمال اینکه همسترها در انتقال عفونت به انسان با گاز گرفتگی توسط همستر نقش داشته باشند وجود دارد ولی تاکنون موردی از بیماری منتقل شده از همستر به انسان دیده نشده است. از علائم بیماری می توان به اسهال، درد ناحیه شکمی، کرامپ، تب و استفراغ و اسهال که می تواند خونی باشد اشاره کرد. درمان بیماری علامتی بوده و با استفاده از مایع درمانی و آنتی بیوتیک درمانی (اریترومایسین) می باشد که موجب کاهش طول دوره بیماری و تخفیف علائم آن می گردد.

از سایر بیماری های جوندگان که می تواند به انسان نیز منتقل شود می توان به بیماری پلاک ، لپتوسپیروزیس، تب هموراژیک کُره ای و سستودیازیس(آلودگی به کرم های نواری) اشاره کرد که البته همانطور که گفته شد از رخداد بسیار پایین و نادری برخوردار بوده و اکثر تعداد مبتلا شدگان به آنها در جهان از تعداد انگشتان دست تجاوز نمی کند و گزارشی از آلودگی انسانی به اکثر آنها در ایران وجود ندارد و همچنان همستر از جمله حیوانات خانگی مناسب برای نگهداری در محیط داخل منزل می باشد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی