مرغ از جمله حیوانات خونگرم می باشد که قادر است دمای بدن خود در را محدودهای معین تنظیم نمایند. با این وجود، توانایی پرندگان در تنظیم دمای بدن خود، در دامنه معینی از درجه حرارت محیطی میسر است و چنانچه دمای محیط از این دامنه تجاوز کند، باعث تلفات پرندگان می شود. بنابراین، عایق بندی سالن و تهویه از عوامل محیطی بسیار مهم در آسایش پرندگان می باشند. علاوه بر این، به منظور کسب حداکثر بازدهی اقتصادی، تاثیر نور نیر نباید نادیده گرفته شود. در واقع، برای آنکه پرنده بتواند حداکثر عملکرد تولیدی خود را بروز دهد، باید محیط مناسبی برای تظاهر پتانسیل ژنتیکی آن فراهم گردد. تظاهر فنوتیپی پرنده (P) تابعی از پتانسیل ژنتیکی (G) و محیطی است که پرنده در آن قرار می گیرد (E) و لذا +=G P بدیهی است بهترین سویه های ژنتیکی مرغ نیز قادر به بروز عملکردی تولیدی مناسب در محیطهای نامناسب نیستند. در ادامه عوامل محیطی مؤثر در عملکرد تولیدی پرندگان و آب و کیفیت شیمیایی لازم برای پرورش مرغ تخمگذار مورد بررسی قرار می گیرد.
آب
کمیت و کیفیت آب آشامیدنی از اهمیت حیاتی در پرورش مرغ برخوردار است. آب باید به مقدار کافی در تمام طول سال فراهم باشد و همچنین از لحاظ خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و میکروبی باید از کیفیت مناسبی برخوردار باشد تا کارایی و بهره وری واحد تولیدی را تحت تأثیر قرار ندهد. اساساً این مسئله باید قبل از احداث مرغداری مورد بررسی قرار گیرد.
کیفیت شیمیایی آب
از نظر ظاهری آب باید شفاف، بی رنگ و بدون بو و مزه باشد. pH آب باید بین 5/6 تا ۸ باشد. آبهایی که pH آنها از 5/6 کمتر باشد، باعث خوردگی لوله های آبرسانی شده و همچنین باعث پیدایش ناهنجاری های استخوانی نظیر نکروز سر استخوان ران می شوند. سختی آب که به حضور یون های کلسیم و منیزیوم بستگی دارد، باید بین ۱۰ تا ۳۰ قسمت در میلیون باشد. همچنین، كل مواد جامد محلول در آب بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ قسمت در میلیون باشد.
مقادیر کل مواد جامد محلول در آب تا سطح ۱۰۰۰ قسمت در میلیون نیز قابل قبول می باشد. چنانچه كل مواد جامد محلول در آب از ۱۰۰۰ قسمت در میلیون تجاوز نماید، باعث ایجاد اسهال ملایم در پرندگان می شود و مشکلات مربوط به بستر مرطوب را به دنبال خواهد داشت. آبهای که کل مواد جامد محلول در آنها بالاتر از ۳۰۰۰ قسمت در میلیون داشته باشد، به هیچ عنوان برای پرورش پرندگان مناسب نیستند. کل مواد جامد محلول در آب توسط دستگاه هدایت سنج الکتریکی سنجیده می شود.
این دستگاه هدایت الکتریکی آب را بر حسب میکروزیمنس اندازه گیری می کند. برای تبدیل مقادیر مذکور به كل مواد جامد محلول در آب، ابتدا آن را در ۱۰۶ ضرب نموده تا بر حسب زیمنس درآمده و سپس در عدد ۵۰۰ ضرب می کنند. باید توجه داشت که هدایت الکتریکی آب تحت تاثیر دمای آب قرار دارد و با افزایش دمای آب، هدایت الکتریکی آن نیز افزایش می یابد. بنابراین، قرائت های هدایت الکتریکی باید در یک دمای معین (معمولاً ۲۵ درجه سانتیگراد) انجام گیرد.
مقدار نمک (NaCl) آب نیز از اهمیت زیادی در پرورش پرندگان به ویژه مرغ های تخم گذار برخوردار است. وجود نمک در آب باعث کاهش وزن و ضخامت پوسته تخم مرغ شده و مقاومت پوسته تخم را در برابر شکستگی کاهش می دهد. سطح بالاتر نمک در آب باعث ایجاد اختلالات پوسته می شوند که علت این امر به کاهش فعالیت آنزیم کربنیک انهیدراز در غده پوسته ساز مربوط می باشد. چنانچه از آب های با شوری ملایم در پرورش مرغ تخمگذار استفاده شود، توصیه می شود ویتامین C به آب افزوده شود. مکمل سازی جیره با مکمل آلی روی (نظیر روی- متیونین) نیز به بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ در چنین شرایطی کمک میکند.
نیترات موجود در آب نشان دهنده آلودگی آب با مواد آلی نظیر کودهای آلی و شیمیایی می باشد. نیترات به خودی خود مشکلی را برای پرندگان به وجود نمی آورد ولی در بدن می تواند به نیتریت تبدیل شده که بسیار سمی است. نیتریت باعث اکسید نمودن آهن دوظرفیتی هموگلوبین به آهن سه ظرفیتی شده که در این صورت مت هموگلوبین گفته می شود. مت هموگلوبین توانایی حمل اکسیژن را نداشته و باعث بروز هایپوکسمی شده و در مناطقی با ارتفاع زیاد، باعث شیوع بیماری فشار خون ریوی در جوجه های گوشتی می شود. حداکثر سطح قابل تحمل نیترات و نیتریت برای پرندگان به ترتیب ۲۰ و ۴ میلی گرم در هر لیتر آب است.
آب و کیفیت شیمیایی لازم برای پرورش مرغ تخمگذار از اهمیت زیادی برخوردار است. آب مطلوب برای طیور در هر میلیمتر باید حداکثر ۱۰۰ کلنی از باکتری های کلی فرم داشته باشد و عاری از کلی فرم های مدفوع یا مقاوم در برابر درجه حرارت و همچنین استرپتوکوک های مدفوع باشد.
نظرات کاربران
2:27:55 AM