اختلاف ظاهری کمی نیز در بین دو جنس نر بالغ و ماده بالغ وجود دارد و آهوان نر سنگین تر، کشیده تر و دارای شاخ­های قوی تر با انحنای بیش تر هستند. این گونه ها در زیستگاه های بیابانی و نیمه بیابانی وجود دارند و زمین­های مسطح و باز را، از نظر زیستی، به نواحی تپه ای ترجیح می دهند. از نظر هماهنگی با محیط، رنگ آن به خوبی با محیط زیستگاه آن آمیخته شده و فیزیولوژی آن به روش های مختلف برای حفظ و ذخیره سازی آب سازش یافته است (کلودسلی – تامپسون و گابریل، ۱۹۶۵). این گونه های آهو از یک نوع علوفه بیابانی خصوصاً درختچه آکاسیا و گیاهان گوشتی دارای محتوی آب زیاد تغذیه می کنند. در ادامه این بخش اطلاعاتی در زمینه مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش برای شما گردآوری شده است.

تاریخچه پرورش آهوي دور کاس در پارک ملي جانورشناسي واشنگتن

 با انجام صحیح مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش آهوی دورکاس بیشترین انتشار را در بین آهوان آفریقا دارد. گله های آن در تمام شمال آفریقا و خاورمیانه پراکنده اند. (جنتری، ۱۹۷۱). در کتاب داده سرخ IUCN گزارش شده که شاید از تعداد ۹ زیر گونه، سه زیر گونه با نام های Gazella dorcas massaesyla، Gazella dorcas saudiya ، Gazella dorcas pelzelni  به دلیل شکار بی رویه و تخریب زیستگاه طبیعی توسط دام های اهلی کاهش یافته ، منقرض شده اند. به عنوان یک برنامه حفاظتی و تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش برای این زیر گونه ها، برنامه ای شامل تکثیر و ازدیاد آنها و رهاسازی آنها به زیستگاه طبیعی مناسب، توصیه شده است(IUCN ، ۱۹۷۲). آهوی دورکاس یک آنتلوپ کوچک با وزن ۱۵ کیلوگرم و رنگ نخودی کم رنگ بوده که این رنگ تضاد شدیدی را با محیط نشان نمی دهد. در بعضی از مناطق برگ های آکاسیا به عنوان تنها منبع آب و خوراک مورد استفاده قرار می گیرد. در هنگام خشکی های طولانی آهوی دور کاس ممکن است با طی مسافت های طولانی در جستجوی آب و علف مهاجرت کند. این آهوان اساساً در صبح زود، عصر زود و در شب فعالیت می کنند و گرم ترین اوقات روز را در یک گود شدگی که بوسیله سم های خود در زمین ایجاد کرده اند استراحت می کنند. ساختار اجتماعی آهوی دور کاس مانند دیگر آنتلوپ ها است (اسقاير، ۱۹۸۱) که در این ساختار آهوان نر بالغ در تمام طول سال قلمرو خود را حفظ کرده و برای تعیین حدود خود از توده های سرگین استفاده می کنند. آهوان نر در قلمرو خود گله های کوچکی دارای ۳ تا ۴۰ رأس آهو تشکیل می دهند که این گله ها شامل ماده های بالغ و ماده های جوان و آهوان نر بدون قلمرو هستند.

تاریخچه

پارک ملی جانورشناسی واشنگتن یک گله آهوی دور کاس، که احتمالاً Gazella dorcas massaesyla می باشد را از سال ۱۹۶۰ به بعد نگه داری نموده است. این تاریخ مترادف است با زمانی که یک جفت آهو از طرف رئیس جمهور تونس به رئیس جمهور آمریکا ایزنهاور هدیه شد. سن هر دو آهو در بدو ورود به آن پارک بین ۱۲ تا ۱۸ ماه تخمین زده شد و اولین بره آهو در ماه می ۱۹۶۱ متولد شد. تا سال ۱۹۷۲ جمعیت گله به ۱۵ رأس رسید که در دو گروه جداگانه قرار گرفتند و همه آهوان نتاج یک جفت اولیه بودند که ماده اصلی آنها هنوز زنده بود. تعداد ۵ آهوی دیگری که متولد و به مجموعه اضافه شده بود به باغ وحش دیگری فرستاده شدند تا با تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش از آنها نگهداری شود. پس از این که ۱۴ رأس بره از تعداد 19 رأس بره آهوی حاصل از تلاقی (خویشاوندی) ۳ آهوان نر فرزند آهوی نر اولیه تلف شدند، آهوان غیر خویشاوند به گله اضافه شدند. در سال ۱۹۷۲ یک آهو به نام دترویت، که از باغ وحش دترویت، تهیه گردید.که با تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش به عنوان آهوی نر بالغ به این گروه اضافه شد. در همان سال دو ماده از بارسلون تهیه شد که یکی از آنها تولید مثل کرد و هنوز در گله وجود دارد. در سال ۱۹۷۶ آهویی که از باغ وحش دترویت وارد گله شده بود تلف شد و یک رأس آهوی نر دیگری از باغ وحش سان آنتونیو جایگزین شد تا سال ۱۹۸۰ که دومین آهوی نر بالغ دیگری از همان باغ وحش که دارای نسبت خویشاوندی با او بود، جایگزین آن شد. در حال حاضر دو رأس آهوی نر بالغ که از باغ وحش بوداپست تهیه شده جفتگیری گله را انجام می دهند. گله به سه گروه تقسیم شده است که دو گروه به منظور نمایش استفاده می شوند و ۱۳ رأس دیگر برای ایجاد گله های جدید به دیگر باغ وحش ها ارسال شده است.

با مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش به این صورت بود که گله های نمایشی و مورد بازدید از سال ۱۹۶۶- ۱۹۶۰ در یک منطقه محفوظ با ابعاد 9×6 متر دارای بستری از خاک متراکم شده و اتاقک های چوبی دوجداره دارای ابعاد 2×108× 5/2 متر نگه داری می شدند. در سال ۱۹۶۶ این گله به یک محل جدید 60/0 هکتاری در یک منطقه جدید انتقال یافت.

چراگاه دارای چندین اتاقک بود که هر یک دارای ۵-۴ متر عرض بود و۲ دیوار سنگی به ارتفاع 8/0 متر داشت که در وسط جایگاه وجود داشت.باید برای مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش بستری مناسب آنها تامین کرد بستر محل پرورش شامل نوعی سنگ آبی بود که بعداً به علت این که برای سم آهوان بسیار سفت بود با علف پوشانیده شد. این گروه هم چنین به یک محوطه محصور گرم به ابعاد 3×5×8 متر دسترسی داشته اند که بخشی از جایگاه بازدید عمومی بود. ناحیه جلویی و پشت ساختمان داخلی دارای یک حصار به هم چسبیده با توری ۱۵×۱۰ سانتی متری بود که برای جلو گیری از گیر افتادن پای آهوان و فرار بره ها از بین سیم ها بود. بعداً اندازه روزنه اولین یک متر حصار کشی به ابعاد 3/1×3/1 سانتی متر کوچک شد. گله نرهای بدون قلمرو در محلی مجزا به دور از بازدید عمومی نگه داشته شدند.

وقتی جمعیت گله در سال ۱۹۷۳ افزایش یافت گله به یک چراگاه وسیع تر در منطقه دیگری انتقال داده شد. اندازه این چراگاه 11/0 هکتار است و اساساً دارای بستری مخلوط از بلوک های گلی سخت و سنگ آبی است اما بعداً این قسمت خراب و یک استخر به مجموعه اضافه شد. در انتهای آن قسمت که دارای شیب تندی بوده توسط یک دیوار سنگی به عرض 5/0 متر باقی مانده است. سقف محوطه با پرده ای که با پایه های چوبی نگه داشته شده تا از پریدن آهوان از دیوار به حیاط زیرین جلوگیری شود. در انتهای دیگر جایگاه یک محوطه کوچک چند خانه که با واگن قطار درست شده است وجود دارد. به استثنای خاک ریز ۲ متری، محوطه به وسیله یک زنجیر بلند ۲/۲ متری محصور می شود. در داخل گردشگاه یک محوطه دارای ابعاد 2/2×8/2×6/4 متری برای فعالیت آهوی نر گله وجود دارد.با وجود تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش آهوان به طور آزاد به یک لامپ حرارتی در داخل آخور دسترسی دارند و در داخل محوطه یک محل نمایش به وسعت ۳×۵×8 متر وجود دارد. آهوان نر دور کاس به طور موفق با گله نگه داری می شوند. ما دریافته ایم که نگه داری آهوان نر اضافی در محوطه بازدید که بسیار محدود است موجب اضطراب آنها شده و در نتیجه خودشان را زخمی می کنند.

در مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش بخش جیره غذایی روزانه هر آهو شامل 5/0 کیلو گرم غذای پلت شده است که پارک وحش واشنگتن NZP با 25/0 کیلوگرم امالن ۱۰۰ و 5/0 کیلوگرم یونجه خشک خرد شده 5/0 تنظیم کرده است. جیره مکمل آهوان از طریق چرا و سرشاخه خواری آهوان روی علف ها و برگ های ریخته شده در محوطه محصور چراگاه تأمین می شود. وجود انگل ها مشکل دائمی گله آهو بودند. کیست های کوکسیدیا (ایمریا) تشخیص داده شدند و چندین نماتد از جمله استرانگ ژیلوئید. تری کوریس پیدا شده است. انگل های زیاد در گله مربوط به جمعیت زیاد گله و همچنین مدفوع خواری بوده که باعث می شد آهوان مجدد خود را به انگل آلوده کنند. احتمالاً عامل دیگر انتشار انگل ها به این علت است که این حیوانات روی علف ها چرا می کرده اند.

به عنوان پیش­گیری هر ۶ هفته یک بار به آهوان داروی ضد انگل داده می شد و هفت روز بعد آزمایش مدفوع انجام می گرفت و بسته به نتایج تجزیه مدفوع ضد انگل مناسب برای رفع آلودگی های خاص استفاده می شد. داروهایی که به طور طبیعی استفاده می شدند عبارت بودند از Panacur ، Eqvalan ، Strongid ، Telmin، Albon ، Ripercol و Camvet. ثابت شده است که استفاده متناوب در استفاده از داروها در مقاوم شدن انگل ها نسبت به داروها اهمیت دارد. هم چنین ما دریافتیم که در کنترل انگل هایی که با جمعیت زیاد در گله وجود دارند، استفاده از میزان داروی پیشنهاد شده از طرف کارخانه سازنده همیشه مؤثر نیست.

تولید مثل

از سال ۱۹۶۱ تا کنون ۱۷ رأس ماده آهو که با ۹ آهوی نر مختلف جفت گیری کرده اند، تعداد ۱۱۲ بره به دنیا آورده اند. اگرچه ۷۲ درصد آنها ( ۸۰ بره) از سه نر متفاوت متولد شدند، که هر یک تعداد ۲۹، ۲۹ و ۲۲ بره تولید کردند. در این زمینه اثرات زیان آور هم خونی بر روی نرخ تولید مثل گله توسط رالز و همکارانش در سال ۱۹۸۰ مورد بحث قرار گرفته شده است.

مانند دیگر گونه های آهو، آهوی دورکاس دارای یک فصل تولید مثل نمی باشد (دیتریچ، ۱۹۶۸، رید و فروئه، ۱۹۸۰). اگرچه گزارش شده است (استایر، ۱۹۸۰) که در یک جمعیت وحشی موجود در غرب لیبی، بروز رفتارهای جنسی در دو ماه آپریل و نوامبر به حداکثر خود می رسد. تولد بره آهوها در پارک وحشNZP واشنگتن در همه ماه های سال گزارش شده است که بیشترین فراوانی را در فواصل ماه های اسفند تا اردیبهشت و کمترین فراوانی را در فواصل ماه های آبان و بهمن داشته است. در سال ۱۹۷۷ تغییراتی در مدیریت گله صورت گرفت تا تولد در هوای گرم را افزایش داده و از زخمی شدن بره آهوان توسط نرها جلوگیری به عمل آید. به جای استفاده از یک محل برای نگه داری توأم هر دو جنس اکنون نرها و ماده ها فقط در اواسط زمستان با هم نگه داری می شوند و ماده ها با تشخیص بارداری مجددا به سرعت به محل جداگانه ای انتقال می یابند. پیش از سال ۱۹۷۸ چند رأس آهوی ماده به طور مرتب در سال دو نوزاد به دنیا آوردند، اما از آن پس بیش تر به زایمان هم زمان در بهار تمایل پیدا کردند.

متوسط سن اولین بارداری برای ۱۴ رأس ماده آهوی دارای سن مشخص برابر ۷۱۶ روز یعنی تقریباً در دو سالگی بود. بلوغ جنسی احتمالاً زودتر از این مدت فرا می رسد. در هر حال دو رأس ماده آهو، یکی در ۶ و دیگری در ۸ ماهگی برای اولین بار باردار شدند. هم چنین گزارشات نشان می دهد که ماده آهوی اسپک و ماده آهوی کوهی در حدود سن ۸ ماهگی به بلوغ جنسی رسیده اند (مندلسون، ۱۹۷۴ ، رید و فروئه، ۱۹۸۰). سن بلوغ جنسی را در بین نرها به سختی می توان تعیین کرد، زیرا نرها در پارک وحش NZP واشنگتن به طور عموم در سن ۶ ماهگی از گله انتقال داده می شوند. جوان ترین آهوی نر که توانسته است در باغ وحش مذکور دو رأس ماده را باردار کند دارای ۱۸ ماه سن بوده است. که این تقریباً با گزارشی که در مورد بارور شدن آهوی ماده توسط آهوی نر اسپک در سن ۱۶ ماهگی وجود دارد، مطابقت می کند(رید و فروئه، ۱۹۸۰). دوره بارداری در آهوی دورکاس ۱۷۲ روز است (اسلاتر، ۱۹۷۱). فاصله بین هر تولد در ۱۳ ماده آهوی مورد آزمایش ۲۷۱ روز یا در حدود 9 ماه، دارای دامنه تغییری بین ۹۶۵-۱۷۷ روز بود.

فاصله بین دو زایمان متوالی در ۲۶ درصد از کل زایمان ها کمتر از ۲۱۰ روز بوده است و این نشان می دهد که ماده آهو ممکن است یک میل جنسی پس از زایمان داشته باشد. این مسئله در مورد ماده هایی که شیر می دهند ممکن است اتفاق بیافتد یا اتفاق نیافتد، زیرا ۳۸ روز پس از زایمان در حدود ۱۷ مورد از بین ۲۵ رأس آهو (یعنی ۶۸درصد آهوان) باردار شدند که هنوز بره های آنها زنده هستند. ماده آهوی اسپک علی رغم این که بره متولد شده آنها زنده بماند یا نه، علائم میل جنسی را پس از زایمان نشان دادند. زیرا ۷۲ درصد بره آهوانی که ظرف ۳۸ روز پس از زایمان به دنیا آمدند، حداقل ۶ ماه زنده ماندند. به نظر می رسد که بارداری توأم با شیر دادن بره آهو با افزایش سن طولانی تر شود. به نظر می رسد که جنس بره آهوی متولد شده در زایمان قبلی بر روی فاصله بین دو زایمان مؤثر است. فاصله بین دو زایمان پس از تولد بره آهوان نر 5/331  روز بود، در حالی که این فاصله پس از تولد بره آهوان ماده ۲۶۹ روز بود. این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود ( ). نتایج یکسانی در بین ۵ مورد از ۷ مورد زایمان وجود داشت. به طور مشابه در بین ۲۵ زایمان که فاصله تولد آنها کمتر از ۲۱۰ روز بوده است، نسبت جنس نرها 8:17 بود که با ماده ها برابری خوبی نشان داد. امکان دارد که تولید بره آهوان نر نسبت به بره آهوان ماده پر هزینه باشد. آهوی اسپک نر در موقع تولد نسبت به جنس ماده دارای وزن بیش تری است و به نظر می رسد که سرعت رشد بره های نر در هفته اول پس از تولد بیش تر باشد(رید و فروئه، ۱۹۸۰). نسبت جنسی ۱۱۲ بره آهو که در پارک وحش NZP واشنگتن متولد شده اند 3/55/54 بود. هیچ یک از جنس آهوان به طور معنی داری بیش از جنس دیگر به دنیا نیامدند و هیچ اختلاف معنی داری در نسبت جنس های متولد شده از ابتدای شروع تولید مثل مشاهده نشد. یکی از آهوان تاکنون ۵ بره نر و سپس ۶ بره ماده به دنیا آورده است. وجود این توالی احتمال ندارد که یک پدیده تصادفی باشد.

در مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش باید دقت داشت. مشاهده ۶ زایمان به وسیله سه ماده آهو در پارک وحش NZP واشنگتن نشان می دهد که دو تا چهار روز قبل از زایمان پستان های آهوان به میزان زیادی منبسط می­شود و بخشی از این انبساط ممكن است ۲۳-۱۴ روز قبل از زایمان دیده شود. رابطه زمانی بین انبساط پستان و زایمان تقریباً متغیر است. این مسئله در آهوی کوچک آفریقایی نیز دیده می شود(کرانز و لومپلین، ۱۹۸۲). اگر چه گزارش شده است که حرکت جنین ممکن است دو ماه یا دو ماه و نیم قبل از تولد دیده شود(دیتریچ، ۱۹۶۸)، در این مطالعه حرکت جنین دو هفته پیش از تولد بره آهو دیده شد. معمولاً درست قبل از زایمان ماده آهوی باردار بی قرار می شود و اطراف منطقه محصور قدم می زند. اغلب زایمان های این آهو در صبح زود یا شب اتفاق می افتد(دیتریچ ۱۹۶۸؛ رید و فروئه، ۱۹۸۰). همه تولد ها در گله مورد مطالعه یک قلو بودند، به استثنای تولد یک جفت ماده دو قلو که در سال ۱۹۸۲ اتفاق افتاد. دو قلو زائی برای بیش تر گونه های آهو به ندرت گزارش شده است اما این گزارش­ها مربوط به آهوی تامسون، آهوی کوهی و آهوی عربی بوده است (کراندال ، ۱۹۶۴ ؛ منتیس، ۱۹۷۲).

مراقبت هاي آهوان مادر

آهوی دورکاس به طور غریزی خود را پنهان می کند و برای این منظور بره ها در علف زارها یا در کنار اشیاء عمودی خود را پنهان می کنند و به طور متناوب توسط مادر پرستاری می شوند. بره آهوان محل پنهان شدن را خود انتخاب می کنند و تا به حال روشن نشده است که آیا مادران آنها را صدا می کنند و یا بره ها با دیدن مادرشان خود را ظاهر می کنند. بره ها به مدت ۲ تا ۶ هفته خود را پنهان می کنند و حتی بعد از این مدت نیز مادرها و بره ها اوقات کمی را کنار هم می گذرانند. رالز و همکارانشان دریافتند که در ۱۰۰ درصد مشاهدات بره آهوان در چهار هفته اول بیش تر از دو طول بدن از مادرشان دور می شوند و بین ۵ تا ۸ هفتگی در ۹۶-۶۸ درصد از مشاهدات در همان فاصله از مادرشان دور می شوند. پرستاری از بره آهوان به ندرت، به دفعات کم و در فواصل نامشخصی در طول روز انجام شده و زمان مکیدن شیر نسبتاً کوتاه و اغلب کمتر از یک دقیقه بود. در حصار نرهای بالغ عموماً حداقل تا زمانی که بره های نر جوان بالغ شوند نسبت به آنها بی تفاوت هستند، اما بعضی از آنها ممکن است به بره آهوان حمله کنند و این باعث می شود که بره های جوان در زمان کوتاهی پس از تولد از محل خود منتقل شوند.

رشد و نمو

در مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش مسئله رشد نمو مهم است.قسمت های بدن یک بره آهوی نر دور کاس تازه متولد شده اندازه گیری شد. وزن بدن 72/1 کیلو گرم، طول سر و بدن ۵۰۰ میلی متر، گوش چپ ۷۰ میلی متر، پای چپ ۲۰۰ میلی متر بود. مانند آنتلوپ های کوچک، افزایش وزن بدن نسبتاً سریع است (دیتریچ، ۱۹۶۹). آهوی نر مورد آزمایش در سه هفته اول تقريباً وزنش دو برابر شده (2/3 کیلو گرم) و در ۴ هفتگی به حدود ۲۴ درصد وزن بلوغ (6/3کیلوگرم) رسید. در ۱۰ هفتگی وزن آن به 2/6 کیلو گرم یعنی به حدود ۴۱ درصد وزن بزرگ سالی رسید. یک رأس ماده آهویی که تغذیه دستی می شد نیز همین افزایش وزن را نشان داد. این افزایش قابل مقایسه با آنچه که دیتریچ برای گونه های آهوان کوچک پیش بینی کرده است می باشد.

بره آهوان هنگام تولد دارای یک رنگ قهوه ای روشن یکنواخت می شوند و در سن ۸ هفتگی رنگ بزرگ سالی آنها مشخص می شود. جوانه شاخ در سن ۱۰ تا ۲۰ روزگی ظاهر می شود و میانگین طول شاخ در آهوان نر ممکن است تا زمان بلوغ تا ۲۳ سانتی متر رشد کند. بره ها در طول اولین هفته پس از تولد شروع به خوردن علوفه می کنند، اگر چه سن شیر گیری طبیعی شناخته نشده است. بره هایی که با تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش تغذیه دستی می شوند به طور موفقی در سن ۳ هفتگی از شیر گرفته می شوند.

در پارک وحش NZP واشنگتن در طول ۲۰ سال گذشته به دلایل مختلفی مانند رانده شدن بره از مادر، عدم کافی بودن شير آهوان مادر یا عدم وجود مراقبت های مادری و ضعیف شدن شدید بره آهوان، به پرورش دستی ۱۳ بره آهو اقدام شد. آهوان نری که دارای پتانسیل بالایی هستند، اغلب به صورت دستی پرورش داده می شوند تا قبل از ارسال به مناطق دیگر رفتار آرام تری داشته باشند.

طول عمر

آهوی دورکاس می تواند برای مدت زیادی در محیط محصور عمر کند. یک رأس ماده آهو پیش از این که مریضی مهلکی بگیرد برای ۱۷ سال در باغ وحش عمر کرد. سه ماده آهوی دیگر که در باغ وحش مورد مطالعه متولد شدند به ترتیب ۱۲ سال و ۶ ماه، ۱۳ سال و 3 ماه و ۱۵ سال و نه ماه عمر کردند. بر اساس اطلاعات محدودی که در دست است ممکن است طول عمر آهوان نر کمی کمتر از طول عمر آهوان ماده باشد. مسن­ترین آهوی نر در پارک وحش NZP واشنگتن ۱۰ سال و یک ماه زندگی کرد و دو آهوی نر دیگر که موقع ورود به باغ وحش ۱۸-۱۲ ماه سن داشتند در آن باغ وحش ۹ سال زندگی کردند. اطلاعات به دست آمده از آهوی دورکاس و دیگر گونه های آهو نشان می دهد که طول عمر ۸ تا ۱۴ سال در حصار برای آهو غیر طبیعی نیست (منتس، ۱۹۷۲). در پارک وحش NZP واشنگتن ۶۷ مورد از ۱۱۲ مورد یا ۶۰ درصد بره آهوان متولد شده حداقل برای ۶ ماه زنده مانده اند.

توجه به سایر مسائل مدیریتي

نتیجه آزمایش های انجام شده در مورد آهوی دورکاس چندین پیشنهاد را به دنبال دارد که مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش می تواند در مدیریت آهو در شرایط حصار مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از تخته سنگ های صخره ای و شرایط پلکانی (تراس بندی شده) در طراحی فضای محصور آهوی دورکاس باید اجتناب شود، زیرا آهوان دورکاس تشخیص کمی از عمق دارند و گاهی با پریدن در این شرایط خود را زخمی می کنند. منطقه خارجی نمایش آهوان بایستی هموار باشد و یا دارای یک شیب کم باشد و بهترین بستر استفاده از خاک رس کاملاً سفت یا ذرات سنگی ارزان قیمت متراکم شده یا خاک می باشد.

آهوان را می توان بر روی علف به نمایش گذارد، اما در یک منطقه معتدل ممکن است موجب افزایش عفونت­های انگلی شود.

موقعی که یک گله آهو به منطقه محصور جدید وارد می شوند عاقلانه است با تدابیر مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش حصارها را برای چند هفته اول با توری تنیس یا پارچه کرباس پوشاند تا از دویدن آهوان به سمت توری ها جلوگیری به عمل آید. از طرف دیگر می توان توری ها را با نوارهای نقشه برداری مخطط، کرباس یا کاغذ نرم پوشاند. این روش مقرون به صرفه است و هزینه ها را کاهش می دهد و برای فقط چند هفته باقی می ماند.

اگر چه آهوی دورکاس یک گونه بیابانی است ولی در صورتی که مراقبت های ویژه ای از آن انجام شود به خوبی می تواند در آب و هوای معتدل زندگی کند. برای مثال زمان تولد بره آهوان باید طوری مدیریت شود که آهوان نر و ماده بالغ گله در مدت خاصی از سال با هم باشند تا همه بره آهوان در بهار و تابستان به دنیا آیند. با اجرای تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش آهوان باید به یک منبع گرما در قسمت مسقف نگه داری آهوان دسترسی داشته باشند، اما لازم است آنها در مواقعی که زمین یخ زده است یا برف یخ زده روی زمین وجود دارد محبوس گردند تا از لیز خوردن آنها و در نتیجه ایجاد شکاف در پوست و زخمی شدن یا شکستن پای آنها جلوگیری شود. نرهای اضافی را می توان با یکدیگر در گله نرهای (جوان) بدون قلمرو نگه داری کرد. اما گروه های نر مجزا نباید در محوطه هایی نگه داری شوند که بتوانند با ماده ها از طریق حس بینایی یا لامسه تماس پیدا کنند. چون تلاش دائمی آنها برای دسترسی به ماده ها اغلب منجر به ایجاد جراحت آنها می شود. آهوی دورکاس حیوان جالب توجهی است و گروهی از آنها را می توان برای یک نمایش جالب و زنده استفاده کرد. این آهوان در حیات وحش نادر هستند. علی رغم این که چندین باغ وحش تعداد کمی از آنها را نگه داری می کنند، به آسانی توانسته اند آنها را در حصار نگه داشته و پرورش دهند. ما امیدواریم با ارائه تاریخچه پرورشی این گونه در پارک وحش NZP واشنگتن نظر علاقه مندان را برای پرورش این گونه جلب کرده باشیم.

نگه داري و پرورش آهو در باغ وحش هانوور

در 6 سال گذشته با مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش نماینده ۱۱ گونه از آهوان شرق و شمال شرق آفریقا در باغ وحش هانوور نگه داری شدند. بیشترین آنها به صورت گروه های کوچک و یا جفت بودند. گونه های نگه داری شده عبارت بودند از آهوی دورکاس، آهوی کوویر، آهوی شاخ باریک، آهوی پیشانی سرخ، آهوی اسپک، آهوی تامسون، آهوی هیوگ لین ، آهوی گرانت و آهوی سومرینگ. بعضی از این گونه ها با دیگر آنتلوپ ها، زرافه و شترمرغ در یک محیط محصور بزرگی که به وسیله گودال باریکی از محل عمومی جدا می شد نگه داری می شوند.

گودال 95/1 متر پهنا داشت و برای زرافه پهنای آن 60/2 متر بود و کناره های عمودی آن از بتن بود اندازه این کناره ها برای حیوانات 5/1 متر در قسمت بازدید کنندگان 9/1 متر عمق داشت. اگر حیوانی داخل گودال می افتاد می توانست از یک شیب کوتاهی که دو طرف آن فنس کشی شده بود و بالای آن توسط یک درب بسته می شد به پشت محوطه محصور هدایت شود.

آهوی دورکاس با الند، سيبل، ایمپالا، واتربوک، گورخر گرانت و شتر مرغ با هم نگه داری می شوند. آهوی پیشانی سرخ با هارت بیز، گورخر دامارا با هم نگه داری می شوند. آهوی گرانت با زرافه ، کودو ، بوش بوک و اریبی با هم نگه داری می شوند. آهوی سومرینگ با کونگونی، توپی و گورخر گروی نگه داری می شود.

اگرچه همه آهوان پرش هایی به طول ۵ تا ۷ متر دارند اما آنها از بالای گودال ها نمی پرند و در محوطه عمومی و همسایگی چراگاهی که برای لک لک و درنا و دیگر پرندگان بزرگ محصور شده هستند. من اعتقاد دارم که بیشتر حیوانات سم دار از دیوارهای عمودی گودال ها می ترسند و به راحتی یاد می گیرند که به آنها همانند مرزهای قلمرو خودشان احترام بگذارند.

حتى نرهای خیلی مهاجم که بی درنگ به هر نگهبانی حمله می کنند و وارد محیط محصور یا نزدیک فنس می شوند اگر نگهبان در کنار گودال ایستاده باشد نمی پرند. آنها فقط می ایستند و یا در اطراف گودال به طرف بالا و پائین لبه گودال قدم می زنند و نگهبان را تهدید می کنند.

به منظور ایجاد یک پناه گاه برای آهوان و دیگر آنتلوپ های کوچک تر ما یک محیط محصور کوچک با فنس در جلو طویله ساختیم. این محوطه به اندازه کافی بزرگی بود که آنها در آن بروند. اگر یک آهوی جدید وارد می شد ما آهو را چند روزی قبل از این که به محوطه محصور رها شود در این پن نگه می داشتیم. وقتی یک حیوان داخل پن گذاشته می شد حیوانات دیگر نزدیک فنس می آمدند و او را نگاه می­کردند. به این روش آنها با هم آشنا می شدند و هر آهو یا آنتلوپ جدید یاد می گرفت که ین جایی است که بیشترین امنیت را برای او دارد. بعدا ما درب پن را باز می کردیم و آهو راه خروج به محیط محصور را یاد می گرفت. اگر گورخرها شروع به جنگیدن با یکدیگر کنند و یا یک آنتلوپ، آهو یا شتر مرغ را دنبال کنند و یا اگر زد و خورد خطرناکی رخ دهد بیشترین خطر برای کوچک ترها است. حیواناتی نظیر آهوها و اریبی ها و ایمپالاها می توانند بی درنگ به محل امنی در پن فرار کنند.

برخی از جنگ های اتفاقی بین آهوان نر گرانت و نر کو دو وقتی که آهوی نر گرانت سعی می کند نر کودو را از محیط محصور بیرون کند (این رفتار فقط وقتی اتفاق می افتد که ماده آهو یا ماده کودو فحل است). ما هیچ گاه برای نگه داری نرهای گونه های مختلف آنتلوپ در یک محیط مشکلی نداشته ایم. ما در حال حاضر ترتیبی داده ایم که هیچ گاه نر کودو و نر آهوی گرانت با هم در محیط محصور رها نشوند. جنگ خطرناکی بین دیگر آنتلوپ ها رخ نداده است.

همة آهوان می توانند تمام زمستان را در هوای آزاد در محیط محصور بگذرانند. یک بار وقتی دمای هوا ۱۵- درجه سانتی گراد شد نوک گوش های بزرگ آهوان گرانت سرمازده شد بنابراین پناه گاه در دسترس است. در شب هر آهوی ماده یک قسمتی را در طویله برای خودش دارد که گله با حیوانات در یک فضای تنگ کوچک نخواهند بود. از طرف دیگر مطابق رفتارهای اجتماعی طبیعی، اگر گله ها خیلی به هم نزدیک شوند آهوان ماده با هم به شدت می جنگند و از خلاص شدن از هم دیگر عاجز می شوند. بنابراین ما به هر ماده آهو یک طویله کوچک نزدیک محل تغذیه داده ایم.

نرها نیازی به طويله جداگانه ندارند. اغلب یک نر شب را با یکی از ماده ها می گذراند. در شب ما فقط یک گروه از آهوان سومرینگ را با هم نگه می داریم اگر چه ما نر خیلی مهاجم را جدا می کنیم

یک ماده آهوی کوویر شب را با یک آهوی نر بنتای در یک طویله گذراند. دمای همة طويله ها در زمستان ۱۶ درجه سانتی گراد است.

طی آنچه ما تجربه کردیم برای تغذیه آهوان مشکلی نداشتیم. ما آهوان را با پلت مخصوص گیاه خواران که مطابق دستورالعمل باغ وحش باسل ساخته شده بود (واکر ناگل ۱۹۶۶) و هم چنین جو، میوه تازه نظیر سیب و موز و هویج و علوفه کوهی تغذیه کردیم. همه گونه های آهو یک مقدار کمی آب تازه در روز می نوشند.

پرورش

با مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش به طور صحیح در طول ۵ سال گذشته ۵۱ آهو که به ۵ گونه مختلف آهو تعلق داشتند در باغ وحش هانوور پرورش داده شدند.

دوره فحلي و بارداري

و اندازه گیری طول دوره بارداری در آهوان به سادگی امکان پذیر نیست. زیرا اولاً دورۂ فحلی ماده آهوان خیلی کوتاه است و فقط در حدود نصف روز تا یک روز و به ندرت ۲ روز است و دوماً جفت گیری حقیقی آنها فقط دو تا سه ثانیه طول می کشد.

در طول دوره فحلی نرها در طول روز ماده ها را تعقیب می کنند. اگر ماده هنوز پذیرای جفت گیری نباشد از نر دور می شود. اما اگر به کندی حرکت کند پس نر بی درنگ از پشت او را تعقیب می کند. لحظه ای روی پای عقب می ایستد و به منظور تلقیح ماده به جلو حرکت می کند و لازم نیست عمل تلقیح در عمق واژن صورت گیرد زیرا یک حرکت تماسی حقیقی برای عمل تلقيح نیاز نیست. اریبی هم به همین روش جفت گیری می کند.

جزئیات دوران بارداری که در باغ وحش هانوور رکورد برداری شده در جدول (۱) نشان داده شده است.

جدول (۱) دوره بارداری برای ۴ گونه از آهوان باغ وحش هانوور

دوره بارداری به روز	گونه آهو                                                             Species Gazelle
۱۷۲ تا ۱۷۳	آهوی دور کاس                           Gazella dorcas, Gazelle Dorcas
۱۶۹	آهوی شاخ باریک     Gazella leptoceros, Slender- horned Gazelle
۱۸۷ تا ۱۸۹	آهوی پیشانی سرخ          Gazella ruffrons, Red – fronted Gazelle
۱۹۸ تا ۱۹۹	آهوی گرانت                                Gazella granti, Grant’s Gazelle

دورة بارداری در آهوی سومرینگ و آهوی گرانت مشابه و حدود شش ماه و نیم است و در آهوی تامسون و آهوی پیشانی سرخ حدوداً ۶ ماه می باشد.

ما هرگز نشانه هایی از فحلی بعد از زایمان را در آهوان مشاهده نکردیم و این شبیه دوئی کر و بوش یوک نمی­باشد. یک زمان کوتاه فحلی حدود ۲۱ تا ۲۲ روز بین تولد و اولین فحلی در آهوی گرانت وجود دارد.

و یک فاصله ۲۶ روزه برای آهوی شاخ باریک و یک دوره ۳۳ روزه برای آهوی پیشانی سرخ وجود دارد. معمولاً اولین فحلی حدود 5/1 یا ۲ یا ۳ ماه بعد از زایمان رخ می دهد. جفت گیری در اولین فحلی پس از تولد نوزاد همیشه منجر به بارداری نمی شود. به ندرت جفت گیری در حدود ۳ هفتگی دیده شده ولی اغلب بعد از ۵ تا ۸ یا ۹ ماه جفت گیری منجر به بارداری می شود.

شاید موقعیت ماده ها و دوره شیردهی عامل کنترل بارداری بین آغاز فحلی و بارداری جدید است. پس آهوان ممکن است فقط یک بار در سال در محیط محصور بره داشته باشند در حالی که ماده آهو ممكن است در حیات وحش در سال دو مرحله یا سه مرحله در طی دو سال بره داشته باشد.

یک فصل تولد مشخص برای آهوی دورکاس، آهوی پیشانی سرخ، آهوی تامسون، آهوی شاخ باریک و آهوی گرانت در محیط محصور وجود ندارد و این شبیه دیگر آنتلوپ های آفریقا نظیر کودو ، بلس بوک یا گنو دم سفید نمی باشد.

داده های پرورش ما برای آهوی سومرینگ تولد در فصل پائیز را نشان می دهد و همه هشت تولد این گونه در باغ وحش هانوور بین ماه های سپتامبر تا دسامبر رخ داده است.

تولد

ما متوجه شدیم حرکات جنین ۲ تا 5/2 ماه پیش از تولد صورت می گیرد. چند روز قبل از تولد پستان ها افزایش اندازه می دهند. چند ساعت قبل از تولد ماده اغلب بی قرار می شود. درست پیش از تولد دستگاه تناسلی متورم می شود و ماده دم خود را بالا نگه می دارد. معمولاً نیازی نیست که ماده را هنگام زایمان از نر جدا کرد اگر چه ما آهوی نر سومرینگ و آهوی نر شاخ باریک را بعد از این که برای ماده مزاحمت ایجاد کردند و به بره ها حمله می کردند جدا کردیم. عموما ما ماده را بعد از باردار شدن از دیگر ماده ها جدا می کردیم زیرا آنها اغلب مزاحم زایمان ماده شده و یا گاهی به بره تازه متولد شده حمله می کنند و این رفتار ممکن است اختصاصی باشد زیرا ماده در حیات وحش زایمان را دور از گله انجام می دهد.

بیش تر ماده ها در صبح زود زایمان می کنند اما زایمان در طول روز و طول شب هم مشاهده شده است. از انقباضات اولین درد زایمان تا خارج شدن جنین حدود ۱ تا 5/1 ساعت یا کمتر طول می کشد. مرحله فعال نهایی خروج جنین در حدود ۱۰ دقیقه است. و طولانی ترین زمان زایمان برای یک ماده آهوی شاخ باریک مسن بود که دومین بره اش را طی ۱۰ ساعت به دنیا آورد.

در این مدت فقط دردهای ضعیف زایمان زمان به زمان وجود داشته است و بچه سالم به دنیا آمده است.

عموماً ماده ها جفت را که به طور طبیعی یک ساعت پس از زایمان خارج می گردد را می خورند و مایع زایمان را می نوشند. با ۵۷ آهویی که در باغ وحش هانوور و باغ وحش گلسن کیرچن طی ۵ سال به دنیا آمدند ما هرگز گرفتاری و مشکلی نداشتیم. هیچ تولد دوقلویی انجام نشد. دورگ کیری بین گونه های مختلف آهو به ندرت در محیط محصور اتفاق افتاد. بنابراین ما دریافتیم که یک آهوی ماده پیشانی سرخه از باغ وحش خرطوم که با یک آهوی نر مونگالا جفت گیری کرده بود یک ماده آهوی دورگه به دنیا آورد. ماده دورگ بزرگ تر از مادرش شد و خط پهلویی آن تیره تر از دیگر آهوان پیشانی سرخ بود و بیشتر شبیه آهوی مونگالا به نظر می­رسید. به نظر می رسید که او عقیم است و ما هرگز مشاهده نکردیم که با یک آهوی نر پیشانی سرخ که با او نگه داری می شد جفت گیری فعالی داشته باشد. یک ماده آهوی کوویر با یک آهوی نر بنتای با یکدیگر زندگی می کردند. اگرچه آهوی نر زمان به زمان آهوی ماده را دنبال می کرد اما آهوی ماده باردار نشد.

رشد بره ها

گزارش وزن تولد و افزایش وزن بره ها در شماره بعدی مجله منتشر می شود. در دو هفته اول تولد بره ها بیش تر اوقات در گوشه ای از طويله خوابیده اند. اما هرگز نزدیک محل انفرادی مادرشان نمی شوند. مادر فقط به بره ها شیر می دهد و ما متوجه شدیم که حتی در طویله های کوچک به تدریج مادر از محل استراحت بره دوری می کند. بنابراین آهوی نر گاهی کنار بره می ایستد. به نظر من این رفتار مادر مربوط به موقعیت او در حیات وحش می شود. جایی که بره روزهای اولیه زندگی را می گذراند دور از گله و مادرش است. بره در روز ۳ یا ۴ مرتبه شیر می خورد و همیشه شیر خوردن او چند دقیقه است. در مدتی که بره آهو شیر می خورد مادر او را می لیسد و ادرار بره را می نوشد و مدفوع او را می خورد. بره های جوان خوردن علوفه را از ۴ هفتگی شروع می کنند اما تا سن ۴ تا ۶ ماهگی به شیر خوردن ادامه می دهند. در این زمان بره ها به طور کامل از شیر گرفته می شوند. عموماً یک ماده آهو بر خلاف بوش بوک بره متعلق به ماده آهوی دیگر از همان گونه را شیر نمی دهد.

عموماً با توجه به تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش یک ماده آهو بر خلاف بوش بوک، کودو، دیک دیک، واتر بوک سانيس، گوسفند و بز بره آهوی متعلق به ماده آهوی دیگر از همان گونه را شیر نمی دهد.

معمولاً ماده آهو به طرز عجیبی بره را از خود دور می کند. فقط ما مشاهده کردیم که یک ماده آهوی سومرینگ به بره آهوی ماده دیگری که ۴ روز از بره خودش جوان تر بود اجازه داد شیر بخورد.

در اولین دو هفته بعد از زایمان که مادر بیشترین زمان را با بره می گذراند ما دور و بره را در داخل طويله نگه داری کردیم. به زودی بره ها محکم روی پاهایشان می ایستند و مادرها و بره ها به گروه های بیرون در فضای محصور می پیوندند. در زمانی که هوا سرد و بارانی است حتی در صورت لزوم برای چندین هفته ما بره ها را از مادرها جدا کرده در داخل نگه داری می کنیم.

اولین ساعاتی که مادر و بره به گروه بر می گردند خیلی خطرناک است. رتبه بندی قدیمی از بین رفته و باید با جنگیدن جدی ماده ها با یکدیگر دوباره ایجاد شود. بنابراین ما فقط یک ماده را با مادر و بره می گذاشتیم تا عاقبت همه گروه دوباره برگشت داده شوند.

عموماً نرها حتی وقتی که مادر را برای جفت گیری دنبال می کنند به بره ها حمله نمی کنند. ۴ دوره بحرانی در زندگی آهوان جوان در محیط محصور وجود دارد. یکی در اولین روزهای پس از تولد که تعدادی از آنها معمولاً وقتی که مادرشان جوان است، از بره مراقبت نمی کند و یا بره را شیر نمی دهد.

زمان بحرانی دیگر آغاز اولین فحلی مادر پس از تولد بره است که در این زمان مادر به بره ها حمله می کند و آنها را زخمی می نماید. شاید این یک پدیده مربوط به محیط محصور باشد. سومین زمان بحرانی بین ۹ تا ۱۲ هفتگی زندگی است وقتی که بره ها رشد کردند و افزایش وزن پیدا نمودند و پوشش بدن آنها خشن به نظر رسید. بره ها یک رنج و ناراحتی از یک بیماری غیر قابل توصیف را نشان می دهند. اگر ما فوراً آنها را با شیشه تغذیه نکنیم آنها طی چند روز خواهند مرد.

چهارمین زمان بحرانی موقعی است که بره آهوان به بلوغ جنسی می رسند و برای بدست آوردن رتبه می­جنگند. در همه موارد ذکر شده آهوان جوان در محیط محصور تهدید می شوند. زیرا اغلب گله نرها، نر جوانی که رشدش کامل شده را در گروه تحمل نمی کنند.

بلوغ جنسی

بلوغ جنسی را اولین جفت گیری تعریف می کنند. ما بلوغ جنسی را در مادة گونه های مختلف گزارش می­کنیم. آهوی دورکاس نزدیک یک سال و نه ماه و ۲۳ روز، آهوی تامسون حدود یک سال و ۴ روز، آهوی سومرینگ یک سال و هفت ماه و آهوی شاخ باریک ۱۵۲ روز . ما هم چنین بلوغ جنسی یک آهوی نر دورکاس را یک سال و هفت ماه و ۱۹ روز ثبت کردیم. بنابراین تاکید می شود که جفت گیری یک نر جوان به درستی فیزیولوژی بلوغ جنسی را نشان نمی دهد و تعیین دقیق آن در حیوان زنده ممکن نیست. تعيين بلوغ در نرهای زنده مخصوصاً به دلیل این که نرهای بالغ به نرهای جوان اجازه جفت گیری نمی دهند بسیار مشکل است و حتی در صورت نبودن نر گله، نر جوان در مغلوب ساختن مقاومت فیزیولوژیکی طبیعی ماده ای که نر مسن داشته مشکلات زیادی دارد. ما با توجه به تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش مشاهده کردیم نه تنها در آنتلوپ ها، نر جوان برای سوار شدن بر ماده ناتوان است بلکه ما به تجربه دریافته ایم که نرهای جوان را قبل از بلوغ باید از گروه جدا کرد والا جنگ شدیدی رخ خواهد داد. در جنگی که بین دو آهوی نر پیشانی سرخ هم سال (یک سال و پنج ماه) رخ داد یکی از آهوان کشته شد و دیگری یکی از پاهای عقبی اش شکست.

طول عمر

۲۱ آهو از ۵۷ آهویی که در باغ وحش متولد شدند قبل از رسیدن به بلوغ (یک سال و نیم) مردند (بالاترین درصد در گروه آنتلوپ ها بود). ۶ مورد در اثر تصادف مردند. ۶ مورد ضعیف بودند. بره هایی بودند که فقط چند روز زنده ماندند. ۳ مورد در اثر تغذیه از درخت لوکاست و شاید از میوه آن مسموم شدند. ۳ مورد در اثر بیماری عفونی نکروباسیلوزیس و بیماری اسهال ویروسی مردند و یک مورد در اثر عفونت عمومی، آزمایشات پس از مرگ دو آهوی دیگر هیچ علائم واقعی بیماری نشان ندادند. ۹ مورد از آهوانی که در باغ وحش متولد شدند فروخته شدند و بیشترین آنها بین ۶ تا ۱۵ ماه سن داشتند. گزارشات پس از مرگ آهوان بالغ نشان می­دهد که آنها در اثر تصادف، ذات الریه، اسهال ویروسی، التهاب و اسهال مو کوزی روده، التهاب صفاق همراه هپاتیت و التهاب طحال ، مسمومیت با درخت لوکاست و ضعف پس از انتقال بوده است.

آزمایشات سریع مدفوع تازه نشان داده که آهوان معمولاً در معده و روده تخم های نماتد های استرانژلید، تریکوریس و تخم های کوکسیدیا را حمل می کنند. مرگ یک آهوی نر بالغ گرانت در اثر آلودگی با کرم پاراکوپریا رافی سرسی، استرانژیلوئیدس، تریکواسترانژیلوس پلوبلوروس و ایمپالیا توبرکولاتا بوده است. در آزمایش مدفوع یک آهوی دور کاس تخم های کرم کدو و اکسی یوروس و در یک آهوی گرانت لارو کوچک ریوی و در یک آهوی پیشانی سرخ تخم های استر تازیا، اسکارید، تریکواسترانژیلوس و نماتدیروس مشاهده شد. بعد از معالجه با تی بنرول برای کرم های روده و معده ما دیگر مشکل انگلی نداشتیم.

مدیریت و پرورش آهوي اسپک با تأکید بر تلقیح مصنوعی در باغ وحش اس تي لوئیز

احتمال می رود که این آهوان از گله کنونی باغ وحش اس تی لوئيز که در حال حاضر تنها نماینده این گونه نادر در حصار است منشأ گرفته باشد(IUCN، ۱۹۷۴). ریشه جمعیت محصور در سپتامبر ۱۹۶۹ وارد شد که با یک ماده وارداتی از باغ وحش، پارک لینكن شيکاگو در اکتبر ۱۹۷۰ تکثیر شد و در دسامبر ۱۹۷۲ به اس تی لوئیز فروخته شد. با افزایش طبیعی، گله به 11/4 افزایش یافت. به استثنای یک گله شخصی در باغ وحش گلادی پورتر در برانزویل که از هسته پرورشی اس تی لوئیز منشأ گرفته و در حال حاضر جمعیت آن از 2/1 به 4/2 افزایش یافته و یک آهوی نر که از پارک حیوانات وحشی سان دیه گو است (به جا مانده از یک جفت). شش رأس از آهوان اسپک نماینده کامل دومین نسل متولد هستند. شجره کامل کلیه متولدین یادداشت می­شود و مراقب رابطه آهوانی که به دیگر باغ وحش ها فرستاده می شوند هستند تا حداقل میزان هم خونی صورت گیرد.

مدیریت

با تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش آنها در جایگاه آنتلوپ ها به طور گروهی اسکان داده شده اند. اندازه آغل 6×4 متر و بهاربند 10 ×20 متر می باشد. درجه حرارت محوطه داخلی ۲۰ درجه سانتی گراد حفظ می شود و وقتی به آنها اجازه داده می­شود به محوطه بیرونی وارد شوند که دمای محیط حداقل ۱۵ درجه سانتی گراد بوده و در این محیط بارندگی وجود نداشته باشد. بر اساس تجربه حاصل شده حداکثر ۳ یا ۴ ماده همراه با بره های کمتر از ۶ ماه را به راحتی در یک آغل می توان نگه داری کرد و در موقع لزوم می توان نر را در محوطه وارد کرد. با استفاده از یک پانل چوبی قابل حمل، روی یک پایه فلزی خانه های انفرادی ایجاد شده که به ایجاد احساس امنیت کمک می کند.

ماده های موجود هر گله به طور کلی دارای یک همبستگی خونی نزدیک هستند و چنین به نظر می رسد که این امر هنگام وارد کردن نر به محوطه ماده ها سازش ایجاد کند. روش های مدیریتی هم چنین متوجه هم زمانی دوره تولید مثل ماده ها در گله است.

بره های نر در سن ۵ یا ۶ ماهگی جدا می شوند (وقتی که مراقبت مادرها کاهش می یابد) و مکانی برای نرهای بدون قلمرو در نظر گرفته شد تا همیشه از ماده ها جدا نگه داشته شوند. اگر نرهای بدون قلمرو به محوطه جدا منتقل نشوند در این گیرودار آنها از حمله نرهای بالغ به ستوه می آیند. کمتر از دو آهو به طور هم زمان به گله نرهای بدون قلمرو وارد نمی شوند تا از یورش به بره نو رسیده تنها جلوگیری شود. ماده ها قبل از زایمان و در شرایط طبیعی دو هفته بعد از زایمان جدا نگه داشته می شوند. معمولاً وقتی که تمام ماده های گله، باردار تشخیص داده شدند آهوی نر جدا می شود این عمل به ماده ها اجازه می دهد که در حصار فضای بیش تری داشته باشند و فشارهای محیطی کاهش یابد و ماده ها پس از زایمان جایگاه اجتماعی خود را باز یابند. تا جایی که از نرها مراقبت کردیم متوجه شدیم که نرها از نظر ژنتیکی با ارزش هستند. ما دریافتیم که نرها را به گله نرهای بدون قلمرو که میزان مرگ و میر در آنها بالاست وارد نکنیم. آنها را کاملاً مجزا نگه داریم یا اگر فضا نداریم آنها را با گله ماده ها نگه داریم.

تغذیه

 در تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش باید به تغذیه توجه داشت هر حیوان روزانه با ۲۲۵ گرم پورینا D و H تغذیه می شود که پیشنهاد می شود از لوله های پلاستیکی تمیز استفاده شود. ماده های باردار و شیرده دو برابر این جیره را دریافت می کنند. یونجه و یک لگومینه خشک به طور آزاد مصرف می کنند.

علف تازه نیز به طور روزانه در اختیار آنها قرار می گیرد. آجرهای نمک معدنی و آب تازه در هر جایگاه قابل دسترس است.

تولید مثل

با پدیده فلهمن آهوی نر، ماده علاقه مند را از روی ادرار شناسایی می کند (اشنایدر، ۱۹۳۰) هر چند ماده از تعقیب نر فرار کند اگر ماده پذیرای نر باشد دم خود را بالا می گیرد و سرعت خود را کاهش می دهد و به نر اجازه می دهد که به او نزدیک شود. در مدتی که نر ماده را دنبال می کند از او ناله های خس خس مانندی شنیده می شود. نر با سر و گردن کشیده به ماده نزدیک می شود در واقع هرزگاهی سرش را بر کپل و پشت آهوی ماده قرار می دهد. گاهی نر لگد آرامی با پای جلو بین پاهای پشتی ماده می زند(لاف اسچلاگ، والتر ۱۹۷۴). عمل جفت گیری با بر پا ایستادن نر اجراء می شود و در حالی که ماده حرکتش متوقف نشده نر باید عمل جفت گیری را در حالی که بر روی پاهای عقبی اش ایستاده انجام دهد(والتر ۱۹۶۳، ۱۹۷۴، استر ۱۹۶۷، دیتریچ ۱۹۶۸).

بارداری

داده های تولید مثلی از ۸ ماده مختلف بدست آمده است. همان گونه که در آخرین موارد بارداری ها مشاهده شده است و با توجه به تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش طول مدت بارداری ۱۹۰-۱۶۹ روز است و به طور میانگین 6/178 روز برای ۱۵ تولد بوده است. برای تولد و فصل بارداری در ماه های مختلف سال گزارشی وجود ندارد.

۵ ماده که به بچه های خود شیر نمی دادند ظرف ۱۰ روز پس از زایمان باردار شدند که این امر آمادگی رحم را پس از زایمان نشان می دهد. مشاهده یک فاصله تولد بین ۲۱۲-۲۰۱ روز غیر معمول نیست که این امر در دو ماده که به بره های خود شیر می دادند و یا در آنهایی که بره های خود را در هفت روز اول پس از زایمان از دست دادند مشاهده شده است. این بستگی به خط مشی مدیریتی دارد به هر حال هر جایی که ممکن است فاصله بین دو تولد را حداقل ۲۱۰ روز طولانی می کنند این امر به رحم اجازه می دهد که به شکل و اندازه و حالت طبیعی خود برگردد.

بلوغ جنسی

همان طور که  در تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش اولین تاریخ لقاح نشان می دهد مشاهده کرده ایم که ماده آهوهای اسپک در ۸ ماهگی به بلوغ جنسی می رسند. مشابه آنچه در آهوی کوهی است (مندلسون ۱۹۷۴). میانگین سن بلوغ برای ۶ ماده که در حصار متولد شده اند 8/16 ماه مشاهده شد.

بلوغ نرها اختلاف بیش تری دارد اما آن گونه که قبلا اشاره شده است و دریافته اند که یک نر در کنار ماده ها نگه داری می شود و آنها حضور نرهای بیش از ۶ ماه را تحمل نمی کنند. یک نر که در حصار متولد شده بود در سن ۱۶ ماهگی جفت گیری مؤثر داشت.

بارداری و تولد

با توجه به مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش این ثابت شده است که ماده ها در زمان بارداری از نرها جدا باشند. ماده آهوی اسپک ظاهر شبیه به دیگر ماده آهوان در موقع بارداری تا زمان تولد نوزاد از گله کناره گیری می کند(استس ۱۹۶۷ ، والتر ۱۹۷۲ ، لنت ۱۹۷۴ ، مندلسون ۱۹۷۴).

تولدهای غیر مترقبه ای که پیش از این که ماده باردار جابه جا شود رخ می دهد اغلب منجر به مرگ غیر طبیعی نوزاد می شود.

این مرگ و میر به دلیل آسیبی که مستقیماً به وسیله آهوی هم قفس به آنها وارد می آید و یا به علت محدودیت در پرستاری اتفاق می افتد. بیشترین تولدها هنگام صبح زود و اغلب پیش از این که نگهبانان در محل کار خود حضور یابند رخ می دهند. و به دلیل رفتارهای غیر حمایتی و مشاهدات فیزیکی از دقت کافی برخوردار نبودند از سال ۱۹۷۵ با روش های کلینیکی متعدد، تشخیص بارداری تجربه شده است. استفاده از ابزارهای دوپلر، آزمایش های پروژسترون خون و رادیوگراف ها مورد پژوهش قرار گرفته اند. روش دوپلر با وارسی راست روده و به کمک امواج الکتریکی ضربان قلب نوزاد را ردیابی می کند. با وجود این که کار با این وسایل پرهزینه است ولی نتایج آن قابل اعتماد نیست. روش دقیق تر اندازه گیری میزان پروژسترون خون است. اما این روش دارای نقص عدم مشخص کردن مرحله رشد جنینی است. فعلاً مفیدترین روش تشخیص بارداری رادیوگراف است. زیرا علاوه بر آشکار کردن بارداری، مرحله رشد جنینی را نیز نشان می دهد و ما دریافته ایم که استفاده از این روش بعد از ۱۲۰ روز بارداری معتبر است (در سومین مرحله بارداری). با یک پیش گویی صحیح تر می توانند زمان جدا کردن ماده باردار از گله را با کمترین فشار و آسیب کاهش دهند. همه روش های تشخیص، هم اندازه گیری های کلینیکی و هم مشاهدات عینی به طور پیوسته مطابق اطلاعات رشد بدن که در اختیار است بازنگری و اصلاح می گردد.

هنگام زایمان آهوی اسپک شبیه دیگر آنتلوپ ها متناوباً می ایستد و دراز می کشد. بیشترین انقباضات رحم در حال استراحت رخ می دهد. ماده جفت و مایعات زایمان را مصرف می کند. در مورد زایمان در اس­تی لوئیز نیازمند دخالت دامپزشک و تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش  شد. یکی از موارد سزارین شد و در هر دو مورد نوزادها مرده به دنیا آمدند. بلافاصله بعد از تولد بند ناف تمیز شده و یک آنتی بیوتیک دارای طیف وسیع به کار برده شد.

رشد نوزاد

به منظور تعیین میزان رشد، بره ها به طور روزانه وزن کشی شدند.با توجه به مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش برای ۲۶ بره آهو، میانگین وزن تولد ۱۲۵۰ گرم بود. برای نوزادان ماده این مقدار ۱۱۵۰ گرم (بين ۱۷۰۰ – ۷۰۰) و برای نرها ۱۳۶۰ گرم (بین ۱۸۰۰ – ۷۰۰) بود.

کاهش جزئی وزن در اولین روز زندگی غیر طبیعی نیست و وزن روزانه در ۵ روز اول ۷۲-۶۴ گرم به دست آمده که با تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش این مسئله طبیعی در نظر گرفته می شود. مانند دیگر آهوان نوزادان این گونه نیز خود را پنهان می­کنند(لنت، ۱۹۷۴ و والتر، ۱۹۷۴). در صورت عدم وجود یک محل مناسب پنهان شدن (والتر، ۱۹۷۴) نظیر یک گود شدگی و یا یک شیء عمودی، نوزاد در یک کنار از جایگاه محل تولدش استراحت خواهد کرد.

به همین دلیل غالباً مکانی با بسته های علف خشک در یک محوطه مانند یک مانع دید تعبیه می شود. پرستاری به وسیله مادر شروع می شود مادر با ضربه زدن با پای جلو و یا با شاخ به راحتی به نوزاد نزدیک می­شود.

بهداشت

با بررسی ها در مدیریت نگه داری آهوان در پارک وحشو باغ وحش بیشترین مرگ و میر در نوزادان زیر هفت روز می باشد. از ۵۴ تولد، ۱۶ نوزاد که زنده متولد شده بودند در هفته اول پس از تولد تلف شدند. شش مرگ و میر در اثر ضعف بود که وزن آنها زیر میانگین وزن معمول بود و ظاهراً بیش تر در برابر فشار و آسیب حساس بودند چهار مورد از این ها در حين وضع حمل تلف شدند. علل دیگر مرگ و میر بره آهوان پتنت داکتوس آرتریوزوس (۵ مورد) ، زخم هم قفسي (3 مورد) و عفونت عمومی باکتریایی (۲ مورد) بود.

بره هایی که بعد از هفت روز تلف شدند همه نر بودند که به زخم هایی که توسط هم قفسی به آنها وارد شده بود نسبت داده شد و هم چنین مهم ترین علل مرگ و میر در حیوانات ۱۸ ماهه و مسن تر ناشی از رفتارهای خصمانه بود. برای به حداقل رساندن آسیب ها، شاخ ها را با لوله آب پلاستیکی پوشاندیم . قطر لوله ها طوری انتخاب شد که نوک شاخ را بپوشاند. متأسفانه این تدبير مانع از شکستگی پاها و شاخ ها نشد بلکه شدت ضربه­های حاصل از جنگیدن را کاهش داد. آنتروتوکسمی، ذات الريه و سپتی سمی باکتریایی علل دیگر مرگ و میر بوده است.

آنتروتوکسمی معمولاً ناشی از تغییر رژیم غذایی با نتیجه از شیر گیری نادرست است. ذات الریه به افزایش سن بستگی داشت یا حاصل یک عفونت ثانویه در حیوانات ضعیف بود که ضعف آنها ناشی از یک بیماری یا زخم بوده است. زخم های همیشگی شاخ و پا به معالجات معمول جواب دادند و عفونت های اتفاقی دندان ها در افراد مسن بدون اثرات جنبی معالجه شدند.

 با توجه به تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش و آزمایشات شش ماهه مدفوع گاهی حضور تخم های گونه ای از استرون ژیلوئید و اووسیت های کوکسیدیا را آشکار کردند. اما معالجه با تیابندازول و سولفادی متوکسین به ترتیب رضایت بخش در نظر گرفته شد.

تلقیح مصنوعی

به عنوان قسمتی از یک برنامه آزمایشی که چندین گونه نادر گاو را در برداشت. سه آهوی اسپک در سپتامبر ۱۹۷۸ برای تلقیح مصنوعی انتخاب شدند و همراه آن از دو حیوان به عنوان شاهد استفاده شد. به هر ۵ مورد آهو در دو نوبت پروستاگلاندین به فاصله ۱۲ روز تزریق شد. بعد از دو روز هورمون آزاد کننده گنادوتروفین تزریق شد. بعد از گذشت ۱۲ ساعت دیگر دو آهوی شاهد به آهوی نر تأیید شده معرفی شدند. در ظرف ۱۵ دقیقه آن نر با دو ماده جفت گیری کرد. برای تلقيح به سه جفت ماده از روش اسپکولوم استفاده شد. در مورد تلقیح با اسپرم انتخابی منجمدی انجام شد که در همان روز به وسیله تحریک الکتریکی دفع انزال صورت گرفته و اسپرم تهیه شده با یک افزاینده زرده تخم مرغ و سیترات خنثی شده بود و یک مورد تلقيح نیز با اسپرم منجمدی که از قبل انتخاب شده بود صورت گرفت. سه رأس ماده در سه نوبت به فاصله ۲۴ ساعت تلقیح مصنوعی شدند.

سه رأس از ماده ها بره به دنیا آوردند. در مورد مربوط به شاهد و یک مورد مربوط به ماده ای بود که با اسپرم تازه تلقیح شده بود.  با توجه به تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش طول مدت بارداری برای آنها به ترتیب ۱۷۷ و ۱۸۹ روز بود و وزن تولد بره ها 76/1، 33/1 و 08/1 کیلو گرم بود. این آزمایش نشان می دهد که در این گونه ها، هم زمانی فحلی، انتخاب و عمل آوری اسپرم و روش تلقیح مصنوعی استفاده شده مؤثر است. روش مذکور در برنامه مدیریتی و  تدابیر محافظت از آهوان در باغ وحش مورد استفاده قرار خواهد گرفت و امید است در آینده استفاده از اسپرم حیواناتی که ممکن است در کشورهای دیگر وجود داشته باشند عملی شود.

 

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی