تاکنون بیش از ۱۱۵۳ نژاد بز در سازمان کشاورزی و تغذیه در سازمان ملل متحد لیست شده است. براساس اطلاعات این سازمان، بیش از ۸۵۰ میلیون بز در جهان وجود دارد که بیش از ۹۵ درصد آنها در کشورهای در حال توسعه وجود دارند. از کل این جمعیت، آسیا دارای بیشترین سهم به میزان 3/65 درصد و پس از آن آفریقا به میزان 2/29 درصد و در نهایت آمریکای مرکزی با 39/1 درصد می باشد. اروپا دارای بیشترین ذخیره ژنتیکی بز (۳۳ درصد) است اما تنها ۶ درصد از جمعیت بزهای جهان در این ناحیه وجود دارند. در کشورهای توسعه یافته ۳۱ درصد از بزها شیری هستند در حالی که در کشورهای در حال توسعه، جمعیت بزهای شیری ۱۹ درصد از کل بزها می باشند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که بیشتر بزها در ابتدا براساس گوشت شان ارزش گذاری می شوند. در پست های قبلی با انواع نژاد گوسفند آشنا شدیم در ادامه به معرفی و شناخت انواع نژاد بز گوشتی می پردازیم.

نژادهای بز

نژاد و تعداد آنها

بسیاری از نژادهای سنتی در کشورهای صنعتی و همچنین نژادهای بومی در کشورهای در حال توسعه توسط نژادهای تجاری جایگزین شده اند. براساس اطلاعات جدید سازمان کشاورزی و تغذیه، ۱۱۵۳ نژاد بز در جهان وجود دارد.

نژادهای بز معمولاً براساس منشأ جغرافیایی، ناحیه، تولید و یا قدشان در محل جُدوگاه طبقه بندی می شوند. برخی طبقه بندی ها شامل شکل و اندازه شاخ و نیز تولید شیر و شرایط جغرافیایی می باشد، در حالی که سایر شیوه های طبقه بندی شامل سطح تولید، پراکندگی، ویژگی های ظاهری و پوشش بدنی آنها می باشد.

در کشورهای توسعه یافته، نژادهای بز براساس میزان تولید و تکثیرشان طبقه بندی می شوند. به هر حال در این فصل استفاده از بز و فراوردهای تولیدی به عنوان اساس طبقه بندی استفاده شده است.

نژادهای گوشتی

بیشتر جمعیت بزها در دنیا برای تولید شیر کاربرد دارند اما در کشورهای غربی بزها ممکن است برای تولید شیر، گوشت و الياف نگهداری شوند.

در کشوری مثل هندوستان، گوشت بز ۴۷ درصد از کل گوشت مصرفی را تأمین می کند چون مصرف گوشت گاو در این کشور حرام است. گوشت بز اغلب سالم تر از گوشت گوسفند است چون چربی و کلسترول کمتری دارد. ویژگی دیگری که در گوشت بز وجود دارد شامل گسترش کم رگ در داخل بافت عضله است.

مهمترین فاکتورهایی که سبب انتخاب نژاد بز گوشتی می شود شامل سرعت رشد، کارآمدی تغذیه ای حیوان، مقدار کل ماده غذایی مصرفی و درصد وزن قابل فروش حیوان است. تطابق پذیری با شرایط محیطی و منابع غذایی مورد نیاز حیوان نیز مهم است. نوع گوشت بزی که مورد استفاده قرار می گیرد بسته به سنت های فرهنگی متفاوت می باشد. در برخی فرهنگ ها سن و جنس دام اهمیت دارد در حالی که در برخی فرهنگ­ها فاقد اهمیت است.

انواع گوشتی که توسط بزهای گوشتی تولید می شود شامل گوشت بزغاله ها (سن ۸تا ۱۲ هفتگی)، گوشت بزغاله های جوان (سن ۱ تا ۲ سالگی) و گوشت بزغاله های مسن (سن ۲ تا ۶ سالگی) می باشد. در گروه اول، انتخاب نژاد براساس سرعت رشد پیش از شیرگیری است در حالی که برای گروه دوم سرعت رشد قبل و بعد از شیرگیری مهم می باشد. برای گروه آخر سرعت رشد در مقایسه با کیفیت گوشت اهمیت بالایی دارد. مهم­ترین نژادهای گوشتی در این بخش آورده شده است.

بنگال سیاه

بنگال سیاه این نژاد جزء نژادهای کوچک جثه است که در بنگلادش و شمال هند یافت می شود. رنگ اصلی این نژاد سیاه است اما به رنگ های قهوه ای، خاکستری و سفید نیز دیده می شود. موهای این نژاد کوتاه، نرم و براق است. ناحیه پشت در این نژاد مستقیم و پاها کوتاه می باشند. گوش­ها در نژاد بنگال سیاه، ۱۱ تا ۱۴ سانتی متر طول دارند و به طرف جلو خم شده اند. هر دو جنس این نژاد شاخ­دار هستند و ریش نیز گاهی در هر دو جنس دیده می­شود. قد متوسط حیوانات بالغ ۵۰ سانتی متر است. وزن بالغ در جنس نر ۱۶ تا ۱۸ کیلوگرم و در جنس ماده ۱۲ تا ۱۴ کیلوگرم است. این نژاد نقش مهمی را در جامعه اقتصادی بنگلادش برعهده دارد. پوست این نژاد در طی قرن­های هجدهم و نوزدهم به بازارهای جهانی صادر می شده است. نژاد بنگال سیاه از نظر تولید بالا و نرم بودن پوست قابل توجه است. پوست این نژاد برای تولید چرم و نیز برای صادر کردن به بازارهای جهانی حائز اهمیت می باشد. گوشت نژاد بنگال سیاه از نظر طعم، نرم بودن و کم چربی مشهور است. این نژاد زود به بلوغ می رسد و در ۱۲ ماهگی اولین بره زایی رخ می دهد.

بزغاله زایی دوبار در سال و یا سه بار در طی دو سال رخ میدهد. نژاد بنگال سیاه، جز کارآمدترین نژادها برای استفاده از علوفه و برگ­های درختان است.

نژاد بوئر

این نژاد در دهه ۱۹۰۰ در جنوب آفریقا برای پرورش گوشت مورد استفاده قرار می گرفته است. نام نژاد بوئر به معنای کشاورز است. این نژاد احتمالاً از تلاقی نژاد فوكا با نژادهای اروپایی و هندی منشأ گرفته است. این نژاد از نظر دارا بودن رشد سریع و بازار پسند بودن گوشت مورد توجه قرار می گیرد. نژاد بوئر در برابر بیماری­ها مقاومت بالایی دارد و به آب و هوای گرم و خشک و بیابانی تطابق دارد. این نژاد معمولاً دارای بدنی سفید و سر قهوه ای است و گوش های بلند و آویزان دارد. بزهای ماده این نژاد مهارت های مادرانه ی بالایی دارند. وزن نرهای بالغ این نژاد ۱۱۰ تا ۱۳۵ کیلوگرم و ماده ها بین ۹۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم می باشد.

نژاد بوئر در طبیعت به حداقل میزان نگهداری نیاز دارد و مصرف بوته ها و گیاهان برگ پهن را به مصرف علوفه ترجیح می دهد. بزهایی از این نژاد که برای تولید گوشت نگهداری می شوند، بیشتر در چراگاه پرورش داده می شوند، پرورش در چراگاه دو مزیت دارد:

١- بزهایی که به چرا برده می شوند سالم تر هستند.

۲- هزینه پرورش در این حالت کمتر است.

این نژاد را می توان به همراه گوسفند نیز پرورش داد. استفاده از مواد معدنی کم نیاز به ویژه مس برای سلامت بزهای این نژاد ضروری است.

در رابطه با پرورش بزهای بوئر، حصارکشی یکی از مسائل مهم می باشد. بیشتر پرورش دهندگان این نژاد، از حصارهایی با اندازه ۳۲ سانتی متر جهت حصار کشی استفاده می کنند. همچنین در برخی از نقاط حصار، برای جلوگیری از فرار بزها از سیم های دارای جریان برق و الکتریسیته استفاده می­شود.

یک سری ملاک جهت انتخاب بز نر سالم نژاد بوئر وجود دارد از جمله:

١- شکل فک: بیشتر نژادهای بز گوشتی در چراگاه ها پرورش داده می شوند. در صورتی که یک بز دارای فک ضعیفی باشد قادر به چرای مناسب نخواهد بود، در نتیجه قدرت پائین فک در گله های تجاری بز نر قابل قبول نیست.

۲- پاها و اندام حرکتی مناسب: به دلیل نیاز به حرکت در چراگاه مورد توجه قرار می گیرد. در صورتی که سم­ها به خوبی سم چینی نشوند، امکان گندیدگی سم به ویژه در مناطق مرطوب وجود دارد.

٣- مساوی بودن اندازه بیضه ها در یک اسکروتوم: برای جفت گیری و نژادگیری یک رأس بز نر برای ۲۵ تا ۳۵ رأس بز ماده مورد استفاده قرار می گیرد. در نتیجه سالم بودن بیضه ها جهت انجام جفت گیری حائز اهمیت است.

بزهای ماده این نژاد معمولاً جهت نمایش دادن مورد استفاده قرار می گیرند، چون این نژاد دارای اندازه­ای بزرگ بوده و اندازه بزرگ برای نمایش قابل قبول است. برای تولید تجاری ماده های با اندازه متوسط ترجیح داده می شوند، چون آنها از نظر بزغاله زایی مشابه بزهای ماده با اندازه بزرگ هستند در حالی که مصرف غذای کمتری دارند. نژاد بوئر پلی استروس است و در سن پنج ماهگی بالغ (از لحاظ جنسی) می شود. برنامه عمده بزغاله زایی در این نژاد سه بزغاله در طی دو سال می باشد. چند قلوزایی نیز در این نژاد رایج است.

از نظر آمیخته گری نژادی، بیشترین میزان تلاقی بین نژادهای بوئر اسپانیایی، بوئر آنگورا، بوئر کیکو و بوئر نوبین می­باشد.

چنگتانگی

این نژاد در کشمیر هند یافت می­شود و برای تولید گوشت و کشمیر کاربرد دارد. رنگ غالب در این نژاد سیاه است اما به رنگ­های خاکستری و قهوه ای نیز دیده می­شود. نژاد چنگتانگی دارای شاخ های بزرگ و پیچ خورده می باشد.

چاپار

نژاد چاپار، یک نژاد چند منظوره است که از پاکستان منشأ گرفته و برای تولید گوشت، کشمیر، مو و شیر کاربرد دارد. چاپار یک نژاد گوشتی است که دارای اندازةَ بدن کوچک و پوشش بدنی سیاه رنگ می باشد. کیفیت گوشت در این نژاد از متوسط به بالا است و دارای پوشش مویی بلند می باشد.

وزن بز نر بالغ در این نژاد ۲۶ کیلوگرم و ماده بالغ ۲۰ کیلوگرم است. ارتفاع در ناحیه جُدوگاه در بزهای بالغ این نژاد ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر می باشد.

کاقانی

یک نژاد گوشتی است که در پاکستان یافت می شود. این نژاد دارای اندازه بدنی بزرگ و پوشش سفید، خاکستری، قهوه ای و سیاه می باشد. کیفیت گوشت در این نژاد متوسط تا خوب است. موهای این نژاد بلند است و تولید بالایی دارد (به ازای هر رأس در سال ۲ کیلوگرم می باشد).

کالاهاری

کالاهاری یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد این نژاد از جنوب آفریقا منشأ گرفته و رنگ پوشش بدنی آن قرمز است. نام این نژاد از رنگ قرمز بدن و نیز بیابان کالاهاری گرفته شده است. این نژاد برای تولید گوشت کاربرد دارد و میزان تولید این نژاد بالا می باشد. داشتن دندان های قوی، رشد بالا و استخوان بندی درشت از دیگر ویژگی­های این نژاد است.

کیکو

نژادی گوشتی می باشد که از نیوزلند منشأ گرفته است. کیکو به معنای گوشت می باشد. این بزها به شرایط سخت محیطی عادت دارند. این نژاد از تلاقی انتخابی بین بزهای ماده آنگلونوبین، با نرهای سانن ایجاد شده است همچنین نرهای توگنبرگ با ماده­های وحشی نیوزیلند نیز در ایجاد نژاد کیکو استفاده شده اند.

پس از گذشت چهار نسل از این تلاقی، وزن زنده و عملکرد مناسبی از این نژاد به دست آمده است.

ناچی

نژادی گوشتی است که از پاکستان منشأ گرفته است. اندازه ای متوسط دارد و دارای رنگ سیاه و یا قهوه ای می باشد. کیفیت گوشت در این نژاد متوسط می باشد. نژاد ناچی دارای موهای کوتاه و ضخیم است و شاخ­های کوچکی دارد. قدم­های این نژاد به صورت رقص­وار است که در زبان محلی ناچی نام دارد.

فیلیپین

فیلپین یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد دو واریته از این بز برای تولید گوشت وجود دارد: ۱) گونه ای با موهای ضخیم، کرم رنگ، شرابی و یا قهوه ای روشن که معمولاً بدون شاخ است، ۲) گونه ای دارای موهای نرم سیاه رنگ قهوه ای و گاهی به همراه یک نوار سفید روی بدن که شاخ دار می باشد.

رُو

این نژاد از فرانسه منشأ گرفته است و در گذشته در خطر انقراض بوده است. البته در سال ۲۰۰۳، بیش از ۵۰۰۰ رأس از این نژاد به ثبت رسیده است. این نژاد در ابتدا برای تولید گوشت کاربرد داشته است اما به دلیل این که بازار فرانسه برای مصرف گوش ضعیف می باشد، امروزه برای تولید شیر پرورش داده می­شود.

سومالی

این نژاد از سومالی و شمال کنیا منشأ گرفته و برای تولید گوشت نگهداری می شود. در ابتدا این نژاد به رنگ سفید یافت می شد اما امروزه به صورت نقطه نقطه و دارای لکه هم یافت می شود این نژاد دارای موها و گوش­های کوتاه می باشد. نرهای این نژاد شاخ دار و ماده­ها شاخدار و یا بدون شاخ می باشند.

ساحلي

ساحلی یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد این نژاد از غرب آفريقا منشأ گرفته است و برای تولید گوشت، پوست و ندرتاً شیر نگهداری می شود. نژاد ساحلی، از نظر ظاهری لاغر و دارای بدن باریک و کوتاه می باشد. پستان­ها در این نژاد به خوبی به دو نیمه تقسیم شده اند. هر دو جنس در این نژاد شاخدار هستند. بیشتر بزهای این نژاد گوش های آویزان و پاندولی دارند (حدود ۷۰ درصد). وزن متوسط ماده ها حدوداً ۲۵ تا ۳۴ کیلوگرم و ارتفاع در ناحیه جُدوگاه ۶۵ تا ۷۵ سانتی متر است، و عمق سینه ۶۲ تا ۷۵ سانتی متر می باشد. وزن متوسط نرها در این نژاد، حدوداً ۳۹ تا ۵۷ کیلوگرم، ارتفاع در ناحیه جُدوگاه ۶۲ تا ۸۵ سانتی متر و عمق قفسه سینه ۷۰ تا ۸۵ سانتی متر می باشد. این نژاد دارای موهای کوتاه و نرم می باشد. رنگ پوشش بدنی در این نژاد متنوع است و به رنگ های سفید خالص، گرم تا قرمز، سیاه یا خاکستری و قهوه ای- سیاه دیده می شود.

اولین بزغاله زایی در این نژاد در حدود ۱۸ ماهگی رخ می دهد و در ۷۰ درصد موارد تک قلو و یا دوقلوزا هستند. طول دوره شیردهی در این نژاد ۵ الی ۶ ماه می باشد.

اسپانیایی

این نژاد از اسپانیا منشأ گرفته است و از طریق مکزیک به آمریکا شده است. این نژاد هم اکنون به عنوان یک نژاد گوشتی در آمریکا مطرح است.

نژاد اسپانیایی دارای این توانایی می باشد که خارج از فصل جفت گیری می کند و جزء حیوانات عالی به شمار می رود، چرا که دارای پستان ها و سرپستان های کوچک است.

این نژاد در شرایط سخت تحمل بالایی دارد. آمیخته هایی از این نژاد با نژادهای شیری و آنقوره وجود دارد. در سال های اخیر تحقیقات زیادی بر روی کیفیت گوشت این نژاد صورت گرفته است.

زمانی که بزهای نژاد بوئر به آمریکا وارد شدند، بسیاری از تولید کنندگان نژاد بوئر را بیشتر از اسپانیایی پرورش دادند و این موضوع سبب کاهش شدید در جمعیت بزهای اسپانیایی شد. امروزه حداکثر ۸۰۰۰ راس بز از این نژاد به صورت خالص وجود دارد. در سال ۲۰۰۷ مؤسسه بزهای اسپانیایی به نگهداری این نژاد کمک کرده است.

بَربَری

این نژاد یک نژاد گوشتی است که در پاکستان و هند یافت می شود. دارای جثه کوچکی است و رنگ آن از کرمی به طلایی متغیر است. برخی از آنها دارای نقاطی در بدن هستند. تولید گوشت آنها خوب است. تعداد زایش در طول سال و بلوغ زودرس آنها از ویژگی های این نژاد است. در هر زایش ۲ تا ۳ بزغاله به دنیا می­آورند.

هایمن

هایمن یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد این نژاد در چین پرورش می یابد. دارای پوشش موی سفید است. تولید گوشت خوبی دارد و بازده تولیدمثلی بالایی دارد.

حجازی

این نژاد در مناطق عرب یافت می شود. رنگ آن سیاه و دارای موهای بلند است. برای تولید گوشت استفاده می شود. مشابه نژاد کوهی سوریه ای است ولی قد آن کوتاه است.

موکسوتو

این نژاد به پشت سیاه معروف است و در شمال شرقی برزیل یافت می شود. یک نوع رنگی آن از نژاد SRD است. نژاد موکسوتو به رنگ سفید یا کرمی با نوارهای سیاه در روی صورت می باشد.

پاچوبی

پاچوبی یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد نام دیگر این نژاد میوتونیک است. در آمریکا و تونس یافت می شود. گله های بزرگی از آن در آمریکا وجود دارد که احتمالاً دلیل آن انتخاب نژاد برای بازار گوشت است. زمانی که بزهای میوتونیک وحشت زده و یا هیجان زده می شوند، درجا می ایستند و از شدت ضعف روی زمین می افتند و برای چند ثانیه به صورت خیلی خشک و محکم دراز می کشند، و به همین دلیل به این نام معروفند.

در مورد منشأ آنها مدرکی وجود ندارد. دو تئوری وجود دارد ابتدا این که اولین گله در سال ۱۸۸۰ به یک کشاورز تونسی فروخته شد و این شروع پرورش آنها بود. یک مرد به نام جان تينسلی به همراه چهار بز، مادر و سه فرزند به تونس سفر کرد. مبدأ او نوااسكاشيا (کانادا) بود. یک سال بعد بزها را در تونس گذاشت و آن جا را ترک کرد. تعدادی بر این باورند که ضعف بزهای امریکا از این چهار بز منشأ می گیرد. تئوری بعدی درباره یک گله کوهی در تونس در سال ۱۸۸۵ است که منجر به نژاد امروزی شد.

نژاد میوتونیک برای تولید گوشت استفاده شده، دارای قفسه سینه عمیق و دارای دنبه سنگین است. اغلب به رنگ سیاه و سفید هستند. برخی از آنها دارای تولید شیر بالایی هستند. این نژاد مادرهای بسیار خوبی هستند و در بسیاری موارد به قفس­های جداگانه برای ایجاد پیوند مادر- فرزندی نیاز ندارند.

از آنجایی که در مقایسه با بیشتر بزها قادر به پریدن و بالا رفتن نیستند نگه داشتن آنها راحت است.

سَن کلمنت

جزیره سن کلمنت در سواحل جنوبی کالیفرنیا واقع شده است. نژاد وحشی بز سن کلمنت برای قرن­ها در این جزیره زندگی می کرده است. در سال ۱۹۳۴ شکار و به دام انداختن بزها آزاد شد. در آن زمان طی یک برآورد اعلام شده بود که۱۱٫۰۰۰رأس بز در این جزیره وجود دارد. در سال ۱۹۸۰ تعداد بزها به ۴۰۰۰ رأس رسید. در این زمان یک برنامه با شلیک از هلی کوپتر انجام شد که توسط یک گروه حامی حیوانات در دادگاه متوقف شد. سپس این گروه توسط هلی کوپتر، بزها را با تور جمع آوری کرده و برای آنها در سطح کشور جاهایی برای زندگی پیدا کرده و بزها را در آنجا مستقر کردند، بدین وسیله تمام بزها از این جزیره دور شدند.

بزهای نژاد سن کلمنت، تقریباً کوچک هستند و برای تولید گوشت استفاده می شوند و استخوان بندی آنها تا حدی شبیه آهو است. هر دو جنس این نژاد دارای شاخ است.

SRD

srd یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد این نژاد در شمال شرقی برزیل یافت می شود. نام دیگر آن چو است. یک نژاد گوشتی محسوب می شود که از آنگلونوبیان و بوج منشأ شده است. نام آن مخفف Sein Racal Definida است که معنی خاصی از هیچ نژادی را نمی دهد.

رپارتیدا

رپارتیدا یکی از انواع نژاد بز گوشتی می باشد در شمال شرقی برزیل وجود دارد و این نژاد یک انتخاب از نژاد SRD است. قسمت جلویی بدن سفید و قسمت عقبی بدن سیاه است و یا برعکس.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی