کبک از جمله پرنده هایی است که بدن آن مقاومت بالایی در بروز بیماری از خود نشان میدهد. بیماری آسیت کبک یکی از بیماری های است که در این مقاله به آن پرداخته و اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم.
آسیت :
آسیت بیشتر در جوجه های با سرعت رشد بالا بروز نموده و یک مشکل جدی برای صنعت پرورش طیور محسوب می شود. نشانه اصلی آن تجمع غیر طبیعی مایعات در حفرات بدن می باشد این حادثه در گله ها متغیر و تلفات ناشی از آن در حدود ۵ تا ۱۲درصد است که در حالتهای پیشرفته، تا ۲۵ نیز تلفات دیده میشود. این عارضه برای نخستین بار در ارتفاعات بالا در کشور بولیوی در جوجه های گوشتی دیده شد و به دنبال آن در سایر کشورهای جهان و از جمله در ایران هم گزارش شد چون این عارضه اکثرا در مناطق با ارتفاع بیش از ۱۴۰۰ متر از سطح دریا مشاهده می شد. آن را بیماریارتفاعات بالا نامیدند. طبق آمار و ارقام، مجموعه لاشه حذفی از 5/3% در سال 1986 به %۱۹ در سال ۱۹۹۴ افزایش یافته و سالانه ۵۰ بیلیون دلار در اثر تلفات ناشی از آسیت به صنعت مرغ گوشتی دنیا خسارت وارد می شود.
عامل اصلی بیماری آسیت
کمبود اکسیژن عامل اصلی بروز آسیت در جوجه های گوشتی بوده و هر عاملی که باعث ناهماهنگی و عدم تعادل بین میزان اکسیژن فراهم شده در بدن شود منجر به هیپوکسی می گردد عواملی که بر سلامت سیستم قلبی، ریوی تأثیر می گذارند سبب تشدید بروز آسیت می شوند با مدیریت صحیح (تغذیه، تهویه، بهداشت و…) می توان تا حد زیادی از وقوع آسیت جلوگیری کرد.
عوامل مؤثر در بروز عارضه آسیت عبارتند از:
الف) سرعت رشد و ترکیب بدن، افزایش سرعت رشد موجب افزایش نیاز به اکسیژن و افزایش وقوع آسیت میگردد. از لحاظ ترکیب بدن نیز سوخت و ساز نیتروژن و پروتئین در مقایسه با چربی به اکسیژن بیشتری نیاز دارد. اما لاشه جوجهها بطور واقعی پروتئین و نیتروژن کمتری نسبت به مقدار چربی دارند لذا جوجه هایی که ذخیره چربی بیشتری دارند به آسیت حساس ترند.
ب) ارتفاع : در ارتفاع بالا، فشار اتمسفر و همچنین فشار اکسیژن، پائین تر می باشد لذا امکان بروز کمبود اکسیژن بیشتر است.
ج) برنامه نوری: هر برنامه نوردهی که میزان ساعات روشنایی در آن زیاد باشد، منجر به افزایش تلفات ناشی از آسیت خواهد شد زیرا مصرف خوراک پرنده افزایش می یابد که منجر به سوخت و ساز بیشتر و نیاز به اکسیژن بالاتر می شود.
د) وضع سلامتی گله: هر عفونت یا آلودگی ای که بر وضعیت شش یا قلب اثر بگذارد (نظیر آسپرژیلوس، برونشیت عفونی و…..) بر شیوع بیماری آسیت کبک نیز اثر می گذارد.
ه) محیط: شامل دمای محیط، کیفیت هوای آشیانه، نوع سوخت سالنها، نحوه نگهداری تخم مرغ نطفه دار و شرایط جوجه درآوری و کیفیت بستر می باشد. کاهش دما موجب می شود تا پرنده دمای بدن خود را با افزایش سوخت و ساز و تولید انرژی اضافی تنظیم کند که این امر موجب افزایش مصرف اکسیژن می شود افزایش بخار آب و دی اکسیدکربن و وجود گرد و غبار و گازهای سمی در اثر تشويه ضعیف موجب افزایش نیاز به اکسیژن میگردد. سوخت موجود در سالن نیز در مصرف اکسیژن با پرنده رقابت می کند. اختلال در تبادلات اکسیژنی در پوسته تخم مرغ نطفه دار در طی نگهداری و ناکافی بودن سطح اکسیژن در ماشین جوجه کشی ممکن است موجب آسیت در جوجه های گوشتی شود. کیفیت بد بستر نیز موجب افزایش گرد و غبار و افزایش وقوع بیماریهای تنفسی می گردد. تجزیه میکروبی مدفوع و بستر باعث آلودگی هوای مرغداری و تولید گردوغبار و آمونیاک در سالن میشود. انتشار آمونیاک و ذرات معلق در هوا باعث ایجاد بیماری تنفسی در طیور و همچنین ایجاد بوی بد در محیط می شود.
و) ژنتیک و سن گله مادر: نژادهای دارای سرعت رشد زیاد و راندمان غذایی بالا به آسیت حساس تر هستند جوجه های نر نسبت به جوجه های نر نسبت به جوجه های ماده به بیماری آسیت کبک حساسترند، زیرا سرعت رشد آنها بالاتر است. جوجه های گوشتی تفریح شده از گله های مادر جوان نسبت به جوجه هایی که از گله های مادر پیرتر تفریخ می شوند برای ابتلا به آسیت مستعدتر هستند.
ز) تغذیه: ترکیب جیره در بروز آبیماری آسیت کبک نقش دارد، به طوری که افزایش سدیم جیره تعادل آب و الکترولیتها را تحت تأثیر قرار داده و موجب افزایش حجم و فشار خون میشود. استفاده از جیره های پرانرژی (پلت) خصوصاً در زمان تغییر جیره از جیره آغازین به جیره رشد مساله ساز است. تعادل و کیفیت منبع پروتئین نیز بسیار مهم می باشد زیرا دفع نیتروژن اضافی از بدن به سوختن و صرف اکسیژن نیاز دارد و کاتابولیسم پروتئین اضافی باعث ساخت اسیداوریک و چربی خواهد شد که ساخت آنها به اکسیژن زیادی احتیاج دارد. کمبود ویتامین E و سلنیوم، وجود مایکوتوکسینها در جیره و استفاده از پودر ماهی با میزان بالای هیستامین (۲۰۰ قسمت در میلیون) نیز باعث بروز آسیت میگردندتغذیه آزادودرحداشتهای پرندگان درمقایسه باتغذیه محدودموجب بروزاسیت بیشتری میگردد. درمان مؤثری برای آسیت وجود ندارد و پرندگانی که یکبار علائم آسیت را نشان میدهند، خیلی سریع می میرند ریشه کنی آسیب تنها از طریق اصلاح نژاد امکان پذیر است.
به منظور پیشگیری از بروز یا کاهش وقوع آسیت موارد زیر پیشنهاد می گردند.
- انتخاب نژادی که استعداد ژنتیکی کمتری برای بروز آسیب داشته باشد
- پرورش مجزای جوجه های حاصل از گله های مادر جوان، تحت شرایط مدیریتی و نگهداری مناسب
- نگهداری دمای محیط در شرایط مطلوب مخصوصاً هفته اول زندگی
- پرورش جنسهای نر و ماده بطور جداگانه
- کاهش ساعات روشنایی در مراحل اولیه رشد
- پیشگیری از بیماریهای دستگاه تنفسی
- تهویه مناسب در ماشین جوجه کشی و سالن پرورش
- مدیریت و کنترل برنامه غذائی از طریق استفاده از خوراکهای با انرژی پایین در کل دوره زندگی، استفاده بیشتر از غذای آردی نسبت به خوراک پلت شده اجرای برنامه محدودیت غذائی و دسترسی به خوراک به مدت 14 – 13 ساعت در روز، محدود کردن سطح سدیم جیره به 19/0 درصد و جلوگیری از آلودگی قارچی خوراک
نظرات کاربران
2:27:55 AM