لاک پشت ها با کاهش طول روز و افت دمای محیط به کمتر از ۱۵ درجه برای خواب زمستانی آماده می شوند. در طبیعت، حیوان با حفر گودالی در زمین، لانه ای برای دوره خواب زمستانی به وجود می آورد و به درون آن پناه می برد. روی این لانه معمولاً توسط برگ­های درختان که در فصل پاییز خزان می کنند پوشیده می­شود. نژادهای آبزی در کف بستر و در میان لای و لجن به خواب می روند. مدت خواب زمستانی بسته به آب و هوا و نژاد لاک پشت متغیر است. اغلب نژادها به طور متوسط برای ۶ تا ۱۲ هفته به خواب زمستانی فرو می روند. این دوره برای لاک پشت های جوان قدری کوتاهتر است. در این مقاله به بررسی فضای مناسب خواب زمستانی لاکپشت ها می پردازیم.

خواب زمستانی

با سرد شدن هوا، میل لاک پشتها به غذا کمتر شده و گوشه گیر و کم تحرک می شوند کسانی که تجربه نگهداری از لاک پشت ندارند با مشاهده این وضع تصور می کنند که حیوان بیمار است و سعی می کنند به زور به او غذا بدهند در حالی که به طور طبیعی لاک پشت­ها سه هفته قبل از خواب زمستانی روزه می گیرند تا روده های خود را خالی نگه دارند.

لاک پشت های خشکیزی که در فضای باز نگه داری می شوند با شروع فصل سرما، به طور طبیعی محل مناسبی برای خواب زمستانی خود پیدا می کنند و به خواب می روند و نیازی هم به کمک صاحب خود ندارند. این لاک پشت ها در فصل بهار و با گرم شدن هوا از لانه زمستانی خارج می شوند. چنانچه دمای محیط از ۵ درجه زیر صفر کمتر نشود خطری آنها را تهدید نمی کند. اگر حیوان در محلی بسیار سرد و به غیر از محیط طبیعی زندگی خود نگه داری می­شود لازم است تا مطابق دستوری که در ادامه این بخش گفته شده، لانه­ای مناسب برای دوران خواب زمستانی او فراهم شود.

خواب زمستانی رفتاری نیست که در همه لاک پشت­ها دیده شود، لاک پشت هایی که در مناطق حاره و گرمسیر زندگی می کنند خواب زمستانی ندارند. این لاک پشت­ها در فصل هایی از سال که دمای هوا افت می کند و طول روز کاهش می یابد قدری کُند و کم تحرک می شوند.

هرگز نباید شرایط نگهداری لاک پشت­هایی که عادت به خواب زمستانی ندارند به گونه ای باشد که آنها را وادار به فرو رفتن به خواب زمستانی کند چرا که بدن آنها به طور طبیعی توان ورود به چنین دوره ای را ندارد.

اصولاً لاک پشت­هایی که در مناطق بیابانی زندگی می کنند همگی به خواب زمستانی فرو می روند. برخی از لاک پشت­های نیمه آبزی به ویژه جنس های تستودينا مانند کلميس (Clemmys) و تراکمیس (Trachemys) به خواب زمستانی فرو می روند.

فضای مناسب خواب زمستانی لاکپشت

به منظور فراهم کردن فضای مناسب خواب زمستانی لاکپشت به دو جعبه یا کارتن خالی نیاز است. یکی از جعبه ها باید قدری بزرگتر از بدن حیوان باشد و جعبه دیگر باید به اندازه ای باشد که جعبه اول را به همراه مقداری کاه در خود جای بدهد. بعد طبق دستور زیر عمل شود.

• داخل جعبه کوچکتر را با چند تکه روزنامه فرش کنید
• لاک پشت را درون این جعبه و میان روزنامه ها قرار دهید
• در جعبه را بدون استفاده از چسب ببندید. فقط زبانه ها را در هم قفل کنید
• اگر بیش از یک لاک پشت دارید لازم است هر کدام را در جعبه ای جداگانه قرار دهید
• جعبه دوم را با مقداری کاه خشک پر کنید و کارتن حاوی لاک پشت را در آن قرار دهید
• با کمک مقداری بند یا طناب در جعبه دوم را محکم کنید. از چسب نواری استفاده نکنید
• دور این جعبه را با مقداری روزنامه بسته بندی کنید و سپس پتوی نازکی به دور آن بپیچید
• بسته بندی را طوری انجام دهید که هوا بتواند وارد جعبه بزرگتر بشود
•  جعبه باید تا فصل بهار در فضایی خنک با دمای حدود ۵ درجه نگهداری شود
•  از باز کردن جعبه ها تا فصل بهار خودداری کنید

بسیاری از لاک پشت های نیمه آبزی که در ویواریوم نگهداری می­شوند چون در محیطی غیرطبیعی زندگی می­کنند وارد خواب زمستانی نمی شوند. از آنجایی که دوره خواب زمستانی نیاز به آمادگی حیوان و مراقبت­های بعد از بیداری دارد، بهتر است با فراهم کردن گرمای مناسب در محل زندگی حیوان، از ورود آنها به خواب زمستانی جلوگیری کرد.

در مراکز تحقیقاتی با پرورش لاک پشت می توان حیوانی که به خواب زمستانی رفته است را در یک جعبه بسته بندی کرد و در یک یخچال با دمای کنترل شده ۵ درجه قرار داد. این یخچال نباید برای نگهداری مواد غذایی مورد استفاده انسان کاربرد داشته باشد. لازم است تا در یخچال را هر ۳ تا ۴ روز یک بار باز کرد تا هوای تازه در آن جریان پیدا کند.

در صورتی که لاک پشت در فضای سبز یا داخل حیاط و باغچه نگهداری می­شود و در همان مکان به خواب زمستانی فرو می رود باید به نکته مهمی توجه داشت. گاهی در اواخر زمستان برای افزایش باروری زمین و آماده سازی باغچه ها برای فصل بهار، خاک باغچه را زیر و رو می کنند یا به اصطلاح بیل می­زنند. چنان چه اطلاعی از محل خواب لاک پشت وجود ندارد باید از باغبان خواست تا این کار را با احتياط فراوان انجام دهد تا آسیبی به لاک پشت به خواب رفته وارد نشود. بارها دیده شده است که لاک پشت ها در زمین­های کشاورزی به دلیل اصابت ضربه ناشی از وسایل کشاورزی دچار آسیب جدی و شکستگی لاک شده اند. اگر با لاک پشتی که به خواب فرو رفته است برخورد شود لازم است تا پیکر او را در گودالی نه چندان عمیق قرار داد و روی بدن او را با مقداری برگ پوشاند. بهتر است نشانه ای در محل خواب لاک پشت نصب شود تا افرادی که از حضور او آگاهی ندارند به او آسیب نرسانند. هرگز نباید این لاک پشت را به درون خانه و محلی گرم منتقل کرد یا تلاش کرد تا او را از خواب زمستانی بیدار کرد. این کار باعث برهم خوردن سلامت او می شود. می­توان از روشی که پیشتر توضیح داده شد برای مراقبت و نگهداری از لاک پشت تا سپری شدن زمان خواب زمستانی استفاده کرد.

مراقبت های بعد از خواب زمستانی

در فصل بهار، با گرم شدن هوا و بلند شدن طول روز حیوان از خواب زمستانی بیدار می شود. لاک پشت­ها بعد از برخاستن از خواب زمستانی به مراقبت­های خاصی نیاز دارند. معمولاً بدن آنها به شدت دچار کم آبی است و چشم­ها قی کرده و گود رفته اند. لازم است تا چند بار حيوان را در آب ولرم حمام داد و چشم ها را با پنبه پاک کرد. شنا کردن در آب کمک می کند تا حیوان مقداری آب بنوشد و بعد از گذشت چند ماه از خواب زمستانی برای اولین بار ادرار کند. خالی کردن ادرار کهنه مهمترین بخش بعد از بیداری از خواب است و نشان می دهد که حیوان در سلامت قرار دارد. اگر تخلیه ادرار انجام نشود باید حتماً از دامپزشک کمک خواست.

برای حمام دادن حیوان باید به اندازهای درون ظرف را با آب پر کرد که سر و بینی لاک پشت در آب فرو نرود. کافی است تا لاک پشت را برای مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در داخل آب نگهداری کرد. حمام دادن باید هر دو روز یک بار تکرار شود. معمولاً سه تا چهار بار حمام برای بیدار شدن کامل حیوان، تخلیه ادرار و بازگشت به روند عادی زندگی کفایت می کند. ممکن است لاک پشت­ها به طور طبیعی تا ده روز پس از بیداری از خواب زمستانی علاقه چندانی به مصرف غذا از خود نشان ندهند. باید غذای ساده و سبکی مثل خیار، برگ­های سبز یا مغز کاهو در اختیار آنها قرار داد تا حیوان به تدریج به خوراک عادی برگردد. در واقع باید گفت که طی روزهای اول بعد از خواب زمستانی مصرف آب بیشتر از غذا دارای اهمیت است. به علاوه لازم است تا لاک پشت از تابش نور خورشید و هوای تازه بهره مند شود. اگر بیش از ورود به خواب زمستانی وزن لاک پشت ثبت شده باشد لازم است تا پس از بیداری از خواب دوباره او را وزن کرد. در بیشتر مواقع، کاهش وزن در حد ۲ تا ۵ درصد است. اما اگر کاهش وزن بیش از این مقدار باشد بهتر است حیوان را برای یک معاینه کامل به نزد دامپزشک برد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی