تلقیح مصنوعی یکی از روش های عملی و انجام پذیر در تولید مثل سگ می باشد که متأسفانه تاکنون کمتر انجام شده ولی روز به روز در حال رونق است. مطالعه منابع مختلف علمی نشان می­دهد که تحقیقات بسیاری در این زمینه انجام پذیرفته و دانشمندان زیادی در این خصوص به تحقیق پرداخته اند. تلقیح مصنوعی در تعریف عبارت است از روش یا روش هایی که در آن منی از سگ نر جمع آوری شده و در مجرای تناسلی حیوان ماده جای داده می شود. تلقیح مصنوعی می تواند با استفاده از منی تازه، منی رقیق و سرد شده یا منی منجمد که مجدداً ذوب شده است انجام شود. در این پست با مراحل انجام تلقیح مصنوعی در سگ و لوازم تلقیح مصنوعی سگ آشنا می شویم با ما همراه باشید.

تلقیح مصنوعی در سگ

دلیل علمی استفاده از تلقیح مصنوعی در سگ بخصوص در دورگه گیری برای سگ های مسابقه و نگهبان است اما تقاضای کمی برای استفاده از این روش وجود داشته و حتی مخالفت هایی نیز در استفاده از آن وجود دارد. در انگلستان استفاده از تلقیح مصنوعی به علت قوانین وضع شده توسط مؤسسة Kennel Club محدود است ولی با این وجود توجه روز افزونی به تلقیح مصنوعی با استفاده از منی منجمد می شود.

تلقیح مصنوعی اصولاً در مواقعی استفاده می شود که انجام عمل جفت گیری به واسطة وجود حالات غیر طبیعی دستگاه تناسلی هر دو جنس نر و ماده به شکل طبیعی ممکن نباشد و یا در یک منطقه دسترسی به یک نژاد خاص برگزیده به منظور انتخاب والد نر غیر ممکن باشد. از دیگر مزایای تلقیح مصنوعی آن است که نیاز به حمل و نقل حيوانات نر یا ماده کاهش می یابد از طرفی محدودیت های قرنطینه ای نیز مشکلی در این خصوص ایجاد نمی کنند. این عمل می تواند سبب افزایش دسترسی به مخزن ژن برای یک نژاد در یک کشور شود و از خطر انتشار بیماری­های عفونی بکاهد به عنوان مثال در آمریکا از این روش به منظور کنترل و جلوگیری از بروز تب مالت در سگ ها استفاده می شود. از دیگر دلایل استفاده از تلقیح مصنوعی در سگ، وجود بیماری ها و ضایعات بدنی است از جمله التهاب حاد پروستات و دردهای زیاد در التهاب مفاصل بدن بخصوص مفاصل پا و کمر و وجود جراحات کم و زیاد در ستون فقرات و نخاع به طوری که این جراحات قدرت پرش و جفت گیری سگ نر را از بین ببرد. استفاده از این روش در سگ های ماده ای که در زمانی غیر از فحلی تخمک گذاری می کنند و یا سگ­های ماده­ای که به هیپرپلازی کف مهبل مبتلا هستند بسیار مفید است. از طرفی این روش، استفاده از سگ های نری را که دچار انزال زودرس هستند به منظور ازدیاد نسل ممکن می سازد.

از مشکلات و مضار تلقیح مصنوعی این است که جمع آوری منی از برخی سگ­ها بسیار سخت بوده و گاهی عملاً ممکن نمی باشد، از طرفی دیگر به اثبات رسیده که منی سگ ها برای سرد و منجمد کردن و ذوب مجدد چندان مناسب نیست و علی رغم اینکه نیاز به وسایل مناسب و افراد ماهر در این کار دارد احتمال اشتباه در عمل و اشتباه در نمونه های مختلف منی سگ­ها بخصوص مسأله نژادهای بزرگ و کوچک در آن وجود دارد.

در برخی کشورها از جمله انگلستان توله های حاصل از تلقیح مصنوعی فقط زمانی ثبت می شوند که مؤسسة Kennel Club اجازة انجام این عمل را داده باشد. اصولاً تلقيح مصنوعی در سگ با اسپرم تازه و رقیق شده انجام می­شود که برای چند روز قابل نگهداری بوده و قدرت باروری خود را حفظ می کند ولی با وجود استفاده علمی از اسپرم منجمد به منظور ایجاد حاملگی، استفاده از آن در سگ به ندرت انجام می شود.

تلقیح مصنوعی مراحل مختلفی دارد که عبارتند از :

1. اخذ منی از سگ نر
2. ارزیابی منی و آزمایش سلامتی و حرکت اسپرم
3. رقیق کردن و نگهداری اسپرم
4. تلقیح مصنوعی سگ ماده با اسپرم آماده

اخذ منی از سگ نر

به طور کلی جمع آوری منی از سگ به دو منظور تلقیح مصنوعی و آزمایش ارزیابی اسپرم انجام می شود. منی به روش های مختلفی جمع آوری می گردد، استفاده از مهبل مصنوعی و روش دستی دو روش رایج اخذ منی می باشند البته محققین استفاده از دستگاه الکترو اجاکولی تور را نیز در خصوص جمع آوری منی در سگ شرح داده اند.

منی می تواند به آسانی با روش دستی یا مهبل مصنوعی از اغلب سگ ها جمع آوری شود. در این روش ها استفاده از یک سگ ماده فحل به عنوان محرک سگ نر می تواند بسیار مفید باشد چرا که در غیر این صورت سگ های بی تجربه انزال نمی کنند. گاهی استفاده از سواب­های تهیه شده از ترشح مهبلی سگ های ماده فحل که منجمد شده است برای تحریک سگ های نری که رفتار جفت گیری را نشان نمی دهند می تواند مفید باشد، بدین صورت که سواب را پس از ذوب کردن در مقابل سگ نر نگه می دارند. البته فرمون سگ به صورت تجاری وجود داشته و می توان سواب را به آن آغشته نمود. سگ ماده فحلی که مورد استفاده قرار می­گیرد باید از ناحیه سر و گردن کاملاً مقید باشد و حتی گاهی استفاده از پوزه بند الزامی است. روش جمع آوری دستی منی در سگ شاید ساده ترین، کم هزینه ترین و عمومی ترین راه جمع آوری منی باشد. در این روش که تنها در صلاحیت دامپزشک و افراد ماهر این کار است بعد از حضور سگ مادة فحل در ابتدا به سگ نر اجازه می دهند فرج سگ ماده را بو کشیده و بلیسد و پس از تحریک شدن سگ نر و بروز رفتار و حرکات جنسی و قبل از اینکه بر روی سگ ماده بپرد آلت تناسلی نر معمولاً با دست راست فرد عامل از طرف چپ سگ گرفته می شود و با به عقب راندن غلاف قضيب حدود ۲ الی ۵ سانتی متر عقب پیاز پیش آبراهی و پس از آن با تحریک الت تناسلی و قرار گرفتن انگشتان دست به شکل حلقوی پشت پیاز پیش آبراهی و ماساژ ملايم نعوظ ایجاد می شود. اگر بافت پیازی انتهای آلت متورم نشده باشد، حرکت دادن غلاف آلت تناسلی به جلو و عقب نعوظ اولیه را تحریک می کند. اگر بافت پیازی الت تناسلی به شدت متورم شده باشد حشفه را نمی توان از غلاف آلت بیرون کشید و در این حالت باید سگ نر را از سگ ماده دور نگه داشت تا نعوظ کاهش یابد و یا باید سعی شود جمع آوری منی در حالتی که آلت تناسلی در غلاف آن است انجام شده که ممکن است سبب ناراحتی حیوان شود.

پس از آشکاری بافت پیازی لازم است آلت تناسلی بین انگشت شصت و اشاره محکم گرفته شده و انقباضات منظمی با دست به آن داده شود. فشار بر آلت تناسلی سبب تورم بیشتر بافت پیازی همراه یا بدون حرکت مخصوص جفت گیری در سگ می شود که وقوع انزال را در پی دارد. در این هنگام لازم نیست قسمت اول انزال که مایع شفافی است جمع آوری شود چون این مایع فاقد اسپرم است. پس از خروج اولین قسمت انزال، دومین قسمت انزال یعنی منی با مایع غنی از اسپرم و سفید رنگ در طی ۴-۱۰ انقباض میز راه خارج می­شود که می بایست در لوله آزمایش یا ظرفی که در دست فرد عامل است جمع آوری گردد. اگر قسمت دوم انزال بسیار غلیظ و کم حجم باشد چندین فوران قسمت سوم انزال لازم است تا آن را به ظرف جمع آوری هدایت نماید. بخش اعظم سومین قسمت انزال نیز نیازی به جمع آوری ندارد بنابراین می توان سگ را به حال خود واگذار نمود تا قسمت سوم انزال را روی زمین انجام دهد. در روش استفاده از مهبل مصنوعی پس از ایجاد نعوظ و مراحل قبلی، آلت تناسلی به داخل مهبل مصنوعی هدایت شده و انزال ایجاد می شود و شبیه حالت جفت گیری طبیعی همزمان با انزال، مهبل مصنوعی به عقب بر می گردد و خروج ترشحات همانند جفت­گیری طبیعی روی داده و منی جمع آوری می شود. مهبل مصنوعی دارای ۵ سانتی متر قطر و ۱۹ سانتی متر طول است و یک دیافراگم در انتهای آزاد آن واقع شده است. درجة حرارت مهبل مصنوعی می باید بین ۴۰ تا ۴۲ درجة سانتی گراد باشد و به هنگام استفاده نیاز به مادة لزج کننده ندارد.

جمع آوری منی با آموزش سگ نر حتی وقتی که سگ ماده فحل وجود نداشته باشد در برخی سگ ها ممکن بوده ولی تحقیقات نشان داده اند که حجم و غلظت مني اخذ شده کمتر است. مدت زمان لازم برای دریافت کامل منی ممکن است ۵ تا ۱۵ دقیقه به طول انجامد.

تحقیقات نشان داده اند در زمان استفاده از مهبل مصنوعی حرکت اسپرم ها از حالت طبیعی کمتر است و عقیده بر این است که کمیت و کیفیت منی جمع آوری شده در روش دستی بسیار بهتر از استفاده از مهبل مصنوعی است. استفاده از مهبل مصنوعی برای سگ­های نژاد کوچک بسیار سخت و مشکل است.

همانگونه که قبلاً نوشته شد مایعی که در هنگام جفت گیری و انزال از سگ نر خارج می شود دارای سه جزء جداگانه است و انزال نخستین قسمت آن ۳۰ تا ۵۰ ثانیه زمان می برد که در حضور سگ ماده فحل حجم این قسمت افزایش می یابد و علی رغم ترشح آن از غده پروستات برخی منابع ترشح آن را از غدد موجود در مخاط مجرای خروج ادرار می دانند. ترشح دومین قسمت انزال یا منی سفید رنگ ۵۰ تا ۹۰ ثانیه به طول انجامیده و سومین قسمت انزال نیز در فاصله زمانی ۳ تا ۳۵ دقیقه و با توجه به مدت زمان وضعیت گره و بزرگی و کوچکی سگ ترشح می شود و برخی منابع حجم آن را ۲ تا ۳۰ میلی لیتر دانسته اند.

ارزیابی منی و آزمایش سلامتی و حرکت اسپرم

همانگونه که در مبحث گذشته گفته شد به هنگام انزال ۳نوع مایع از سگ نر اخذ می شود که تنها قسمت دوم انزال یا بخش سفیدرنگ آن مورد استفاده تلقیح مصنوعی قرار می­گیرد که می بایست قبل از آماده سازی و نگهداری مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد. به عبارتی در ابتدا لازم است نمونه اخذ شده را گرم نگاه داشت زیرا سرما سبب کاهش حرکت اسپرم و در نتیجه موجب خطا در ارزیابی کیفیت اسپرم می شود. همچنین کاهش سریع دما باعث از بین رفتن اسپرم در اثر شوک سرما می شود البته این موضوع به ندرت در مورد اسپرم سگ رخ می دهد زیرا اسپرم سگ نسبتا در مقابل شوک سرما مقاوم است و جمع آوری منی معمولاً در دمای اتاق انجام می شود. پس از جمع آوری و نگهداری مناسب نمونه اخذ شده مقدار کمی از آن جهت اندازه گیری پتانسیل باروری از طریق مشاهدة رنگ، حرکت اسپرم ها، غلظت و شکل ظاهری یا مورفولوژی آن مورد ارزیابی قرار می گیرد.

رنگ قسمت اول انزال به طور طبیعی شفاف است ولی ممکن است به وسیلة ادرار و یا بقایای سلولی میز راه آلوده شده باشد. رنگ قسمت دوم انزال که غنی از اسپرم است به طور طبیعی سفید می باشد و رنگ قسمت سوم انزال نیز شفاف است.

منی طبیعی سگ حرکتی چرخشی داشته و دارای ۹۰- ۷۰ درصد سلول­های متحرک است، به عبارتی پس از نگهداری منی در حمام آب گرم ۳۷ درجه یک قطره از مایع منی بر روی لام گرم قرار داده شده و روی آن یک لامل گذاشته و این نمونه را از طریق میکروسکوپ با درشت نمایی کم و زیاد از نظر حرکت ارزیابی می­نمایند.

نمونة مورد آزمایش از نظر درصد حرکت رو به جلو ارزیابی می شود.

اسپرم ها از نظر حرکت در پنج گروه قرار می گیرند:

1. گروه صفر – اسپرم های بدون حرکت
2. گروه یک – اسپرم های متحرک ولی بدون حرکت رو به جلو
3. گروه دو – اسپرم های متحرک و با حرکت رو به جلوی ضعیف
4. گروه سه – اسپرم های متحرک و با حرکت رو به جلوی متوسط
5. گروه چهار – اسپرم های متحرک و با حرکت رو به جلوی سریع

از اسپرم های گروه صفر و یک هیچگاه نباید در تلقیح مصنوعی استفاده کرد چون این اسپرم ها قادر به بارور کردن تخمک نمی باشند.

از نظر غلظت در هر میلی لیتر از منی سگ سالم و طبیعی حدود ۱۲۵ میلیون اس وجود دارد که کمتر از ۲۰ درصد آنها غیر طبیعی هستند. در منی های با کیفیت بالا میمی است غلظت اسپرم به بیش از ۳۰۰ میلیون اسپرم در هر میلی لیتر برسد و حجم سلول های سالم آن بیش از ۹۰ درصد باشد. ارزیابی غلظت اسپرم نیز با روش های مخصوصی در آزمایشگاه انجام می شود.

ارزیابی اسپرم ها از نظر شکل ظاهری بر پایة مشاهدة آن در زیر میکروسکوب است. به طور کلی اسپرم از قسمت سر، گردن، قسمت میانی و دم تشکیل شده است. سر اسپرم مانند راکت تنیس روی میز بوده و از دو طرف پهن است.

وجود ناهنجاری در سر اسپرم می تواند مانع اتصال اسپرم به تخمک شود که در نتیجه آن لقاح غیر ممکن می­گردد. ناهنجاری در ناحیه گردن و ناهنجاری های قسمت میانی نیز در باروری مؤثر بوده و ناهنجاری دم که مانع حرکت پیشروندة اسپرم به جلو می شود مانع رسیدن اسپرم به تخمک و عدم وقوع آبستنی می گردد.

در ارزیابی منی به منظور استفاده از تلقیح مصنوعی باید به تمام موارد عنوان شده دقت نمود تا منی مناسب و با کیفیت تهیه و نگهداری شود تا بتوان نتایج مناسبی از انجام تلقیح مصنوعی به دست آورد.

رقیق کردن و نگهداری منی

اسپرم سگ در محیط خارج بدن و در دمای معمولی می تواند تا حداکثر ۲۰ ساعت زنده بماند و اگر لوله محتوی اسپرم در آب ۳۵ درجة سانتی گراد فرو رود اسپرم ها تا ۲۴ ساعت قابلیت نگهداری و ذخیره سازی دارند. اسپرم این حیوان در یخچال و در دمای ۵ درجه سانتی گراد می تواند ۴ تا ۵ روز زنده بماند و قدرت باروری خود را حفظ کند. اضافه کردن زرده تخم مرغ و شیر پاستوریزة هموژنیزة فاقد آلبومین به منظور رقیق کردن اسپرم و نگهداری آن در ۴ درجة سانتی گراد می تواند ۴ تا ۵ روز اسپرم ها را زنده نگه دارد. اسپرم را می توان با منجمد کردن به مدت زیادی نگهداری کرد. اما آزمایشات لازم و کافی به منظور نشان دادن قدرت باروری آن انجام نشده است.

منی تازة سگ ممکن است به صورت رقیق شده یا بدون رقیق کردن و بخصوص در زمانی که سگ نر قادر به جفت گیری با سگ ماده نیست یا در مواردی که جراحاتی وجود دارد و یا سگ نر تمایلی به جفت گیری نشان نمی دهد و همچنین در مواقعی که سگ ماده مهاجم است استفاده شود.

منی سگ را می توان برای مدت زمان کوتاهی به وسیلة سرد کردن حفظ و نگهداری کرد، انجام این عمل امکان حمل و نقل آن را فراهم می سازد و در مواقعی که برای مدت کوتاهی دسترسی به سگ نر امکان پذیر نمی باشد بسیار مفید است.

حفظ کردن منی سگ به وسیلة منجمد کردن علاوه بر اینکه امکان حمل و نقل آن را فراهم می سازد، حفظ و نگهداری آن را برای مدت طولانی تری ممکن می سازد.

آماده سازی منی تازة سگ و استفاده از آن بعد از جمع آوری قسمت دوم انزال و ارزیابی آن صورت می گیرد. از هر بار انزال سگ تنها برای یک بار تلقیح استفاده می شود. بدین صورت که منی را با استفاده از پی پت­های بلند تلقیح مصنوعی که با دقت و آرامی وارد مهبل شده در نزدیکی گردن رحم تخلیه می کنند. هنگامی که منی در این محل خالی شد اسپرم ها با حرکت رو به جلوی خود از طریق گردن رحم به رحم و شاخ های رحمی می روند. این روش تلقیح یا تلقيح داخل مهبل مطلوب نبوده ولی با استفاده از منی با کیفیت خوب و تازه نتایج قابل قبولی حاصل می شود.

برای تهیه منی سرد شدة سگ از یک رقیق کنندة متداول که شامل 4/2 گرم شیر خشک بدون چربی، 9/4 گرم گلوکز، 15/0 گرم بی کربنات سدیم و میزان کافی آب بدون یون برای رساندن حجم محلول به ۱۰۰ میلی لیتر، تشکیل شده است استفاده می شود و پس از آن آنتی بیوتیک ها شامل ۱۵۰۰۰۰ واحد پنی سیلین و ۱۵۰ میلی گرم استرپتومایسین اضافه می شود که در برخی منابع پنی سیلین G کریستالین و دی هیدرواسترپتومایسین عنوان گردیده است

می توان شیر کم چربی و پاستوریزه گاو را تا زمانی که شروع به جوشیدن می کند حرارت داد و سپس آن را تا ۳۷ درجه سانتی گراد خنک کرد و به عنوان رقیق کننده مصرف نمود. رقیق کننده را باید تا قبل از مصرف در حمام آب ۳۷ درجه نگهداری کرد. مراحل رقیق کردن بدین صورت است که در ابتدا منی جمع آوری و ارزیابی می شود و سپس حجم کمی از منی جمع آوری شده با حجم کمی از رقیق کننده مخلوط و ارزیابی می شود و باقی ماندة منی در ۳۷ درجه سانتی گراد با رقیق کننده و به نسبت 1 به ۴ (۱ قسمت منی و ۴ قسمت رقیق کننده) مخلوط می شود. منی رقیق شده باید به تدریج سرد شده و به ۵ درجه سانتی گراد رسیده و در این دما ذخیره شود. برای انجام تلقیح مصنوعی، منی آماده و سرد شده به تدریج و با جای دادن ظرف در داخل حمام آب ۳۷ درجه سانتی گراد گرم و استفاده می شود.

برای تهیة منی منجمد سگ، رقیق کننده ای شامل 06/6 گرم تریس، 5/2 گرم فروکتوز، 4/2 گرم اسید سیتریک و ۱۸۴ میلی لیتر آب بدون یون مورد استفاده قرار می گیرد. به این رقیق کننده گلیسرول و زرده تخم مرغ اضافه شده تا به ترتیب به غلظت ۸ و ۲۰٪ برسند. اغلب همان گونه که در بالا شرح داده شده پنی سیلین و استرپتومایسین به رقیق کننده اضافه می شود و حجم کمی از منی باحجم کمی از رقیق کننده مخلوط و ارزیابی می شود و در صورت اطمینان از مضر نبودن رقیق کننده، باقی مانده منی در ۳۷ درجه سانتی گراد با رقیق کننده و به نسبت 1 به ۴ مخلوط می شود. ظروف حاوی منی رقیق شده پس از ارزیابی مجدد به تدریج تا ۵ درجه سانتی گراد سرد شده و برای ۴-۲ ساعت در این دما باقی مانده تا تعادل صورت گیرد و پس از آن در همین دما منی رقیق شده به داخل پایت­های 5/0 میلی لیتری کشیده می شود و در بخار حاصل از تبخیر ازت مایع و در زمانی معین و استاندارد منجمد شده و در داخل ازت مایع قرار داده می­شوند. پایت­ها برای استفاده در تلقیح باید به سرعت (۱۰ ثانیه و در ۷۰ درجة سانتی گراد) قبل از رسیدن به ۳۷ درجه سانتی گراد ذوب شوند.

برخی محققین نشان داده اند چنانچه ۲ ساعت قبل از عمل انجماد به اسپرم سگ زردة تخم مرغ، سیترات، گلیسرول و ۱۰۰۰ واحد پنی سیلین G کریستالین و یک میلی گرم دی هیدرواسترپتومایسین به ازاء هر میلی لیتر اضافه گردد و پس از آن عمل انجماد تا منفی ۷۹ درجه سانتی گراد انجام شود می توان اسپرم ها را تا ۱۲ ماه نگهداری کرد. در این صورت ۴۵ درصد اسپرم ها قدرت حرکت خود را خواهند داشت.

تلقیح مصنوعی سگ ماده با اسپرم آماده

جفت گیری طبیعی سبب ایجاد انقباضات مهبلی شده که انزال را به سوی رحم می­راند. این انقباضات هنگامی که از تلقیح مصنوعی استفاده می شود، معمولاً وجود نداشته و در نتیجه سرعت انتقال اسپرم کاهش می یابد. تلقيح داخل رحمی میزان موفقیت بالاتری از تلقيح داخل مهبلی را به همراه دارد و به همین دلیل برای به دست آوردن موفقیت با منی منجمد، تلقيح داخل رحمی ضروری است بنابراین تعیین زمان دقیق تلقیح هنگامی که کیفیت منی مورد استفاده پایین بوده یا قصد استفاده از منی منجمد وجود دارد به سبب مدت زمان کم بقاء اسپرم منجمد ذوب شده در دستگاه تناسلی دام ماده ضرورت دارد و این زمان بین ۲ تا ۵ روز پس از تخمک گذاری است. تلقیح با منی منجمد یا منی سرد شده باید بر اساس اندازه گیری پروژسترون پلاسما صورت گیرد. مقدمات انجام کار تلقیح بدین صورت است که دامپزشک پس از آماده سازی اسپرم، سگ ماده فحل را روی میز قرار داده و نواحی تناسلی و فرج سگ را از آلودگی و کثافات پاک می کند و می شوید آنگاه به منظور انجام تلقيح داخل مهبلی از یک لوله پیپت تلقیح مصنوعی استفاده می نماید که می تواند از جنس شیشه یا پلاستیکی باشد. این لوله باید دارای طولی معادل ۲۰ سانتی متر و در سگ­های بزرگ حدود ۳۰ سانتی متر و قطر ۶ میلی متر باشد. استفاده از لوله تلقیح مصنوعی گاو که از وسط یا  آن بریده شده باشد برای این کار بسیار مناسب است. دامپزشک شما در ابتدا یک سرنگ پلاستیکی را به لوله تلقيح متصل نموده و منی را با کمک سرنگ به داخل لوله کشیده و پس از آن با کمک اسپیکلوم یا با دست ابتدا لوله تلقیح را به طور عمودی از لبه های فرج عبور داده و پس از آن به صورت افقی به جلو هدایت می کند، آنگاه پاهای عقب سگ را بلند کرده و منی را در داخل مهبل تخلیه می­نماید و برای اطمینان بیشتر از تخلیه کامل منی مقداری هوا به داخل سوند تزریق می نماید. تحریک دهلیز به وسيله انگشت و یا تحریک دیوارة پشتی مهبل با کمک انگشتان فرد عامل سبب تحریک انقباضات مهبلی شده که به عبور منی به داخل رحم کمک می کند. پس از حدود ده دقیقه و یا در صورتی که سگ به شدت تقلا کند می توان حیوان را رها کرد و لازم است حدود ۱۰ دقیقه از ادرار کردن حیوان جلوگیری شود. بیرون ریختن مقدار زیاد مایع نشان دهنده تلقيح نامناسب است. گاهی نیز در ابتدا حیوان را روی میز کار قرار داده و پی پت وارد فرج و مهبل می شود و در انتهای مهبل عمل تخلیه منی انجام می گیرد و پس از خروج پی پت دو پای عقب حیوان را بلند نموده و چند دقیقه به همین حالت نگه می دارند. در این روش تلقیح بهتر است در صورت امکان به فاصلة ۴۸ ساعت یک بار دیگر تلقیح را تکرار کرد.

در روش تلقیح داخل رحمی، رد کردن سوند تلقيح از گردن رحم به داخل رحم در سگ بسیار مشکل است زیرا اولاً مهبل طویل و باریک است و در ثانی منفذ گردن رحم کوچک بوده و نسبت به مهبل دارای زاویه است ولی با این وجود روش های زیادی برای تلقيح داخل رحمی ابداع شده است که دو روش آن مورد بحث قرار می گیرد.

در روش اول یا روش استفاده از فولی کاتتر که توسط شرکت IMV فرانسه ساخته شده و شامل ۲ کاتتر است که اولی دارای یک بادکنک در قسمت انتهایی بوده و دومی دارای منافدی در قسمت جانبی است. روش کار بدین صورت است که در ابتدا کاتتر اول وارد مهبل شده و تا کردن رحم به جلو فرستاده می شود و بادکنک آن باد می گردد. این عمل ایجاد یک سد در آن ناحیه می کند و پس از آن کاتتر دوم وارد کانتر اول شده و منی از طریق آن به داخل مهبل ریخته می شود. آنگاه دومین کاتتر مقداری به عقب و به داخل فولی کاتتر کشیده می شود و در نتیجه منافذ آن بسته می گردد. بدین ترتیب منی فقط می تواند از طریق گردن رحم به جلو حرکت کند و نمی تواند به عقب بازگردد. پس از انجام تلقیح هر دو کاتتر به مدت ۱۵ دقیقه در محل باقی می مانند. این عمل مانند وضعیت گره در جفت گیری طبیعی است و در نتیجه باعث ایجاد انقباض مهبل می شود و انجام آن فرد عامل را مطمئن می سازد که مخزنی از اسپرم در نزدیکی گردن رحم باقی می ماند. اساس این روش بسیار عالی است و اشکال آن این است که اغلب منی به داخل کاتتر و اطراف آن نشت می­کند.

روش دوم یا روش استفاده از کاتتر نروژی است که از یک کاتتر پلاستیکی در خارج و یک کاتتر فلزی با نوکی گرد در داخل تشکیل شده است. در ابتدا کاتتر پلاستیکی خارجی به داخل مهبل و تا حد گردن رحم هدایت می شود و با لمس گردن رحم از طریق شکم کاتتر داخلی به داخل مهبل و تا گردن رحم هدایت شده و هم زمان موقعیت گردن رحم از طریق شکم تعیین می شود. هدف از این عمل ایجاد یک خط راست از مهبل تا داخل گردن رحم است تا کاتتر داخلی به درون گردن رحم هدایت شود. این روش بسیار خوب و دقیق بوده چرا که تخلیة اسپرم مستقیماً در داخل رحم صورت می گیرد ولی انجام آن قدری سخت بوده و نیاز به آموزش و تمرین زیاد است.

موفقیت در تلقیح مصنوعی

می دانیم حداکثر طول عمر اسپرم در منی تازه و حداقل آن در منی منجمد و ذوب شده است. از طرفی میزان باروری به میزان آسیب های وارده در طی فرایند حفظ و نگه داری اسپرم بستگی دارد، بنابراین در هنگام استفاده از منی منجم ذوب شده باید مدیریت بسیار دقیقی انجام گیرد و تلقیح باید در دوره لقاح (زمان مناسب) انجام شود.

متوسط موفقیت گزارش شده برای سگ های ماده ای که در زمان مناسب و با روش مناسب و دقیق تلقیح شده اند عبارت است از:

• الف) منی تازه: میزان آبستنی ۹۰-۶۰ درصد
• ب) منی سرد شده: میزان آبستنی ۷۰-۵۰ درصد
• ج) منی منجمد: میزان آبستنی ۶۰-۳۰ درصد

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی