آهو از زیر خانواده آنتلوپ ها، خانواده گاوسانان (گاو، گوسفند، بز و آنتلوپ) راسته زوج سمی ها زیر راسته نشخوار کنندگان و جنس غزال است. شاخ این جنس کوتاه یا متوسط است و طول آن از قاعده تا نوک به طور تقریب به ۳۱ سانتیمتر می رسد. برش عرضی شاخ بیضی است. در این مقاله انواع آهو را به پنج گونه به شرح زیر بیان می کنیم.

جایگاه آهوان در رده بندی جانوری

ریخت شناسی

شاخ دارای بیش از یک خمیدگی در طول خود است و در تمام طول دارای برجستگی های حلقوی است. شاخ دائمی بوده و فقط یک بار روئیده می شود و همیشه سخت و بدون شاخه است. سوراخ های بینی به هم نزدیک اند به طوری که فاصله بین آنها کمتر از فاصله آنها از لب است. رنگ شکم سفید و پشت بدن آهو به رنگ شکار است. این دو منطقه کاملاً متمایزند و معمولاً یک نوار تیره تر در پهلو آنها را از هم جدا می کند و نوارهای تیره ای در صورت وجود دارد.

تشخیص آهو از دیگر آنتلوپ ها

گرووز (۱۹۸۵) برای تشخیص یک آهو از انواع آهو  آنتلوپ ها، خصوصیات هشتگانه ای را پیشنهاد کرده است.

1. ساختار ظریف
2. اندازه نسبتاً کوچک (ارتفاع شانه کم تر از یک متر).
3. شاخ ها حداقل در نرها، دارای حلقه های عرضی در بیش تر طول خود.
4. شاخ ها با بیش از یک خمیدگی در طول خود، نه مانند شمشیر به طرف عقب خم شده (همانند اریکس شاخ شمشیری و سیبل آنتلوپ ) و نه مانند داس به طرف جلو آمده (مانند رید باک).
5. رنگ شکم سفید و پشت به رنگ شکار است. این دو منطقه کاملاً متمایزند و معمولاً یک نوار تیره تر در پهلو، آنها را از هم جدا می کند).
6. وجود خطی سفید از چشم تا پوزه و یک خط سیاه در زیر آن.
7. دم کوتاه با یک دسته موی پرپشت
8. دارای غده هایی در جلو چشم ها، در کشاله ران ها و مابین سم ها.

هشت صفت مذکور در تمام آهوان وجود ندارد، آهوانی وجود دارند که به ظرافت بقیه نیستند، آهوانی که شاخ­های تقریباً راست دارند. آهوانی که فاقد خطوط روی صورت هستند و غيرو . از طرف دیگر حیواناتی وجود دارند که آهو نیستند (معمولاً بعضی از انواع آنتلوپ ها) ولی بعضی صفات آهوان را دارا می باشند. در واقع آهو یک موجود منحصر به فرد و یک شکل نیست. از نظر دودمانی نیز گاهی، بعضی از گونه های این جنس به گونه های غیر آهو نزدیک تر هستند.

در مورد انواع آهو و گونه ها و زیر گونه های آهو در دو قاره آسیا و آفریقا که موطن اصلی این حیوان به شمار می­روند، آراء و نظریات مختلفی از سوی تاکسونومیست ها بیان شده که به علت گستردگی موضوع، تاکنون یک نظریه مشخص و واحد که قابل قبول همه محققان و زیست شناسان باشد، بدست نیامده است.

رده بندی الرمن و اسکات ۱۹۵۱

مورسیون اسنكات و الرمن (۱۹۵۱) در ناحیه جانوری پاله ارکتیک و هند جنس غزال را به پنج گونه به شرح زیر تقسیم کرده اند :

1-آهوی ایرانی، که گونه اصلی مورد بحث ما است و علاوه بر ایران، در کشورهای عربستان، ترکستان، چین، ماورای قفقاز، عراق، تبت و مغولستان زندگی می کند.

۲-آهوی دور کاس ، که در سرتاسر شمال آفریقا، سودان، اتیوپی، شبه جزیره سینا، فلسطین، سوریه و عربستان پراکنده است.

۳-آهوی کوهی، که در صحراهای شمالی آفریقا ، عربستان، شبه جزیره سینا، فلسطين، سوریه، جنوب شرقی ایران و قسمت هایی از شبه قاره هند زندگی می کند.

۴-آهوی شاخ باریک، که پراکندگی آن در الجزایر، مصر، لیبی، سودان و عربستان است. لازم به توضیح است که در تحقیقات بعدی گرووز و هاریسون (۱۹۶۷) این آهو را همان آهوی ایرانی دانسته اند.

۵-آهوی پیشانی سرخ، که در سنگال، گامبیا، شمال نیجریه، سودان و چاد دیده می شود و به غزال کورین نیز معروف است.

گونه های آهوی ایرانی

الرمن و اسکات (۱۹۵۱) برای آهوی ایرانی شش زیر گونه معرفی کرده اند.

1- زیر گونه آهوی ایرانی که در ایران، افغانستان، ترکمنستان و عراق زندگی می کند.

2-زیر گونه سایکیک، یکی از انواع آهو که ساکن دشت یارغند در ترکستان چین است.

3-زیرگونه آهوی مغولی، که فقط در صحراهای مغولستان یافت می شود.

4-زیر گونه سایرن سیس، در کوهپایه های آسیای میانه (مغولستان و چین) زندگی می کند.

5-زیرگونه سیستانیکا، که ساکن سیستان و بلوچستان و پاکستان و به طور کلی جنوب شرقی ایران است.

6-زیر گونه رژیناس، که در دشت ها و کوهپایه های تبت زندگی می کند.

رده بندی گرووز ۱۹۸۵

گرووز (۱۹۸۵) گونه های مختلف آهوان را به ۵ گروه تقسیم کرده و بیان می کند احتمال دارد ۴ گروه از این میان، در نهایت تشکیل جنس های کاملی را بدهند.

گروه ۱: آهوانی بزرگ جثه اند، در این گروه لکه سفید روی کپل ها شکلی گوه مانند دارد که به موازات سرین به طرف جلو ادامه می یابد و به وسیله رنگ شکاری بدن، جدا می شود. ارتفاعی حدود ۸۵ تا ۹۷ سانتیمتر دارند و اعضای بدن آنها (به ویژه اعضای عقبی بدن) همانند بقیه گونه ها زیاد بلند نیست. سه گونه در این گروه جای گرفته اند : آهوی گرانتی، آهوی داما و آهوی سومرینگ

دامنه پراکندگی آنها شمال و شرق آفریقا می باشد.

گروه ۲: از گروه قبل کوچک تر هستند. اعضای بدن همانند گروه قبلی کوتاه است. رنگ بدن روشن، نوارهای پهلویی نامشخص و خطوط صورت غیر قابل تعریف هستند. بینی سفید، تمام صورت ممکن است با بالا رفتن سن سفید بشود. شاخ ها خیلی بلند و ممکن است در هر دو جنس یا فقط در نرها دیده شوند. دو گونه متعلق به این گروه از نظر ریخت شناسی بسیار متفاوتند ولی خصوصیات جمجمه و کروموزوم های آنها مشابه است: آهوی ایرانی و آهوی لپتوسروس

دامنه پراکندگی آنها آسیا و شمال آفریقا است.

گروه ۳: از نظر جثه ما بین دو گروه قبل قرار دارند. از گروه ۲ بزرگ تر، ولی از گروه 1 بسیار کوچک تر هستند. ساختار ظریف تری دارند و به ویژه پاهای عقبی آنها بلندتر است. آهوانی با علامات مشخص می باشند. نوارهای پهلویی سیاه رنگ، خطوط صورت کاملاً معلوم و رنگ بدن متمایل به قرمز است. شاخ ها به طور اختصاصی بسیار محکم و قوی و حلقه های شاخ در نرها کاملاً برجسته می باشد، ولی در ماده ها شاخ ها ساده و همچون میله های شکننده ای است؛ به همین دلیل گاهی نامتقارن به نظر می رسند. آهوی روفينا و آهوی روفی فرونز (احتمالاً منقرض شده است).

دامنه پراکندگی آنها غرب، شمال و شرق آفریقا است.

گروه ۴: در این گروه فقط یک گونه قرار گرفته که از لحاظ وابستگی به گونه های دیگر وضعیت مبهم دارد. به همین دلیل گرووز آن را به طور مجزا در این گروه قرار داده است. آهوی کوویری، دامنه پراکندگی آنها محدود به کوه های اطلس در شمال آفریقا است.

گروه ۵: گروه مرکزی یا اصلی آهوان می باشد. آهوانی هستند کوچک با حلقه های شاخی مشخص ولی نه خیلی برجسته، نوارهای جانبی مشخص، علامات صورت معلوم. قسمت میانی صورت تیره تر از بقیه قسمت­های سر نیست. گوش ها رنگ روشن تری دارند و جمجمه دارای صفات اختصاصی است.

آهوی بیلکيس، آهوی اسپکی، آهوی عربیکا، آهوی کوهی، آهوی بنتای و آهوی دورکاس

دامنه پراکندگی آنها غرب، شمال و شرق آفریقا، خاورمیانه تا پاکستان و هندوستان است.

رده بندی گرووز ۱۹۸۸

در سال ۱۹۸۸، گرووز گروه بندی قبلی را اندکی تغییر داده و می گوید تا زمانی که بررسی های بعدی، طبقه­بندی داخلی این جنس را مشخص کند. گونه های این جنس را می توان به این ۵ گروه قراردادی تقسیم کرد.

• گروه ۱: گروه مرکزی جنس غزال : شامل آهوی دور کاس، آهوی سعودیا، آهوی کوهی ، آهوی بیلکيس، آهوی عربیکا ، آهوی اسپکی و آهوی بنتای
• گروه ۲: آهوان شن زارها : آهوی ایرانی و آهوی لپتو سروس
• گروه ۳: گونه معمایی : آهوی کو ویری
• گروه ۴: آهوان مناطق مرطوب : آهوی روفی فرونز، که غزال تامسون را به عنوان یک زیر گونه در بر می گیرد، و آهوی روفينا
• گروه ۵: آهوان بزرگ جثه، آهوی داما، آهوی سومرینگ و آهوی گرانتي ناپایداری طبقه بندی های این جنس ناشی از پیچیدگی آرایه شناختی آن است. مطالعات کروموزومی بیشتری لازم است تا وابستگی های گروه ها، گونه ها و حتی جنس های مختلف را با یکدیگر، روشن تر کند.

آهوان عربستان

چهار گونه از انواع آهو  در عربستان شرح داده شده است.

1. آهوی دور کاس یا آفری(کاروترز و اسوارز، ۱۹۳۵)
2. آهوی گواتر دار یا ریم (توماس  ۱۸۹۷)
3. آهوی کوهی یا ادمی (هاميلتون و اسمیت، ۱۸۲۷)
4. آهوی جزیره فاراسان یا آهوی عربی (هامیلتون و اسمیت ۱۸۲۷)

آهوی دور کاس تا سال ۱۹۶۵ در نواحی شمالی عربستان سعودی و تا سال ۱۹۵۲ در نواحی داخلی در وسعت زیادی از جلگه های بالایی شرق کوه های حجاز انتشار داشته است (وسی و فیتز گرالد، ۱۹۵۲). تا کنون تعداد زیادی از نویسندگان، تاکسونومی و نحوه انتشار آهوان عربستان را شرح داده اند (کاروتز و اسوارز، ۱۹۳۵؛ پاکوک، ۱۹۳۵؛ الرمن و موریسون اسکات ، ۱۹۵۱؛ وسی و فیتز گرالد، ۱۹۵۲؛ گنتری ۱۹۶۴؛ لویز و همکاران، ۱۹۶۵؛ گرووز و هاریسون، ۱۹۶۷؛ گرووز ۱۹۶۹ و 1989).

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی