در حالی که تولد توله ها برای دوام نسل گونه های مختلف حیوانات ضروری است ولی طبیعت به سیستم تولید مثلی به عنوان یک سیستم غیرضروری نگاه می کند. این موضوع ظاهراً با دانسته های ما تناقض دارد زیرا در زمان کمبود مواد غذایی و غذای سگ ماده و غذای گربه ماده ،و غذای توله های تازه متولد شده سگ و غذای بچه گربه ولو اینکه ضعیف باشند و مادر آنها مواد مغذی چندانی برای آنها فراهم نکندT احتمال زیادی است که این گونه بچه گربه ها زنده نمانند و قبل از رسیدن به بلوغ از بین بروند. این عمل از نقطه نظر طبیعت اتلاف انرژی و مواد مغذی است. در نتیجه در زمانی که کمبود مواد غذایی وجود دارد، لازم است مواد مغذی ابتدا به سمت اندام­های ضروری از قبیل قلب، مغز، کلیه ها و امثال آن هدایت گردند با این امید که حيوان عمر بیشتری یافته و در آینده منتظر لحظات بهتری بماند که برای تولیدمثل او مناسب باشد. در این پست به بررسی تغذیه سگ ماده  ، غذای گربه ماده ، غذای توله های تازه متولد شده سگ  و غذای بچه گربه می پردازیم.

آبستنی و شیردهی

یک چنین شرایطی به هیچ وجه در مورد حیواناتی که ما انسان­ها در منزل و همراه خود نگه می داریم بوجود نمی آید ولی باید همواره در مورد حیواناتی که با هدف تولید مثل نگهداری می­شوند دقت لازم به عمل آید. تولید توله های سالم و قوی اولین هدف تولید کننده سگ­ها است و لذا تمام توجه او معطوف ماده سگ است. نر در این زمینه نقش چندانی ندارد، اگر چه باید توجه داشت که سگ نر در شرایط سالمی به سر ببرد تا به میزان کافی اسپرم تولید کند. در هر دو جنس، کارایی تولید مثلی مناسب تابع عوامل متعددی است که از جمله آنها می توان به غلظت انرژی جیره، تأمین مقادیر کافی از اسیدهای چرب ضروری و نیز توازن ویتامین­ها و مواد معدنی در دوره آبستنی و قبل از آن توجه کرد. حیواناتی که به منظور تولید مثل نگهداری می شوند باید از جیره متوازن با کیفیت خوب تغذیه شوند که نیازهای نگهداری حیوان بالغ را تأمین کند.

ایستنی یک بیماری نیست بلکه یک وضعیت طبیعی است که نیاز ویژه و زیادی را به مواد غذایی به دنبال داشته و محدودیت هایی را برای بدن ایجاد می کند. این موضوع هم برای زن و هم برای حیوانات ماده مصداق دارد. جنین نیاز به تغذیه کافی دارد تا رشد و توسعه مناسبی داشته باشد. بدیهی است که حیوان ماده نیازهای غذایی جنین را فراهم می کند و هر گونه کمبود در جیره مادر به نوبه خود موجب نقص و کاهش توسعه مناسب جنین می گردد. ایدال این است که حیوان ماده در انتهای دوره شیردهی وزنی برابر وزن خود در زمان شروع آبستنی داشته باشد ولی برای رسیدن به این مقصود لازم است نیازهای انرژی و مواد مغذی آنها در دوره آبستنی و شیردهی غذای گربه ماده افزایش یابد. دو راه برای تأمین این مقدار اضافی وجود دارد:

الف- استفاده از مقدار بیشتر غذای معمولی

ب- استفاده از جیره غلیظ تر با مقدار برابر با قبل از آبستنی و یا افزایش به میزان جزئی.

شیردهی، نیاز غذایی باز هم بیشتری دارد و بهترین روش آن استفاده از یک جیره غلیظ است تا انرژی، پروتئین و دیگر مواد مغذی را که در شرایط شیردهی نیازشان افزایش می یابد، فراهم گردد.

ماده سگ

در نیمه اول آبستنی، رشد بافت ها در بدن ماده سگ زیاد نیست و در ۴ تا ۵ هفته اول می توان از مقادیر معمولی از جیره های معمولی برای آنها استفاده کرد مشروط بر اینکه دارای کیفیت مناسبی بوده و متوازن باشد. در این نقطه مقدار غذای خورانده شده به ماده سگ به تدریج افزوده می شود به طوری که در زمان زایمان مقدار دریافت مواد مغذی او ۵۰ درصد بیشتر از مقدار طبیعی تغذیه آنها باشد.

همچنین می توان در طول ۵ هفته، مقداری غذای ویژه توله سگ­ها را به آنها داد و به تدریج آن را جایگزین غذای معمولی کرد. بعد از هفته پنجم، مقدار غذای تغذیه شده به تدریج افزایش می یابد به طوری که در زمان زایمان مقدار غذای مصرفی او ۲۰ درصد بیشتر است. وزن ماده سگ در این زمان تقریباً ۲۰ درصد بیشتر از وزن او در زمان شروع ابستنی است ولی این مسئله بستگی به تعداد توله های او نیز دارد.

در دو هفته آخر آبستنی، توله ها فضای بیشتری از محوطه شکمی ماده سگ را به خود اختصاص می دهند و در نتیجه معده ماده سگ فشرده و به شدت محدود می شود به ویژه اگر تعداد توله های او زیاد باشد. در این مرحله لازم است او را به دفعات زیاد و به مقدار کم تغذیه کنیم.

شیردهی، تنش زیادی بر ماده سگ تحمیل می کند. نقطه اوج نیاز او زمانی است که توله ها به سن ٣ هفتگی می رسند. در این مرحله انرژی مورد نیاز ماده سگ حدود ۳ تا ۴ برابر نیاز نگهداری خود او است. نیاز مواد مغذی دیگر نیز بالا است و لذا لازم است یک جیره پرانرژی و پرپروتئین و فوق العاده قابل هضم برای او فراهم شده و به صورت آزاد در اختیار او قرار گیرد.

ماده سگ­های شیرده همچنین به مقدار زیادی مایعات نیاز دارند بنابرین تأمین آب تازه از ضروریات است. بسیاری از نگه دارندگان سگ حس می کنند که ماده سگ­های شیرده (و ماده گربه ها) برای تأمین شیر مورد نیاز توله های خود به شیر نیاز دارند. این موضع درست نیست. بسیاری از حیوانات قادر به هضم لاكتوز (قند شیر) نیستند و برخی از آنها به پروتئین های شیر حساسیت نشان می دهند. وقتی مقداری شیر به این حیوانات داده شود، در سیستم گوارش خود نیز با تنش بیشتری مواجه هستند. تنشی که باید از آن اجتناب کرد.

ماده گربه

ماده گربه های آبستن بر خلاف ماده سگ­ها احتیاج به انرژی و مواد مغذی بیشتری در زمان شروع آبستنی خود دارند. نیاز افزایش یافته مواد مغذی آنها را می توان از طریق افزایش مقدار جیره طبیعی و یا از طریق تغییر به یک جیره متراکم تر تأمین کرد. وقتی ماده گربه از جیره طبیعی خود استفاده می کند، لازم است اشتهای او تحریک شود تا مقدار بیشتری غذا مصرف کند ولی وقتی جیره متراکم تر فراهم گردد، با حفظ مقدار مصرف جیره، مواد مغذی بیشتری به او می رسد. بدیهی است که در اواخر دوره آبستنی که ظرفیت معده گربه به دلیل رشد جنین ها کاهش می یابد، این کار از امتیاز خوبی برخوردار است.

شیردهی در گربه نیز نیاز او را افزایش می­دهد و لذا باید غذاهای با کیفیت بالا و حاوی پروتئین خوب و قابل هضم و پرانرژی به آنها داده شود. این غذاها به صورت آزاد و یا به میزان کم و دفعات زیاد به ماده گربه داده می شود. مصرف مایعات در این دوره اهمیت دارد. آب تازه همیشه در اختیار آنها قرار گیرد.

وقتی توله سگ­ها و بچه گربه ها از شیر گرفته می شوند، اثر تحریکی مکیدن پستان مادران آنها حذف می­شود و در نتیجه لازم است غذای مادر و مصرف آب آنها کم شود تا به تدریج تولید شیر در آنها کاهش یابد. ماده سگ و ماده گربه به تدریج از جیره نگهداری خود استفاده می کنند ولی اگر در طول دوره آبستنی و شیردهی وزن خود را از دست داده و نمره شرایط بدنی آنها کاهش یافته باشد، می توان به مدت کوتاهی مصرف جیره­های پرانرژی و باکیفیت را ادامه داد تا شرایط مناسب بدنی آنها شکل بگیرد. در حدود ۳ تا ۴ هفته بعد از اینکه توله ها از شیر گرفته شدند، ماده سگ و ماده گربه به مقدار طبیعی از جیره طبیعی خود باز می­گردند.

توله های تازه متولد شده

از آنجا که اغلب توله های تازه متولد شده در کنار مادرشان می مانند و توسط آنها پرورش می یابند لازم است اندکی در این زمینه صحبت شود. همانا جیره مناسب حیوانات تازه متولدشده، شیر مادرشان است. شیر مادر نه تنها برای افراد جوان همان گونه از نظر تغذیه ای متوازن است بلکه دارای آنتی بادی ها و دیگر پروتئین ها است که توسعه مناسب دستگاه گوارش نابالغ آنها را تسریع می کند.

هورمون­ها، آنزیم­ها و عوامل رشد نیز در شیر مادر وجود دارد که نقش مهمی در سلامت و توسعه طبیعی آنها بازی می کند.

توله های پرورش یافته توسط انسان در مقایسه با توله های پرورش یافته توسط مادران آنها دارای وضعیت بدتری هستند و قسمتی از آن به دلیل مصرف جایگزین های شیر است که تمامی مواد موجود در شیر مادر را فراهم نمی کنند. اغلب فکر می کنند اولین شیر آنها که «آغوز» نام دارد موجب برطرف کردن این نقایص و کمبودها می شود.

یک حقیقت: تر کیب شیر ماده سگ­ها و ماده گربه ها در طول دوره شیردهی تغییر می کند تا نیازهای دائماً روبه تغییر آنها را فراهم سازد.

غلظت برخی مواد مغذی موجود در شیر سگ و گربه ماده در طول دوره شیردهی تغییر می کند تا نیازهای رو به تغییر توله های آنها تأمین شود. به عنوان مثال میزان انرژی شیر در طول ۵ هفته اول دائماً رو به افزایش است تا نیاز رو به فزونی توله ها فراهم شود. جایگزین های شیر چنین وضعیتی ندارند و نیازهای انرژی بیشتر توله ها باید از طریق مصرف مقدار بیشتر آنها تامین شود که اغلب کافی و رضایت بخش هم نیست.

معمولاً توله سگ­ها و بچه گربه ها بلافاصله پس از در آوردن دندان های موقت به مصرف غذاهای نیمه جامد می پردازند ولی شیر تا سن ۴ الی ۵ هفتگی برای تأمین نیازها آنها کافی است. کیفیت تغذیه ای شیر در صورت نیاز به هزینه از دست دادن کیفیت بدن مادران حفظ می شود ولی وقتی جیره آنها خیلی فقير باشد یا مقدار اندکی در اختیار آنها قرار گیرد، عرضه شیر شاید قادر به تأمین نیازهای توله ها نباشد و توله ها به تغذيه مواد بیشتری نیاز داشته باشند.

توجه: سیستم های نابالغ هضمی با مصرف پروتئین گوشت و چربی حیوانی بهتر عمل می کند.

غذای توله های تازه متولد شده گربه

لازم است از شیر گیری آنها تدریجی باشد تا به آنها فرصت داده شود تا روده های نابالغ خود را سازگار کنند و مواد مغذی موجود در انواع مواد خوراکی بتوانند استخراج کنند و ظرفیت فردی آنها برای تحمل غذاهای جامد شکل گیرد. باید توجه داشت که این سیستم های هضمی نابالغ با مصرف پروتئین گوشت و چربی حیوانی زودتر و بهتر سازگار می شوند و درست تر عمل می کنند. غلات ضرورتاً در این مرحله مناسب نیستند. اگرچه به صورت سنتی به توله ها خورانده می­شوند. وقتی مادر در طول دوره شیردهی از یک جیره رشد مناسب تغذیه شود، به احتمال زیاد توله ها و غذای بچه گربه به خوردن آنها می پردازند و در زمان از شیرگیری بدون دردسر با غذای مناسبی عادت می کنند.

بعد از شیرگیری غذای بچه گربه ، لازم نیست هیچ گونه شیری به آنها داده شود. از طرفی حتی احتمال دارد که به تدریج عدم تحمل لاکتوز شیر نیز در آنها توسعه یابد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت

گروه تولیدی پژوهشی نیازی