ابتدا این سئوال مطرح می گردد که چه موقعی از سال را می توان بعنوان بهترین زمان جهت شروع کار انتخاب کرده و در چه زمانی باید پرنده نر را با ماده مجاور نمود؟ این دو مطلب از پرسشهایی هستند که بیش از هر سئوال دیگر ذهن مبتدیان را به خود مشغول میدارند. در مقاله قبلی تمامی نکات مراقبت از جوجه قناری پس از تولد پرداخته شد در ادامه به این پرسش ها پاسخ خواهیم داد و تمامی نکات شروع کار در جهت تشکیل یک خانواده قناری بیان میگردد.
شروع کار در جهت تشکیل یک خانواده قناری
چنانچه بخواهیم با تعیین یک زمان و تاریخ خاص و معین به سئوالهای بالا پاسخ بدهیم کار بیهوده ای انجام داده ایم.
در کشور آلمان براساس سنت دیرینه، روز ژوزف مقدس یعنی نوزدهم مارس (۲۸ اسفند) را بعنوان روز شروع کار انتخاب کرده اند.
افرادیکه اطاقهای گرم در اختیار دارند معمولاً زودتر از این تاریخ، دست به کار می شوند. اصولاً هنگامی که پرندگان آماده جفت گیری و یا کُرچ شدن باشند، هرگونه تأخیر در آغاز کار اشتباه بزرگی محسوب می گردد، زیرا در غیر این صورت سیکل کلی آنها بهم میخورد و پس از آن کمتر اتفاق می افتد که کارها بدرستی و آسانی پیشرفت حاصل کند.
بهترین وقت برای شروع کار اواخر مارس (اوایل فروردین) میباشد. در حدود بیستم ماه مارس، پرنده ها را در قفس جفت گیری قرار میدهند. چنانچه رفتار پرنده ها به وضوح نشان دهد که قناریها آمادگی لازم را کسب نموده اند، می توان زودتر از تاریخ مزبور نیز فعالیت را آغاز نمود.
ماده قناریها کمی نا آرامی نشان میدهند و چه چهه مخصوص جفت طلبی خود را که معمولاً با صدای شش دانگ بگوش میرسد سر میدهند. مرغ ها مرتباً از این سو به آن سو می روند و بالهای خود را بهم میزنند و با بی قراری و جستجو گری بطور پیگیر از چوبی به چوب دیگر می برند. پس از سپری شدن این مرحله، ماده قناریها را معمولاً میبینیم که یک پر را در منقار خود دارند و باصطلاح معروف قناری بازها جشن لانه سازی را آغاز کرده اند. اگر در این موقع به جمع قناری ها توجه کنیم در می یابیم که ماده ها بیشتر از پیش حالت تهاجمی بخود گرفته اند. وجود این علایم و تظاهرات مؤيد آن است که باید پرنده ها را در قفس جوجه کشی قرار داد. از این زمان به بعد به ماده قناری ها باید روزانه مقدار کمی پورة تخم مرغ (به اندازه یک نوک چاقو) خورانید.
این جیرة ناچیز تخم مرغی نقش مهمی را در مسئله جوجه کشی برعهده دارد. ماده غذایی مورد بحث علاوه بر این که بعنوان یک جیره کمکی در طول فصل جوجه کشی به مصرف میرسد، در عین حال بعنوان غذای پرورشی جوجه ها نیز بکار میرود. جیره فوق را بدین ترتیب تهیه می کنند که ابتدا یک عدد تخم مرغ را به مدت ۱۰ دقیقه در آب می جوشانند تا کاملاً سفت شود، سپس تخم مرغ را پوست کنده و آنرا با فشار از یک الک نازک رد می کنند تا به قطعات بسیار ریز تبدیل شود. بعدا به تخم مرغ ریزریز شده مقدار ۳ قاشق سوپخوری آرد نان (Rusk flour) اضافه می کنند تا به صورت خمیری در آید.
به خمیر حاصل حدود ۲ قاشق چایخوری (یا کمتر) دانه خشخاش افزوده و پس از مخلوط کردن آنرا به مصرف میرسانند. حداقل صدها هزار قناری با استفاده از این جیره غذایی به حد رشد و تکامل رسیده اند. امروزه کار قناری دارها تا حد زیادی آسان شده است زیرا غذاها و ویتامین های بسته بندی شده و حاضر در اختیار همگان قرار دارد و کمتر می توان پرورش دهنده ای را (که جهت تفنّن به این امر می پردازد) پیدا نمود که وقت و فرصت تهیه و ساخت ماده غذایی مورد نظر را پیدا کند و اگر از گرانی قیمت این گونه از محصولات صرفنظر شود، وسیلهای بسیار مطمئن بشمار میروند، زیرا این گونه فرآوردهها معمولاً حاوی کلیه مواد مورد نیاز می باشند.
غذاهای مورد بحث بهر حال و به هر صورت که تهیه شوند بایستی به صورت خمیری سبک و روان در اختیار قناری ها قرار گیرد تا والدین جوجه ها بتوانند آنها را به راحتی به منقار گرفته و به نوزادان برسانند. غذا باید طوری تهیه شود که به حالت خیسی داشته باشد و نه به صورت خمیر سفت و چسبناک در آید که موجب ایجاد خطر برای جوجه قناری ها بشود. باید توجه داشت همانطور که عناصر سازنده غذا مهم هستند به همان نسبت نیز روانی یا سفت بودن غذا هم مهم است، بعبارت دیگر اگر ماده غذایی خیلی خشک باشد ماده قناریها چندان تمایلی به برداشتن دانه ها نشان نمیدهند زیرا خشک بودن ماده غذایی، تولید بزاق لازم را پیش از آنکه خوراک به جوجه ها برسد دچار تأخیر می سازد.
البته این گونه تمایلات از مرغی به مرغ دیگر فرق می کند و لذا به پرورش دهندگان توصیه میشود که در این زمینه به تجربیات شخصی و میل و رغبت ماده قناری بیشتر توجه نمایند. بطور کلی میتوان گفت که اگر ماده غذایی تا حدی در جهت خشکی باشد بهتر است تا اینکه به صورت خیس و آبدار در اختیار پرنده ها قرار گیرند. استعمال بیسکویت مخصوص نیز در پرورش قناری از اهمیت زیادی برخوردار است. بیسکویت مزبور را می توان (در صورت وجود در بازار) از فروشندگان خریداری نموده و آن را مستقیماً پس از خرد کردن و تبدیل به قطعات مورد دلخواه در اختیار پرنده قرارداد.
این گونه غذاهای مخصوص را بلافاصله پس از آنکه ماده قناری ها را به قفس جفت گیری منتقل کردند به آنها میخورانند.
نکته ای که حائز کمال اهمیت است آنکه باید توجه لازم را مبذول نمود تا درجه حرارت اطاق از ۱۵ درجه سانتیگراد پایین تر نرود زیرا در آن صورت احتمال دارد که مصرف غذای تخم مرغی باعث ایجاد اختلال در معده قناری ها شود. در یک چنین روزهای سرد بهتر است از بیسکویت خشک استفاده نموده و تخم مرغ را از دسترس آنها دور کرد. این دستور را در مورد مصرف غذاهای حاوی سبزیجات (Girecn food) نیز باید رعایت نموده و این گونه مواد را در روزهای سرد به پرندگان نخورانید زیرا ممکن است ضرر آنها بیش از منفعت باشد..
مواد لازم جهت، ساخت لانه را یکباره در اختیار پرندگان نباید گذاشت زیرا این مواد بزودی کثیف می شوند و بعلاوه این نکته نیز دقیقاً روشن نیست که ماده قناری در چه زمانی عملاً اقدام به لانه سازی خواهد نمود. قرار دادن تنها چند قطعه از الیاف نازک و کوتاه کتانی در قفس، کافی خواهد بود که معلوم شود آیا پرنده آماده دست به کار شدن است و یا هنوز باید به او فرصت بیشتری داد؟
یک مبتدی هرگز نباید عجله وننگ حوصلگی بخرج دهد. بعلاوه، پرورش دهندگان قناری باید این عقیده نادرست و کهنه را که می گوید ” هیچوقت نباید دست روی دست گذاشت و منتظر شد که تمام کارها را خود قناری شروع کرده و به اتمام برساند بلکه بالعکس باید در همه حال به آنها کمک نمود ” فراموش کنند و در پیشرفت کارها دخالت بیمورد ننمایند.
دستکاری و دخالت مداوم، در اکثر موارد نتایج مرگبار و زیان آوری را بدنبال خواهد آورد، بلکه باید همواره به قناری ها امکان داد که خودشان مراحل مختلف را به طور طبیعی طی کنند. مرحله توأم با بیقراری اولیه که ضمن آن پرنده بی صبرانه بدنبال لانه می گردد (که برای قناری محبوس در قفس بسیار بارز و شاخص است) مرحله انتخاب جفت، غذا دادن به ماده قناری بوسیله قناری نر، تخم گذاری، خوابیدن روی تخم و غیره، همگی از حوادث مهمی هستند که در حیات پرنده ظاهر میشوند و لذا باید اجازه داد که کلیه این مراحل تا سر حد امکان بدون دخالت انسان و در مسیر طبیعی خودش طی شود و پرنده امور مزبور را در فراغت کافی انجام دهد.
چنانچه در یکی از مراحل جوجه کشی، چنین بنظر برسد که کار در مسیر صحیح پیش نرفته است و لذا اقدام به دخالت در جریان امور بشود، کاری بس نادرست انجام گرفته است. به عنوان مثال، در صورتیکه احساس شود که ماده قناری نسبت به ساختن لانه علاقه زیادی نشان نمیدهد و یا اصولاً به وجود یا عدم لانه توجهی ندارد، بازهم بایستی او را به حال خود گذاشت و پرنده را وادار به انجام عملی که مورد علاقه او نیست ننمود.
فقط در صورتیکه ماده قناری شروع به تخم گذاری کند می توان قدری به او کمک کرده و با یک لانه در اختیار او قرار داد. دخل و تصرف در کلیه تخم های موجود در قفس به این امید که پرنده دوباره تخم گذاری را شروع و تخم های زیادی تولید کند کار درستی نیست. این گونه اعمال، سیکل تخم گذاری و تولید مثل را به هم میزند و برنامه ها را از مسیر طبیعی خارج می کند و لذا چنانچه یک یا دو بار دخالت هایی در امور فرق روا داشته و نتایجی هم گرفته شده است باز نباید به اصل مزبور بی توجهی نشان داد. بایستی به پرنده ها این امکان را داد که از حداکثر آزادی بر خوردار شوند و امور زندگی خود را بر حسب غریزه ذاتی انجام دهند و تنها در این صورت است که میتوان انتظار نتایج مطلوب را از جوجه کشی داشت.
چنانچه قناری نر را همراه ماده قناری وارد قفس نکرده باشند، بهتر است این پرنده را هنگامی که قسمتی از امر لانه سازی انجام یافته و کار به مرحله ای رسیده است که پرنده ماده، حين لانه سازی مرتباً بدور خود میچرخد، وارد قفس نمود. این زمان بهتری موقع برای وارد کردن خروس است زیرا چنانچه قبل از این زمان پرنده نر وارد قفس بشود جنگ سختی بین آنها آغاز می گردد و پرنده ها به یکدیگر صدمه وارد می نمایند چنانچه بهر ترتیب زد و خوردی بین آنها پدید آمد، مجدداً پرنده نر را خارج کرده و سپس او را با استفاده از تاریکی شب دوباره وارد قفس نمائید.
الياف و تکّه های نخ به تنهایی برای لانه سازی مناسب نبوده و حوصله پرنده را سر می برد و بعلاوه بسیار نرم و شُل است. خزه خشک و نرم، قطعات کوچک علف (که در اوایل کار لانه سازی در اختیار پرنده گذاشته میشود) مواد بهتری بوده و استخوان بندی محکمی به لانه می بخشد. چنانچه قطعات نخ و کُرک را بعداً جهت تزئینات داخلی لانه به قفس وارد کنیم، نتیجه آن می شود که لانهای محکم با محفظه داخلی نرم و مدور و عمیق به وجود آید. پرورش دهندگان قناری معمولاً از مهارت و دقت قناری در ساخت و پرداخت لانه های زیبا به شگفت در میآیند، چه در بادی امر هیچکس باور ندارد که این پرندها معمارانی تا این حد استاد و ماهر باشند.
قناری ها معمولاً به هنگام صبح و حوالی ساعت ۷ یا ۸ تخم می گذارند. به هنگامی که برای دفع تخم فشار نسبتاً زیادی را تحمل می کنند ماده قناری ها در قفس برروی پاهای خود ایستاده و منقار خویش را نیز باز نگاه میدارند و سپس خود را جمع کرده و برای رفع خستگی به کف لانه پناه می برند. در این هنگام به هیچ وجه نباید مزاحم پرنده گردید و بعداً حدود ساعت ۱۲ ظهر، تخم را باید به آرامی و در صورت امکان به کمک یک قاشق خارج کرده و به جای آن یک تخم مشابه خراب و یا مصنوعی در قفس وارد نمود.
تخم اول و همچنین کلیه تخمهای بعدی را که بطور روزانه تولید می شوند همگی را به دقت در پشم شیشه و یا ماسه نرم نگهداری می کنند تا این که آخرین تخم نیز تولید شود. آخرین تخم قناری کوچکتر از دیگران بوده و از نظر رنگ هم معمولاً با تخمهای قبلی تفاوت دارد. علت جمع آوری روزانه تخمها و سپس برگرداندن همه آنها به لانه در یک زمان واحد آن است که بدین ترتیب بتوان اطمینان حاصل نمود که همه جوجه ها در یک روز معین از تخم خارج بشوند. من شخصاً تخمها را عصر روزی که ماده قناری سومین تخم خود را در آن روز خارج کرده است به قفس برمی گردانم.
این روش برای من حاوی نتایج جالبی بوده است. البته چهار تخم نیز معمولاً موفقیت آمیز است و تنها مطلبی که باید همواره بخاطر داشت آن است که آخرین تخم را باید حدود ظهر از لانه خارج کرد، تا اینکه به هنگام برگردانیدن دسته جمعی تخمها، تخم آخر نیز به اندازه کافی خنک شده و از این نظر با دیگران تفاوتی نداشته باشد.
جوجه قناری معمولاً ظرف ۱۳ روز از تخم خارج میشود ولی سرمای محیط و یا دستکاری های مزاحمت بار ممکن است این زمان را تا ۱6 روز نیز بالا ببرند. پرورش دهندگان باید ضمن این مدت بر نیروی کنجکاوی خود فائق آیند و اجازه بدهند تا ماده قناری در کمال آرامش و با فراغ بال وظایف خودش را انجام دهد. بهترین نتیجه وقتی حاصل میشود که جوجه ها پس از خاتمه دوران ۱۳ روزه از تخم خارج بشوند ولی اگر خروج جوجه ها یک روز هم به تأخیر بیفتد در آن صورت باز میتوان انتظار داشت که نتیجه کار مطلوب از آب در آید. اما چنانچه ظهور جوجهها بیش از 14 روز بطول انجامید در آن صورت باید منتظر عواقب نامساعد بود.
جوجه قناریها همانند جوجه های مرغ از تخم خارج می شوند. به کمک بر آمدگی خاصی که در آرواره فوقانی جوجه وجود دارد و اصطلاحاً بدان ” دندان تخم شکن ” می گویند، قسمت کوچکی از پوسته تخم از داخل شکسته می شود. سپس جوجه شروع به تنفس نموده و اقدام به قدم گذاری بدنیای خارج می نماید. ابتدا سوراخ کوچک را گشادتر کرده و پس از آن با فشار داخل پوسته تخم را بدو قسمت می کند. در این مرحله، بخصوص یک مبتدی هیچ عملی از دستش ساخته نیست و به هیچ وجه نباید جوجه را در خروج از پوست کمک دهد، زیرا در این حالت، جوجه ها به غشاء تخم چسبیده اند و جدا کردن آنها از پوسته مورد بحث مستلزم داشتن تجربه و مهارت فراوان می باشد.
نظرات کاربران
2:27:55 AM