همان گونه که قبلاً دیدیم، قسمتهای هضم شده غذا به ریزترین و کوچکترین اجزاء ساختمانی آنها تقسیم می شوند. این قطعات از دیواره دستگاه گوارش به خصوص روده ها عبور کرده و در داخل سلول های بدن، وظایف پیچیده ای را انجام می دهند که متضمن بقا و ادامه حیات موجود زنده است. بخش غیر قابل هضم مواد غذایی در معرض باکتریهای روده (کلنی شده در قسمتهای مختلف آن) قرار می گیرد و یا به صورت تغییر نیافته از دستگاه گوارش بیرون می رود. در این مقاله به اهمیت آنتی اکسیدان ها در تغذیه حیوانات خانگی می پردازیم
اجزاء مواد خوراکی
مواد خوراکی به اشکال مختلفی از قبیل گوشت موجود در عضلات حیوانی تا برگ گیاهان به حیوان عرضه میشود. با این وجود تمامی مواد خوراکی متشکل از ۶ جزء اصلی هستند: آب، پروتئینها، چربی ها، کربوهیدارتها، ویتامین ها و مواد معدنی. این اجزاء خوراکی را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
الف – اجزاء تولید کننده انرژی شامل پروتئین، چربی و کربوهیدراتها
ب- اجزاء غیرتولیدکننده انرژی امل آب، ویتامین ها و مواد معدنی
| اکسیژن ضروری ترین نیاز پستانداران و دیگر حیوانات است |
اجزاء شش گانه فوق وظایف مهمی در بدن حیوانات بازی می کنند. برخی به مقدار زیاد و برخی به مقدار کم مورد نیاز هستند ولی زیاد بود و یا کمبود آنها اگر در طول یک دوره نسبتاً طولانی دوام یابد، اغلب منجر به ناهنجاری های تغذیه ای شده و برای حیوان مشکلاتی بوجود می آورند.
هر فرد بسته به گونه، جنس، سن، وضعیت فیزیکی و شرایط محیطی، نیازهای خاص و در نتیجه متفاوتی به هر یک از این مواد دارد. فراهم ساختن یک جیره متوازن که جمیع نیازهای غذایی حیوان را به شیوه مناسب برطرف سازد، از وظایف متخصص تغذیه است. لذا لازم است اطلاعاتی در مورد هر یک از این ۶ رکن یا ۶ جزء اصلی تغذیه داشته باشیم و منابع و اهمیت آنها را برای حیوانات بدانیم.
آنتی اکسیدان ها در تغذیه حیوانات خانگی
برخی از ویتامین ها و مواد معدنی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی هستند. این خاصیت به چه معنی است؟ آنتی اکسیدان ها به ویتامین ها و مواد معدنی گفته می شود که همراه با برخی از آنزیم ها قادر به خنثی کردن رادیکال های آزادی هستند که به عنوان محصولات فرعی در واکنش های شیمیایی مختلف از قبیل تنفس سلولی و … بوجود می آیند. رادیکال های آزاد، مولکولهایی واکنش دهنده، فعال و ناپایدار هستند. ناپایداری آنها به دلیل وجود یک الكترون منفرد و آزاد است که به دنبال الكترون دیگری برای جفت شدن میگردد تا تعادل طبیعی خود را برقرار سازد. به این منظور، رادیکال های آزاد یک الكترون از مولکول های مجاور می گیرند و آن مولکول را ناپایدار می کنند و آن نیز به نوبه خود یک الكترون از مولکول دیگر می گیرد و آنها را ناپایدار میکند و به این ترتیب یک واکنش زنجیره ای شکل می گیرد که به دیواره سلولی خسارت وارد آورده و باعث می شود که محتویات داخل سلولی به بیرون نشت کرده و سلول تخریب گردد.
رادیکال های آزاد وقتی طی مکانیسم های آنتی اکسیدانی بدن کنترل شوند، ثقی ل بازی می کنند. آنها در فرایندهای آنزیمی و تولید هورمون ها شرکت دارند، در حنفی ویروس ها، سموم نقش مؤثری بازی می کنند ولی در صورت برهم خوردن توازن طبیعی آنها مشکلاتی ایجاد می شود و منابع آنتی اکسیدانی بدن در معرض نابودی قرار می گیرد. در این حالت رادیکال های آزاد به سلول هایی که به طور طبیعی محافظت شده اند حمله می کنند و به سلول ها و بافت مربوطه خسارت وارد می آورند. اسیدهای چرب غیراشباع موجود در غشاء های سلولی، بیشترین تأثیر را می پذیرند زیرا با انتقال و حمل مواد مغذی از دو طرف دیواره سلولی سر و کار دارند. در این موارد مقاومت سلول در برابر باکتری ها و ویروس ها کاهش می یابد. بسیاری از تغییرات منتسب به سن از قبيل آرتریت و بیماری های قلبی به دلیل خساراتی بوجود می آیند که در نتیجه رادیکالهای آزاد ایجاد می شود.
قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش و تشعشعات رادیواکتیو، آلودگی هوا و بقایای علف کش و حشره کش و … در غذا همراه با بیماری و مصرف دارو برای مداوای آنها، تماماً از جمله عواملی هستند که منجر به تولید رادیکال های آزاد می گردند. مقدار خسارت رادیکال های آزاد بستگی به توازن بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان های موجود در بدن دارد.
۱-۷-۱– منابع آنتی اکسیدان ها
مسیرهای آنزیمی آنتی اکسیدانی در بدن وجود دارند و عمدتاً از طریق ژنتیکی کنترل می شوند و ممکن است در شرایطی قادر به ایجاد پاسخ مناسب در برابر مقدار زیاد رادیکال آزاد نباشند. آنتی اکسیدان های جیره ای شامل ویتامین های A,E و C و تعدادی از مواد معدنی بخصوص سلنیم هستند ولی مس، آهن، منگنز و روی نیز نقش دارند. این مواد معدنی در رابطه با آنزیمهای آنتی اکسیدانی عمل می کنند و کمبود آنها بر کارکرد طبیعی آنزیمهای مربوطه مؤثر است. آنتی اکسیدان مورد نیاز جیره بسته به نیاز حیوان متفاوت است ولی از طرف دیگر تابع توانایی بدن در جذب و استفاده از آنها نیز هست.
آنتی اکسیدان های از جنس مواد معدنی، عمدتاً در داخل سلول ها هستند ولی آنتی اکسیدان های از نوع ویتامین در جریان خون حرکت می کنند و رادیکال های آزاد موجود در خون را به تله می اندازند و تأثیر آنها را از بین می برند. ویتامین E یک آنتی اکسیدان مهم و یک ویتامین محلول در چربی است. وظیفه این ویتامین در بدن محافظت از غشاءهای لیپیدی و اسیدهای چرب غیراشباعی است و همان گونه که قبلاً گفته شد اینها نسبت به رادیکال های آزاد بسیار حساس هستند، سلولهای دخیل در سیستم ایمنی دارای غشاءهای پلاسمایی هستند که دارای اسیدهای چرب غیراشباعی زیادی می باشند. در نتیجه بخصوص نسبت به خسارات اکسیداتیو حساس می باشند. این سلول ها همچنین به طور طبیعی دارای سطح بالاتری از ویتامین E هستند و هر گونه کمبود این ویتامین اثرات نامناسبی بر این سلولها داشته و در نتیجه پاسخ ایمنی حیوان را در معرض خطر قرار می دهد.
نظرات کاربران
2:27:55 AM