ارقام يونجه موجود در ایران از ارقام خارجی یا محلی است. ارقام يونجه محلی در مقایسه با ارقام اصلاح شده خارجی در دو سال اول کاشت عملکرد متوسطی دارند ولی برای سالهای بعد میزان محصول این ارقام بیشتر و مطمئن تر است. درادامه به انواع یونجه و خصوصات آن ها را ذکر می کنیم.

ارقام یونجه

جهت انتخاب ارقام يونجه محلی بایستی به وضع جغرافیایی محل رشد گیاه توجه نمود. به عنوان مثال چنانچه ارقام يونجه مقاوم به سرما مورد نظر باشد بایستی از یونجه های بومی مناطق سردسیر (مانند یونجه همدانی) که به احتمال قوی دارای عوامل وراثتی مقاوم به سرما هستند استفاده نمود.

ارقام یونجه موجود در بازارهای دنیا را بر حسب منطقه جغرافیایی آنها نامگذاری می کنند لذا ارقام مختلف یونجه خارجی به نامهای یونجه آرژانتین، جنوب افريقا، یونجه پرواس (مبدأ جنوب شرقی فرانسه)، یونجه بوفالو (مبدأ کانزاس ایالت متحده ، آمریکا،یونجه ویلیامس بورگ (مبدأ کانزاس)،یونجه تالنت (مبدأ فرانسه)،  یونجه ترکستان یونجه (مبدا ترکمنستان)، یونجه هارایسان (مبدأ ترکمنستان)، یونجه اورستان (مبدأ ترکمنستان)، یونجه گریم (مبدا آلمان)، یونجه کوزاک (میدا روسیه)، یونجه کانادایی، یونجه رولاک (مبدا هندوستان)، یونجه بالتیک، یونجه هاردیگان (رقم اصلاح شده مخصوص مناطق مرطوب و نسبتاً مرطوب) یونجه رنجر (رقم اصلاح شده از یونجه های کوزاک ۴۵٪، ترکستان ۴۵٪، لاداک ۱۰٪)، یونجه آتلانتیک، یونجه ناراگامنت (یونجه اصلاح شده) می باشند.

ارقام مختلف یونجه

یونجه دارای واریته های زیادی است که آنها را به چهار گروه تقسیم می کنند:

۱- گروه معمولی Common:یونجه های این گروه تنها sativaM.را در بر می گیرد.

۲- گروه ترکستانی Turkestan:اصل يونجه های این گروه از ترکستان آسیا است.

۳- گروه ابلق یا الوان یا مخلوط Variegated:يونجه های این گروه از ارقام .mediaMتشکیل می شود.

۴- گروه غیر مقاوم به سرما non – hardy :يونجه های این گروه به آب و هوای سرد ناسازگار و مخصوص نواحی گرم می باشند.

در ایران کشت چند نوع یونجه رایج است که هریک عملکرد منطقه ای مناسبی دارند و بیشتر به نام ناحیه ای که در آن کشت می گردد نامگذاری شده است و کلاً به دو گروه تقسیم می گردند:

یکی یونجه های محلی شامل: ۱- یونجه همدانی ۲- يونجه یزدی 3- یونجه بغدادی ۴- یونجه بمی 5- یونجه شیرازی 6- یونجه نیک شهری ۷- قره یونجه

و دیگری یونجه هایی که بذر آن ها از کشورهای خارج وارد شده و به تدریج زراعت آن معمول می گردد: 1- یونجه رنجر Ranger۲- یونجه Moapa

ارقام مختلف یونجه ایرانی

رقم های یونجه موجود در ایران بر اساس نام ناحیه ای که در آنجا کشت می شود نامگذاری شده اند.

1) يونجه همدانی:

مشخصه بارز این رقم رشد و نمو در مناطق سرد و مقاومت زیاد به سرمای زمستان است. یونجه همدانی نسبت به یونجه رنجر که در گذشته برای کشت در مناطق سرد سیر توصیه می شد مزایای زیادی دارد. یونجه همدانی رشد نسبی داشته و سالیانه بیش از ۵-۴ چین بیشتر تولید نمی نماید.

یونجه همدانی دارای ساقه های بلند خشبی با شاخ و برگ نسبتاً کم میباشد و ارتفاع بوته ها به طور متوسط تا ۸۵ سانتی متر است یونجه همدانی نیاز فراوانی به آب دارد. هر ۱۰-۸ روز بایستی ابیاری شود. حداکثر عملکرد این رقم در زمان ظاهر شدن گلها است.

۲- یونجه یزدی:

مشخصه بارز یونجه یزدی کیفیت و عملکرد بالاست. این رقم خاص مناطق معتدله است که البته می توان در مناطق نسبتاً گرم و خشک نیز کاشت نمود. ارتفاع بوته ۶۰-۵۰ سانتی متر ولی دارای شاخ و برگ نسبتاً زیاد و برگهای بزرگتر است.

یونجه یزدی سالیانه تا هفت چین تولید می نماید به همین خاطر به یونجه هفت چینی نیز معروف است.

٣- يونجه بغدادی:

یونجه بغدادی مخصوص مناطق گرمسیری است به همین خاطر در نواحی جنوبی ایران و استان خوزستان کاشت می شود. از مشخصات بارز آن مقاومت به گرماست به طوری که در شرایطی مانند استان خوزستان با گرمای سوزان بدون رکود در سرتاسر سال رشد می کند. یونجه بغدادی ارتفاع بلندی داشته که به بیش از ۱ متر نیز می­رسد و به طور متوسط سالیانه ۱۰ چین تولید می نمایند.

4- يونجه بمی:

یونجه بمی مانند یونجه بغدادی مخصوص مناطق حاره ای یا گرم است. ارتفاع متوسطی cm۶۰ – ۶۵ داشته و برگ های نسبتاً بزرگی دارد. این رقم نیز سالیانه میتواند تا بیش از ۱۰ چین تولید نماید. و مانند رقم یزدی به یونجه هفت چین معروف است.

5- رقم رنجر:

این یونجه چند ساله بوده و مرکز اصلی آن در آمریکاست. در اصل ترکیبی از یونجه های هند، ترکیه و آمریکاست. این رقم در مقابل سرما مقاومت زیادی دارد. شکل ظاهری آن شبیه به یونجه همدانی است ولی میزان محصول آن تا پنج برابر یونجه همدانی است. ریشه اش در برابر بیماریها بخصوص “نماتود” مقاوم است. ارتفاع یونجه رنجر از همدانی بیشتر است. ارتفاع و تعداد چین یونجه رنجر از همدانی بیشتر است.

6- يونجه کدی:

مرکز عمل آمدن آن آمریکاست. این یونجه در برابر سرما مقاوم است. به آب کمی نیاز دارد. در مناطق کوهستانی به صورت دیم کشت می شود به طوری که در ارتفاعات البرز، آذربایجان غربی و سایر مناطق سرد به خوبی رشد می کند. در مناطق معتدل هم در شرایط کم آبی محصول خوبی میدهد.

۷- قره یونجه:

مرکز عمل آوری آن اذربایجان است. در برابر سرما مقاوم است و برای کاشت به صورت یونجه یکساله و حتى دیم در مناطق سرد بخصوص آذربایجان مناسب است.

۸- یونجه سیمرجنسک :

مرکز اولیه آن شوروی سابق است. مقاومت آن در برابر سرما و خاکهای نامناسب به خصوص خاک شنی بالاست و نسبت به خشکی خیلی مقاوم است. این یونجه برای مناطق مرتفع مناسب است. لازم به تذکر است که بهتر است یونجه “کدی”، “سیمر جنسک یا” و “رنجر” را در مناطقی کهمیزان بارندگی آن بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر است به صورت دیم بکاریم.

9- يونجه ۲۱۲۲:

منشأ این یونجه ترکیه است. نیاز آن به آب بیش از سایر ارقام یونجه های یکساله است. به صورت دیمقابلکاشتاستوبرایآنکهدرشرایطدیممحصولخوبیبدهدبایدمیزانباشد.

۱۰- یونجه نیک شهری:

ارتفاع بوته بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ سانتی متر است. برگها پهن و بزرگ بوده، مقاومت آن در برابر گرما بیش از سایر ارقام ایرانی است و تا دمای حدود ۵۰ درجه سانتی گراد را به خوبی تحمل می کند ولی در سرمای50- درجه سانتی گراد از بین می رود. نیاز آبی و غذایی بالایی دارد و در شرایط خوب زراعی تا ۲۰ تن علوفه خشک می توان تولید کرد و در یک سال زراعی بین ۱۷ تا ۱۸ چین از آن را می توان برداشت کرد.

۱۱- یونجه مائوپا:

منشأ آن آمریکاست. در اصل از تلاقی یونجه های آمریکایی و آفریقایی به وجود آمده و در حقیقت از یونجه ای به نام آفریکن African حاصل شده است. این یونجه در برابر گرما و خشکی بسیار مقاوم می باشد. تعداد برگ های آن نسبتاً زیاد و پر محصول است ولی در برابر سرما حساس و ضعیف است. این یونجه برای مناطق گرم کشور مناسب است.

۱۲ – يونجه درختی:

حدود ۲۷ سال پیش وارد ایران شده است. تعداد زیادی شاخ و برگ دارد. نسبت به خشکی مقاوم است و برای مناطق بادخیز کشور مناسب است.

اکولوژی یونجه

گیاه یونجه بهترین رشد را در مناطقی دارد که هوای آن خشک، آفتابی، گرم و نیز آب زیادی در دسترس داشته باشد که در شرایط ایران جلگه خوزستان، دشت مغان و منطقه جیرفت مطلوب به نظر می رسد. به طور کلی در ایران می توان سه منطقه مختلف آب و هوایی را برای رشد و نمو يونجه در نظر گرفت: مناطق خشک، نیمه خشک و مرطوب.

مستعدترین مناطق برای رشد و نمو يونجه، در صورت وجود آب کافی مناطق خشک و پس از آن مناطق نیمه خشک و در آخر مناطق مرطوب است.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی