ناهنجاری هایی که به سختی قابل تشخیص هستند، عموماً به آتاکسی شدید و یا ناهماهنگی ختم می شوند  که از دستگاه عصبی اسب نشات می گیرند. اسبی که از آتاکسی رنج می برد معمولاً به طرف جلو، عقب یا کنارها تلو تلو می خورد. در چنین شرایطی اسب نمی تواند حرکات ارادی ماهیچه ها را هماهنگ کند. آسیب شدید وارد شده به مغز یا نخاع و برخی اختلالات عصبی، باعث آتاکسی می شوند. مواردی از ناهنجاری های مغز یا نخاع که باعث به وجود آمدن آتاکسی می شوند عبارتند از: ترومای (آسیب) شدید سر، جراحات وارد به نخاع، میلوآنسفالیت انگلی تک سمیان و سندرم وابلر می باشد. تشنج اسب نیز یکی از موارد مهمی است که باید بدانیم در هنگام وقوع آن چه کارهای انجام دهیم. همچنین  ضعف عمومی می تواند یک علت بالینی برای بسیاری از بیماری ها باشد. اگر ضعف شدید باشد، ممکن است علت آن از بوتالیسم (مسمومیت شدید غذایی) باشد. همچنین دیوانگی اسب ها نیز یک مساله جدی است که در ادامه این مقاله تمامی موارد فوق را بررسی میکنیم.

دستگاه عصبی

آتاکسی شدید (ناتوانی کامل یا نسبی در هماهنگ سازی حرکات ماهیچه)

بعضی مواقع اولین علائم، زمانی آشکار می شوند که اسب تحت شرایط نامعمول در مانژ، روی زمین می افتد. علاوه بر این حتی ممکن است اسب روی مانع هم بیفتد. اگر اسبی بعد از این که در مانژ بر زمین افتاد مشکوک به داشتن آتاکسی باشد در این صورت تشخیص این موضوع که کدام اول صورت گرفت دشوار خواهد بود،
این که افتادن بر زمین باعث ایجاد زخم و این به نوبه ی خود باعث آتاکسی شده و یا آتاکسی باعث این افتادن شده است.
پیشرفت ناهماهنگی به دلیل افتادن بر روی زمین و یا درگیری با اسب دیگر، ممکن است به دلیل تورم در یکی از مهره های گردن باشد. هر اسبی که مشکوک به داشتن شکستگی در گردن باشد می بایست تا قبل از رسیدن دامپزشک در حد ممکن در یک باکس کوچک، ثابت و بدون تحرک نگه داشته شود. هرگز در باکس اسبی که دچار آتاکسی شده است نایستید. ممکن است اسب به دلیل گیجی و ناتوانی در کنترل حرکات خود چرخیده و روی شما بیفتد.
اگر مدت زمانی تا رسیدن دامپزشک طول بکشد در این صورت یک بسته یونجه به طور موقت آماده کنید و آن را به همراه مقداری آب از قسمت بالای کمر اسب آویزان کنید تا مجبور نباشد تا سر و گردن خود را برای خوردن و آشامیدن خم کند.

جراحات وارد شده به سر

شکستگی های جمجمه اغلب به دلیل افتادن بر روی زمین ایجاد می شوند. معمولاً شکستگی های جمجمه به ترومای پس از افتادن به پشت بر روی زمین، سر دست زدن در باکس و یا در اسب کش که در نتیجه ی آن سر اسب به سقف اصابت کند، مربوط می شوند. جراحاتی که از چنین نوع تصادفاتی ناشی می شوند پیش آگهی خوبی ندارند، پس باید وقت و دقت کافی در آموزش اسب های جوان به هنگام یادگیری لنژ و زمانی که از دو طرف کله گی بسته شده اند، صرف شود.
به یاد داشته باشید در بسیاری از موارد آموزش اسب، هر چه بیشتر شما اسب را بکشید و با فشار نگه دارید یا با او درگیر شوید به همان اندازه اسب از خود مقاومت نشان خواهد داد و احتمال یک چنین جراحاتی بالا خواهد رفت. علاوه بر این حلقه ای که شما اسب را به آن می بندید باید طوری باشد که در مواقع خطر یا زمانی که اسب بند را می کشد به راحتی پاره شده و یا بشکند. حلقه هایی که از مواد سخت و خیلی محکم درست شده باشند به هنگام خطر نمیشکنند، اما بندها و کله گی هایی که از چرم درست شده باشند یا برزنتی باشند موقع خطر به راحتی پاره می شوند.
درست همان طور که نوزاد انسان در قسمت بالای جمجمه ی خود یک قسمت نرم دارد، یک اسب نابالغ نیز چنین بخشی را دارد که خطوط بخیه نامیده می شود. این قسمت نرم که کار چسباندن استخوان¬های جمجمه را به عهده دارد مستعد شکستگی می باشد. یکی از این خطوط بخیه، درست در زیر مغز قرار دارد و یکی از نقاط معمول برای ضربه می باشد. در صورتی که شکستگی در این قسمت اتفاق بیفتد به همراه آن ضربه ی شدید مغزی نیز اتفاق خواهد افتاد.
پس از ترومای سر، علائم معمول هنگامی که اسب حرکت می کند عبارتند از: افسردگی، از دست دادن هشیاری، تشنج و یا آتاکسی. علاوه بر این ممکن است با خونریزی از گوش ها و یا بینی همراه باشد. در این مواقع دامپزشک را خبر کنید.

تشنج اسب

یکی از مهمترین نکاتی که باید به یاد داشت خصوصاً زمانی که اسب دچار صرع می شود این است که شما نمی توانید کار زیادی برای آن انجام دهید. اسبی که دچار تشنج می شود بسیار خطرناک است، پس شما نمی توانید اطراف او بایستید. اگر اسب در باکس خود است هرگز به قصد کمک به او وارد باکس نشوید. اسبی که ۴۰۰ الی ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد می تواند هنگام صرع هم به خود و هم به شما آسیب جدی وارد سازد. باکس او را آرام و تاریک نگه دارید. خوشبختانه تشنج در اسب های بالغ نادر است. دلایل آن به تروما، عفونت و سازش عروقی مربوط می شود. این گونه اسب ها از نوعی صرع رنج می برند که منجر به تشنج می گردد.
تشنج در کرّه ها نیز به دلایل ذکر شده در بالا مربوط می شود. علاوه بر آن، این حملات بیشتر مربوط به هایپوگلیسمیا (کمبود قند خون) و یا سپتیسمیای کرّه های نوزاد (عفونت کاملاً سیستمیک) است. یکی از اولین نشانه های این بیماری شیر نخوردن کرّه خواهد بود که دلیل آن افسردگی و ضعف کرّه می باشد.
نکته ی مهم این است که سلامت کرّه بسیار بی ثبات می باشد. بنابراین با مشاهده ی هر نوع رفتار غیرعادی، دامپزشک خود را خبر سازید. اگر کره ای به خاطر هایپوگلیسیمیا دچار حمله گردد، این امر نشانگر افت شدید قند خون می باشد.
تا رسیدن دامپزشک ۱۵ الی ۳۰ سی سی شربت ذرت (نوعی شربت شیرین) را آماده کرده سپس آن را در دهان کره بگذارید و به آرامی مواد را داخل دهان او بریزید. دمای بدن کره را اندازه بگیرید. اگر دمای بدن به شدت پایین باشد، از خله آب گرم برای بالا بردن دمای بدن استفاده کنید. حملاتی که طول می کشند باعث بالا رفتن دمای بدن می شوند، پس قبل از این که بخواهید از جُل استفاده کنید حتماً دمای بدن را اندازه بگیرید.

دیوانگی اسب یا رفتار غیرعادی

تغییرات بیش از حد در رفتار اسب می تواند به یک مشکل پزشکی مربوط باشد. برای مثال، زمانی که یک مادیان، مانند یک نریان رفتار می کند، این رفتار ممکن است به دلیل وجود تومور تخمدانی باشد که باعث تولید هورمون های نر می گردد.
در موارد دیگر، تغییرات مفرط در رفتار اسب می تواند نشانگر آنسفالیت ویروسی و هاری باشد. تنها چیزی که  می توانم بگویم این است که هاری قابل پیش بینی نیست. با وجود این یک علامت هشداردهنده در هر مورد هاری وجود دارد و آن تغییر آشکار در رفتار اسب است.
اسبی رفتار بسیار تهاجمی داشت. اگرچه همین اسب قبلاً به طور معمول رفتار آرامی داشت، زمانی که دچار هاری میشد رفتار او کاملاً عوض می گردید و با عصبانیت نگاه می کرد.
هرگاه مشکوک به مورد هاری اسب بودید به دامپزشک اطلاع دهید و اگر در جایی زندگی می کنید که مواردی از هاری قبلاً آنجا مشاهده شده، حتماً اسب را واکسینه کنید.

ضعف اسب

ضعف اسب از بوتالیسم یا مسمومیت شدید غذایی از سمومی به وجود می آید. این سموم از باکتری هایی تولید می شوند که کلوستریدیم بوتولینیوم نام دارند. باکتری، مواد غذایی را آلوده می کند (این خود باعث بوتولیسم در اسب های بالغ می شود). در کرّه ها ضعف عمومی، اغلب به همراه عفونت فعال (بیشتر مربوط به عفونت ناف می باشد) است.
علائم مربوط به این نوع ضعف ماهیچه ای عصبی ( ضعف اسب ها)، لرزش در تمامی ماهیچه های بدن می باشد که شامل ضعف عمومی و همچنین ناتوانی در بلعیدن است.
اسب به سختی می تواند از جای خود بلند شود و فقط تا قبل از افتادن بر روی زمین اندکی می تواند خود را سر پا نگاه دارد. به علاوه کرّه هایی که از این بیماری رنج می برند، از بینی خود شیر خارج می کنند، این مشکل به این دلیل است که نمی توانند شیر را ببلعند. اگر گره ها به خوبی غذا نخورند دچار افت شدید قند خون خواهند شد که یک عامل تهدید کننده برای آنها خواهد بود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی