پرنده ناسالم قدرت نبرد و رقابت ندارد. همچنین پرنده قوی و سالم از گله های سالم بدست می آید. هیچ داروی معجزه گری نمی تواند در دراز مدت پرندگان را سالم نگه دارد. سلامت گله پایه، مرغ های مادر، خروس های جوان و خروسهای جنگی از ارکان مهم نگهداری گله های خروس جنگی است. اصول بهداشت، سلامت و کنترل بیماریها در گله های خروس جنگی شبیه پرورش تجاری مرغ است. در ادامه نکات مهمی در مورد امنیت زیستی مرغ و خروس لاری به طور کامل بیان می شود.
بهداشت و بیماریها
یکی از فعالیت های روزانه خروسبازها و دیگر پرورش دهندگان پرندگان بازی پایش مرتب و روزانه هر گونه علایم بیماری و ناخوشی در پرندگان موجود در گله است. در ادامه برخی موارد که در این بازرسی ها مورد توجه قرار می گیرد، اشاره شده است:
- الف- چشم پرندگان حالتی باهوش داشته و بینی و دهان عاری از تراوشات و پرها تمیز، مرتب و عاری از هرگونه شکستگی و ژولیدگی باشد.
- ب- کز کردگی و عدم توجه به فردی که به آنها نزدیک می شود نشانه ناخوشی آنها است.
- ح- هر گونه علایم بیماری عفونی نشانه مریضی و مستوجب توجه خاص است.
- د- پیچیدگی گردن، چرخیدن به دور خود، فلج بدنی و یا اسپاسم نشانه کمبود ویتامین های گروه B یا E و یا بیماریهای عفونی و مسمومیت است .
- ه- «فضله پرنده». همیشه دارای قسمت عمقی تیره و رسوبات سفید روی آن است. وجود خون در فضله نشانه عفونت روده ها، رکتوم، كلواک یا اویداکت است. مدفوع زردرنگ نشانه وبا یا حصبه است.
- و- «تنفس». تنفس مشکل نشانه عفونت تنفسی است. سیانوز یا رنگ آبی سر و کله نشانه عفونت تنفسی مزمن ویروسی است. هر گونه تغییر صدا و زمختی آن نشانه وجود مشکل در قسمت های بالایی دستگاه تنفس است. صدای خرخر و خس خس نشانه بیماری عفونی ویروسی، قارچی یا باکتریایی است.
- ز- «بررسی فیزیکی حیوان مهار شده». پرها عاری از انگل های خارجی چون جرب و شپش باشد. بادکردگی بالای چشم نشانه سینوزیت است. جوش قهوه ای و پوسته مانند اطراف پلک چشمها و نوک، نشانه آبله مرغی است. بیماری مارک نیز موجب بروز تومور در مردمک و عنبیه چشم می شود. برخی بیماری های مایکوپلاسمایی و عفونت انگلی موجب کف کردن چشم ها می شود. هر گونه ترک خوردگی نوک نشانه صدمات فیزیکی (تروما) و کمبود ویتامین A است و شکل ناهنجار نوک نیز به دلیل کمبود ویتامین D کلسیم، بیوتین و ویتامینهای گروه B است. عضلات سینه هنگام لمس باید تقارن داشته باشند.
امنیت زیستی
برای امنیت زیستی مرغ و خروس لاری رعایت بهداشت، رکن اصلی نگهداری مرغ و خروس و بطور کلی هر گونه حیوان پرورشی اعم از تجاری یا خانگی است و رعایت اصول و موازین رکن اصلی بهداشت است که در پست های قبلی در مورد بیماری های ویروسی و باکتریای مرغ و خروس لاری به طور کامل بررسی گردید.
امنیت زیستی مرغ و خروس لاری به معنی ایجاد محیطی مطمئن و سالم برای مرغ و خروسها و دور نگه داشتن آنها از هر گونه آلودگی است که از محیط خارج به محل پرورش آنها وارد میشود. اغلب پرورش دهندگان با عبارت «قرنطنیه» آشنا هستند. قرنطینه به بیان ساده به معنی دور نگه داشتن پرندگان تازه خریداری شده به مدت یک ماه و دور نگه داشتن آنها از مرغ و خروسهای موجود در محل است تا پرندگان تازه وارد هر گونه خطر آلودگی احتمالی خود را نشان دهند و پس از اقدامات اولیه لازم وارد گله شوند.
امنیت زیستی مرغ و خروس لاری نوعی قرنطینه ولی در محیط باز است. امنیت زیستی به معنی محافظت از پرندگان در برابر خطرات محیطی یا مناطق بیولوژیکی است که احتمال انتقال آلودگی را به واحد پرورش ما دارند. بعبارت بهتر امنیت زیستی به معنی محفاظت پرندگان در برابر هر گونه عامل بیماری عفونی از انواع مختلف ویروسی، باکتریایی، قارچی و انگلی است. از جمله موارد و نکات امنیت زیستی می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- تا آنجا که امکان دارد پرنده غریبه را از محیط بیرون وارد محل پرورش نکنید. حتی از وارد کردن موقتی و کوتاه مدت پرندگان دوستان خود ولو جذاب ترین پرندگان باشند خودداری کنید. پرندگان بیگانه زرادخانه ای از انواع خطرات هستند که به محض ورود به گله آنها را به گله ما منتقل می کنند. بنابراین نباید بدون مقدمه آنها را خریداری کرده و وارد گله کرد. این کار در واقع خیر مقدم گفتن به فاجعه است. به هر حال در بسیاری موارد، جبران صدمات حاصل از ارتکاب چنین خطایی، پول و وقت زیادی می گیرد.
- در صورت ضرورت، آنها را از منابع معتبر و پروش دهندگان حرفه ای تأمین کنید که اصول و موازین نگهداری و بهداشت گله ها را رعایت می کنند.
- پرندگان وارد شده قبل از ورود به گله مدتی در حالت قرنطینه به سر ببرند تا هر گونه بیماری احتمالی آنها بروز یابد.
- در صورت بازدید از مزارع دیگران و قبل از وارد شدن به گله خود، حتماً لباس، کفش و دست و صورت خود را شسته و تمیز کنید. كثافات و آلودگیهای چسبیده به کفش و لباس منشأ بیماری هستند. شستشوی البسه با مواد سفید کننده رایج در آشپزخانه و شستشوی دست و صورت با صابون و ضدعفونی و تمیز کاری و ضدعفونی کفشها و تعویض آنها از جمله اقدامات مثبت پس از بازدید از مرغداری ها یا مراکز پرورش دیگر است.
- همواره دیگران را از محل نگهداری پرندگان خود دور نگه دارید. بازدیدکنندگان و دوستان نیز منبع آلودگی هستند.
- مراقب پرندگان و حیوانات وحشی باشید. گله پرندگان وحشی همچون گنجشک در حال تغذیه از دان و آب درون محل پرورش ما، منبع مهم آلودگی تلقی می شوند و بیماری را از کیلومترها فاصله به محل منتقل می کنند. از بکار بردن دانخوری های سرباز و از پاشیدن دان در سطح مرغداری خودداری کنید تا موجب جلب پرندگان وحشی نشود. همواره مراقب رفت و آمد حیوانات وحشی و رد باب فضله موش ها، راسوها، پرندگان وحشی، گربهها و دیگر موجودات مزاحم باشید و به محض بافتن آنها فور مقابله کنید. بهتر است گربه های اطراف را نیز به عنوان منبع آلودگی در نظر بگیرید اگرچه شواهد چندانی در این زمینه در دسترس نباشد. بنابراین استفاده از گربه به بهانه از بین بردن موشها، هیچ تضمینی در بر ندارد. برای قلع و قمع هر دو آنها از تله های مناسب استفاده شود.
- در صورت امکان محل جمع کردن و کمپوست کردن فضولات پرندگان را در فاصله بیشتر و حتی الامکان در فاصله بیش از ۳۰ متری محل پرورش در نظر بگیرید. عوامل بیماری زا به راحتی از توده تجمع یافته فضولات به محل پرورش و قفسها راه می یابند. اغلب پرورش دهندگان از خود پرندگان برای بر هم زدن فضولات تولیدشده آنها استفاده می کنند. مرغ و خروسها بطور طبیعی به چنگ زدن فضولات پرداخته و آن را زیر و رو کرده و تجزیه می کنند. البته کمپوست کردن مواد موجب تولید حرارت مناسب در توده آن شده و ارگانیسم ها را از بین میبرد. از طرفی کمپوست کردن مواد، کار زمان بری است و علاوه بر آن به هوشیاری و گوش بزنگی نیاز دارد. در صورتی که به صورت روزانه به جمع آوری فضولات تولیدشده نمی پردازیم، نباید اجازه دسترسی به مرغها داده شود زیرا قارچها و کپک ها در آن رشد می کنند.
- واکسیناسیون همواره موضوع جدال انگیزی است زیرا علاوه بر هزینه مادی آن، موجب وارد آوردن ضربه به گله می شود، گرچه در صورت رعایت یک برنامه مناسب واکسیناسیون و استفاده از واکسن های مناسب، گله در برابر بیماریها خاص در مناطق آلوده که افراد زیادی مشغول این حرفه هستند، ایمن می کند. تلفات گله را نزد دامپزشک برده و با کالبدشکافی آنها، بیماری های احتمالی گله را بدانید. دانسته های بدست آمده اگر حتی موجب جلوگیری از مشکل خاصی نشود، ذهن ما را در برابر بیماریها و نحوه مقابله با آنها آماده می سازد. بسیاری از بیماری های طیور، کشنده نیستند ولی اغلب آنها بصورت سیستماتیک بنیه پرندگان را ضعیف و آنها را در برابر بیماریهای عفونی مستعد می سازند. به یاد داشته باشیم که ضعف پرندگان مستقیما به معنی حساسیت بیشتر آنها در برابر بیماریها است.
- فضای کف، فضای دانخوری و فضای آبخوری مناسب برای هر یک از پرندگان در هر یک از گروه های موجود در محل پرورش در نظر گرفته شود. به این منظور از کتب مرجع و یا متخصصین محلی استفاده شود. بطور کلی هر چه تعداد پرندگان در واحد سطح کمتر و به عبارت بهتر تراکم آنها کمتر باشد بهتر است.
- کنترل میکروارگانیسم ها از طریق آفتاب دهی، خشک انداختن، قرار دادن در معرض باران و روش های ترقیق. البته اگر در مناطق و واحدهای پرتراکم، خورشید و باران کافی نیست و همواره جایگاه های شلوغ، مرطوب و گلآلود می شوند، و در نتیجه حشرات و کپک ها و باکتری ها و به موازات آن بیماری ها رشد می کنند. هر چه تراکم پرندگان در قفسها و جایگاه ها کمتر باشد بهتر است.
- درمان جوجه ها و پرندگان بالغ زیر نظر دامپزشک حاذق و باتجربه ای انجام شود که اطلاعات مناسبی در مورد بیماری های موجود در منطقه، استراتژی های صحیح واکسیناسیون، استاندارد داروها و موارد منع مصرف آنها و … داشته باشد.
این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی
نظرات کاربران
2:27:55 AM