ایران کشوری است که به علت قرار گرفتن روی کمربند خشک جهان از نظر میزان بارندگی بسیار فقیر بوده و میزان ریزش باران در نقاط مختلف آن بین mm ۱۰۰۰ در گیلان تا حدود صفر در بعضی مناطق کویر مرکزی تغییر می نماید.در این بخش میخواهیم امکانات زیستی شتر در ایران را مورد بررسی قرار دهیم.

امکانات زیستی شتر در ایران از نظر میزان بارندگی و شرایط اکولوژیکی

در قسمت اعظم فلات مرکزی میزان بارندگی کمتر از mm ۳۰۰ در سال بوده و در قسمت وسیعی از حاشیه کویر مرکزی و کویر لوت و همچنین مناطق جنوب شرقی کشور میزان بارندگی زیر mm ۱۰۰ در سال می باشد که در نقشه ضمیمه، تقسیمات آب و هوایی کشورمان براساس میزان بارندگی سالیانه نشان داده شده است. به طور کلی فقر بارندگی در فلات مرکزی کشور باعث می شود که این مناطق از نظر منابع طبیعی تجدیدشونده شدید در تنگنا قرار گرفته و قدرت احیاء و بازسازی کمی در برابر بهره برداری های بی رویه داشته باشند و یا در نقاطی مانند مناطق مرکزی کویر به کلی فاقد آن باشد به طوری که اگر برنامه های بهره برداری (دامداری) در این مناطق تحت برنامه منظم و حساب شده ای قرار نگیرد باعث نابودی منابع گیاهی موجود و گسترش سریع کویرها خواهد شد.

وجود این تقسیمات آب و هوایی باعث ایجاد سیستم خاصی در این مناطق می گردد که هرکدام از آنها زیستگاه موجودات به خصوصی بوده و از نظر دامپروری نیز مهیای پذیرش انواع مخصوصی از دام می باشند. مثلاً در مناطق جلگه ای پرباران بیشتر صنعت پرورش و نگهداری گاوهای شیری رونق دارد در حالی که در مناطق کوهستانی و تپه ماهوری که بارندگی آنها بین ۵۰۰-۳۰۰ میلی متر هستند بیشتر مستعد پرو نگهداری گله­های گوسفند می باشد و هر چه از این مناطق به طرف خطوط هم بارانی حرکت می کنیم به تدریج ترکیب گله ها تغییر کرده و از تعداد گوسفندان کم شد آن تعداد بزها زیاد می شود به طوری که در اطراف خطوط هم باران یکصد میلی بارندگی، بیشتر گله های خالص بز مشاهده می گردد زیرا در چنان شرایط سخت کویری معمولاً گاوداری جز به صورت تغذیه دستی امکان پذیر نبوده و گله های گوسفند نیز جز در مدت کوتاهی از سال قادر به زندگی نمی باشند حال چنانچه از این مناطق فراتر رفته و سرزمین های بین خطوط هم باران یکصد میلی متر تا ۵۰ میلی متر و حتی کمتر از آن را که معمولاً در اعماق کویرها قرار دارند مورد بررسی قرار دهیم ملاحظه می گردد که در این مناطق علاوه بر فلور خاص گیاهی که اکثرا از نباتات چند ساله خاردار تشکیل گردیده به علت کمبود آب آشامیدنی معمولاً هیچ دامی قادر به زندگی نمی باشد، به غير از شتر که به علت شرایط خاص فیزیولوژیکی و مقاومت زیاد در مقابل تشنگی قادر است در اعماق کویر به راحتی زندگی کرده و از مراتع و جنگل های موجود در آنجا بهره برداری نموده و آنها را به محصولات دامی تبدیل نماید.

در این مناطق که زیستگاه های طبیعی شتر به شمار می روند نه تنها هیچ دام دیگری قادر به ادامه زندگی نمی باشد که از نظر منابع تغذیه شتر با آن رقابت نماید. بلکه به علت رفتارهای خاص چرایی آن (در صورتی که این حیوان تحت ضوابط و شرایط خاص و با تراکم مناسبی پرورش داده شود) باعث سرسبزی و آبادانی مراتع کویری نیز خواهد گردید.

طبق اعلام دفتر آمار و اطلاعات جهاد سازندگی سابق (۱۳۷۴) کشور ما دارای ۹۰ میلیون هکتار زمین مرتعی می باشد که از این میزان 2/48% معادل 4/43 میلیون هکتار آن دارای وضعیت بسیار فقیر می باشد که در این مراتع، بیشتر گیاهان شورپسند و خاردار مانند خارشتر، علف شور، گورگیاه، چوچ، تاغ، قیچ، گز و درمنه می روید که غذای مورد مصرف شتر و بز می باشد حال اگر چنانچه حداقل ۵۰٪ از این مراتع را به پرورش شتر اختصاص دهیم و جهت هر نفر شتر مولد ۵۰ هکتار مرتع در نظر بگیریم، ظرفیت نهایی پذیرش شتر در این زیستگاه ها در وضعیت فعلی مراتع، ۴۰۰ هزار نفر شتر مولد (کل گله ۸۰۰ هزار نفر) برآورد می گردد که چند برابر جمعیت فعلی می باشد که با توجه به در نظر گرفتن روش های جدید بهبود و توسعه مراتع، این رقم قابل افزایش خواهد بود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی