در دنیای کشاورزی، حیوانات برای رسیدن به بالاترین تولید (تخم، گوشت و شیر) پرورش داده و تغذیه می­شوند. برنامه­های اصلاح نژادی دقیق منجر به تولید حیواناتی با پتانسیل بالای تولید شده است. پژوهش­های گسترده اخیر در علوم تغذیه، جیره­ هایی را توصیه می­کنند که دام­ها به حداکثر ظرفیت ژنتیکی خود دست یابند. در ادامه به بررسی نیازمندی­های غذایی در تغذیه اسب می پردازیم.

نیازمندی­های غذایی در تغذیه اسب

در طبیعت، فرایند انتخاب طبیعی، بقاء حیات هر جاندار را تعیین می­کند. اسب حیوانی است که سرعت و تحرک بالای آن در فراز از حیوانات مهاجم و قابلیت استفاده از غذاهای گیاهی به آن اجازه داده است تا بتواند در طبیعت به راحتی به زندگی خود ادامه دهد. در طول سال­های متمادی که انسان­ها اقدام به اهلی کردن اسب­ها نمودند، اسب­ها برای عملکرد و نمایش بهتر پرورش داده شدند. ارتفاع پرش­ها و سرعت حرکت اسب­ها معمولاً مهم­تر از چگونگی تبدیل غذا در آن­ها بوده است. با مقایسه نژادهای بومی و نژادهای اصیل مسابقه­ ای به روشنی می­توان به این مسئله پی برد. شکی نیست که نژادهای اصیل قابلیت تبدیل غذای بیشتری دارند.

صفات مختلف در جمعیت اسب­ها بسیار متنوع بروز می­کند؛ یعنی هم بین افراد نژادهای مختلف و هم داخل یک نژاد این تفاوت­ها مشاهده می­شود. در نتیجه، محاسبه دقیق نیازمندی­های غذایی اسب­ها بسیار مشکل خواهد بود. هر یک از اسب­ها خصوصیات منحصر به فردی دارند و باید به صورت انفرادی آن­ها را ارزیابی نمود. شکل پیچیده فراروی مالکینن اسب آن است که به علت گرانی اسب و نیز تجهیزات آزمایشگاهی مربوطه، کار نسبتاً کمی در مورد تغذیه و نیازمندی­های تغذیه­ ای اسب انجام گرفته است.

برای نیازمندی­های غذایی در تغذیه اسب یک جیره مناسب باید انرژی، پروتئین، چربی، مواد معدنی، انواع ویتامین­ها و آب را در حدّ کافی تأمین نماید تا اسب­ها سرزنده و سالم بوده، توانایی انجام فعالیت­های مورد انتظار را داشته باشند. نیازهای غذایی اسب­ها به عوامل متعددی مربوط است که از آن­ها می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

• اندازه بدن
• وضعیت بدن
• نوع فعالیت
• اشتها
• سن
• مرحله تولید مثلی
• سلامتی
• محیط
• مدیریت

 اندازه بدن

واضح است که اسب­ های بزرگتر به غذای بیشتری نیاز داشته و نسبت به اسب­های کوچکتر خوراک بیشتری مصرف می­کنند. به بیان دیگر نیازمندی­ های غذایی و اشتهای هر دام به شدت به اندازه بدن آن ارتباط دارد. منظور از اندازه در اینجا وزن بدن می­باشد و ارتفاع اسب مورد نظر نیست. وزن یک اسب بارکش کوتاه با ارتفاع 2/14 دست بسیار بالاتر از اسبچه­ های با همان ارتفاع می­باشد.

نخستین مرحله تعیین احتیاجات غذایی اسب­ها به منظور تنظیم رژیم غذایی، تعیین وزن بدن آن­هاست. وزن اسب­ها را می­توان با استفاده از وسایل زیر به راحتی به دست آورد:

• باسکول
• متر و ماشین حساب
• نوار سنجش وزن
• جداول وزنی

میلنر و هویت (1969) معادله­ای را به دست آوردند که با استفاده از ارتفاع قفسه سینه و طول شانه تا لگن اسب وزن بدن آن را محاسبه نمایند.

وزن بدن اسب (کیلوگرم)=

وزن بدن اسب (پوند) =

برای نمونه وزن بدنی اسبی به ارتفاع 16 دست که ارتفاع قفسه سینه آن 163 سانتی­متر است (65 اینچ) و طول شانه تا لگن 173 سانتی­متر (73 اینچ) باشد به صورت زیر محاسبه می­شود:

540=  وزن بدن (کیلوگرم)

یا

پوند 1280= وزن بدن (پوند)

همچنین مالکین اسب ممکن است از مترهای مخصوصی که برای تخمین وزن تقریبی اسب­ها از روی اندازه دور قفسه سینه به کار می­رود، استفاده نمایند. این روش دقیق نیست اما به جهت سرعت و سهولت استفاده و کمک به درک روند تغییرات بدن اسب­ها رواج بسیاری دارد.

 تجزیه خوراک

برای تنظیم جیره­ ای مناسب و کامل، دانستن دو نکته حائز اهمیت است:

1. میزان مواد مغذی مورد نیاز اسب­ها (نیازمندی­های غذایی اسب­ها)
2. مقدار مواد مغذی موجود در اجزاء جیره

ارزش غذایی خوراک­ها با انجام تعدادی واکنش تجزیه ­ای در آزمایشگاه تغذیه به سادگی قابل دستیابی است. ابتدا ماده خوراک مورد نظر را توزین کرده و به منظور خروج تمامی آب موجود در آون قرار داده می­شود. سپس ماده باقی مانده را وزن می­کنند که بدین صورت مقدار ماده خشک خوراک به دست می­آید.

غذاهای حاوی ماده خشک زیاد مانند غلات، رطوبت کمتری دارند و در نتیجه هر کیلوگرم از آن که در اختیار اسب ­ها قرار داده می­شود نسبت به خوراک­های دیگر ارزش غذایی بیشتری خواهد داشت.

برعکس، خوراک­های دارای ماده خشک پائین مانند علوفه تازه، مقدار زیادی آب دارند؛ به طوری که اسب در هر لقمه مقدار نسبتاً کمی ماده مغذی دریافت می­دارد و در نتیجه باید میزان زیادی از آن­ها را مصرف نماید.

پس از سنجش میزان ماده خشک خوراک، آزمایشات دیگری برای تعیین مقدار پروتئین، انرژی، فیبر و چربی موجود در ماده خشک انجام می­شود.

اندازه ­گیری میزان انرژی

بخش عمده علوفه ­ای که برای تغذیه اسب ­ها مورد استفاده قرار می­گیرد حاوی مخلوطی از مواد مغذی یعنی کربوهیدرات­ها، پروتئین، مود معدنی و آب می­باشد. انرژی خوراک از منابع مختلفی مانند نشاسته، قند و فیبر حاصل می­شود که برخی از آن­ها نسبت به بقیه قابلیت هضم بیشتری دارند. در آزمایشگاه تغذیه می­توان مقدار انرژی و قابلیت هضم آن در خوراک مورد نظر را بررسی نمود.

انرژی خام خوراک، کلّ انرژی موجود در غذاست که از طریق اندازه­گیری میزان حرارت حاصل از سوختن آن در کالری متر به دست می­آید.

تمامی این انرژی برای اسب قابل دسترسی نیست زیرا کل خوراک دریافتی توسط حیوان هضم نمی­شود. در غیر این صورت اسب هیچ گاه مدفوعی نداشت. مقدار انرژی دفع شده توسط مدفوع قابل اندازه ­گیری است. و با کسر آن از کل انرژی می­توان انرژی قابل هضم را به دست آورد. البته مقداری از انرژی نیز توسط ادرار و گازهای تولید شده در دستگاه گوارش دفع می­گردد که اگر از انرژی قابل هضم کسر گردد مقدار انرژی قابل سوخت و ساز (انرژی متابولیسم) حاصل خواهد شد.

این انرژی در فرایندهای مختلف متابولیسمی مانند ترمیم بافت­ها، انقباض عضلات، تولید شیر و … شرکت می­کند. کارایی استفاده بدن اسب­ها از این انرژی به نوع غذا مربوط است. برای نمونه می­توان گفت خوراک­ های فیبری به اندازه مواد غذایی نشاسته­ ای تجزیه نشده و مورد استفاده واقع نمی­شود؛ در نتیجه در طول هضم و جذب آن­ها مقدار بیشتری انرژی به شکل گرما از دست خواهد رفت.

استفاده اسب­ها از علوفه در طول زمستان آن­ها را گرم نگه می­دارد. با کسر این مقدار اتلاف انرژی در بدن از انرژی قابل سوخت و ساز، انرژی خالص به دست می­آید که صرف رشد، فعالیت، تولید مثل و نگهداری بدن می­شود.

نیازمندی انرژی اسب­های اصطبل غیر فعال، که وزن خود را حفظ می­کنند. تنها به اندازه نگهداری می­باشد. میزان نیاز به انرژی، باید از طریق جیره تأمین شود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی