نکته مهم  مربوط به دهان اسب این است که بزاق به وسیله فشار دندان­های آسیا ترشح می­شود. انسان­ها وقتی غذاهایی را که قصد خوردن آن را دارند می ­بویند و یا می­بینند، قبل از این که غذا وارد دهان شود، رو به ترشح بزاق می­نمایند. ولی این عمل در اسب­ها اتفاق نمی ­افتد. آنها فقط هنگامی بزاق ترشح می­کنند که غذا را می­جوند یا با فشار دندان آسیا روی لقمه آن را له می­کنند. دراین پست به بررسی دهان ، لب اسب ، دندان اسب و زبان است برای شناخت کامل تری از دستگاه گوارش می پردازیم.

دهان

سر اسب اندام حرکت کننده و جایگاه بزرگ دندان­های آسیابی می­باشد که آسیا نامیده می­شوند و خرد کردن مکانیکی خوراک را قبل از ورود به روده انجام می­دهند.

 لب­ها

لب بالایی اسب­ها قوی، متحرک و بسیار حساس است و حیوان برای انتخاب خوراک پیش از برداشتن و جویدن بین دندان­های خود، از آن استفاده می­کند. یک اسب زمانی که بخشی از غذایش را دوست نداشته باشد، ماهرانه اجزاء مورد علاقه را برداشته و قسمت­های آزاردهنده را مصرف نمی­کند؛ به عبارت دیگر اسب در برداشتن خوراک، انتخابی عمل می­کند.

دندان­های پیشین هم می­توانند از ذرات غذا به صورت انتخابی استفاده کنند به طوری که اگر لازم باشد اسب می­تواند یک چراگاه را با دقت بسیار بچرد.

 زبان

زبان به کمک یک سری حرکات جویدنی بالا و پایین و پهلو به پهلو غذا را جهت آسیاب شدن به سوی دندان­های آسیا به حرکت در می­آورد. هنگامی که غذا به صورت ذرات کوچک­تر درآمده و به طور مناسب نرم شد توسط بزاق آماده بلعیدن می­شود.

اسب­ها به عنوان حیوانی علف خوار شناخته شده­اند که با اتکا به دندان­هایشان می­توانند خوراک­های فیبری را به خوبی بجوند. لازم است جویدن علوفه آن قدر ادامه یابد که تمامی (2mm) برای علوفه خشک نسبت به خوراک­های متراکم بیشتر است.

تخمین زده می­شود که اسب­ها یک کیلوگرم کنسانتره را در حدود 1200 – 800 مرتبه می­جوند ولی به 3500 – 3000 بار جویدن برای مصرف یک کیلوگرم علوفه خشک نیاز دارند. در طول جویدن بزاق با سرعتی در حدود 12- 10 لیتر (3 گالن) در روز تولید می­شود. بزاق اسب فعالیت گوارشی نداشته و تنها خوراک را مرطوب و لیز می­کند تا به راحتی بلعیده شود.

بزاق شامل بی­ کربنات بوده که خاصیت قلیایی دارد و به خنثی کردن اسیدی که توسط معده اسب تولید می­شود، کمک می­نماید. اسب دارای سه نوع غده بزاقی می­باشد:

• بنا گوشی
• زیر زبانی
• تحت فکی

دندان­ها

اسب در طول زندگی دارای 2 شکل دندان خواهد بود:

• دندان شیری یا موقتی که نسبت به دندان­های دائمی کوچک­تر و سفیدتر می­باشند. معمولاً از سن 5/2 سالگی به تدریج دندان­های دائمی جایگزین آن­ها می­شوند به طوری که وقتی اسب به پنج سالگی می­رسد یک سری کامل دندان دارد.
• دندان­های دائمی که بزرگتر و زودتر هستند.

اسب سه نوع دندان دارد:

• دندان­های پیشین یا ثنایایی در جلوی دهان.
• دندان­های انیاب یا نیش
• دندان­های آسیا که در هر 2 طرف استخوان فکی قرار دارند یا همان دندان­های گونه­ای.

در هر آرواره 6 دندان پیشین (ثنایا) وجود دارد: دو دندان پیش کناری، دندان پیش مرکزی دو دندان پیش جانبی که از آن­ها برای تعیین سن اسب استفاده می­شود. 12 دندان آسیا در هر آرواره وجود دارد که در هر طرف 6 دندان قرار دارد. اسب­های نر بالغ و تعدادی از مادیان دو دندان نیش در هر آرواره دارند که بین دندان­های ثنایایی و آسیا واقع شده­اند.

بنابراین مادیان­ها کلاً 36 دندان دارد در حالی که اسب نر اخته و نریان دارای 40 دندان هستند.

سر اسب به شکلی است که آرواره بالایی پهتر از آرواره پایینی می­باشد. دندان­های آسیا یکدیگر را در هر طرف می ­پوشانند که این همپوشانی اجازه می­دهد حرکت جانبی فک، خوراک را به طور مناسب خرد نماید. زمانی که آرواره از کناری به کنار دیگر در طول جویدن حرکت می­کند دندان­های آسیا برخلاف یکدیگر غذا را آسیاب می­کنند؛

اما دندان­های پایینی به لبه بیرونی آسیاب بالایی نمی­رسد و دندان­های آسیای بالایی نیز اصلاً به لبه داخلی دندان­های آسیایی پایینی نمی­رسند. اگر به دندان­های اسب با دقت بیشتری توجه کنید، خواهید دید لبه ­های تیز دندان­های آسیای بالایی به سمت بیرون و لبه تیز در آسیای پایینی به سمت داخل می­باشد.

این لبه تیز می­تواند زبان و لب­ها را زخمی و خوردن غذا را دردناک سازد. نشخوار کردن به بیرون انداختن غذای نیمه جویده به خارج دهان از نشانه­ های داشتن دندان آسیای تیز است. دامپزشک یا دندانپزشک اسب می­تواند این لبه­ های تیز را سوهان زده یا تراش بدهد.

دندان اسب باید دو بار در سال کنترل شده و در صورت لزوم سوهان زده شود. دندان­های اسب برای خوردن خوراک­های فیبری طراحی شده­اند و در طول زندگی حیوان به طور مداوم از سمت لثه رشد می­کنند تا بتوانند بخش­هایی از دندان را که در اثر جویدن بسیار و آسیاب کردن فیبر خوراک ساییده می­شود جبران کنند.

دندان­ها از سه نوع ماده تشکیل شده­اند: ساروج، مینا و عاج که درجه سختی مختلفی دارند.

مینای دندان که سخت­تر از بقیه قسمت­های دندان می­باشد به صورت برجستگی­های تیز دایمی وجود دراد که نقش مؤثری در خرد کردن خوراک ایفا می­کند. این سطح ناصاف وسیله­ای بسیار مؤثر برای آسیاب کردن می­باشد.

پس از آن که اسب خوراک را به اندازه کافی جویدن لقمه غذا را می­ بلعد که در ادامه از گلو و مری پائین رفته تا به معده می­رسد . مری لوله ماهیچه­ ی نازکی است و در صورتی که خوراک خوب جویده نشده باشد ممکن است موجب انسداد این عضو گردد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی