برنامه نوری برای گله های غاز در دوره پرورش اهمیت زیادی دارد. غازها تولیدمثل فصلی دارند و فعالیت جنسی غازهای نر و ماده با افزایش ساعات روشنایی روز شروع میشود.تولید تخم قوغاز و تخم غاز در انتهای فصل تخم گذاری کاملاً پائین می آید و چهار ماه طول خواهد کشید تا فصل تخم گذاری بعدی آغاز شود.با رعایت برنامه نوری غاز میتوان به بالاترین بازده تخم گذاری رسید. در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
برنامه های نوردهی
در نیم کره شمالی فصل تولیدمثل غاز تحت شرایط نور طبیعی از اواسط بهمن ماه شروع و تا اوایل یا اواسط تیرماه ادامه می یابد.
در حالی که در نیم کره جنوبی از خرداد یا مرداد ماه شروع می شود. در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری هر دو نیم کره که اختلاف اندکی بین طولانی ترین و کوتاه ترین طول روز وجود دارد، این اختلاف جزئی در طول روز ممکن است دوره پرورش را تحت تاثير قرار دهد.
گزارش شده است در مناطق استوایی که اختلاف کمی در طول روز وجود دارد ممکن است غازها تحت شرایط طبیعی دو بار در سال تولید مثل کنند.
امروزه در کشورهای توسعه یافته تولید کنندگان برای افزایش تولید در همه گونه های طیور از جمله غاز از برنامه های نور مصنوعی پیشرفته استفاده می کنند. با این حال چنین برنامه های نوری برای پرورش غاز همیشه به خاطر هزینه های بالای احداث ساختمان و یا تامین نیروی برق فراوان امکان پذیر نمی باشد.
این بدان معنی نیست که برای بهبود تولید تخم و جوجه غاز هیچ کاری نتوان انجام داد.
افزایش تعداد کل تخم غاز و تخم قوغاز بعد از شروع طبیعی تخم گذاری در مناطق معتدل نیم کره شمالی به وسیله طولانی کردن دوره تخم گذاری امکان پذیر است.
بدین منظور محدود کردن طول روز به ۹ ساعت در روز تا ۲۵ هفته بعد از شروع تخم گذاری ضروری است. یک روش ساده برای رسیدن به آن قرار دادن روزانه پرنده ها در یک محیط تاریک هنگام بعد از ظهرها و آزاد کردن آنها در صبح روز بعدی می باشد (غازها باید به مدت ۱۵ ساعت در تاریکی نگهداری شوند).
تخم غاز و تخم قوغاز
این روش در کشورهای منطقه گرمسیری که متوسط روشنایی روزانه آنها ۱۲-۱۰ ساعت است قابل اجرا نیست؛ گر چه این روش جهت مشخص کردن اینکه آیا چنین برنامه نوری می تواند تولید تخم را در این منطقه افزایش دهد، مفید خواهد بود.
بررسی اثر دو برنامه نوری را که به آن اشاره شده بر روی گله مادر نشان می دهد که غازها تحت شرایط برنامه نوری اول 6 / 40 عدد تخم تولید کردند، در حالی که در برنامه نوری دوم تعداد 3/17عدد تخم داشته اند.
تحقیق دیگری نشان داده است که ۱۰ ساعت روشنایی بهتر از ۱۱ ساعت روشنایی است و ۹-۸ ساعت روشنایی ممکن است برای تولید تخم غاز و تخم قوغاز کافی باشد. در خاتمه، برنامه نوری که برای گله مادر توصیه می شود قرار دادن آنها در روشنایی به مدت ۷ ساعت در طول ۱۲ هفته قبل از آغاز یک دوره تخم گذاری است.
بعد از ۸ هفته تا زمانی که طول روشنایی به ۱۰ ساعت برسد این برنامه نوری می۔تواندبوسیله ساعت تنظیم شود. موقعی که غازها به بیرون دسترسی داشته باشند ساعات روشنایی آنها را می توان با دادن اجازه خروج به مدت مورد نیاز به روشنایی و نگهداری آنها در داخل ساختمان در طول دوره تاریکی کنترل کرد.
به منظور افزایش سطح تولید تخم به ازای هر غاز در سال و تامین مداوم تخم قابل جوجه کشی در طول سال، می توان از برنامه نوری مصنوعی استفاده کرد تا یک گله مادری که در سال بیش از یک بار به تخم می آیند، داشت. برای به دست آوردن چنین گله ای برنامه نوری مورد استفاده بر اساس اصول برنامه نوری می باشد .
در برنامه نوری فرض بر این است که غازهای نیم کره – شمالی در بهار تفریخ می شوند و نخستین دوره تخم گذاری آنها با روشنایی طبیعی از اواخر بهمن تا اواخر خرداد ماه (۱۵ فوریه تا ۱۵ ژوئن) می باشد و دومین دوره تخم گذاری آنها از اوایل مهر( تقریباً روز اول اکتبر) شروع خواهد شد. بدین ترتیب که بعد از یک دوره ۸ هفتگی با ۷ ساعت روشنایی درروز و در طول 6 روز آخر آن طول روشنایی به ۱۰ ساعت در روز افزایش می یابد و پس از گذشت چهار هفته با ۱۰ ساعت روشنایی غازها تخم گذاری دوره سوم را شروع می کنند. این دوره تخم گذاری به مدت 18 – 16 هفته از کل برنامه ۳۰-۲۸ هفته ای ارائه شده از شروع دوره نوری ۷ ساعت روشنایی در روز تا شروع دوره بعدی ادامه می یابد.
بعضی تولیدکنندگان قبل از شروع دوره تخم گذاری بعدی، ۴-۲ هفته به غازها استراحت می دهند با این حال معمولاً علی رغم حالت استاندارد که چهار دوره تخم گذاری تخم غاز و تخم قوغاز در چهار سال است، اجرای ۶ دوره تخم گذاری در چهار سال هم امکان پذیر است که در این حالت تولید تخم ۴۰-۳۰ درصدبیشتر می شود.
در خاتمه بخش مدیریت گله مادر، جدول زیر بعضی داده های تولید مثلی دو گله مادر در کل دوره های سه گانه تخم گذاری که برای ۱۲ سال تعمیم داده شده است را برای تخم غاز و تخم قوغاز نشان میدهد. اگر چه اکثر گله های تجاری غاز که یک سیکل تخم گذاری در سال دارند برای بیش از ۵-۴ سال نگهداری نمی شوند، ولی این داده ها نشان می دهد حتی با افزایش مرگ و میر و کاهش نرخ تولیدمثل، بعضی غازها توانایی تولیدمثل خودشان را به طور قابل توجهی برای مدت زمان طولانی حفظ می کنند.
در پرورش غاز مادر می توان دو راهکار دنبال کرد: نخست نگهداری غازهای مادر برای چهار دوره تخم گذاری با حداکثر عملکرد تولیدی به ازای هر غاز و راهکار دوم نگهداری گله مادر برای ۶ سال و یا بیشتر؛ اگر چه عموماًتعداد جوجه غازها به ازای هر غاز بعد از چهارمین دوره کاهش پیدا می کند ولی تولید اضافی به جبران هزینه نسبتا بالای پرورش گله مادر کمک خواهد کرد.
جدول – صفات تولید مثلی در 12 فصل تخم گذاری استرین WD-1 غاز سفید ایتالیایی
| معیار | گله | فصول متوالی تخم گذاری | |||||||||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | ||
| تعداد غازهای نر | 1
2 |
60
59 |
56
57 |
54
55 |
52
51 |
49
48 |
45
42 |
41
38 |
37
34 |
32
29 |
26
21 |
21
14 |
14
8 |
| تعداد ماده به ازای نر | 1
2 |
4
9/3 |
3/4
8/3 |
2/4
7/3 |
3/4
5/3 |
3/4
4/3 |
8/4
3 |
1/5
7/2 |
1/4
8/2 |
6
4/2 |
2/7
2 |
9/6
5/1 |
2/11
8 |
| تعداد تخم | 1
2 |
47
49 |
45
48 |
46
47 |
45
43 |
46
49 |
39
46 |
34
36 |
34
38 |
30
37 |
25
25 |
20
13 |
17
10 |
| وزن تخم (گرم) | 1+2 | 153 | 166 | 167 | 177 | 174 | 181 | 178 | 188 | 191 | 193 | 186 | 187 |
| درصد باروری | 1
2 |
81
79 |
91
94 |
84
92 |
89
90 |
79
88 |
74
89 |
75
88 |
61
86 |
48
85 |
57
83 |
44
69 |
7
63 |
| درصد تفریخ تخم های انکوبه شده | 1
2 |
71
70 |
70
67 |
73
70 |
63
64 |
70
71 |
64
67 |
68
70 |
41
50 |
29
49 |
54
61 |
29
37 |
5
12 |
نظرات کاربران
2:27:55 AM