اسب­ها برای حفظ سلامتی و انجام صحیح فعالیت­های مختلف به حدود 40 ماده مغذی نیاز دارند که باید این مواد به مقدار کافی در اختیار حیوان قرار گیرد. مواد یاد شده جزو یکی از 6 ردیف ترکیبات1-کربوهیدرات اسب 2- پروتئین­ها 3-چربی­ها 4-مواد معدنی 5-ویتامین­ها6-آب می باشند که دراین پست به بررسی کربوهیدرات­ مورد نیاز اسب را بررسی می کنیم.

مواد مغذی ضروری

کربوهیدرات­ها

کربوهیدرات­ها به عنوان عمده­ترین جزء بافت­های گیاهی محسوب می­شوند؛ به گونه­ای که حدود 70 درصد ماده خشک بیشتر علوفه ­ها و 85 درصد دانه غلات کربوهیدرات­ می­باشد. کلروپلاست­های موجود در برگ­های گیاهان، از طریق فرایند فتوسنتز با استفاده از انرژی خورشدی طی چرخه­ های مختلف دی اکسید کربن و آب را ترکیب نموده، کربوهیدرات­ و اکسیژن تولید می­کنند.

کربوهیدرات­های حیوانی عمدتاً به شکل گلوکز و گلیکوژن هستند. وجه مشترک تمامی کربوهیدرات­ها داشتن کربن (C) ، هیدروژن (H)، و اکسیژن (O) می­باشد که نسبت هیدروژن به اکسیژن معمولاً 2 به 1 می­باشد. نام کربوهیدرات­ها از کربن (کربو)  و آب (هیدرات) گرفته شده است. این مواد بر اساس تعداد اتم­های کربن و نیز تعداد مولکول­های قند تقسیم­بندی می­شوند. انرژی مورد نیاز برای انجام تمامی فرایندهای سلولی و عملکردهای اساسی بدن همچون تنفس، جریان خون، گوارش و … از کربوهیدرات­ها تأمین می­گردد. همچنین عمده انرژی لازم برای انقباض عضلات نیز توسط آن­ها فراهم می­شود؛ به همین دلیل اسب­های نمایشی برای انجام فعالیت ماهیچه­ هایشان به مقادیر بالاتری کربوهیدرات در جیره غذایی نیازمندند.

در صورتی که کربوهیدرات­ها به صورت اضافی تغذیه شوند به شکل چربی ذخیره­ ای درآمده و مورد مصرف واقع نمی­شوند.

قندها و نشاسته­ ها

قندها و نشاسته جزء کربوهیدرات­های محلول می­باشند که از مولکول­های قند ساده گلوکز ساخته شده­اند. قبل از آن که این مواد از طریق دیواره روده جذب شوند، توسط آنزیم­های گوارشی شکسته شده و به صورت گلوکز در می­آیند تا مورد استفاده سلول­های بدن قرار گیرد.

گلوکز منبع بسیار مهم انرژی برای اکثر بافت­های بدن می­باشد و حتی تنها شکل مورد استفاده گلبول­های قرمز خون و بخش مدولای کلیه­ ها برای تأمین انرژی است. بنابراین غلظت گلوکز در خون اسب باید در محدوده مشخص تعیین شده قرار داشته باشد.

قندها و نشاسته، هر دو به مقدار زیادی در جیره­ های حاوی کنسانتره یافت می­شود. آن­ها توسط آنزیم­های فعال در روده باریک به آسانی هضم می­شوند تا یک منبع انرژی نسبتاً فوری را فراهم نمایند.

مونوساکریدها

بیشتر کربوهیدرات­های ساده، قندهای ساده­ای هستند که تنها یک مولکول قند دارند و شامل گروه­های زیر می­شوند:

گلوکز مهم­ترین سوخت برای سلول­هاست تا انرژی مورد نیاز انجام فرایندهای حیاتی را تأمین نماید.

دی­ساکاریدها

دی­ساکاری­ها شامل دو مولکول قند هستند:

*ساکاروز: گلوکز + فورکتوز               *لاکتوز: گلوکز+ گالاکتوز

*مالتوز: گلوکز+ گلوکز                      * سلوبیوز: گلوکز + گلوکز

ساکاروز قندی است که در نیشکر و چغندر قند یافت می­شود و همان قند خوراکی است که انسان­ها به طور معول مصرف می­کنند. لاکتوز هم قند شیر می­باشد و سلوبیوز در بخش­های فیبری گیاهان دیده می­شود.

تری­ساکاریدها

تری­ساکاریدها حاوی 3 مولکول قند می­باشند:

رافینوز: گلوکز+ فروکتوز+ گالاکتوز

رافینوز در پنبه دانه و برخی از واریته­های اکالیپتوس و چغندر قند وجود دارد.

پلی ساکاریدها

پلی­ساکاریدها زنجیره طویلی از مولکول­های قند می­باشند:

نشاسته شکل ذخیره­ ای قند در گیاهان است که در غلات به میزان فراوانی یافت می­شود. حیوانات از جمله اسب قندها را به صورت گلیکوژن در بافت­های خویش خصوصاً کبد و ماهیچه ذخیره می­سازند. نشاسته و گلیکوژن هر دو از اتصال مولکول­های گلوکز به شکل مارپیچی ساخته می­شوند اما زنجیره گلیکوژن دارای شاخه­های بیشتری است. اکثر پلی ساکاریدها نقش ساختمانی دارند و موجب پایداری و استحکام بافت­ها می­شود. برای نمونه، سلولز، را می­توان نام برد که ساختمان اصلی دیواره سلول­های گیاهی را تشکیل می­دهد و معمولاً از آن به عنوان فیبر یاد می­شود.

سلولز

بخش زیادی از کربوهیدرات­ مصرف شده توسط اسب سلولز می­باشد. سلولز ماده پیچیده نسبتاً بزرگی است که موجب استحکام دیواره سلول­های گیاهی می­گردد و گیاهان را قادر می­سازد که به صورت ایستاده قرار گیرند. سلولز و دیگر کربوهیدرات­های ساختمانی مانند همی سلولز و پکتین، کربوهیدرات­های نامحلول می­باشند که توسط آنزیم­های گوارشی شکسته نمی­شوند. با این وجود آن­ها توسط باکتری­های موجود در روده انتهایی تخمیر شده، تولید اسیدهای چرب فرّار می­کنند که می­تواند توسط اسب به عنوان منابعی از انرژی مورد مصرف واقع شود.

همان­گونه که کربوهیدرات­های اضافی در جیره منجر به چاقی می­گردند، کمبود آن نیز منجر به تجزیه ذخایر بدن می­شود تا انرژی مورد نیاز را فراهم سازد. در نتیجه عملکرد اسب افت کرده و حیوان کم کم لاغر می­شود. سلولز مانند نشاسته و گلیکوژن از مولکول­های گلوکز تشکیل شده است؛

با این تفاوت که بر خلاف آن­ها شاخه شاخه نیست. همی سلولز از چند مولکول قند متفاوت تشکیل شده است که یک پلی ساکارید پیچیده را می­سازند. همی سلولز در علوفه­های مرتعی بسیار فراوان بوده، آن­ها را از صدمه ­های احتمالی حفظ می­کند.

لیگنین

لیگنین کربوهیدرات نیست؛ اما مخلوطی از پلیمرهای اسید فنولیک می­باشد که به این گروه (کربوهیدرات­ها) مرتبط است. با افزایش سن گیاه این ماده در آن افزایش یافته و در نتیجه استحکام بافت­ها زیادتر می­شود. لیگنین غیر قابل هضم بوده، به همین دلیل است که علوفه ­های پیر قابلیت هضم کمتری دارند. چوب، کاه، علوفه خشک و علف­های مرتعی بالغ میزان بالایی از لیگنین دارند.

سوخت و ساز کربوهیدرات­ها

تنها مونوساکاریدهان می­توانند از طریق روده جذب بدن بشوند؛ بنابراین دی، تری و پلی ساکاریدها باید توسط آنزیم­های گوارشی یا میکروارگانیسم­ها هیدرولیز گردند. بر خلاف نشاسته و گلیکوژن، گلوکز موجود در سلولز به وسیله آنزیم­های روده اسب شکسته نمی­شوند. اسب­ها برای هضم سلولز به میکروارگانیسم­هایی که آنزیم­ سلولاز می­سازند نیاز دارند تا بتوانند سلولز را هضم کرده و اسیدهای چرب فرّار تولید نماید که این عمل بیشتر در روده کور انجام می­گیرد. تبدیل انواع مونوساکاریدها به گلوکز در طول جذب، درون سلول­های مخاطی روده روی می­دهد و باقیمانده آن­ها در کبد تبدیل به گلوکز می­شوند.

اسب مقداری انرژی کمی را به صورت کربوهیدرات ذخیره می­کند اما مقداری گلوکز به صورت گلیکوژن درآمده، در کبد و ماهیچه­ها ذخیره می­شود. زمانی که میزان قند خون کاهش یابد، این گلیکوژن تجزیه شده و گلوکز مورد نیاز را فراهم می­سازد. به عبارت دیگر برای ثابت ماندن میزان قند خون در یک دامنه محدود، چرخه تبدیل گلوکز به گلیکوژن و بالعکس باید به خوبی عمل نماید.

گلوکز خون بلافاصله بعد از صرف یک وعده غذایی، بالا می­رود اما در مدت کوتاهی به سطح مطلوبی برمی­گردد. این تغییرات تحت کنترل سیستم هورمونی است. معمولاً انسولین و گلوکاگون لوزالمعده در تنظیم میزان قند خون نقش حیاتی دارند. انسولین موجب تبدیل گلوکز به گلیکوژن در کبد می­گردد و گلوکاگون عکس آن عمل می­کند.

تولید انرژی

سلول برای انجام فعالیت­های خود باید قادر به استفاده از انرژی شیمیایی موجود در گلوکز باشد. در اثر تجزیه گلوکز دی اکسید کربن، آب و انرژی آزاد می­گردد. سلول­ها می­توانند بخشی از این انرژی را به وسیله انتقال آن به مولکول­های ناقل مانند آدنوزین تری فسفات (ATP) ذخیره نمایند. این مولکول شامل آدنوزین و سه گروه فسفات می­باشد که با پیوندهای پر انرژی به آن متصل­ اند. ATP وقتی یک گروه فسفات از دست بدهد به فرم آدنوزین دی فسفات (ADP) درآمده و انرژی آزاد می­کند که می­تواند برای انجام فعالیت­های سلولز به کار گرفته شود. تمامی این گونه واکنش­ها در میتوکندری اتفاق می­افتد.

گلیکولیز

گلیکوژن پلیمری از مولکول­های گلوکز است که پلی ساکارید پیچیده ­ای را ساخته ­اند. در فرایند گلیوکولیز، مولکول­های گلوکز طی واکنش فسفریلاسیون از بدنه اصلی گلیکوژن جدا می­شوند. هورمون­های گلوکاگون و آدرنالین هر دو، آنزیم­ فسفریلاز را فعال نموده و فرآیند گلیکولیز را موجب می­شوند. در نتیجه مولکول­های گلوکز فسفریله می­شوند؛ به عبارت دیگر به هر مولکول گلوکز، یک گروه فسفات متصل می­شود. حتی گلوکز فسفریله شده می­تواند تا انتهای مسیر گلیکولیز پیش رود یا اگر فسفات آن برداشته شود، گلوکز از سلول عبور کرده و از طریق خون به سلول­های دیگری که به انرژی نیاز دارند، انتقال یابد.

گلیکولیز را می­توان تنفس بی­ هوازی نامید؛ زیرا طی این فرایند، آزادسازی انرژی بدون حضور اکسیژن انجام می­گیرد. از آنجایی که در طول گلیکولیز گلوکز به اسید پیروویک تنها دو مولکول ATP تولید می­شود و بخش زیادی از انرژی به شکل گرما تلف می­شود، بازده این واکنش تنها 25 درصد خواهد بود. به علاوه در غیاب اکسیژن، اسید پیروویک به اسید لاکتیک تبدیل می­شود که موجب احساس خستگی در سلول­های ماهیچه­ای می­گردد. برای این که اسید پیروویک به دی اکسید کربن و آب تبدیل گردد به اکسیژن تنفسی نیاز است.

چرخه کربس (تری کربوکسیلیک)

در اثر تبدیل اسید پیروویک به دی اکسید کربن و آب، اتم­های هیدروژن تولید می­گردد که آن­ها در طی فسفریلاسیون اکسیداتیو، برای تولید ATP اکسید می­شوند. از اکسید شدن کامل یک مولکول گلوکز به دی اکسید کربن و آب، 38 واحد ATP حاصل می­شود. انجام این فرایند به اکسیژن نیاز دارد و به همین دلیل به آن تنفس هوازی گویند که کارآمدتر از تنفس بی هوازی است و طی آن گرمای کمتری تلف می­شود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی