برنامه نوری بوقلمون مولد(تخم گذار) و برنامه نوری بوقلمون نر، همچنین برنامه صحیح نوری جوجه بوقلمون در تولید مثل بوقلمون و تحریک نوری برای تولید مثل بوقلمون و در نهایت بر پرورش و تکثیر بوقلمون نقش بسزایی دارد. از این رو بررسی آن بسیار ضروری می باشد.

در مقاله ای دیگر به طور کامل در مورد فاکتورهای مورد نیاز تخم نطفه دار بوقلمون استاندارد توضیح داده شد که یکی از این فاکتورها جمع آوری استاندارد تخم بوقلمون می باشد که در این مقاله به شرح آن پرداخته ایم.{مقاله مربوط به فاکتورهای مورد نیاز تخم نطفه دار استاندارد}

برنامه نوری بوقلمون مولد؛ بوقلمون ماده(بوقلمون تخم گذار):

بوقلمون مولد ماده چرخه تولید مثلی بوقلمون­ ها، به ترکیبی از محرک های نوری پاسخ می دهد.

پرندگان زمانی وارد تخم گذاری می شوند که طول مدت نور روزانه و شدت نور از حد آستانه خاصی بگذرد.

برای اینکه تخم گذاری خوبی در بوقلمون های ماده بوجود بیاید، لازم است آن ها را از طول روز بلند به نور کوتاه وارد کرده و دوباره به نور بلند برگرداند تا چرخه تولیدمثلی آن ها تحریک شود و طبق دستور برنامه نوری بوقلمون مولد پیش رفت.

مراحل فوق در واقع تقلیدی از تغییرات نور روزانه در فاصله بین زمستان تا بهار است.

هدف از برنامه ­های کنترل نور در پرورش بوقلـمون های مولد تامین یک برنامه نوری برای بهترین شروع و بهترین پروفیل رشد بوقلـمون ها است. به گونه ای که توسعه تولید مثلی طبیعی بوده و در همه بوقلمون­ های گله به صورت همزمان توسعه یابد و هم به گونه­ ای تنظیم شود که برای انتقال به فارم تولید تخم مناسب باشد.

بطور خلاصه نوردهی نامناسب اثر بدی بر عملکرد تولید مثل بوقلمون­ ها دارد و باید، هم به شدت نور و هم مدت نور و هم نوع منبع نور، توجه داشت.

به علاوه نوردهی بوقلمون مولد ماده قبل از ۲۹ هفتگی موجب کاهش تولید تخم و افزایش تعداد تخم های ریز می­ شود و نوردهی آن ها بعد از ۳۰ هفتگی موجب افزایش پیک تولید و به دنبال آن تولید تخم با پایداری کمتر ادامه می­ یابد به طوری که تعداد تخم تولید شده تا انتهای دوره کاهش یافته و هزینه تولید تخم نیز افزایش می­ یابد.

نکته بسیار مهم در زمینه برنامه نوری بوقلمون ماده این است که برنامه نوری بوقلمون ماده مولد با بوقلمون ماده گوشتی کاملا متفاوت است که در مقاله ای دیگر به آن پرداخته شده است.

برنامه نوری بوقلمون گوشتی 

برنامه نوری دوره پرورش بوقلمون مولد ماده در جدول زیر آمده است. برای رسیدن به اهداف فوق موارد زیر رعایت شود:

جدول برنامه نوری بوقلمون مولد ماده

برنامه نوری بوقلمون مولد

نکات مهم جدول

1. بكار بردن نور با شدت ۱۰۰ لوکس در دو روز اول
2. استفاده از حداقل ۸ ساعت تاریکی از ۲ تا ۴ روزگی تا حداقل ۱۲ هفتگی برای کمک به توسعه استخوان ها
3. استفاده از دوره­ های روز کوتاه و شدت نور حداقل ۵۰ تا ۶۰ لوکس از ۱۸ تا ۲۹ هفتگی برای آماده ­سازی پرندگان قبل از تحریک نوری به منظور تولید مناسب تخم. اگر در برهه­ای از این دوره آماده­ سازی، شدت نور کمتر از ۵۰ لوکس باشد، ممکن است بوقلمون ها به آرامی وارد تخم گذاری شوند و در نتیجه یک تولید خوبی نداشته باشند.
4.  افزایش شدت نور و طول روز بین دوره پرورش و تخم گذاری.

با توجه به اصول اساسی فوق، بسته به نوع سالن و شرایط خاص دیگر برای اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد توصیه های دیگری وجود دارد.

کنترل نور در جوجه بوقلمون

نور در دوره پرورش اولیه:

برنامه نوری جوجه بوقلمون به شرح زیر می باشد:

1. جوجه ها در زمان ورود به سالن پرورش در معرض نور کافی قرار گیرند تا علاوه بر یافتن منابع آب و غذا، الگوی مناسبی از غذا خوردن و استراحت در آن ها توسعه یابد.
2. دو روز اول نور دائمی با شدت حداکثر ۱۰۰ لوکس (بین ۳۰ تا ۱۰۰) فراهم شود.
3. منابع نور به طور یکنواخت در اطراف مادر مصنوعی توزیع شوند تا نور یکنواختی به وجود آید.
4. شدت نور در برنامه نوری جوجه بوقلمون از روز دوم تغییر می کند: الف – بوقلمون های نوک چینی شده در سن یک هفتگی در معرض نور ۱۰ تا ۳۰ لوکس قرار گیرند. برای بوقلمون های نوکچینی نشده نور ۱۰ لوکس کافی است. ب- در صورتی که این کاهش شدت نور خیلی آهسته باشد و یا نورهای شدید بکار رود، ممکن است موجب وارد آوردن خسارات ناشی از نوک زدن و یا خوردن مواد بستر در آن ها گردد. اگر کاهش شدت نور، سریع باشد و یانور خیلی ملایم و کمرنگ باشد، مصرف خوراک بوقلمون ها آسیب می بیند و فعالیت آن ها کاهش می یابد. در هر دو حالت فوق باید بلافاصله به فکر چاره جویی افتاد و بعد از رفع مشکل برنامه نوری جوجه بوقلمون را دوباره اجرا کنید
5. یک برنامه نوری متناوب را می توان برای تشویق بوقلمون ها به فعالیت و مصرف خوراک بیشتر مورد استفاده قرار داد. برنامه نوری بوقلمون مولد بعد از ریختن جوجه ها عملی می شود؛ ولی باید توجه داشت که جوجه ها به خوبی با منابع غذا و آب آشنا شده باشند. نوردهی متناوب حداقل بعد از دو ساعت آغاز می شود ولی اگر جوجه ­ها خیلی فعال هستند می توان آن را دو ساعت به تأخیر انداخت.
6. یکی از نمونه های برنامه تغذیه و نوردهی متناوب، چرخه های متوالی ۲ ساعت نور و ۲ ساعت تاریکی است. چنین برنامه­ ای را به طور طبیعی برای حداقل دو روز استفاده می کنند. ولی در صورت نیاز میتوان آن را تا ۴ روز ادامه داد و بعد از رفع مشکل، برنامه نوری جوجه بوقلمون را دوباره اجرا کرد.
7. چند روز پس از برداشتن حصارهای مادر مصنوعی و دسترسی جوجه ها به همه سالن، شدت نور به تدریج به ۳۰ لوکس افزایش یافته و سپس به مدت چند روز ادامه می یابد و برنامه نوری جوجه بوقلمون را اجرا می کنیم. در صورتی که در این زمان به بستر پوشیده از کاه خردشده دسترسی داشته باشند، شدت نور را کاهش داده و برای چند روز به شدت ۱۰ لوکس می رسانند تا از خورده شدن مواد بستر توسط آن ها جلوگیری به عمل آید. همیشه شدت نور را با یک نورسنج کالیبره اندازه­ گیری کنید و مطمئن شوید که زمان های لازم به درستی تنظیم شده اند. شدت نور در سطح چشم پرنده و در چند نقطه سالن (زیر یا میان منابع نوری) اندازه گیری شود تا میانگین مناسبی از شدت نور به دست آید. شدت نور بالا موجب توسعه رفتار نوک زنی می­ شود. همیشه مترصد بوقلمون ها باشید و هر گونه خسارات وارد شده به سر، بال­ ها و یا شکم آن ها را مورد توجه قرار دهید. در صورت دیده شدن این علایم، شدت نور را بلافاصله به ۱۰ لوکس یا کمتر (ولی تنها برای مدتی محدود) کاهش دهید و بعد از رفع مشکل برنامه نوری جوجه بوقلمون را دوباره اجرا کنید.
8. اجرای درست برنامه نوری جوجه بوقلمون می تواند در آینده نوید یک گله با تولید بالا را بدهد.

شدت نور اولیه

برنامه نوری کاهشی برای بوقلمون های ماده مولد در دوره رشد:

1. از پایان دوره پرورش اولیه تا هفته ۱۱، شدت نور ثابت و در حد ۳۰ لوکس نگه داشته شود و طول نور روزانه نیز برابر ۱۴ ساعت باشد. لازم است گهگاه با نورسنج، مقدار نور سالن عملا اندازه گیری شود و لامپ ها و مهتابی ها به طور مرتب تمیز و لامپ های سوخته بلافاصله برای اجرای صحیح برنامه نوری بوقلمون مولد تعویض شوند.
2. بوقلمون های ماده مولد از هفته ۱۸ در شرایط نور کوتاه روزانه نگهداری شوند، تا وقتی که در معرض طول نور روزانه بلند قرار گرفتند، تحریک به تخم گذاری شوند.
3. در طول دوره آماده سازی بوقلمون ها، نور روزانه به ۶ الی ۷ ساعت در روز کاهش می یابد و شدت نور افزایش یافته و به مرز ۵۰ تا ۶۰ لوکس می رسد.
4. در طول دوره تاریکی هیچ نوری وارد سالن نشود تا از بلوغ جنسی زودرس آن ها جلوگیری شود. این مسئله در بهار و به ویژه تابستان مسئله­ ساز است (زیرا که طول روز بلند و شدت نور زیاد می باشد). نشتی نور موجب تحریک زودرس و ظهور ژست تخم گذاری آنها می­ شود. به این منظور باید ورودی ­های هوا و دریچه هواکش ها ضد نور باشند (بدون اینکه عملکرد و کارایی تهویه را به هم بزنند). همچنین از درها، پنجره ها، منافذ و امثال آن نور وارد نگردد. در صورتی که نور وارد سالن بشود (حتی نور مختصر) و یا گله در دوره آماده سازی در معرض طول روز طولانی­ تری قرار گیرد، ماده ها در معرض تحریک نوری قرار می گیرند و ممکن است ژست تخم گذاری بگیرند و پیش از موعد وارد تخمگذاری شوند (این امر منجر به تولید تخم کمتر با اندازه های کوچک تر می شود). در نتیجه به تخم آنها لطمه وارد می شود و ممکن است نهایتا تولید و باروری گله را کاهش دهد.
5. بهتر است ابزاری داشته باشیم که وقتی نور سالن قطع می­ شود به دیگران هشدار دهد. برای مثال لامپ قرمزی در بیرون سالن روشن شود. این کار باعث می شود که کارگران در لحظات روشن بودن لامپ قرمز وارد سالن نشوند و به صورت اتفاقی بوقلمون ها در معرض نور قرار نگیرند. در قسمت تابلو برق سالن از هشدارهای لازمه استفاده شود و زمان نور و تاریکی به اطلاع سایر پرسنل برسد.
6. تمامی برنامه های نظارتی و وظایفی از قبیل واکسیناسیون یا نگهداری و تعمیر ابزار فنی در ساعات نور انجام شود. هرگز برای اینکه کاری را انجام دهید، به خود نگویید که حالا یک ساعت که چیزی نیست! بگذار نورشان بیشتر شود تا من هم کارم را انجام دهم.
7. در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد در صورتی که از شدت نور کمتر از ۵۰ لوکس در دوره آماده سازی استفاده می شود، ممکن است به تدریج ماده ها وارد مرحله تخم گذاری شوند و پیک تولید خوبی نداشته باشند این نکته برای برنامه نوری بوقلمون تخمگذار بسیار مهم است.
8.  برای بهینه کردن سیستم نوردهی، از نور طبیعی صبح تا غروب استفاده می­ شود تا نور طبیعی هرچه بیشتری در برنامه نوری آن ها درج گردد.
9. در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد، در هر زمان از دوره آماده سازی بوقلمون ­ها، اگر متوجه ژست تخم گذاری آن ها شدیم، نشانه آن است که مشکلی وجود دارد که باید از طریق اعمال دقیق برنامه نوری و یا چک کردن سیستم نوردهی (بخصوص زمان نور) و یا دیگر رویه های مدیریتی اصلاح شوند، تا طول کوتاه نور روزانه را بهم نزنند. رعایت این نکته هم برای برنامه نوری بوقلمون تخمگذار بسیار مهم است.
10. انتقال بوقلمون ها به سالن تخم گذاری زمانی انجام می گیرد که به سن 29 تا 30 هفته رسیده باشند رعایت این نکته در برنامه نوری بوقلمون تخمگذار در روز انتقال آن ها از طول روز کوتاه به تحریک 13 تا 14 ساعت نور روزانه افزایش یابد.

 برنامه نوری بوقلمون ماده در دوره تخم گذاری (ساعت نور روزانه)

برنامه نوری بوقلمون تخمگذار:

برنامه نوری بوقلمون تخمگذار

برنامه نوری بوقلمون مولد در تخم ریزی به طور طبیعی در سن ۲۹ تا ۳۰ هفتگی در معرض تحریک نوری بوقلمون قرار می گیرند.

این مسئله زمانی است که آن ها از سالن پرورش به سالن تخم گذاری منتقل می گردند و ساعات نور روزانه پس از آماده­ سازی دوره رشد افزایش می یابد.

به طور طبیعی ۱۴ تا ۱۸ روز بعد از تحریک نوری بوقلمون وارد دوره تخمگذاری می­ شوند.

معمولا شدت نور مورد نیاز بوقلمون مولد نیز در این دوره افزایش می­ یابد.

سویه بوقلمون تخمگذار بولت در طول دوره تخم گذاری به نوری با شدت ۱۰۰ لوکس نیاز دارد.

بهترین منبع نوری برای تحریک، نور روزانه طبیعی است زیرا بهترین شدت نور را  برای برنامه نوری بوقلمون تخمگذار فراهم کرده و از طرفی کیفیت آن نیز مناسب است زیرا دارای طیف های گسترده­ ای از امواج نوری است.

نورهای قرمز موجود از طیف نوری (۶۰۰ تا ۷۰۰ نانومتر) بهترین نور برای تحریک برنامه نوری بوقلمون تخمگذار به تولید تخم است.

در صورت انتخاب لامپ های مهتابی، از انواعی استفاده کنیم که دارای طول موج قرمز نیز باشد. این عمل برای اجرای صحیح برنامه نوری بوقلمون مولد ضروری می باشد.

در تمامی دوره تخم گذاری با یک نورسنج به کنترل میزان نور پرداخته شود و لامپ ها به طور منظم تمیز شوند و گرد و خاک آن ها برداشته شود تا نور مناسبی به زمین برسد.

کنترل نور در بوقلمون نر مولد:

برنامه نوری بوقلمون نر عامل مهمی در آماده سازی آن ها برای تولید و تولیدمثل بهتر است و گاه مرز بین سود و زیان یک واحد پرورش بوقلمون مولد را رقم می زند.

عوامل مختلفی بر توسعه بوقلمون های نر تاثیر دارند، ممکن است یک برنامه نوری در یک نوع سالن یا در یک شرایط جغرافیایی جواب دهد و در نوع دیگر ندهد.

سن و بلوغ تولید مثلی پرندگان در زمان اعمال برنامه نوری نیز مؤثر است.

باید به ایننکته توجه داشت که یک برنامه نوری در تمامی شرایط جغرافیایی، در همه انواع سالن های پرورش،در همه شرایط آب و هوایی و سیستم های مدیریتی به صورت یکسان عمل نمی کند.

شمای کلی برنامه نوری مورد نیاز بوقلمون نر شبیه ماده هاست.

نکته بسیار مهم در زمینه برنامه نوری بوقلمون نر  این است که برنامه نوری بوقلمون مولد نر با بوقلمون نر گوشتی کاملا متفاوت است که در مقاله ای دیگر به آن پرداخته شده است.

برنامه نوری بوقلمون گوشتی 

اداره موفق تولید اسپرم در بوقلمون های نر تابع سه اصل کلیدی است:

1. برنامه نوری بوقلمون نر
2.  انتخاب مناسب نرها
3. کنترل وزن آن ها

 مهم ترین اصول راهنمای برنامه نوری بوقلمون مولد نر به شرح زیر است:

1. بوقلمون های نر (در مقایسه با ماده) نسبت به شدت نور پایین، حساس تر بوده و به طول روزهای کوتاه تر پاسخ می دهند. بنابراین نسبت به نور اندک صبح و غروب جواب داده و نشت نور از روزنه ­های مختلف، آنها را تحریک می کند. بنابراین قبل از اعمال برنامه نوری بوقلمون مولد باید تمامی نشتی ها را گرفت.
2. برای یک بوقلمون نر سالم و شایسته، تقریبا ۶ تا ۸ هفته وقت لازم است تا بیضه ها توسعه یافته و از حال خفته به حالت فعال و کامل در آیند. بنابراین لازم است برنامه نوردهی حداقل ۸ هفته قبل از تولید اسپرم آنها، اعمال گردد. البته باید توجه داشت که حداقل دو هفته قبل از اولین تلقیح و قبل از اولین تلقیح مصنوعی و واقعی، نرها به تولید اسپرم واداشته شوند تا زمان کافی برای دو اسپرم گیری یا دوشش اولیه داشته باشند.
3. در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد وقتی نرها آخرین تولک جوانی خود را انجام دادند، توسعه غدد جنسی بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض نور ۱۲ ساعته یا بیشتر، تحریک می شود.
4. در زمان اعمال برنامه نوری ، طول روز جاری نیز باید در نظر گرفته شود. برای مثال اگر نرها در شرایطی به سر می برند که بیش از ۱۲ ساعت نور روزانه به آن ها میرسد و آخرین تولک جوانی خود را نیز قبل از شروع برنامه نوری از سر گذرانده ­اند، در این زمان توسعه غدد جنسی آن ها از قبل شروع گردیده است.در صورتی که برنامه نوری بوقلمون در مقایسه با نور روز طبیعی فعلی، چند ساعت نور کمتر دارد، برخی از نرها نسبت به کاهش نور عکس العمل منفی نشان می دهند. به این معنی که شروع تولید اسپرم آنها به تاخیر می افتد. از علایم برجسته و اولیه پاسخ بوقلمون های نر به نور، توسعه ریش و غبغب، افزایش دفعات خرامیدن، بروز رفتارهای تهاجمی و صدای خاص بوقلمون را می توان نام برد.
5. توجه کنید که وقتی تحریک نوری نرها آغاز شد، از آن پس نور کاهش پیدا نکند. کاهش نور در این شرایط اثر منفی بر توسعه جنسی بوقلمون ها داشته و شروع تولید اسپرم آن ها را به تأخیر می اندازد.
6. در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد الگوهای نور در سالن نگهداری بوقلمون های نر باید یکنواخت باشد و حداقل سایه در آن دیده شود. لازم است نور و تاریکی عملا کنترل شوند و در بازدید زمان تاریکی، از تاریکی واقعی سالن مطمئن شویم. در این دوره به هیچ ­وجه به نرها اجازه داده نشود که در معرض طول نور روزانه بیشتر با شدت نور بیشتر قرار گیرند.
7. نرهای با تغذیه محدود در شدت نور بالا بهتر از نرهای با تغذیه کامل عمل می کنند. نرهایی که در برنامه تغذیه کنترل شده نگهداری می شوند احتیاج به ۱۰۰ لوکس نور دارند در حالی که نرهای تغذیه کامل در شدت نور کمتر (در حد ۲۰ تا ۳۰ لوکس، خوب عمل می کنند.
8. توزین هفتگی نرها و ارزیابی خرامیدن، سر و صدا و توسعه اندام تناسلی بوقلمونهای نر از جمله اقدامات مدیریتی نرها در گله ­های مولد است. اگر نرها از نظر توسعه جنسی عقب باشند، توصیه می ­شود نور و غذای بیشتری به آنها داده شود. بلوغ جنسی تحت تأثير نور و وزن بدن آن ها است.
9. اگر نرها به خوبی تغذیه شوند و همچنان پایین وزن هدف باشند، ضروری است آنها را با جیره های متراکم تر تغذیه کنیم تا به وزن هدف برسند. سپس سطح پروتئین جیره را کاهش دهیم. اگر نرها تحت کنترل تغذیه ای هستند و وزن آنها نیز کمتر از وزن هدف است، تخصيص غذای روزانه آن ها افزایش یابد.

سالن صنعتی

 برنامه نوری بوقلمون مولد نر

برنامه نوری بوقلمون نر

برنامه نوری بوقلمون نر در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد

نکات جدول:

1. شدت نور نباید در هیچ یک از ساعات نور مندرج در جدول تغییر کند.
2. نور مصنوعی حداقل 100 لوکس شدت داشته باشد.
3. وقتی نرها از سالن باز به سالن کنترل نوری منتقل می گردند، نور مصنوعی روزانه باید مساوی یا بلندتر از نور طبیعی روز باشد.

 اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد در سالن های بسته:

در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد در سالن های بسته از لامپ هایی استفاده شود که طول موج قرمز نیز داشته باشد (مثلا لامپ های معمولی تنگستن و یا لامپ های مهتابی سفید).

اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد بوقلمون سالن های باز:

در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد وقتی بوقلمون ها در سالن های باز وارد تولید تخم می شوند و طول روز بلند است، حتما تعداد ساعات نور در ادامه دوره تولید تخم مساوی یا بیشتر از این باشد.

اگر طول روز کوتاه و در واقع کمتر از ۱۴ ساعت بود (مثلا زمستان)، از برنامه مندرج در جدول ذکرشده برای تحریک نوری بوقلمون در سالن های بسته استفاده شود.

بوقلمون هایی که قبل از بلندترین روزها وارد تولید می شوند، باید همواره تحت یک برنامه نوری افزایشی نگهداری شوند و هر هفته نیم ساعت به نور آنها اضافه شود تا زمانی که طول نور روزانه به ۱۷ساعت برسد.

در روزهای ابری و تیره که نور خورشید وجود ندارد، نور روزانه توسط نور مصنوعی تکمیل شود.

در صورتی که شک داشتیم، شدت نور را با نورسنج کنترل می کنیم.

برخی پرورش ­دهندگان از سلول های فوتوالکتریک در اجرای برنامه نوری بوقلمون مولد استفاده و آن را به گونه ای کالیبره می کنند که وقتی شدت نور کمتر از ۱۰۰ لوکس شد، سیستم روشنایی بکار بیافتد.

توجه اکید که طول روز و شدت نور در طول دوره تخم گذرای، «هرگز» نباید کاهش یابد. کاهش طول روز موجب تحریک نوری بوقلمون و تشویق بوقلمون ها به تولک زود هنگام می شود و در نتیجه از تخم می روند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی